Software massaal vervalst
Onderschatting consument kost ondernemers kapitalen
gXlUHAIII"
Stichting probeert kopiëren van computerprogramma's aan banden te leggen
ZATERDAG 6 OKTOBER 1984
EXTRA
PAGINA 21
Jaarlijks worden zo'n
anderhalf miljoen
computerprogramma's
van zeer uiteenlopende
snit illegaal
gekopieerd. Dat is
overigens niet veel
moeilijker dan het
opnemen van een plaat
op een cassette. De
onlangs opgerichte
Stichting Beveiliging
Software wil daar iets
aan gaan doen. Twee
invallen in Amsterdam
leverden al flinke
vangsten aan vervalst
materiaal op. Ook de
departementale
werkgroep 'Piraterij'
ziet niet stil. Een
nieuw misdrijf onder
de loep.
door
Jos van der Meer
Enthousiast toonde een me
dewerker van de firma Malm-
berg onlangs op de Firato een
gloednieuwe vondst aan het
publiek: een geavanceerd
leerprogramma voor school-
computers. Het bedrijf had
een showmodel speciaal uit
Amerika laten overvliegen.
„Heb ik al", zo riep een toe
schouwer over de 'primeur',
en hij toonde een kopie van
de software als bewijs. Een
vervalsing.
Om gedonderjaag tijdens de
beurs te voorkomen, liet de
standhouder de man lopen. Maar
met ingehouden woede. De dag
erop haalde hij zijn gram. Acht
Nederlandse bedrijven in micro-
computerprogramma's maakten
bekend dat ze de strijd tegen
softwarepiraten gezamenlijk
krachtig gaan aanpakken. De
Stichting Bescherming Software
(SBS) werd opgericht.
De acht deelnemers bestrijken
75 procent van de markt van de
kleinste programma's, die va
rieert van computerspelletjes
van twintig gulden tot eenvoudi
ge boekhoudpakketten of educa
tieve programma's van maxi
maal 1085 gulden. Daarna komen
de de minisoftware (enkele dui
zenden guldens per programma)
en het grote werk (totaan geauto
matiseerde bedrijfsadministra
ties van verzekeringsmaatschap
pijen toe) die duurder dan een
miljoen kunnen zijn. Kortom,
'de' software bestaat niet.
Tikken uitdelen
De oprichting van de SBS is
niet voor niets, vertelt voorzitter
H. van Heertum van het stich
tingsbestuur. Van Heertum, di
recteur van het Amsterdamse be
drijf Prompt Computer Service:
„Onze stichting moet de groeien
de piraterij in software bestrij
den. Als we niks doen krijgen wij
binnen een jaar net zulke toe
standen als in de videobranche,
waar meer dan de helft van de
banden illegaal is. Het kopiëren
is nu eenmaal net zo simpel als
het opnemen van een plaat op
cassettebandjes, zeker als hand
langers de originelen bij de ma
kers weghalen. Daarom zullen
we nu, in samenwerking met po
litie en justitie, enkele flinke tik
ken uitdelen aan de vervalsers.
Wij sporen op, de politie houdt
aan en justitie vervolgt".
„Meteen al in de eerste week
van ons bestaan hebben we twee
successen geboekt. Bij een. win
kel in Amsterdam en op een
beurs voor hobbyisten, ook in
die stad, is voor vele tienduizen
den guldens aan vervalste soft
ware in beslag genomen, die ove
rigens voor belachelijk lage be
dragen werd aangeboden. En we
hebben meer invallen in het vat
zitten. Op dergelijke beurzen is
het merendeel van de software
doorgaans vervalst".
„Wij hebben duidelijk van de
video geleerd hoe het niet moet.
Toen de videopiraterij opkwam,
wist de politie niets van verval
singen af. Er bestond geen appa
ratuur op de politiebureaus
waarmee kon worden bekeken
of er sprake was van namaak of
niet. Wij zorgen ervoor dat de ap
paratuur er nu wel staat. En we
leggen uit aan de politie hoe ze
daarmee stofware op echtheid
kan controleren. Dat kun je zien
aan kleine verschillen tussen ori
ginele en namaak-program-
Kechtszaak
Niet alleen bedrijven in micro-
software hebben last van verval
sers. A. A. Kamp van Acoso, de
sofware-afdeling vari computer
bedrijf Copva uit Woerden, ver
telt een rechtszaak te hebben lo
pen tegen iemand die in-elk ge
val één programma met een
waarde van 25.000 gulden heeft
nagemaakt. „Ik denk dat het hier
uiteindelijk om tien falsificaties
zal blijken te gaan", zegt hij.
