'Komisch dat ik
zo laat debuteer'
Een kortstondig buitenlands avontuur
krant:
K. Stougie, schrijver van nieuw feuilleton in deze
SLi
SATERDAG 29 SEPTEMBER 1984
EXTRA
PAGINA IP
K. Stougie, de schrijver van
'Misdaad bij de Hogewoerd-
sepoort', een boek dat bin
nenkort in dagelijkse afleve-
LE ringen in deze krant zal wor-
den afgedrukt: "Oké, het
boek gaat over het het beleg
van Leiden, het ontzet, de
Tachtigjarige Oorlog, maar
dat wil nog niet zeggen datje
8. als schrijver niet uit eigen er-
varingen kunt putten. Neem
de beschrijvingen van het
hongerende Leiden. Die heb
ik alleen maar zo kunnen no
teren omdat ik de honger-
3 winter heb meegemaakt".
De gepensioneerde onderwij
zer is inmiddels 75. Hij heeft
twaalf boeken op z'n naam staan.
Bijna niemand wist dat tot nu
w toe, want hij heeft nooit gepro
beerd om een uitgeverij te vin-
den die bereid was zijn boeken
op de markt te brengen. Hij bond
z'n teksten zelf in en zette de ex
emplaren in de kast. Dat vond hij
"^genoeg. Wie belangstelling had,
r?één van z'n kinderen bijvoor
beeld, mocht ze inzien.
Z'n dochter dacht daar anders
"Dj over. Vorig jaar belde ze deze
p! krant en vertelde dat haar vader
een boek had geschreven over
het ontzet van Leiden. Geen leuk
idee voor een interview? Jaze-
jjker. En wij togen naar Rotter-
jp|dam om de bejaarde schoolmees-
Bter aan een 'verhoor' te onder
in werpen, want heus: het komt
Éi niet zo vaak voor dat iemand al
UJ twaalf boeken blijkt te hebben
geschreven en op geen enkele
ri manier pogingen in het werk
heeft gesteld om die produkten
Ite slijten.
Opstand
Het interview vond plaats, het
boek werd meegenomen. Lezing
leerde dat 'Misdaad bij de Hoge-
woerdsepoort' interessant ge
noeg is om af te drukken in de
krant. Volgende week zaterdag
zal het eerste deel van dit feuille
ton worden geplaatst. In dit ver
haal introduceren we Stougie
nogmaals.
Hij heeft zojuist een nieuw vel
in zijn typemachine gedraaid,
want hij is begonnen aan een
nieuw boek. "Het wordt een ro
man over Oud-Beyerland. In die
streek is m'n vader geboren. Ook
dat wordt een historisch boek.
Alleen ga ik ditmaal niet zo ver
terug in de tijd: het gaat over het
Franse verleden, de tijd dat de
Fransen in dit land zaten".
"Alle gebeurtenissen vinden
plaats in het jaar 1813. In dat jaar
is er namelijk een opstand ge
weest tegen de Fransen in Oud-
Beyerland. Verder wil ik eigen
lijk niet zoveel kwijt over deze
roman".
Behalve dan dat het een eerbe
toon aan zijn vader zal worden,
zoals 'Misdaad bij de Hoge-
woerdsepoort' is opgedragen aan
zijn moeder. "Tijdens het schrij
ven van dat Leidse boek heb ik
voortdurend gedacht: wat zou
mijn moeder, een geboren en ge
togen Leidse, ervan vinden? Jon
gen, als mijn moeder over Lei
den sprak, nou, dat was wat....
dan struikelde ze voortdurend
over de straatnamen. Zo snel
sprak ze".
Eerbetoon
Zijn moeder verhuisde als jon
ge vrouw naar Rotterdam om in
die stad te gaan werken als
dienstmeisje. "Maar ze bleef on
ophoudelijk denken, aan Leiden.
Een soort knagende heimwee
waarover ze af en toe sprak. Ik
denk dat ze dit boek prachtig zou
hebben gevonden".
