In t voetspoor van
Tromp en De Ruyter
Diakenen: geen huisuitzetting wegens huurschuld
Reportage
Beatrix en Claus brengen staatsbezoek aan Denemarken
Wankele vrijheid in
communistisch China
DINSDAG 2 OKTOBER 1984
PAGINA 11
Koningin Beatrix en prins Claus
zullen zich volgende week tij
dens hun staatsbezoek aan Dene
marken misschien soms even
wanen in Nederland. Ze zullen
merken dat de Nederlanders
door de eeuwen heen duidelijke
sporen in dit kleine Scandinavi
sche land hebben achtergelaten.
Over de eerste contacten tus
sen de bewoners van de Lage
Landen en Denemarken is wei
nig bekend. Vast staat dat Friese
kooplui al in de achtste eeuw
handel hebben gedreven op Jut
land, het vasteland van Dene
marken. Die handel nam sterk
toe in de middeleeuwen, zelfs
toen onze koopvaarders tol
moesten gaan betalen voor de
strategisch zo belangrijke Sont.
Het begin van de zestiende
eeuw was een belangrijke perio
de voor de Deens-Nederlandse
betrekkingen. Koning Christiaan
de Tweede van Denemarken
trouwde met een Nederlandse:
Elisabeth, de dochter van Philips
de Schone. Omdat ze de Neder
landse groenten erg miste, wer
den op verzoek van de koning
Hollandse boeren naar Denemar
ken gehaald om de Denen de
groenteteelt te leren. Deze Ne
derlandse kolonie vestigde zich
op het eiland Amager, vlakbij
Kopenhagen. Het Amagermu-
seum herinnert nog steeds aan
het eeuwenlange verblijf van de
Nederlanders.
Rond 1600 vestigden veel Ne
derlandse boeren zich ook in
Sleeswijk, dat toen nog Deens
was. Ze introduceerden er de Ne
derlandse zuivelbereiding, die
zich later over heel Denemarken
heeft uitgebreid. Het waren niet
alleen boeren die een nieuw be
staan in Denemarken opbouw
den. Vooral tussen 1560 en 1660
vestigden zich talrijke ambachts
lieden, kooplui, industriëlen, ar
chitecten, ingenieurs en kunste
naars in Denemarken.
Nederlandse ingenieurs bouw
den dijken, havens en vestigin
gen, zoals de Kastellet, een ves
ting in Kopenhagen, gebouwd in
een van de Zweeds-Deense oor
logen. Deze vesting, die nu
dienst doet als kazerne, zal wor
den bezocht door koningin en
prins.
Niet ver daar vandaan ligt de
wijk Christianshavn, die in 1617
is aangelegd door de Groninger
Johann Semb, en die destijds
Nieuw Rotterdam werd ge
noemd. Wie langs de Nyhavn
met zijn schitterende grachten
panden loopt, heeft het idee dat
hij in Amsterdam is. Voor het
Deense hof hebben Nederlandse
bouwmeesters, beeldhouwers en
schilders gewerkt aan de bouw
en inrichting van talrijke palei
zen en kastelen in heel Denemar
ken.
Veel ambachten en technie
ken, zoals de scheeps- en molen-
bouw, zeepbereiding en en het
maken van buskruit hebben de
Denen van Nederlandse immi
granten geleerd. Ook op militair
gebied zijn de Nederlanders voor
de Denen van grote betekenis ge
weest. Menigmaal steunde de
Republiek de Denen in hun oor
logen tegen de Zweden. Zeehel
den als Tromp en De Ruyter zijn
hiervoor in de Deense adelstand
verheven.
In de achttiende eeuw werden
de Denen en Nederlanders
steeds grotere handelsconciir-
renten van elkaar. Deense boter-
exporteurs veroverden ongeveer
een eeuw geleden een deel van
de Britse markt, nadat Neder
landse boeren hun boter met
margarine waren gaan vermen
gen. De handel tussen beide lan
den nam snel in omvang af en
staat ook nu nog op een beschei
den niveau. De Nederlandse ex
port naar Denemarken bedroeg
vorig jaar ongeveer 3 miljard gul
den, terwijl ons land voor bijna 2
Het Deens koninklijk gezin: v.l.n.r. koningin Margrethe, prins Henrik, prins Joachim en kroonprins
Frederik <Foto GPD)
miljard gulden uit Denemarken
importeerde.
