'Er moeten rampen
gebeuren voordat
mensen ontwaken'
Abma wijst 'unfaire kritiek' op Groot Nieuws af
Interview
De Boer, directeur van de sociale dienst Leeuwarden
Groenen bezorgd oiua
relatie tussen de J
kiezer en parlement
PAGINA 6
MAANDAG 24 SEPTEMBER NDAC
Jan de Boer, directeur van de Gemeentelijke Sociale
Dienst in Leeuwarden komt in de buurt van zijn tien
jarig jubileum als directeur. Hij kan met enige waar
schijnlijkheid de rebel onder zijn collega-directeuren
worden genoemd. Niet iedereen neemt hem zijn di
rectheid, zijn uitgesprokenheid en onverbloemde ma
nier van praten in dank af. Ook van de kant van het
ministerie is wel eens blijk gegeuen van enig wan
trouwen jegens de persoon die op een sleutelpositie
als deze toch niet helemaal in het 'plaatje' paste van
wat voor een dergelijke ambtenaar gebruikelijk is.
Een gesprek met iemand die 'duidelijk en onverkort'
heeft gekozen voor de zwaksten in de samenleving.
Jan de Boer: "Als ik kwaad ben, schrijf ik een stukje".
LEEUWARDEN (GPD) - „Als
ik kwaad ben schrijf ik een stuk
je", zegt Jan de Boer, directeur
van de Sociale Dienst Leeuwar
den. „Dat voorkomt een maag
zweer. Ik schrijf veel, hou veel le
zingen en inleidingen voor aller
lei groeperingen. Ook voor lang
durig werklozen die voelen dat
er structurele dingen in de sa
menleving mis zijn. Het zou ge
vaarlijk zijn als mensen mij, ook
al door de functie die ik heb, on
voorwaardelijk gelijk zouden ge
ven en mijn ideeën klakkeloos
zouden overnemen. Ik geel
slechts mijn mening over waar
door en waarom de samenleving
op dit moment de verkeerde
kant opgaat en hoe we dat zou
den kunnen veranderen. Als we
tenminste willen en onze hersens
gebruiken. Maar de eigen verant
woordelijkheid blijft bij de men
sen zelf. Want universele waarhe
den bestaan niet. Zo vind ik het
onzin dat het gezin tot norm is
verheven... Hoe lang kennen we
hier het kerngezin? Hooguit hon
derd, honderdvijftig jaar. Ik ben
geneigd te zeggen: laat mensen
zelf in alle vrijheid experimente-
door
Patricia van der Zalm
Het gesprek („nee, geen 'me
neer' en 'u' graag") vindt plaats
in zijn werkkamer in het ultra
moderne en drempelloze ge
bouw van de Sociale Dienst.
Tien jaar geleden kreeg de Am
sterdamse kunstenares Marte
Röling de vrije hand in het kleur
gebruik in het gebouw. Zuursto-
kroze deuren, enkele oranje bete
gelde muren, blauwe trapleunin
gen zijn daarvan het fraaie resul
taat. Het uiterlijk van het ge
bouw past bij haar directeur.
Vriendelijk. Open.
Jan de Boer (48) is van huis uit
historicus en in het onderwijs
riyhtte hij zich vooral op sociaal
historische kant. „Maar geschie
denisles op school is meestal niet
meer dan een veredelde veldslag
dus na een paar jaar ben ik met
dat vak gestopt. Tot mijn veertig
ste wilde ik om de twee jaar iets
anders. Bovendien is het goed af
en toe een dreun voor je kop te
krijgen wanneer dingen anders
lopen dan je zou willen. Ik heb in
het ontwikkelingswerk gezeten,
in de public relations, ik ben
boer geweest. Daarna kwam ik
eigenlijk bij toeval terecht in het
sociale verzekeringswezen. Op
eens zat ik hier, zonder dat ik er
al te veel vanaf wist. Maar mijn
organisatievermogen is rede
lijk".
„Als directeur van een Sociale
Dienst zit je op het kruispunt van
de hebbers en de niet-hebbers,
de 'actieven' en de 'passieven',
de beslissers en de volgers. Dat is
moeilijk maar ik heb een ontieg-
lijk sterk ontwikkeld rechtvaar
digheidsgevoel. Mijn geweten
•achtervolgt mij meedogenloos.