"Zonder nou snoeverig te wil-
K. Stougie (75) achter zijn schrijfmachine: "Voortdurend dacht ik: wat zou mijn moeder ervan vinden
(foto Holvast)
Volgende week zaterdag
verschijnt het eerste deel
van 'Misdaad bij de
Hogewoerdsepoort' in dez<
krant, een feuilleton dat is
geschreven door de
Rotterdammer K. Stougie.
'Misdaad bij de
Hogewoerdsepoort' speelt
zich af tijdens het Spaanse
beleg. Twee jongens,
beiden werkzaam in een
slagerij, staan centraal in
het verhaal. Door hun ogen
slaan we de
verwikkelingen tijdens hel
beleg gade: de
verdeeldheid onder de
Leidse bevolking, de
pogingen om de
Spanjaarden te verslaan
en ga zo maar door.
Hoewel de titel doet
vermoeden dat het boek
een detective is, moet
gezegd worden dat
'Misdaad bij de
Hogewoerdsepoort' in de
eerste plaats een
zedenschets is. Hoe leefde
de bevolking tijdens het
beleg? Ook de romantici
onder de lezers kunnen
overigens aan hun trekken
komen: door het boek
'zindert' een ontluikende
liefde.
door Wim Brands
len doen: ik denk dat ik een mooi
eerbetoon voor een prachtig
mens heb gemaakt. Want dat was
ze: een karaktervol iemand. Zij
leidde het gezin. Mijn vader deed
wat zij wou. En ze zei ook altijd:
ik wil niet dat mijn jongens on
der de kolenzak terechtkomen,
zoals jij. Dat bedoelde ze niet
denigrerend hoor. Ze wilde
graag dat wij hogerop kwamen.
Jongens met boorden werden".
Waarom schrijft iemand alleen
maar voor zichzelf romans? Voer
voor psychologen? "Laat ik eerst
zeggen dat ik het toch wel leuk
vind dat er iets van me wordt uit
gegeven. Maar als het niet was
gebeurd, ach, wat dan nog? Nu
het eenmaal zover is gekomen
hoop ik wel dat de lezers geboeid
zullen worden. Maar wat betreft
de publiciteit blijf ik zeggen:
voor mij hoeft dat allemaal niet
zo".
buteer. Ik ben aan het einde van
m'n leven gekomen en dan dit
nog: ik vind dat een zeer grappi
ge gedachte".
"Al die boeken heb ik in de
eerste plaats voor mezelf ge
schreven. Je legt dingen vast om
bepaalde herinneringen nooit
meer te verliezen, om een bepaal
de lijn in je leven te ontdekken".
"Ja, dat geldt ook voor een his
torische roman als 'Misdaad bij
de Hogewoerdsepoort'. Dat boek
is namelijk gedeeltelijk autobio
grafisch. Neem nou die ontlui
kende liefde tussen dat juffertje
Maria, en één van de jongens
Aernd. In wezen beschrijf ik
tuurlijk ook de eerste onschuldi
ge liefde van mezelf'.
Profiel
Hij laat hierna de tekening zien
die hij heeft gemaakt van Maria.
Haar gezicht is niet te zien. "Het
is een afgewend profiel en dat
heb ik expres gedaan, natuurlijk.
Want kijk: ik beschrijf haar,
goed, de lezer krijgt een indruk
van haar en dan vind ik dat je die
indruk niet mag vernietigen door
een tekening. Als je haar gezicht
wel zou zien, dan zou je de lezer
een beeld opdringen. Nu moet
hij het op basis van het geschre
vene zelf invullen".
In '54 begon Stougie, die toen
nog voor de klas stond, aan 'Mis
daad bij de Hogewoerdsepoort'.
Hij had het graag als voorlees
boek gebruikt. Maar het kwam er
niet van. Door andere bezighe
den slaagde hij er twee jaar gele
den pas in om de laatste punt te
zetten. Denkt hij dat de jongeren
van tegenwoordig zullen worden
'gegrepen' door het verhaal? Of
is het te gedateerd?
"Ik denk het niet. Neemt u de
proef op de som maar eens. Lees
een oud jeugdboek voor aan kin
deren van deze tijd en wat zie je:
ze zitten ademloos te luisteren.