Het bedrijf voert jaarlijks vier
van dergelijke procedures. „Vo
rige week nog zijn we een verval
ser op het spoor gekomen. Ie
mand die problemen met zijn
programmering kreeg meldde
zich, omdat het een produkt van
ons zou zijn. Zo lopen we meest
al tegen kopieerders aan, maar
lang niet tegen allemaal, denk
ik".
„De schade die je van namaak
ondervindt, beperkt zich niet al
leen tot de gederfde, inkomsten
van niet verkochte software. Ook
je training, begeleiding en
dienstverlening ben je kwijt. Wij
binden klanten via een service
contract voor zes jaar aan ons be-
van 1912 moet worden genoemd
als ander te beschermen goed
(bijvoorbeeld boeken en platen).
Ook stelt ze voor om niet alleen
het verkopen van software straf
baar te stellen, maar ook het ma
ken, invoeren en in voorraad
hebben ervan. Wie die regel over
treedt, moet een celstraf van ten
hoogste twee jaar of een boete
van maximaal 100.000 gulden
kunnen krijgen, vindt de werk
groep. Nu is alleen een maximale
boete van 25.000 gulden moge
lijk.
Overigens vindt de werkgroep
dat de softwarebedrijven zelf de
eerste verantwoordelijkheid
hebben bij het bestrijden van na
makers. „Pas in het uiterste ge
val zullen ze hun heil bij het
strafrecht moeten zoeken",
schrijft ze. „Allereerst moeten
bedrijven zorgen voor een zo
hoog mogelijke graad van tech
nische beveiliging van hun pro
dukt. Bovendien moeten ze door
samenwerking en het maken van
een keurmerk piraten van het lijf
proberen te houden".
Beschermen
F. Kraag, directeur van de Cos-
se in Amsteram (overkoepelende
organisatie van Computer Servi
ce en Software Bureaus) vindt
deze aanbevelingen reëel. „Het
eerste doel van een ondernemer
is niet om iemand in de bak te
helpen, maar om zijn produkt te
beschermen. Hoewel de straf
maat bij een kort geding nihil is,
heeft het als voordeel dat het
snel werkt. Een vervalser kan via
het civiel recht binnen een paar
weken worden uitgeschakeld.
Alleen bij hardnekkige naapers
zal celstraf nodig zijn om ze met
hun activiteiten te laten stop
pen".
Kraak, die de belangen behar
tigt van de bedrijven die de grote
computerprogramma's maken:
„Aan de andere kant vraagt een
softwarehuis, dat zijn eigen pro
dukt niet goed beschermt, om
moeilijkheden. Er zijn nogal wat
gisse mensen die bijna elk sys
teem kunnen kraken. Als je ziet
wat sommigen van de 30.000 le
den van de Hobby Computer
Club kunnen, dan sta je al ver
steld. Maar er zijn technische
methoden om kopiëren moeilijk
of zelfs onmogelijk te maken. Je
kunt een klok inbouwen die van
tijd tot tijd moet worden gevoed.
Laatje dat na - bijvoorbeeld om
dat je als piraat niet weet dat die
drijf. Daarvoor ontvangen wij
een vast bedrag van bijvoorbeeld
1200 gulden per jaar bij een pak
ket van achtduizend gulden. Al
met al lijden wij een schade van
vijftig- tot honderdduizend gul
den per jaar door de piraterij".
Onder coltrole
Ook het computerbedrijf Ap-
ple-Nederland in Zeist onder
vindt last van naapers, maar di-
recteur-Benelux J. ter Wisse zegt
dat probleem onder controle te
hebben gekregen. „Vorig jaar
heeft het kopiëren ons elf mil
joen gulden aan omzet gekost, en
het jaar ervoor ook. Zo'n 1500
vervalsingen zijn er toen jaarlijks
in omloop gebracht. Die kostten
gemiddeld 7500 gulden per stuk.