Mijn kwaadheid soms ook. In be
roepsorganisaties hebben ze of
een geweldige afkeer van me of
ze vinden me geweldig. Beide
vind ik gevaarlijk. Want ik schrijf
en spreek me weliswaar wezen
loos, maar wil wel dat mensen
hun eigen verantwoordelijkheid
behouden. Ik doe niet meer dan
proberen ze wakker te schudden
en ze attent te maken op proces
sen die in de samenleving gaan
de zijn en op de consequenties
die ze kunnen hebben... Die ze
volgens mij kunnen hebben".
Het meedogenloze geweten...
„Qua inkomen sta ik aan de
kant van de hebbers. Qua beslis
singen sta ik aan de kant van de
hebbers. Maar ik heb gekozen
voor de niet-hebbers. Dat is een
spanningselement. Mijn vrouw
zegt: het wordt tijd dat je eruit
stapt want hoe lang ben je nog
geloofwaardig? Maar als ik hier
kap kom ik terecht in het leger
der naamlozen. Krankzinnig,
maar zo werkt het. Als ik een rus
tige baan zou willen, zou ik hier
nu niet zitten. Fysiek ben ik ge
lukkig sterk maar het werk is slo
pend. Acht uur hier, daarna re
gelmatig door het hele land lezin
gen. Toch is er voor mij een
grens. Want wanneer blijkt dat er
groepen mensen zijn die in per
manente onwetendheid worden
gehouden en als ik merk dat ik
daar geen verandering meer in
kan brengen, dan hou ik op. Ik
pas voor de rol van onderdruk
ker".
Oproep
In februari dit jaar zond De
Boer een oproep aan alle direc
teuren van Sociale Diensten in
ons land waarin hij hen aanzette
tot wat hij noemt 'fatsoenlijk
protest' tegen het uitkeringsbe-
leid. Hij stelde voor dat aan enke
le uitkeringsgerechtigden een
hogere bijstandsuitkering zou
worden betaald. Op die manier
zou politiek Den Haag een duide
lijke omschrijving worden ont
lokt van het tot dan toe abstracte
begrip 'noodzakelijke kosten van
het bestaan', waaronder volgens
De Boer ook horen het lidmaat
schap van een vereniging, een
krant, een ijskast, televisie en
fietsen. Een bijstandsuitkering
biedt daarvoor vaak onvoldoen
de ruimte. In een gelijktijdig ver
stuurde brief schrijft hij: „Eerlijk
gezegd vrees ik echter dat u zich
blijft verschuilen achter de ab
stractie van het begrip 'noodza
kelijke kosten van het bestaan".
U stelt uzelf in dat geval wel lijn
recht op tegen de zwaksten in de
samenleving, voor wie ik duide
lijk en onverkort heb gekozen".
Tot veel meer dan discussies
binnen de sociale diensten en de
gemeenteraden is het tot nu toe
niet gekomen.
„Ik ben lid van de PvdA en hek
anarchistische neigingen. Var
dat woord schrikt iedereen. Ei
wordt meteen gedacht aan hel
gooien van brandbommen. Maai
ik bedoel ermee dat ik niet vooi
revolutie maar devolutie ben, dal
wil zeggen afwenteling var
macht. Binnen de GSD-Leeu
warden is de zaak in de loop var.
tien jaar ook behooHijk gedemo
cratiseerd. Dat veroorzaakte ir.
het begin angst bij medewerkers
om de eigen verantwoordelijk
heid te dragen, om aanspreek
baar te zijn. Want dat is de keer
zijde van invloed en medezeg
genschap. Als eerste dienst ir
Nederland voerden we hier eer
communicatiesysteem in waar
bij het hele proces van besluit
vorming openbaar is. Behalve
natuurlijk de personele aangele
genheden. Verder is alles open
baar, alles. En evenals de mede
werkers moet je ook de cliënter.
zo min mogelijk in een afhanke
lijke positie houden. Financieel
zijn ze al afhankelijk genoeg
Daarom was ik er ook op teger
toen er sprake was om bij de So
ciale Diensten een spreekuui
maatschappelijk werk in te stel
len".