Omdat er tussen beide landen
geen noemenswaardige proble
men bestaan, twijfelt eigenlijk
niemand aan het succes van het
staatsbezoek. Ook al niet, omdat
beide koninginnen goed met el
kaar kunnen opschieten. De
Deense vorstin Margarethe zei
onlangs tegen Nederlandse jour
nalisten dat ze regelmatig con
tact heeft met haar Nederlandse
„collega" en dat ze zich erg ver
heugt over haar bezoek. Daarom
zal het staatsbezoek vooral een
bewijs zijn van de goede betrek
kingen tussen Denemarken en
ons land.
Politiek
Ook op politiek en sociaal-eco
nomisch gebied vertoont Dene
marken veel gelijkenis met Ne
derland.
Denen zijn over het algemeen
erg nationalistisch en pacifis
tisch, de monarchie (de oudste
ter wereld) is mogelijk nog popu
lairder dan in ons land, het land
heeft een lange landbouwtradi-
tie, is een lastige NAVO-partner,
en wordt geregeerd door een
centrum-rechts kabinet dat met
impopulaire maatregelen het
land economisch uit het slop
probeert te halen.
Die regering van premier
Schlüter (Conservatieve Partij) is
een minderheidskabinet dat nu
ruim twee jaar aan het bewind is.
Het bestaat uit conservatieven,
liberalen, centrum-democraten
en de christelijke volkspartij. Sa
men hebben deze partijen 78 van
de 179 zetels in het parlement
(Folketing). Voor een meerder
heid in het parlement is Schlüter
vooral afhankelijk van de steun
van de Radikaal-Liberalen, die
met tien zetels een belangrijke
machtsfactor zijn.
Deze Radikaal-Liberalen steu
nen het kabinet in zijn economi
sche politiek, maar kiezen de
kant van de sociaal-democraten
en andere oppositiepartijen als
het om buitenlands beleid en de
fensie gaat. Juist op dit punt
heeft de Deense regering de afge
lopen tijd dan ook een aantal ge
voelige nederlagen geleden.
Zo moet Denemarken zich in
november 1982 onder druk van
een meerderheid van het parle
ment onthouden van stemming
wanneer in de Verenigde Naties
wordt gestemd over een resolu
tie over de bevriezing van het
aantal kernwapens in Oost en
West. De regering had samen
met de andere NAVO-partners
tegen willen stemmen.
Nog geen maand later besluit
het parlement - alweer tegen de
zin van de regering - om de Deen
se financiële bijdrage aan het
NAVO-fonds waaruit de plaat
sing van Pershing 2- en kruisra
ketten wordt bekostigd, „tot na
der order" te bevriezen. Dene
marken is daarmee het eerste
NAVO-land dat een dergelijk be
sluit neemt.
Een halfjaar later, in mei 1983,
wordt het kabinet opnieuw in
een lastig parket gebracht. Het
parlement spreekt in meerder
heid uit dat de regering binnen
de NAVO moet bewerkstelligen
dat er tijdens de onderhandelin
gen met de Russen geen kernra
ketten in West-Europa worden
opgesteld. Deze uitspraak gaat in
tegen het NAVO-dubbelbesluit
van 1979 (onderhandelen, maar
tegelijkertijd plaatsen). De Deen
se pers eist het aftreden van het
kabinet. Maar Schlüter blijft zit
ten en beroept zich op de stem
verklaring van de sociaal-demo
craten dat wanneer de Deense
actie niets uithaalt, de regering
uitspraken mag blijven doen in
de geest van het dubbelbesluit.
De Deense premier, die zich fel
heeft verzet tegen de motie, zegt
dat Denemarken hard op weg is
een tweederangs NAVO-lid te
worden.
In datzelfde jaar neemt het par
lement nog een aantal moties aan
die erop neerkomen dat de rege-
ring-Schlüter een actieve rol
moet spelen bij het verminderen
van de wapenwedloop tussen
Oost en West, en afstand moet
nemen van de plaatsing van 572
kernraketten in West-Europa.
Destructief
Laatste wapenfeit dateert van
mei dit jaar, wanneer de Folke
ting de betaling van 15 miljoen
gulden voor de plaatsing van de
raketten in West-Europa blok
keert. De Amerikaanse ondermi
nister van defensie, Richard Per-
Ie, spreekt van een „verschrikke
lijk destructieve houding".
