Nederland stort zich
op computer onderwijs
Grote fouten bij bisschopsbenoemingen
Reportage
Leidse Onderwijs Instellingen verrast door stormloop
Middellandse
Zee grondig
vervuild door
industrie en
toerisme
DONDERDAG 4 OKTOBER 1984PAGINA 17
Nederland heeft de huiscomputer ont
dekt. En wil er nu ook het fijne van we
ten. De Leidse Onderwijs Instellingen
ondervinden dat aan den lijve. Vorige
week schreef de LOI - negen maanden
na het het startsein - de tienduizendste
cursist informatica in.
Een topper van de eerste orde. Want
jaren achtereen stond boekhouden -
met vijfduizend cursisten - rotsvast op
de eerste plaats. De run op de lessen
computerkunde gaat nog altijd door. De
LOI verwacht dat zich rond de jaarwis
seling zo'n vijftienduizend studenten
willen bekwamen in de micro-elektroni-
Het computerwereldje is in beweging.
Sterk in beweging zelfs. Maar waar het
aan ontbreekt zijn deskundigen. Men
sen die in staat zijn om hun kennis over
te dragen op de leek. Voor de LOI een
gat in de markt en aanleiding om in de
loop van het volgend jaar te beginnen
met een computeropleiding voor leer
krachten van middelbare scholen.
Het bedrijfsleven zit ook niet stil. De
roep om deskundigheid wordt hier met
de dag luider. De ondernemers hebben
het initiatief genomen om een informa-
tica-universiteit op te richten.
De LOI en de informatica: adjunct-di
recteur Chris de Vries vertelt hoe zijn
instelling de lawine van computercur
sisten heeft verwerkt.
asiMOWUORlA'
IBÖDTOAKES I
Moraal vk zakeii poet met mmrpenmrs vermijt zelf m het sterfhuis.
De hoos is nog altijd niet over. Praktisch elke dag mel
den zich zo'n vijftien nieuwe computerstudenten. En
dat is aanmerkelijk meer dan waarvan men bij de LOI
in januari van dit jaar had durven dromen. De grote
toeloop kwam als een overval. Met 1500 lessen en 100
computertjes dacht de LOI het te kunnen redden. Hoe
anders pakte dat uit.
Lichte paniek brak uit in Leiderdorp toen de aanmel
dingen maar bleven komen. Met stapels tegelijk. Er
kwam geen eind aan. Nederland leek zich massaal op
de informatica te storten. Waaraan denkt de LOI die
belangstelling te danken te hebben?
Adjunct-directeur Chris de
Vries: "Ik denk dat dat komt
door de samenstelling van het
pakket. We bieden niet alleen
lessen, maar daarbij ook een
computer. De mensen hoeven
niet zelf nog eens zo'n ding te
gaan kopen. Volgens mij ligt
daarin de kracht van deze cur-
Aanvankelijk was het de be
doeling van de LOI om alleen
maar een papieren cursus op po
ten te zetten. Zonder oefenmate
riaal. Men rekende op maximaal
500 cursisten per jaar. Toen zich
de mogelijkheid aandiende om
bij die cursus een computer te le
veren, greep de onderwijsinstel
ling die kans met beide handen
aan. Nu kunnen de informatica
studenten uit drie verschillende
computers kiezen.
Gekkenhuis
Adjunct-directeur De Vries
staan de eerste weken nog helder
voor de geest: "Het was hier een
compleet gekkenhuis. Duizen
den telefoontjes, zakken vol met
aanvragen. Ongelooflijk. Voor
mij is het duidelijk: we hebben
bij de massa een-gevoelige snaar
geraakt. Men wil in dit tijdperk
van technologie proberen in de
pas te blijven, niet achterop te ra
ken. Niet alleen op het werk,
maar ook om over die moderne
technieken met de kinderen te
kunnen praten en hun - indien
nodig - te kunnen helpen."
Jong en oud hebben zich voor
het opsteken van de computer
kennis aangemeld. De Vries:
"Globaal ligt de leeftijd tussen
de twintig en zestig jaar. De cur
sisten komen werkelijk overal
vandaan. Personeel van dé Ne
derlandse ambassade in China -
om maar eens een voorbeeld te
noemen - volgt de cursus infor
matica."
Een andere annecdote die De
Vries aanhaalt is afkomstig van
een gevangene. De adjunct-di
recteur: "Op een dag kregen we
een brief van die gedetineerde.
Hierin vertelde de man dat hij al
twee keer had ingeschreven voor
door
Jan Westerlaken
onze computercursus, maar dat
de directie van de gevangenis het
volgen ervan niet wilde toestaan.