De vervalsers hebben er minder
aan verdiend, want de spullen
gingen dik onder de prijs van de
hand. Ons grootste probleem
was dan ook dat er zogenaamde
Apple-programma's in de winkel
lagen die hetzelfde deden voor
een lagere prijs. Dat scheelde ons
omzet en daarmee geld voor de
ontwikkeling van nieuwe pro-
dukten. En dus kostte het ook
werkgelegenheid".
Mr. F. Mutsaerts van het
Utrechtse advocatenkantoor
Derks en Partners vertelt dat hij
de meeste van de veertig hande
laren in Apple-namaak die de af
gelopen twee jaar actief waren,
heeft weten te ontmoedigen door
ze voortdurend aanschrijvingen
te sturen dat ze moesten ophou
den. Deden ze dat niet, dan span
de hij een kort geding tegen ze
aan. „Je moet laten weten dat je
er bent, datje op ze let", zegt hij.
Een groot succes behaalde
Mutsaerts eind augustus bij de
rechtbank in Roermond. Een pi
raat moest van de rechter alle
software en ook namaakcompu-
ters compleet met het beeld
merk van Apple - die hij in voor
raad had, laten vernietigen. Hem
werd verboden zijn handel ooit
nog te hervatten. En hij werd
veroordeeld tot het terugkopen
van alle spullen die hij al had ver
kocht. „Het is de meest vergaan
de uitspraak die tot nu toe in Ne
derland op dit gebied is gedaan",
zegt de jurist.
Werkgroep
De rijksoverheid maakt nu
plannen die Mutsaerts en Ter
Wisse behulpzaam zullen zijn bij
de strijd tegen de vervalsers. De
minister van justitie heeft de
werkgroep 'Piraterij' gevormd.
Daarin zitten ambtenaren van de
ministeries van justitie, econo
mische zaken en WVC. Op 29 au
gustus kwam de werkgroep met
een tussenrapport. Daarin be
veelt ze aan softwarebedrijven
meer middelen in handen te ge
ven om zowel via het kort geding
(civiel recht) als via het strafrecht
tegen piraten te kunnen optre
den.
De werkgroep vindt dat het
computerprogramma met even
veel woorden in de Auteurswet
systeem zichzelf op".
„Zoiets loont heus de moeite
wel, want het maken van softwa
re kan veel geld kosten. Soms
zijn knappe koppen er maanden
mee bezig. In een groot program
ma kan vijf manjaren werk zit
ten. Dat kost vijf ton, misschien
wel 'n miljoen. Als je zo'n inves
tering niet beschermt, moet je er
wel van uitgaan dat minder
goedwillende lieden die gaan jat
ten. Dat kost een vervalser een
floppy disc van vijftien gulden
plus een beetje narigheid, en ver
volgens kan hij een fantastische
winst boeken".
Het gebouw ziet er niet eens
zo nieuw meer uit. Maar een
paar auto's op de
parkeerplaats. Het is
vandaag een werkdag. Uit de
fabriekshal dringt het geluid
van stampende machines
door. Vriendelijk knikt de
portier de bezoeker
vanachter een serie
beeldschermen toe. Een man
in een witte jas wacht de gast
op en gaat hem voor, de
lawaaierige fabriek in.
Eén en al activiteit. Er rijden
karretjes rond met onderdelen,
aan een monorail bewegen grote
stalen werkstukken langzaam
door de hal, robotarmen doen
schijnbaar volstrekt willekeurige
grepen uit de optocht die
onophoudelijk voorbijtrekt.
Zonder duidelijke regelmaat
zetten de armen ook weer
voorwerpen terug op karretjes of
op de lopende band.
Achter glas
Geen pretje om je dagelijks
brood te verdienen tussen deze
herrie, zo lijkt het. De man in de
witte jas blijkt gedachten te
kunnen lezen. In zijn beste
Engels legt hij uit dat de
werknemers van het bedrij f
achter glazen wanden opereren.