Positiefs
„Ik stap dus op als ik merk dal
groepen mensen in permanente
onwetendheid worden gehou
den. Deze functie betekent vooi
mij: zien wat je aan positiefs
kunt inbrengen in een a prior:
negatief kader van de huidige so
ciale wetgeving. Kijk, de natio
nale doelstelling is volledige
werkgelegenheid scheppen. Als
de overheid daar niet in blijkt te
slagen, welke grond var.
rechtvaardigheid ligt er dan ir
het feit dat mensen die schuld
loos werkloos zijn, op een bij
standsniveau komen zonder vee!
uitzicht op werk? Daarin zie ik
geen enkele grond var
rechtvaardigheid! De afstand
tussen loon en uitkering is t€
groot en wordt steeds groter. Ik
ben ervan overtuigd dat ooit een
keer wordt beseft dat arbeid los
gekoppeld moet worden van in
komen. Dat het basisloon er ooil
een keer komt. Het is een gewel
dige ommezwaai maar het is naai
mijn idee een kwestie van overle
ven".
„Ik word nogal eens idealisl
genoemd maar ik noem mezell
eerder rationeel. Nuchter. We
zijn bezig met volslagen uitput
ting van de aarde, van de grond
stoffen en hebben er door inten
sieve produktie, behalve een
overproduktie, ook enorme mi
lieuproblemen bijgekregen waar
niemand op de lange duur raad
mee weet".
Vervuiling
In één van zijn 'maagzweer-
stukken' schrijft hij: „We consta
teren dat we te maken hebben
met een geweldige watervervui
ling. Dat is heel gevaarlijk want
zonder water kunnen we niet. We
bouwen daarom rioolwaterzuive
ringsinstallaties. Het vervuilde
water wordt daar ontdaan van
zijn organische vervuilingscom
ponent, maar het afvalslib blijft
over. En dat moet ook weer wor
den verwerkt. Daarvoor bouwen
we verbrandingsovens, waarin
het slib na afwatering wordt ver
brand, waardoor weer lucht
verontreiniging ontstaat. Het op
geloste vervuilingsvraagstuk op
de ene plaats levert een nieuw
vervuilingsvraagstuk op een an
dere plaats op. Het eigenlijke
probleem is helemaal niet opge
lost, het is alleen maar met veel
kosten en arbeid verschoven".
De Boer noemt dit 'De wet van
behoud van alle ellende'.
De Boer: „Er zullen rampen
moeten gebeuren voordat men
sen wakker worden. Want als je
als individu in je dagelijkse leven
niet voortdurend kiest tussen za
ken die niet met elkaar zijn te
verenigen, kom je in de rotzooi.
Maar als samenleving willen we
niet kiezen, we willen alles: naar
hartelust consumeren, volop
werkgelegenheid, een goed geo
liede industrie én een schoon mi
lieu. Het voorwendsel dat dit al
les dankzij de 'heilige' technolo
gie en wetenschap tegelijk bin
nen ons bereik kan komen, neem
ik in de politiek zowel links als
rechts kwalijk. Mensen wordt op
die manier een rad voor ogen ge
draaid, hun wordt informatie
onthouden waar ze recht op heb-
(fotoGPD)
ben. Ik neem de politiek kwalijk
als ze verkondigt dat alles moge
lijk is en dat alles te herleiden is
tot universele waarheden. Die
bestaan niet".
Eén van die 'universele
waarheden' lijkt te zijn dat vrou
wendiscriminatie zo oud is als de
weg naar Rome en mogelijk bij
het leven hoort als de dood. Wat
merkt u daarvan?
„Puur praktisch is het feit dat
steeds meer betaalde banen door
mannen worden ingenomen. We
hebben in ons land een achter
stand van gemiddeld 600.000 be
taalde banen voor vrouwen, als
gemiddelde van de EG-landen.
Zelfs een land als Ierland ligt wat
dat betreft voor op Nederland. Je
ziet het zelfs in verzorgende
functies in de verpleging, waar
mannen de taken overnemen die
voorheen vooral door vrouwen
werden vervuld. Voor vrouwen
geldt de kiapstoeltheorie: het po
tentieel aan arbeidskracht van
stal halen als het land, de econo
mie daarom vraagt, zoals in oor
logstijd, en hen van de arbeids
markt weren - direct of indirect
- als ze voor de economie niet
langer van nut zijn. Maar om de
gevolgen van een economische
crisis af te wentelen op vrouwen
is geen oplossing. We leven in
een mannenwereld, kijk alleen
maar naar de wetgeving, en in tij
den van economische recessie
steken vrouwendiscriminatie en
sexisme de kop op. De uitdruk
king 'Ik benijd, dus ik besta', zóu
weer vervangen moeten worden
door: 'Ik ben, dus ik besta'.