Wij hebben toen contact met die
directeur gezocht. De angst die
bij hem leefde was dat de gevan
gene kans zou zien om bij gege
vens te"komen waar hij niets mee
te maken had. Daarom stond hij
niet toe dat er een computer in
de cel kwam. Toen wij hadden
uitgelegd dat het om vrij eenvou
dige elektronica ging waarmee
niet in andere systemen kon wor
den ingebroken, stond hij de ge
detineerde het volgen van de op
leiding toe."
Verbouwen
De LOI en de verwerking van
de vele aanvragen: hoe heeft de
onderwijsinstelling die niet ver
wachte grote stroom - vooral in
het begin - verwerkt? Heeft men
de situatie nu onder controle?
De Vries: "Het is wel duidelijk
dat iedereen in die beginperiode
van de cursus op zijn tenen heeft
moeten lopen. Werkelijk, het was
verschrikkelijk druk. Ik denk
dat het opstarten en de gevolgen
van die informatica-cursus door
de hele LOI merkbaar zijn ge
weest. Ons magazijn is mede
hierdoor tot aan de nok gevuld.
Ja, we hebben zelfs verbouwin
gen moeten plegen om alles in
goede banen te kunnen leiden.
Een positieve uitwerking van de
ze cursus is dat we ons perso
neelsbestand met negen man
hebben kunnen uitbreiden."
De huiscomputer is in. Dat
blijkt uit het grote aantal. Bete
kent dat ook - relatief - veel afha
kers?
"Eigenlijk valt dat wel mee",
aldus De Vries. "Kijk, die cursus
duurt in totaal maar zes maan
den. Tegen de tijd dat iemand
dreigt vast te lopen, is alles al
voorbij. Wat we wel merken is
dat tegen het einde van de cursus
steeds minder mensen hun uit
gewerkte lessen ter correctie op
sturen. Maar ze zeggen de oplei
ding niet op. Ik denk dat dat nor
male verschijnselen zijn."
Chris de Vries: "De informatica is toekomst
De ervaring van de LOI is dat
heel wat cursisten de huiscom
puter benutten om er spelletjes
mee te spelen. De Vries: "Dat is
natuurlijk niet wat ons in de op
leiding voor ogen staat. Wij wil
len dat de apparatuur wordt aan
gewend voor serieuze doelein
den. Zoals het bijhouden van een
ledenadministratie of een een
voudige voorraad-administratie.
Voor het hele grote werk zijn de
huiscomputers niet geschikt.
Overigens heeft de cursist de
handelingen die hij voor het
werken op een grotere computer
moet kennen, wel geleerd."
Huiswerk
Al wordt het inzenden van uit
gewerkte lessen minder naarma
te de cursus vordert, een feit is
dat er behoorlijk wat mankracht
nodig is om de correcties op tijd
en naar behoren uit te voeren.
Kan de LOI daaraan - wat betreft
de informatica - wel voldoen?
De Vries: "Dit was een heel
groot probleem voor ons. Het is
begrijpelijk dat we het aantal
correctoren flink hebben moeten
uitbreiden. Ik geloof dat er tus
sen de twintig en dertig mensen
voor dit werk zijn aangetrokken.
Part time, wel te verstaan. Als
onderwijsinstelling moet je er
voor zorgdragen geen achter
stand op te lopen. Een punt is
wel dat je ook die mensen - de
correctoren dus - van tijd tot tijd
moet controleren. Nagaan of zij
zich er niet met een Jantje van
Leiden af maken. Want dat kun
nen we niet hebben. De kwaliteit
van de correcties is de hoeksteen
van het schriftelijk onderwijs.
Corrigeren moet niet alleen goed
gebeuren, maar ook snel. Weken
wachten is er niet bij."
Computeronderwijs. De klacht
die vooral vanuit het middelbaar
onderwijs wordt geuit is dat de
lessen chaotisch zijn. Het bos is
door de bomen niet of nauwe
lijks meer te zien. De Vries be
aamt dat. Een enkele leraar wis
kunde -zo is zijn ervaring - pikt
de informatica op. De overgrote
meerderheid hoeft niet zonodig.
De leraar blijft bij zijn leest. An
ders gezegd: hij houdt zich aan
zijn leerplan. De LOI probeert
daar nu wat aan te doen. De
Vries vraagt zich af waarom men
op dit terrein geen gebruik
maakt van de kennis die het par
ticulier onderwijs in huis heeft.