In mijn roman komen twee jon-
De schrijver van 'Misdaad bij de Hogewoerdsepoort' illustreert zijn
werk zo nu en dan zelf. Dit is een tekening van de Hooglandsekerk-
gracht, die veelvuldig in het verhaal voorkomt.
ven dat het toch vooral een
gens voor, Wout en Aernd, nu
denk ik dat kinderen die het ver
haal lezen zich op den duur zo
gaan indentificeren met die
knullen dat ze Wout en Aernd
worden".
"Oudere lezers zullen andere
dingen weer belangrijk vinden in
dit boek. Bijvoorbeeld het gege-
denschets van die tijd is. Want
dat moet ik nadrukkelijk zeggen:
er komt een misdaad in voor,
maar die misdaad gebruik ik als
kapstok om andere dingen kwijt
te kunnen. De misdaad is het ge
raamte van het verhaal, om het
zo maar eens te zeggen".
Muziek
Hummend loopt Stougie na
deze mededeling naar de keu
ken. Even kijken of het water
voor de koffie al kookt. Boven
dien wil hij nou ook eens weten
waar de loodgieter, die achterin
het huis bezig was, uithangt.
Hummend komt Stougie de
woonkamer weer binnen. We ko
men naar aanleiding van dit mu
zikale intermezzo te spreken
over muziek.
"Muziek is nog steeds belang
rijk voor me. Jarenlang heb ik
voor Donemus gewerkt als kopi
ist. Ik schreef composities voor
ze uit. Muziekschrijver ben ik
dus geweest. Maar ik ben er on
langs mee gestopt. M'n laatste
klus was het uitschrijven van een
opera van Loevendie. De eerste
acte heb ik nog gedaan, maar
daarna dacht ik: ik kan er niet
meer tegenop".
"Ik werd onzeker hè. Ik ging
aan m'n eigen kunnen twijfelen.
En dat kun je niet hebben. Kijk,
als je bij elke noot gaat zitten
denken: moet ik die nou uit
schrijven of niet?... dan moet je
ermee ophouden".
Na dit gezegd te hebben, pakt
Stougie het boekje over hutspot
dat op de tafel ligt. "Weet u trou
wens dat mijn moeder op 3 okto
ber altijd hutspot at? Ja, ook
toen ze in Rotterdam woonde
deed ze dat. En ik heb dat ge
bruik overgenomen".
"Nee, ze is nooit meer naar de
viering gegaan. Ze had het graag
gewild, maar het kon niet hè.
Weinig geld. Ik ben in '72 voor
het laatst in Leiden geweest. Met
m'n kleinzoon".
Maar hoe komt het dan dat hij
de plattegrond van Leiden als z'n
broekzak kent?"Ik heb mezelf
goed gedocumenteerd, veel gele
zen ook. Op een bepaald moment
dacht ik: nu weet ik genoeg, nu
kan ik een plattegrond van Lei
den tekenen. Dat wil zeggen: een
plattegrond die geldig was in de
tijd van het Spaanse beleg".
Liefde
Dat 'Misdaad by de Hoge
woerdsepoort' in een krant
wordt afgedrukt, vindt Stougie
vooral leuk omdat hij vroeger
feuilletons spaarde. "Tegen
woordig kom je ze niet meer te
gen in kranten, maar in mijn tijd
had elke courant wel een feuille
ton. En ik verzamelde die verha
len hè. Op een goed moment had
ik er wel zestig. Nee, helaas heb
ik ze niet meer. Allemaal wegge
ven. Wat kan een mens toch
domme dingen doen in z'n le
ven...".
"Zonder gewichtigdoenerij
denk ik overigens dat mijn boek
redelijk goed is te gebruiken als
feuilleton. De ingrediënten zijn
in elk geval aanwezig: het is een
detective, het verhaal doet recht
aan de verdeeldheid onder de
mensen in die tijd, de tegenstel
ling tussen de overdaad op het
platteland en de honger in de
stad komt aan de orde, de wa
tersnood... en dan is er nog de
liefdesgeschiedenis".
"Die geschiedenis vind ik zelf
het belangrijkst. Waarom? Ik
denk dat de lezers verwachtin
gen zullen hebben ten aanzien
van die ontluikende liefde. Maar
wat blijkt dan: de jongen, Aernd,
heeft niet zoveel verwachtingen.