Dochters
Even later... „Ik heb vier doch
ters en het heeft mij geraakt te
zien wat er gebeurt als een jon
gen en een meisje beiden naar
een baan in de gezondheidszorg
solliciteren".
Toch weer dat geweten. Want
overheidsrichtlijnen de kost
winnersgedachte in de Bij
standswet bijvoorbeeld waar
door de financiële en daardoor
ook emotionele) afhankelijkheid
van vrouwen in stand wordt ge
houden - worden uitgevaardigd
om vervolgens te worden uitge
voerd. Nooit gewetensconflicten?
„Ik ben natuurlijk zo schizof
reen als de neten. Dat kan bijna
niet anders. Ik word ook wel ge
wantrouwd, bijvoorbeeld door
vrouwengroeperingen die vra
gen: je zit wel op die stoel en je
zegt wel voor ons op te komen,
maar wie ben je eigenlijk?".
Wie bent u eigenlijk?
„Iemand die schippert en die
op deze manier en deze plaats
dingen kan beinvloeden, ook
naar de politiek, waarvan hy
denkt dat ze leiden tot meer
rechtvaardigheid en structurele
veranderingen. Ook in mentali
teit". En dan: „Ik heb veel on
recht gezien... mijn moeder was
een Russische jodin. En je weet
misschien wat dat betekende...".
De Groene bondsdagafgevaardig
de Julius Krizsan, 47 jaar oud, le
raar, is zeer ontevreden over het
werk dat de Groenen in ruim an
derhalf jaar in het parlement heb
ben gedaan. „Wij hebben als ham
sters rondgelopen, een ongelooflij
ke hoeveelheid papier geprodu
ceerd en eigenlijk maar weinig te
ruggegeven aan de mensen die ons
gekozen hebben". Kriszan vindt
dat de Groenen veel te vroeg in de
Bondsdag zijn gegaan.
Zijn collega Milan Horacek, die
na de 'Praagse lente' uit Tsjecho-
slowakije is gevlucht, is daarente
gen van mening dat er juist veel te
laat Groene afgevaardigden in het
parlement in Bonn zijn gekomen.
Maar ook hij gelooft dat de Groe
nen in de Bondsdag onbevredi
gend functioneren. Zijn ontwape
nende oplossing: „We moeten bij
onszelf beginnen als we wat willen
veranderen". Hoe en wat, dat bleef
ook op de, als gebruikelijk openba
re, fractiezitting van de Groenen,
meer vaag dan duidelijk.
door
Hans Amesz
De Groene parlementariërs en
degenen die hen, overeenkomstig
een basisbesluit, in het midden van
de vieijarige parlementsperiode
zullen opvolgen, praatten onlangs
over het functioneren van het par
lement. Als voorbereiding op het
debat dat afgelopen donderdag in
de Bondsdag werd gehouden. Op
voorstel van bondsdagpresident
Rainer Barzel debatteerden gedu
rende vijf uur de 'geachte afgevaar
digden' over zichzelf, hun werk, de
voorwaarden daartoe. Maximale
spreektijd: tien minuten per man
of vrouw.
In West-Duitsland wordt al lang
geklaagd over de manier waarop
de volksvertegenwoordiging naar
buiten toe werkt en de indruk die
dat maakt. Alleen al de aanblik van
de vergaderzaal tijdens belangrijke
debatten - zoals onlangs dat over
de begroting rechtvaardigt het
initiatief van de bondsdagpresi
dent. Want, al korte tijd na 9 uur 's
ochtends, het tijdstip waarop nor
maal de Bondsdag begint te verga
deren, is die zaal vrijwel leeg.
Camera's
Vooral als de 'grote namen' aan
de beurt zijn geweest en nog meer
als de televisiecamera's zijn opge
borgen, biedt het parlement uit
zicht op een 'groepje onder ons'.