Lerarencursus
"We zijn op dit moment druk
bezig met het ontwikkelen van
een computercursus voor leer
krachten", vertelt De Vries. "Als
voorbeeld hebben we genomen
de opleiding informatica die in
Engeland aan middelbare scho
lieren wordt gegeven. De Engel
(foto Holvi
se minister van onderwijs neen
bepaald dat elke school met het
zelfde systeem moet werken.
Daar mankeert het bij ons aan.
Een schoolleiding mag zelf uit
maken welk merk computer zij
aanschaft."
Wat die nieuwe lerarencursus
betreft: het is de bedoeling van
de LOI dat de opleiding in de
loop van het volgend jaar gaat
draaien. Alle scholen zullen er
van op de hoogte worden ge
steld. Er zullen bijeenkomsten
worden belegd waarin wordt uit
gelegd hoe een docent zich kan
bekwamen. Niet alleen om er zelf
wijzer van te worden, maar ook
om te leren hoe hij de kennis op
de leerling moet overbrengen.
De opzet: leraren worden vrijge
maakt om andere collega's op te
leiden. De minister, vindt De
Vries, moet daar maar geld voor
beschikbaar stellen. Van de
grond af wordt de opleiding op
gebouwd: hoe gegevens in de
computer worden gestopt, hoe ze
eruit gehaald kunnen worden en
zovoorts.
De Vries: "De cursus is in En
geland een groot succes. Je kunt
de situatie niet helemaal met die
in Nederland vergelijken. De En
gelsen hebben een straatlengte
voorsprong in deze materie op
ons. Ondanks het feit dat elke'
school in ons land mag uitmaken
met welk systeem zij aan de slag
gaat, willen we toch proberen die
Engelse methode in te voeren.
Voor de leerkracht is er in Neder
land zo goed als niets wanneer
hij zijn kennis wil vergroten. De
studenten die - bijvoorbeeld -
naar een meao of heao willen,
zijn er de dupe van. Ze worden
dan ineens geconfronteerd met
informatica-problemen die ze
niet weten op te lossen. In het
hogerberoepsonderwijs vallen
heel wat studenten af. Ik wiit dat
zeker niet aan het ontbreken van
computerkennis. Maar dat het er
wel mee te maken heeft, geef ik
je op een briefje. Met het pakket
dat wij nu samenstellen, kan de
leraar de scholier van dienst
zijn."
Open Universiteit
De Open Universiteit heeft ook
een opleiding informatica. Rij
den zij en de LOI elkaar niet in
de wielen?
De Vries: "Je kunt onze cursus
niet vergelijken met die van de
Open Universiteit: de onze is niet
wetenschappelijk. De Open Uni
versiteit gaat wel wat verder. Op
andere terreinen - zoals de rech
tenstudie - zijn we ekaars con
current."
De Vries voorspelt dat de com
puter in ons wetenschappelijk
onderwijs binnen niet al te lange
tijd een belangrijke rol zal gaan
spelen. "Hoorcolleges", zegt hij,
"zijn achterhaald. Met een paar
honderd man luisteren naar wat
een hoogleraar te vertellen heeft,
past niet meer in deze tijd waarin
de technologie voortsnelt. De
studenten zullen in de toekomst
steeds meer gebruik gaan maken
van de mogelijkheden die de
elektronica hun biedt. Universi
teitsbibliotheken overbodig?
Ook zij zullen vaker dan nu infor
matie in de computer gaan op
slaan. De student kan dan veel
selectiever te werk gaan. Als hij
bepaalde dingen wil weten, roept
hij die pagina's uit het geheugen
van de computer op waarop die
informatie voorkomt. Meer heeft
hij niet nodig. Nu moet een stu
dent het boek kopen waarin die
gegevens vermeld staan. Dat is
niet meer nodig als hij van een
computer gebruik kan maken.
Het wetenschappelijk- en het ho
ger beroepsonderwijs zouden
hun studenten de eerste jaren
wegwijs moeten maken in de in
formatica. Als dit achterwege
blijft, lopen de docenten de kans
dat de leerlingen straks meer we
ten over deze materie dan zij.
Want die leerling gaat op zoek.
Pikt zelf de kennis op die hij op
school niet leert. Dat zou een ont
wikkeling zijn die het onderwijs
niet kan hebben. De informatica
is toekomst. Dat moeten de scho
len goed beseffen. Ze kunnen er
niet omheen."
UTRECHT (GPD) - Jaarlijks be
zoeken honderd miljoen toeristen
het Middellandse-Zeegebied, on
der wie veel Nederlanders. Zij zou
den meer rekening moeten houden
met het milieu door bijvoorbeeld
geen vuurtjes meer te stoken en
het watergebruik te beperken. Het
pubhek zou daarover moeten wor
den voorgeücht.