Dat het Deense kabinet on
danks deze nederlagen niet is af
getreden heeft een aantal rede
nen. Schlüter stelt zich op het
standpunt dat hij rustig kan aan
blijven, zolang het parlement
geen motie van wantrouwen aan
neemt. Het herstel van de econo
mie is de belangrijkste opdracht
die het kabinet zichzelf heeft ge
geven. En juist op dit punt weet
het zich wël verzekerd van een
parlementaire meerderheid.
„Voor Denemarken is de hele
kwestie van de raketten van on
dergeschikt belang", zei Schlü
ter onlangs in een interview met
Nederlandse journalisten. Hoe
wel er in het Deense parlement
net zo heftig wordt gedebatteerd
over de kernraketten als in de
Nederlandse volksvertegen
woordiging, is er op dit punt een
belangrijk verschil tussen beide
landen. Denemarken is niet aan
gewezen voor de plaatsing van.
raketten. De nogal pacifistisch
en neutraal ingestelde Denen
hebben al in 1955 laten weten
nooit kernwapens op hun grond
gebied te willen hebben. De NA
VO heeft er ook nooit op aange
drongen.
Plaatsing van raketten in De
nemarken zou het evenwicht in
Scandinavië ernstig kunnen ver
storen. Finland heeft in 1948 met
de Sowjet-Unie een verdrag van
vriendschap, samenwerking en
wederzijdse bijstand gesloten.
Een van de belangrijkste bepa
lingen in dat pact is dat de Fin
nen zich teweer zullen stellen als
de Bondsrepubliek Duitsland of
een van haar bondgenoten via
Fins grondgebied een aanval on
dernemen tegen de Sowjet-Unie.
Plaatsing zou dus de druk op
Finland kunnen vergroten en bo
vendien het neutrale Zweden in
verlegenheid brengen.
De Deense minister van bui
tenlandse zaken, Uffe Ellemann-
Jensen, „betreurt" de kritiek dat
Denemarken niet solidair zou
zijn in de NAVO. Met een kni
poog naar Nederland spreekt het
buitenland van „Deense Hollan
ditis". „Maar", zegt hij, „de mees
te NAVO-landen hebben begrip
voor ons standpunt dat een sta
biele economie een goede bijdra
ge is aan het veiligheidsbeleid. Ik
wijs erop dat ondanks alle dis
cussies een grote meerderheid
van het Deense volk en van het
parlement vindt dat we lid van
de NAVO moeten blijven".
Inflatie
Het kabinet richt dus al zijn
aandacht op de verbetering van
de economische en financiële si
tuatie, die slecht was toen Schlü
ter de macht overnam van de so
ciaal-democraten. De inflatie be
droeg ruim tien procent, de rente
was met dik 20 procent tot onge
kende hoogte gestegen, de
staatsschuld was gigantisch en
de handelsbalans vertoonde een
groot tekort.
Het kabinet ontwierp een
nieuw economisch beleid, ge
richt op terugdringing van de in
flatie, verbetering van de han
delsbalans en beperking van het
financieringstekort. Er werd een
strenge belastingpolitiek inge
zet, het mes ging in de overheids
uitgaven en sociale uitkeringen
en de automatische indexering
van lonen en prijzen werd afge
schaft.
De drastische bezuinigingen
hebben er mede toe geleid dat de
inflatie nu zes procent bedraagt,
de rente naar 15 procent is gezakt
en de investeringen en de export
flink zijn gestegen. Het kabinets
beleid slaat aan bij het volk: bij
de vervroegde verkiezingen in ja
nuari van dit jaar won de coalitie
12 zetels en verloren de sociaal
democraten er twee.
Wat verder opvalt in Denemar
ken is de kleinschaligheid van
het Deense bedrijfsleven. Van de
ongeveer zevenduizend bedrij
ven hebben maar 85 meer dan
500 werknemers. Verreweg de
meeste firma's tellen minder dan
honderd werknemers.
Dat er zo weinig grote bedrij
ven zijn, komt doordat de bin
nenlandse markt klein is. Dene
marken heeft ongeveer 5 miljoen
inwoners. Verder beginnen veel
mensen voor zichzelf en is de in
dustrie vrij jong. Maar het heeft
vooral ook te maken met de men
taliteit van de Denen, die wars
zijn van grote, ingewikkelde
structuren. Het is bijvoorbeeld
bekend dat bloeiende bedrijven
niet wilden uitbreiden, omdat de
doelmatigheid eronder zou lij
den als niet alle werknemers el
kaar persoonlijk zouden kennen.