Hij leeft bij het moment. Per
soonlijk vind ik dat een bijzon
der goede instelling".
Voor de foto wil Stougie wel
poseren. Als hij achter de schrijf
machine zit, vergeet hij echter
dat er een fotograaf in z'n woon
kamer aanwezig is. "Zo, eens
even kijken: waar was ik geble
ven? Ja, ja... dan kan ik nu mooi
verder gaan, even een paar regel
tjes tikken".
Het met zorg uitgestippelde
reisprogramma had op
voorhand al het succes van
de eendaagse trip naar
Luxemburg verzekerd. I^iet
gehinderd door enige vorm
van ochtendziekte meldde
donderdag een gemeleerd
reisgezelschap zich op
uitnodiging van het
Nederlandse Rode Kruis in
alle vroegte op Schiphol voor
een vlucht met de '"\hiegende
Henri Dunant' naar het
Groothertogdom.
Uit alle hoeken van het land
waren ze gekomen, in totaal 69
Nederlanders die door hun
lichamelijke handicap of
langdurige ziekte doorgaans aan
huis gekluisterd plegen te zijn.
Begeleid door 36 Rode
Kruis-hulpen vlogen de meesten
er voor het eerst van hun leven
eens uit, voor hen al een
belevenis op zich. Maar vooral
door niet voorziene
omstandigheden zou het dagje
uit worden opgewaardeerd tot
een even kortstondig als
onvergetelijk buitenlands
avontuur.
Voor de veertiende
achtervolgende maal vloog 'de
Vliegende Henri Dunant'
donderdag uit. Geïnspireerd
dooreen rond 1970 gehouden
inzamelingsactie voor een nieuw
hospitaalschip, gaf'Martinair'
destijds het Nederlandse Rode
Kruis te kennen op pro deo-basis
jaarlijks een eendagsvlucht voor
zieken en gehandicapten te
willen verzorgen. Dat aanbod
werd in dank aanvaard;
inmiddels heet het evenement
binnen het Rode Kruis een „zeer
dankbare traditie". In het
verleden zijn er al
bliksembezoeken gebracht aan
steden als Salzburg, Wenen,
Parijs, Kopenhagen, Edinburgh,
München en Bordeaux.
Stootje
Aan de hand van voordrachten
van de 485 plaatselijke
afdelingen vult het hoofdbestuur
van het Nederlandse Rode Kruis
de passagierslijst van de
'Vliegende Henri Dunant' in.
Directeur H.J. van Asbeck: „Ons
uitgangspunt is dat de mensen
uit alle provincies aan hun
trekken moeten komen. In
aanmerking komen diegenen die
ondanks hun ziekte of handicap
tegen een stootje moeten
kunnen. Geen bedlegerige
patiënten, die kunnen zich
opgeven voor een boottocht.
Maar het moet wel gaan om
mensen die niet met een
Touroperator mee kunnen. Het
liefst wijzen we hen aan, die
nooit in het buitenland zijn
geweest, die nooit van hun leven
ook hebben gevlogen. Al
realiseer ik me wel datje dat
natuurlijk niet kunt
controleren".
De 55-jarige Utrechter H. J.J.
Borman voldeed ruimschoots
aan die voorwaarden. Wekenlang
had hij uitgekeken naar zijn
„luchtdoop", nooit had hij een
vliegtuig van binnen gezien. En
het had niet veel gescheeld of
ook donderdag zou Borman rrret
beide benen op de grond zijn
gebleven. Niet omdat-ie iets
tegen vliegen had, „maar omdat
de chauffeur zich had
verslapen".
Nerveus had hij naar Schiphol
gebeld en ook naar het Rode
Kruis, maar niemand die hem
had kunnen vertellen waar de
chauffeur van het Rode Kruis
bleef. Eindelijk was de helper
dan toch nog komen opdagen.
De 'vogel' bleek evenwel niet
Met de Vliegende Henri Dunant' op stap. Op de foto enkele uitverkorenen in het centrum van de stad
Luxemburg. ,,„,„gpdi
Ook aan de mond van de
66-jarige Noordwijkse J P.