Hij zal het bezoek aan hen
voorstellen. Even later, in hun
met dubbel glas omgeven
besturingscentrum, stellen vier
technici zich voor.
Eén blijkt de computers te
bedienen, twee zijn
verantwoordelijk voor het
opladen van de 'gietstukken',
eentje blijkt zich bezig te houden
met het constant controleren van
de produktieapparatuur. Met de
twee collega's die zich in de
produktiehal ophouden, vormen
ze de helft van het totale
personeelsbestand van de
fabriek die per maand 1400
computergestuurde draaibanken
in vele typen produceert.
De gastheer, die voor de
gelegenheid speciaal van het
hoofdkantoor is overgekomen,
vertelt dat de fabriek zeven
dagen per week 24 uur per dag
werkt, 's Nachts, zo legt hij de
verbaasde bezoeker uit, doen de
robots en de computer het
helemaal alleen. Slechts een
nachtwaker houdt het
ultramoderne machinepark dan
via televisieschermen
gezelschap.
Een science fiction verhaal?
Yamazaki Machinery Works in
het Japanse Nagoya draait al zo
sinds oktober 1981. Het beeld
van de helemaal onbemande
fabriek, het logische vervolg,
bezorgt de Japanners geen
slapeloze nachten. Ze weten
maar al te goed wat het oplevert
als je bereid bent je nek uit te
steken. Bovendien: het
geestdodende, ongezonde of
zelfs gevaarlijke werk wordt
immers door steel collar workers
(stalen boorden werknemers,
robots dus) gedaan.
Niet bang
Japanners zijn niet bang voor
de computer. Integendeel. Ze
maken al jaren, op allerlei
manieren, volop gebruik van de
mogelijkheden die de
chiptechnologie biedt. Daarom
produceren ze kwalitatief
hoogwaardige produkten en zijn
daarmee de westerse
concurrentie, ook die van de
machtige Verenigde Staten, al
dikwijls een stap voor geweest.
Waar het gaat om de
ontwikkeling van dergelijke
nieuwe technieken spelen de VS
de eerste viool in de wereld. De
Japanners hebben zich vooral
bedreven getoond in het
praktisch toepassen ervan.
Tussen deze twee economische
grootmachten bevindt zich het
verouderde industriële apparaat
van Europa. Hier breken
ondernemers, politici en
wetenschappers zich sinds kort
massaal het hoofd over de vraag
hoé de 'Oude Wereld' kan
bijblijven in de concurrentieslag
op de wereldmarkt.
Terwijl Japanners in het begin
van de jaren zeventig al
kapitalen investeren in nieuwe
produktietechnieken (waarbij
onder verouderde takken van
nijverheid een ware slachting
wordt aangericht), concentreert
het beleid in Europa en de VS
zich "vooralsnog op 'industriële
bejaardenzorg'. Scheppen geld
worden hier uitgegeven om het
leven te rekken van ten dode
opgeschreven bedrijven of
bedrijfstakken. De achterstand
groeit De werkloosheid ook.
Het Europese bedrijfsleven
kan minder meekomen, zo wordt
ook in EG-verband vastgesteld.
Wat is er veranderd? Op een in
de jaren zeventig steeds
verzadigder wereldmarkt, stelt
'de' consument almaar hogere
eisen aan kwaliteit, prijs en
service. De consument wordt
kritischer. Hij vraagt vaker een
op zijn wensen en behoeften
toegesneden produkt. Japan
heeft die nieuwe trend snel
begrepen. Flexibiliteit wordt het
sleutelwoord. Snel inspelen op
de met grote regelmaat
veranderende eisen van de
consument. De klant is koning,
de fabrikant past zich aan.
Massaproduktie tmmm
In West-Europa en in de VS
ligt in de jaren zeventig nog de
nadruk op massafabricage.
Uitgestrekte parkeerplaatsen vol
met nog niet verkochte auto's,
magazijnen vol
televisietoestellen die op een
nieuwe eigenaar staan te
wachten. Massaproduktie
bedoeld voor massaconsumptie.
Over kwaliteit maken de
fabrikanten zich nog niet echt
druk. De consument koopt toch
elke paar jaar een nieuwe
televisie of een nieuwe auto. De
variëteit in de produkten is
gering, de voorraadkosten zijn
enorm. Maar die betaalt
uiteindelijk de consument in de
prijs van het produkt.