En het is deze wijze van den
ken die zo typerend is voor dit
kleine, soms wat eigenzinnige,
maar toch vooral sociaal voelen
de land.
Pas de laatste jaren tekent zich
de volle omvang af van de poli
tieke stormen die in China heb
ben gewoed sinds de communis
tische machtsovername, giste
ren, op 1 oktober, precies 35 jaar
geleden. De Grote Sprong Voor
waarts (1958 tot 1961) en de Cul
turele Revolutie (1966 tot 1976)
hebben miljoenen en nog eens
miljoenen slachtoffers gekost, en
diepe littekens nagelaten bij de
genen die overleefden.
Maar China anno 1984 is geen
land dat gebukt gaat onder de
last van dit verleden. Overal
waar je komt, vooral op het plat
teland, heerst een sfeer van
'schouders eronder', zoals die in
veel landen bestond na de Twee
de Wereldoorlog, inclusief China
in het begin van de jaren vijftig.
Voor de onbetwiste leider van
het nieuwe China, Mao Zedong,
was de gestadige economische
opbouw van de jaren vijftig niet
voldoende. Hij wilde China om
toveren tot het eerste echte so
cialistische paradijs op aarde, en
dat betekende in de eerste plaats
voorkomen dat de Chinese Revo
lutie de weg op ging van de Sow
jet-Unie.
Dus propageerde Mao een strijd
tegen alles wat rook naar bureau
cratie en alles wat ontleend werd
aan China's rijke geschiedenis.
Het ware doel van de revolutie
bestond eruit, het denken van de
mensen om te ploegen en een
nieuwe mens te creëren. Econo
mische groei kwam op de tweede
plaats voor Mao, die de Sowjet-
communisten belachelijk maak
te met hun verliefdheid op pro-
duktiecijfers.
Toen de geest eenmaal uit de fles
was en Rode Gardisten een ter
reurbewind instelden, was er
ook voor Mao geen houden meer
aan. Volgens Mao's voormalige
secretaris wist de Grote Roer
ganger nauwelijks wat er gaande
was, en bleef hij onwetend hoe
het gros van zijn oude kamera
den werd uigeschakeld. Liu
Shiaoxi, voormalig president,
werd de dood ingedreven. Deng
Xiaoping, secretaris-generaal
van de partij, werd verbannen
naar een afgelegen dorp, terwijl
zijn zoon verlamd raakte door
toedoen van Rode Gardisten.
Ongenade
Dezelfde Deng Xiaoping, die in
augustus zijn 80-jarige verjaar
dag vierde, is nu de sterke man
van China. Twee keer viel hij in
ongenade, twee keer kwam hij
terug, de laatste keer in 1979 en
nu voorgoed. Sindsdien heeft hij
zijn stempel gedrukt op het Chi
na van na de dood van Mao in
1976.
De veranderingen die China de
laatste vijf jaar heeft ondergaan,
zijn duizelingwekkend. Op het
platteland zijn de volkscommu
nes opgeheven en heeft de col
lectieve landbouw plaats ge
maakt voor particulier initiatief
en eigen voordeel. Het is weer
mogelijk voor jezelf te beginnen
en de miljoenen kleine bedrijfjes
die overal zijn ontstaan, worden
al evenzeer gedreven door eigen
belang. In de industrie worden
soortgelijke hervormingen door
gevoerd, hoewel het tempo daar
wat lager ligt. China blijft een
arm land, maar de groei van de
ACHTERGROND
door
Ruud Kreutzer
inkomens is, vooral op het platte
land, spectaculair.
Het lijdt geen twijfel, dat de hui
dige politiek van Deng Xiaoping
steun geniet van de Chinese be
volking, maar binnen het leger
en de communistische partij, de
feitelijke machtselite, zijn er nog
tal van tegenstanders, vooral in
de lagere regionen. De weer
stand die zij bieden is vooral pas
sief. Zij verdragen de invoering
van de liberalisering en de ver
vanging van oude kaders door
jongeren met een goede oplei
ding.
Tijdens de laatste zitting in mei
van het Nationale Volks Con
gres, niet langer louter een wil
loos instrument van de commu
nistische partij, was veel kritiek
te horen, die valt samen te vatten
onder de noemer 'geen woorden,
maar daden'. Dat weerspiegelt
de stemming onder de bevol
king, voor wie de veranderingen
niet snel genoeg kunnen gaan.