Dit schrijven Jan Swart en Gerrit
Vonkeman in het gisteren versche
nen oktobernummer van het
maandblad Natuur en Milieu.
„Moeilijker zal het zijn om mensen
ervan te overtuigen niet vlak aan
zee, maar in een dorp twintig kilo
meter landinwaarts te gaan zitten.
Mogelijk kunnen de reisbureaus
hier nuttig werk verrichten. Ook is
een betere vakantiespreiding no
dig om de enorme pieken in het
seizoen af te vlakken", aldus de
beide auteurs.
Het beeld dat zij van de vervui
ling van de Middellandse Zee
schetsen, is uiterst somber. Er wo
nen 110 miljoen mensen omneen,
waarbij zich in het seizoen 100 mil
joen toeristen scharen. Het afval
water van al die mensen komt gro
tendeels ongezuiverd in zee te
recht.
Dr. Vonkeman zei gisteren op
een persconferentie in Utrecht dat
het veelbezongen blauwe water in
de buurt van steden als Genua en
Marseille 'stinkend smerig' is. Dat
komt ook doordat de Middellandse
Zee slechts op één plaats - de vrij
ondiepe Straat van Gibraltar - in
verbinding staat met de Atlanti
sche Oceaan. „Zo wordt het zeewa
ter slechts ongeveer eens in de
tachtig jaar ververst", aldus Von
keman.
De milieutechnische voorzienin
gen, door de beide auteurs 'in het
zuiden toch al een zwak punt' ge
noemd, worden bovendien niet of
nauwelijks uitgebreid. „Hoogstens
legt men de afvoerpijp vanaf hotel
of camping wat verder de zee in. Er
komt nog bij dat het strand door
het geringe tijverschil nooit
'schoonspoelt', zoals bij ons".
Naast huishoudelijk afvalwater
komt er veel chemisch afval de zee
in, dat vissen, schaal- en weekdie
ren plaatselijk massaal het loodje
doet leggen. Ook zeezoogdieren en
planten hebben ernstig te lijden.
In 1975 aanvaardden in Barcelo
na alle kuststaten behalve Albaniè
een actieplan voor de Middelland
se Zee, maar daarvan is nog maar
heel weinig terechtgekomen.
De recente bisschopsbenoe
mingen zijn 'onnodig kwetsend'
verlopen. In een verklaring le
vert de Katholieke raad voor
Kerk en Samenleving - het ad
viesorgaan van deze kerk voor
maatschappelijke vraagstukken
- kritiek op de gang van zaken.
Pogingen tot bemiddeling en sa
menwerking, tot overleg en ge-
dachtenwisseling zijn onnodig
belemmerd. "Hoe correct de be
noemingen kerkrechtelijk ook
zijn gegaan, in de sfeer van zorg
vuldig omgaan met mensen zijn
grote fouten gemaakt".
De raad doet een beroep op de
bisschoppen, de curie in Rome
en de paus om bij zulke benoe
mingen de communicatie met de
gelovigen te behouden, ook ja
juist als van de voordracht van
de kathedrale kapittels wordt af
geweken. Overigens zal het op
den duur moeilijk aanvaardbaar
zijn, als telkens een zorgvuldig
opgestelde voordracht ter zijde
wordt geschoven en bij verras
sing een volslagen onbekende
wordt benoemd.
Bisschoppen oefenen het be
stuur van de kerk uit en de bis
schop van Rome is de eerste on
der hen, erkent de raad. Ook dat
het bisschopsambt universeel is,
wat tot gevolg kan hebben dat er
een bisschop wordt benoemd die
niet uit het desbetreffende bis
dom afkomstig is. Maar met
handhaving van deze beginselen
kan toch een andere manier van
benoeming worden gevolgd,
meent de raad. "Zo'n andere pro
cedure is zelfs noodzakelijk".
De raad betreurt het zeer, "dat
het bisschoppencollege inzet en
partij in de polarisatie binnen de
kerk is geworden". Hij vraagt
dan ook om procedures en be
noemingen, die de eensgezind
heid bevorderen en het ambt toe
vertrouwen aan mensen die voor
alle partijen herder willen zijn.
Hervormde Kerk: beroepen
te Colijnsplaat kandidaat J. B.
Beijer Utrecht, te Noordhorn-
Niezijl-Saaksum (Gr.) J. Quist
Tange-Alteveer; aangenomen
naar Aalburg vicaris P. J. Visser
Amsterdam.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Vlaardin-
gen L. M. van der Meij Zaamslag.