Toebak ontsnapten louter
positieve klanken. De
organisatie kwam volgens haar
alleen maar lof toe. „Fantastisch,
deze dag. In één woord. Zou ik
de gelegenheid krijgen om weer
zo'n reisje te mogen meemaken.
gevlogen; op de komst van
Borman was keurig gewacht,
dus met meer dan een half uur
vertraging koos de DC-10 het
luchtruim.
Deltawerken
Als rechtgeaarde Zeeuw
genoot de bijna 34-jarige T.D.
Berrevoets uit Zierikzee van d<
rondvlucht boven de
Deltawerken. „Ik kom er bij
wijze van spreken dagelijks,
maar nu heb ik de bovenkant
ook gezien en dat is weer iets
anders. Ik heb het prima naar
mijn zin".
Geen klachten dus, er viel geen
onvertogen woord. En dat terwijl
de al te lange bedrust van de
zichtbaar uitgeslapen chauffeur
van Utrechter Borman het
dagschema toch enigszins had
ingekort. Van de geplande
rondrit door de hoofdstad van
het mini-landje moest worden
afgezien, want de warme lunch
stond inmiddels opgediend in
Frisange. Een tegen de Franse
grens aangeplakte nederzetting
die zich normaal gesproken met
een flinke dot gas op de plank
ongezien laat passeren, maar
waar voor deze gelegenheid het
gezelschap helaas ongerief en
nieuw oponthoud wachtte. Het
vervoer naar het gehucht leek
zich aanvankelijk soepel te
voltrekken, de Luxemburgse
touringcarchauffeurs laadden
met hun zelfverzekerde blikken
althans de indruk op zich de
streek als hun broekzak te
kennen. Een misvatting, zo bleek
alras. De tocht kreeg het
karakter van een uit de hand
gelopen puzzelrit toen op elke
hoek van de straat de weg aan
een autochtoon moest worden
gevraagd. De groep was toen al
gesplitst in drie delen, omdat
vertegenwoordigers van het
Luxemburgse Rode Kruis hun
collega's er op hadden gewezen
dat het interieur en de toiletten
van de horeca-etablissementen
in Frisange minder geschikt
waren voor rolstoelers.
Vergissing
die tijdrovende lunchstop, waar
op papier ruim twee uur was
beloofd. Maar gelukkig voor de
organisatie namen de
eendagstoeristen het gewoeker
met de tijd allemaal blijmoedig
op.
Een andere vergissing leverde
ten slotte de gendarmerie aldaar
nog werk op.
Speurwerk. „Kwart over vijf
iedereen terug bij de bus", had
de reisleider vlak voor het uurtje
winkelen het gezelschap
toegeroepen. Maar op dat tijdstip
bleek na het gebruikelijke tellen
van de koppen meneer A.W.
Sanders uit Weurt in geen velden
of wegen te bekennen. De
Luxemburgse politie draaide
prompt op volle toeren. Maar de
actie 'opsporing verzocht'
leverde niets op. Lichte paniek
maakte zich vervolgens meester
van de begeleider van Sanders
nu een telefoontje naar het
vliegveld ook al geen licht in de
zaak had gebracht. Het tijdstip
van vertrek richting Amsterdam
naderde met rasse schreden, met
de moed der wanhoop werd
uiteindelijk besloten dan maar
zonder de vermiste Sanders
koers te zetten richting
luchthaven. En wie liep daar
rond? Inderdaad, de Weurtenaar.
Ongezien en onbedoeld had hij
zich 's morgens na de landing
gemengd onder een andere
groep die zich in het vliegtuig
had bevonden. Die passagiers
deden ook een dagje
Luxemburg, maar in hun
dagprogramma was niet
voorzien in een bezoek aan een
restaurant. „Ik heb de hele dag
niks gegeten", stamelde de arme
Sanders. De man uit Gelderland
kreeg een dubbele hoeveelheid
belegde broodjes toegestopt,
waarna ook hij tevreden kon
zeggen dat-ie met de 'Vliegende
Henri Dunant' zojuist een
onvergetelijk buitenlands
avontuur achter de rug had.
GERARD VAN PUTTEN
,*wÉ>W