Terwijl er nog altijd een strikte
censuur heerst, zijn er zoveel
nieuwe boekenstalletjes, zelf
standige culturele activiteiten en
zelfs kranten bij gekomen, dat zij
onmogelijk allemaal kunnen
worden gecontroleerd. En dat
leidt tot vormen van 'decaden
tie', die weer koren op de molen
zijn voor de behoudende geesten
in de partij-hiërarchie. Zo ook
met de opening voor buitenland
se investeringen, die in hun kiel-'
zog buitenlandse invloeden bin
nenbrengen, hetgeen voor ortho
doxe communisten een gruwel
Opvolging
Intussen hebben Deng Xiaoping
en zijn medestanders een andere
zorg, die al het andere overscha
duwt. Namelijk hoe voorkomen
kan worden dat het huidige be
leid wordt teruggedraaid, bij
voorbeeld na de dood van Deng.
De kleine grote man zegt daar
over zelf, in zijn vorig jaar gepu
bliceerde verzamelde werken:
"Weest maar niet zo zeker dat de
grote wanorde niet opnieuw kan
ontstaan... In de tempels is
slechts plaats voor een bepaald
aantal boeddha's. Als de ouden
niet vertrekken, kunnen de jon
geren er niet in".
De verjonging van de partij-orga
nen en ministeries is een weinig
spectaculair proces, dat echter
bepalend is voor het lot van Chi
na. Deng heeft dan wel aanhan
gers van zijn pragmatische lijn
op de allerhoogste posten, zoals
premier Zhao Ziyang en partijse
cretaris Hu Yaobang, maar die
hebben nog te weinig persoonlij
ke steun om het zonder Dengs
patronage te kunnen stellen.
Een van Dengs meest geliefde
uitspraken tegenover buiten
landse gasten is, dat je socialis
me niet kunt eten. Wat overigens
niet betekent dat Deng vindt dat
China het socialisme beter op
kan geven. Integendeel, Deng is
van mening dat het socialisme
China het snelst kan ontwikke
len en de rijkdom het best ver
deelt. China's 35 jaar communis
me zijn zeker geen overtuigend
bewijs voor deze stelling. Maar
de laatste vijf jaar geven wel
grond voor optimisme over Chi
na's toekomst.
Rotterdamse diakenen vragen
in een brief het gemeentebestuur
van deze stad, te voorkomen dat
mensen wegens huurschuld uit
hun huis worden gezet. "Na zorg
vuldige afweging van de feiten
mag in de meeste gevallen niet
tot uitzetting worden overge
gaan", zeggen de diakenen.
"Huisuitzetting zou beteke
nen, dat de oorzaak van de huu
rachterstand in de eerste plaats
bij de individuele huurders moet
worden gezocht. Gelet op de on
rechtvaardige verdeling van de
woonlasten over de bevolking
lijkt ons dat niet terecht. Het
mag niet gebeuren, dat de zwak-
sten de rekening krijgen gepre
senteerd voor een structurele on
rechtvaardigheid".
Aanleiding tot de diakonale
brief was, dat woningbouwver
enigingen in Rotterdam bezig
zijn de huurachterstanden met
een strak incassobeleid weg te
werken. In het uiterste geval zul
len zij via de rechter proberen
mensen uit hun huis te zetten.
Volgens de diakenen is een op
lossing van het probleem alleen
mogelijk door structurele maat
regelen.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen
te Hasselt G. C. Kunz Dordrecht,
die bedankte voor Wageningen;
aangenomen naar Sprang L. van
Wingerden Zijderveld, naar
Doorn C. Fieren (voorheen zen
dingspredikant) Ede; bedankt
voor Wijk (bij Heusden) R. van
Kooten Zeist.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Linschoten kandidaat
mevrouw J. C. Colenbrander
Amsterdam.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Monster
H. G. Gunnink Drachten; be
dankt voor Harlingen S. Braaks-
ma Den Bosch.
Nederlands Gereformeerde
Kerken: bedankt voor Assen W.
Janse Katwijk.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Wageningen J. Mol
Elspeet, voor Benthuizen en
voor Rijssen M. Mondria Waar
denburg, voor Vlaardingen P.
Blok Capelle aan de IJssel, voor
Enkhuizen F. Harinck Den Haag,
voor Tricht-Geldermalsen H.
Paul Vlissingen.