De meeste parlementariërs voelen
er kennelijk niet veel voor nog
eens een keer al lang bekende
standpunten in langdurige en lang
dradige redevoeringen aan te ho
ren. Immers, het eigenlijke Werk is
al lang gedaan in de voorbereiden
de commissievergaderingen.
ib S|
de tijden toen politici als Hei
Wehner (SPD) en Franz J
Strauss (CSU) het met elkaar
de stok kregen. Wehner, di«,verTc
1983, oud (77) en ziek, het pG°pehr
ment verliet, is ook degene die
reweg het meest tot de orde isv?or*
roepen door de fungerende vr.®v'
zitter van de Bondsdag. Als fra<fmg'
voorzitter van de SPD ontbrak
trouwens bij geen enkel debat-— -
Tegenwoordig is het bijna IVI
schamend te zien hoe weinig psr^
mentsleden in de Bondsdag
'hoge huis') aanwezig zijn. Het 1
als ze „niets beters hebben
doen". Wat moet het volk, dat n
de televisie kijkt en zo'n lege aSHII"
met ook nog doezelende of krarxatior
lezende afgevaardigden ziet, dF) ga
eigenlijk van denken? En wat cften ii
ken de afgevaardigden daar het 1
van? »szini
lag
Naar de eerste vraag is nooit inmir
goed onderzoek verricht, maar "rité,
antwoord laat zich natuurlijk n var
makkelijk raden. Wat de parlerrf van
tariërs zelf van de Bondsdag-|kelir
eenkomsten vinden, is bekéolgei
Zonder uitzondering roepen m-co
desgevraagd allemaal dat het van
niet langer kan", dat er „einderden
iets moet gebeuren", dat de vei zijn
derzaal geen „repeteerlokaal"elijk
enzovoort, om vervolgens weer-fen.
de orde van de dag over te gaafnde
gsprc
Stropdassen nie u
In feite zouden de Groenen oi
minst ontevreden over hun furQi
tioneren als parlementsfra^
pro(
Er bestaan bovendien nauwe
lijks afgevaardigden meer die in
staat zijn vrij van papier op origine
le manier te praten. Interrupties
worden, zeker als het debat direct
op de televisie wordt uitgezonden,
door de sprekers nauwelijks toege
staan en de zogenaamde Zwi-
schenruf (spontane reactie vanuit
de parlementsbanken), bedoeld
om te provoceren, wordt meestal
botweg genegeerd. Oudgedienden
denken vaak weemoedig terug aan
■Tolge
i' -
moeten zijn. Zij hebben toch
nieuws' in het 'hoge huis' gebrai;
ir dr:
En daarmee zijn niet de relatief abs
le en lange baarden, het ontbrek proi
van stropdassen (met uitzonderiteite
van Otto Schily) en rokken \u w
doeld, maar veel meer de duide^t b
ke, eerlijke taal die de Groenen \iitei
zigen. Bovendien huldigen zy Iroffe
principe dat alle fractie-activiteit0lie]
openbaar moeten zijn. Daarv,nds!
wordt zelfs niet afgeweken als b0t e
om grote problemen gaat en de i me
genover elkaar helemaal niet zo lngsl
ve Groene afgevaardigden elk^_—
met harde woorden om de or
sla3". »u
De Groenen zijn sinds de verki
zingen van maart 1983 ook veel a
tiever geweest dan de fracties vj
SPQ, CDU-CSU en FDP als h|£|]
ging om vragen te stellen aan c
regering en het organiseren vé
kleine of grote debatten.
Toch heerst ook in het GroeiHerl
'kamp ontevredenheid. KernpuP^ert
is, zoals Christa Nickels het in <®n.s'
vergadering van afgelopen dinsd£*1€
uitdrukte: „Als wij er als Groené*^0
niet in slagen een brug te slaan tun*
sen het volk en het parlement, da "s:
heeft het parlementarisme geé^eec
toekomst meer". Alweer, hoe moeei}
dat? Decentralisatie, raden-demftn(
cratie? Eckhard Stratemann (36, lians
raar): „We mogen nog zo'n basü"6!
'democratisch parlement hebbeir2n
waarin de Groenen tachtig procef®rn
van de zetels hebben. Dat helpt a Jaa
lemaal niets als de maatschappeli
ke verhoudingen niet verandereiDe
Als wij in zo'n situatie aan het kapond
taal zouden komen, dan verdwijitige
dat kapitaal toch gewoon over dn
grenzen. Kijk naar de ervaringeinn
van Frankrijk onder Mitterranondi
Een raden-democratie kan nier v
functioneren in een groot gelndusatic
trialiseerd land met 60 miljoen iitan
woners, zoals de Bondsrepublieliani
Er moeten nu eenmaal beslissen i
gen voor het hele land genome>n
worden, bijvoorbeeld op het gö^er
bied van de politiek ten opzicht
van buitenlanders of op onderwijle
sterrein. Het gaat erom dat wij dj v(
maatschappelijke verhoudinge^g
naast het parlement veranderen"
-Jt2
Het Nederlands Bijbelgenoot
schap telt nu bijna 300.000 leden.