Voor het minachten van de
consument krijgen ondernemers
in Europa en de VS de rekening
gepresenteerd. Stormenderhand
verovert Japan het Westen met
kwalitatief hoogwaardige
produkten, die dank zij de
verregaande flexibele
automatisering van de fabricage
in grote verscheidenheid kunnen
worden geleverd.
Deze vorm van
automatisering, waarbij de
producent razendsnel kan
reageren op de vraag van de
consument, heeft meer tot
gevolg. De prijs van het produkt
kan omlaag. Er werken immers
minder mensen in de fabriek, het
moderne machinepark levert
bovendien een constante
kwaliteit. Geen
maandagmorgen- of
vrijdagmiddagauto's meer.
Bijkomend voordeel: voorraden
zijn nauwelijks nodig. Het lenige
produktieapparaat volgt de
vraag uit de markt op korte
afstand. De voorraadkosten,
waarvoor de consument van
Europese of Amerikaanse
produkten nog opdraait, hoeft de
Japanse ondernemer niet of
nauwelijks meer door te
berekenen. Zo is het voor hem
mogelijk een prijs te vragen die
ondanks hogere
transportkosten en extra kosten
die hij moet maken om de
Europese en Amerikaanse markt
te bewerken - een stuk lager ligt
dan die van zijn concurrenten,
ook al spelen die in feite een
thuiswedstrijd.
Maatregelen mhh
In plaats van als vrije
ondernemers te reageren en
pijlsnel in kwaliteit en
efficiëntere produktiemethoden
te investeren, rent het
topmanagement in VS en
West-Europa massaal naar de
overheid om protectionistische
maatregelen te eisen. Die komen
er dan ook.
Speciale heffingen aan de
grens op Japanse
video-apparatuur, zodat die
duurder wordt; allerlei
wettelijke bepalingen die de
Japanners verplichten om ook in
'importland' te produceren,
kortom allerwegen wordt
geprobeerd de Japanse indringer
beentje te lichten. Maar die rent
gewoon door. Binnen de kortste
keren gaat de Amerikaanse
audio-industrie onderuit. En ook
de de machtige auto-industrie in
de VS moet een diepe knieval
maken.
De VS reageren uiteindelijk
het eerst, geruggesteund door de
enorme hoeveelheid know how
die er ligt opgeslagen. De
veerkracht van de Amerikaanse
economie laat zich gelden. De
computerindustrie slaat als
eerste terug. In ijltempo wordt
vervolgens de
automobielindustrie aangepakt.
Dat kost in eerste instantie veel
banen, maar al snel blijkt dat de
investeringen in flexibele
produktiesystemen en robots
hun vruchten afwerpen.
Nieuwe hightech-bedrijven
schieten tegelijkertijd als
paddestoelen uit de grond. Er
wordt goed verdiend, het aantal
nieuwe banen is groot, miljoenen
werklozen komen de laatste paar
jaar weer aan de slag, ook
natuurlijk omdat de economie
weer opleeft.
In Europa gaat intussen de
afbraak door. Nog altijd worden
miljarden geïnvesteerd in de
instandhouding van
werkgelegenheid in de
'ouderwetse' bedrijfstakken.
Schoolvoorbeelden van deze
gang van zaken vallen te
bewonderen in Nederland. Daar
komen we in de volgende
afleveringen dan ook uitgebreid
op terug.
Volgende week aflevering 2:
Onderzoek en ontwikkeling
zwaar onderbedeeld.
Enkele voorbeelden van computersoftware. De grote schijf rechts kost zo'n 2000 gulden. Midden boven de z.g. floppy disc die ongeveer 15 gulden kost. Daaronder een
cassette van slechts enkele guldens om informatie van de ene naar de andere computer over te brengen. De band is spotgoedkoop en kan veel informatie opbergen. De grote
cassette links onder ten slotte, kost enkele tientjes en wordt gebruikt óm informatie van middelgrote systemen periodiek te kopiëren voor het geval een grote of kleine schijf
wordt beschadigd.