Euthanasie
Een goede pastorale ster
vensbegeleiding kan de vraag
naar euthanasie voorkomen of
helpen oplossen. Achter een ver
zoek om euthanasie schuilt vaak
een 'schreew om hulp'. In plaats
van euthanasie zou de hulpverle
ning zich daarop moeten concen
treren.
Tot die conclusie komt de
stichting 'Schuilplaats', een re
formatorische anti-abortus- en
anti-euthanasie-organisatie, na
een onderzoek onder 23 artsen
en 17 predikanten die overwe
gende bezwaren hebben tegen
de huidige ontwikkelingen rond
euthanasie.
Het rapport, bedoeld om de le
galisering van euthanasie tegen
te houden, werd gisteren in
Utrecht aangeboden aan verte
genwoordigers van de Hervorm
de Kerk, de Christelijke Gerefor
meerde Kerken, de Gereformeer
de en Oud-Gereformeerde Ge
meenten en de Gereformeerde
Bond en de Confessionele Ver
eniging in de Hervormde Kerk.
Vandaag kreeg minister Brink
man een exemplaar.
Tegen de zogenaamde 'passie
ve euthanasie' - het niet meer
toedienen van medicijnen - be
staan weinig bezwaren bij de art
sen en predikanten. De meerder
heid van de predikanten staat
achter de vrijgemaakt-gerefor-
meerde hoogleraar J. Douma,
waar deze zegt: "Wie een patiënt
verantwoord laat sterven door in
gepaste bescheidenheid zijn han
den terug te trekken en geen bij
zondere ingrepen meer toe te
passen, doet in zijn liefde jegens
deze naaste, wat God van hem
vraagt".
Graf. Bij opgravingen in de
hervormde kerk van Dongen in
Noord-Brabant is een bijna vijf
eeuwen oud pastoorsgraf bloot
gelegd, waarschijnlijk van pas
toor Dierick Willemszoon, die
van 1485 af de parochie diende.
Verscheidene delen van de
grafkleren waren nog goed te on
derscheiden, zoals de zalmrose
mozaieken, het koperdraad van
de kazuifel en stukjes franje. Ook
de leren muilen van de pastoor
en delen van de kelk waren niet
vergaan.
Het lichaam lag met de voeten
naar de toren. Ook dat duidt er
op, dat het hier om een pastoor
ging.
Mislukking
Volgens Stephen Beachy zijn
de evangelisatiecampagnes tij
dens de Olympische Spelen deze
zomer in Los Angeles een mis
lukking geworden. Hij leidde
een evangelisatieprogramma van
de Amerikaanse doopsgezinden
en geeft nu een indruk daarvan
in het Amerikaanse doopsgezin
de weekblad.
"De bezoekers", schrijft Bea
chy, "hadden het te druk met de
sportieve festiviteiten om tijd te
hebben voor andere attracties in
de stad. Onze verwachtingen wa
ren duidelijk te hoog".
Vrouwen. Uit een onderzoek
van de Lutherse Wereldbond is
naar voren gekomen, dat vrou
wen die predikant willen worden
in een Amerikaanse lutherse
kerk veel meer problemen on
dervinden dan mannen. Veel ge
meenten weigeren zelfs met af
gestudeerde vrouwen te praten
over een mogelijke aanstelling.
Van de 16.700 lutherse predi
kanten in de Verenigde Staten
zijn er op dit ogenblik ongeveer
500 vrouw. Zo'n 3 procent dus.
Bij de presbyterianen is dat 5 en
bij de methodisten 6 procent.
Tegen gebed. Lutherse bis
schoppen in de Verenigde Staten
hebben zich uitgesproken tegen
herinvoering van het gebed op
Amerikaanse scholen. Dat kan
niemand voordeel brengen, vin
den zij. Het is niet alleen schade
lijk voor de veelsoortige samen
leving, maar ook voor het gebed
zelf.
President Reagan is vóór her
invoering. Bisschop James
Crumley zei daarover, dat de pre
sident niet eens kerklid is en ook
geen giften verstrekt aan kerke
lijke hulporganisaties.
Rijst. Als het aan de lutherse
bisschop Martin Kruse van West-
Berlijn ligt. worden pas getrouw
de paren niet meer met rijst be
strooid. "In een wereld met zoveel
honger mogen wij zo niet met ons
dagelijks brood omgaan", zei hij
in een gesprek. Hij zou graag
zien, dat bruiloftsgasten het jon
ge paar een boompje voor de tuin
gaven.