De in april gehouden leden
werfactie heeft ruim 22.000 nieu
we leden opgeleverd. Dat deelde
secretaris J. van Kranenburg op
de jaarvergadering zaterdag in
Utrecht mee.
In het afgelopen schooljaar
werd aan 382 scholen een actie
gehouden voor Cameroun. Die
bracht f. 66.000 op, driemaal het
streefbedrag.
De vergadering benoemde de
oud-secretaris R. van Holst Pel-
lekaan, de hervormde predikant
P. A. L. Brinkman (Schoondij-
ke), de 91-jarige taalgeleerde pro
fessor dr. L. Onvlee en diens
naaste medewerker H. Kapita uit
Sumba tot lid van verdienste,
beide laatsten voor hun jarenlan
ge arbeid aan het Sumba's woor
denboek.
De hervormde gereformeerde-
bondspredikant H. G. Abma
sprak op deze jaarvergadering
over het thema 'God wil zich ver
staanbaar maken'. Hoewel hij
persoonlijk voorkeur heeft voor
een vertaling die zo dicht moge
lijk bij de grondtekst blijft, en
het waardeerde dat het bijbelge
nootschap de Statenvertaling
blijft uitgeven, toonde hij zich
geen tegenstander van de Groot
Nieuws Bijbel in de omgang
staal. Unfaire kritiek op die ver
taling wees hy af. Abma hoopte,
dat door deze vertaling mensen
naar de kerk zouden terugkeren.
"Ik maak mij zorgen over de
voortgaande individualisering
van het bijbellezen. Geloven is
geen eenzaam avontuur, maar
een gemeenschappelijke aange
legenheid".
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Numansdorp C. Fie-
ren (zendingspredikant) Ede, te
Goedereede B. van Vreeswijk
Zetten-Andelst. te Woudenbere
H. Visser Katwijk aan Zee; be
dankt voor Rijssen M. Goudriaan
Ouderkerk aan de IJssel. Gere
formeerde Kerken Vrijgemaakt:
beroepen te Uithuizermeeden H.
M. Smit Delfzijl.
Lieve jongens. Volgens de
Nederlands gereformeerde pre
dikant A. J. Moggré (64) kunnen
burgerlijke ongehoorzaamheid,
kraken en staken niet samen
gaan met een 'wandel in de voet
stappen van Christus'. Hij zei dat
bij de opening van het negende
studiejaar van het Nederlands
gereformeerd seminarie in Oost-
zaan. "Voor burgerlijke onge
hoorzaamheid is dan geen milli
meter ruimte".
De crisis van het gezag vreet de
hele samenleving aan en dringt
alle relaties binnen. Zo wordt de
samenleving ontwricht. Rebel
len zijn de lieve jongens. "Het is
duidelijk", zei Moggré, "waar dit
alles op moet uitlopen, namelijk
op het vermolmen van het hart
van de samenleving".
Medische ethiek. Op een
conferentie van de tienjarige
Vereniging voor Calvinistische
Wijsbegeerte, zaterdag in Amers
foort, waarschuwde de christelij
ke gereformeerde ethicus profes
sor dr. W. H. Velema ervoor, dat
de ethische beslissingen in de ge
zondheidszorg door 'Den Haag'
zouden worden genomen en dat
de individuele arts of patiënt
daardoor zelf geen keuze meer
heeft. Legalisering van de abor
tus zag hij als 'het beslissende
keerpunt in een afglijdende me
dische ethiek'.
Principieel zullen euthanasie
en zelfmoord niet meer zijn te
gen te houden. Beide zijn vol
gens hem een uitvloeisel van een
humanisme, dat ten diepste
atheïstisch is. Te vaak wordt de
bijbel aangepast aan het moder
ne denken. Christen-medici, zei
Velema, zouden bepaalde hande
lingen strikt moeten weigeren,
omdat zij die in hun geweten niet
kunnen verantwoorden. "Uit
gangspunt voor een gezonde me
dische ethiek moet zijn de eer
bied voor het van God ontvan
gen leven".