Zondag zal het vijftig jaar ge
leden zijn, dat dr. H. N. Ridder
bos (75), gepensioneerd hoogle
raar van de theologische hoge
school van de Gereformeerde
Kerken in Kampen, in Eefde-
Gorssel tot predikant werd be
vestigd. Hij werkte in Rotter-
dam-Charlois, toen hij (in 1943)
werd benoemd tot hoogleraar in
de nieuwtestamentische vakken.
In 1975 ging Ridderbos met
pensioen. Daarna is hij in Kam
pen nog actief geweest als bui
tengewoon hoogleraar.
Deken J. M. Schlatmann van
Leiden zal op zaterdag 13 okto
ber om 7 uur 's avonds tijdens
een feestelijke eucharistieviering
in de Petruskerk (Lammen-
schansweg) in Leiden pastoor A.
W. C. Heijster installeren tot pas
toor van de Petrusparochie.
Pauskrant
De eerste 'Pauskrant' - on
derdeel van de voorbereiding
van het pausbezoek - zal volgen
de week in een oplage van
975.000 exemplaren worden ver
spreid.
Oud-chef N. J. Adema van de
ANP-rubriek 'geestelijk leven'
en de perschefs van de rooms-ka-
tholieke kerkprovincie en de bis
dommen Rotterdam en Haarlem
voerden de redactie van de acht
pagina's tellende krant.
Pater dr. J. Hulshof, studiese
cretaris van de kerkprovincie en
secretaris van de Stichting Paus
bezoek, schrijft over het thema
van het bezoek, het 'Onze Vader'.
Verder bevat de krant de bis
schoppelijke brief over het paus
bezoek, die zondag in de rooms-
katholieke kerken wordt voorge
lezen, het programma, een ge
sprek mét aartsbisschop Simo-
nis, een overzicht van de activi
teiten van het Hoger Kateche-
tisch Instituut in Nijmegen, het
Katholiek Pedagogisch Centrum
in Den Bosch en de KRO met be
trekking tot dit bezoek, en een
geschreven portret van de paus.
Wat Hulshof zegt-over het 'On
ze Vader', is het lezen zeker
waard. Dit bijvoorbeeld: "Je
kunt niet bidden om de heiliging
van Gods naam en je tegelijk la
ten paaien door alles wat in naam
van de mode, de veiligheid, de
economische groei of het natio
nale prestige wordt gepropa
geerd".
Afschrikking. De algemene
vergadering van de 'Hervormde
Bond' binnen de Evangelische
Kerk van Duitsland zegt in een
verklaring, dat de synode en het
bestuur van deze kerk het poli-
tiek-militaire afschrikkingssys
teem ondubbelzinnig moeten af
wijzen. (De 'Hervormde Bond' is
de calvinistische tak van de
Evangelische Kerk. De algemene
vergadering was in Mön-
chengladbach bijeen). "De waar
de van het afschrikkingssysteem
weegt niet meer op tegen het risi
co van de bewapeningsspiraal".
De vergadering sprak zich ook
uit voor een actiever regerings
beleid tegen de Zuidafrikaanse
apartheid, bijvoorbeeld door op
schorting van het culturele ak
koord en het tegengaan van toe
risme en emigratie naar dat land.
Tsjecho-Slowakijc. De paus
is bezorgd over de situatie van
zijn kerk in Tsjecho-Slowakije.
De meeste bisdommen hebben
geen bisschop. Tegenover stu
denten van een pauselijk college
noemde de paus dat 'zonder twij
fel treurig'.
Ongeveer 50.000 pelgrims, van
wie ruim de helft jongeren, na
men het afgelopen weekeinde
deel aan een Maria-bedevaart
naar Sastin in het westen van
Slowakije. Volgens kerkelijke
woordvoerders hebben de auto
riteiten de pelgrims op allerlei
manieren gehinderd. Er was
haast geen openbaar vervoer, ter
wijl omleidingen de weg naar het
bedevaartsoord bemoeilijkten.
Ook de rooms-katholieke vre
desbeweging 'Pax Christi' heeft
bij de Tsjechoslowaakse autori
teiten aangedrongen op verbete
ring van de rechtspositie van de
rooms-katholieken in dat land.
Graham. De Amerikaanse
evangelist Billy Graham over
weegt in 1986 opnieuw een we
reldcongres voor rondreizende
evangelisten in Amsterdam te
houden. "Het is zeer waarschijn
lijk, dat dit plan doorgaat", ver
klaarde een medewerkster van
de 'Billy Graham Evangelistic
Organization'.
