Kohl vertilt zich aan Ost-Politik
Loodvrije benzine
nog niet verplicht
Botha is nu president
Sikhs staken
vanwege de
moord op 8
buspassagiers
Ziekte velt
boomgaarden
in Florida
Duitse auto-lobby krijgt haar zin
Duitsland
doet rechter
na 40 jaar
proces aan
Turk en Koerden gedood
bij treffen in Sirnak
Ceaucescu bevestigt
bezoek W.-Duitsland
Weg naar Oost-Berlijn loopt via Moskou
ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1984
BUITENLAND
PAGINA 7
NEW DELHI (AP) - In de deel
staat Punjab, waar de Sikhs in de
meerderheid zijn, is gisteren een
algemene staking gehouden uit
protrest tegen een moord op acht
buspassagiers en een aanslag op
een bioscoop. Intussen maakten
autoriteiten in Andhra Pradesh be
kend dat een belangrijke vertrou-
wensstemming in het parlement
van deze deelstaat 20 september
aanstaande wordt gehouden.
De staking, waartoe was opge
roepen door hindoe-organisaties
en die werd gesteund door de voor
naamste Sildi-partij, de Akali Dal,
had tot gevolg dat in verscheidene
steden van Punjab winkels, bedrij
ven, kantoren en scholen waren ge
sloten. Het Indiase persbureau
UNI meldde dat de economische
activiteiten in de heilige stad van
de Sikhs, Amritsar, gedeeltelijk
waren stilgelegd.
Woensdagavond legden onbe
kende Sikh extremisten een hin
derlaag voor een bus, trokken de
hindoe-passagiers naar buiten en
executeerden tenminste acht van
hen, aldus ooggetuigen en autori
teiten.
De moord vond ongeveer 15 km
van de grens met Pakistan plaats,
in het district Gurdaspur in Pun
jab, 450 km ten noord-westen van
de Indiase hoofdstad. Premier In
dira Gandhi's regering bracht vei
ligheidstroepen langs de grens in
verhoogde staat van paraatheid en
gaf opdracht tot een intensieve
klopjacht op de moordenaars.
In de stad Jullundur in Punjab
gooiden extremisten een granaat
in een bioscoop en namen de be
nen. Tenminste een persoon kwam
om het leven en 23 anderen raak
ten gewond.
Het parlement van Andhra Pra
desh kondigde een vertrouwens-
stemming aan voor donderdag om
te beslissen of de deelstaatrege
ring, die wordt gesteund door pre
mier Gandhi's congrespartij, de
meerderheid achter zich heeft. Dit
werd bekend gemaakt door parle
mentsvoorzitter Sultan Salahud-
din Owaisa.
MIAMI/FLORIDA (AP)- Boom
gaarden met citrusvruchten in de
Amerikaanse staat Florida worden
momenteel bedreigd door een ver
woestende ziekte. Om de bacterië-
le infectie onder controle te krijgen
zijn al meer dan 1 miljoen bomen
verbrand.
Het Amerikaanse ministerie van
landbouw wil al het vervoer van ci
trusvruchten uit Florida naar ande
re gebieden verbieden, om de ver
spreiding van de ziekte te voorko-
In 1913 deed zich een dergelijke
epidemie voor op de citrusplanta-
ges in Florida. Het duurde 20 jaar
voor deze ziekte geheel was uitge
bannen. Er werden in die periode
ruim 3 miljoen fruitbomen vernie
tigd.
BONN (GPD) - West-Duitsland zal toch niet als eerste land van de Europese Gemeen
schap verplicht stellen dat vanaf 1 januari 1986 alle nieuwe auto's speciale katalysato
ren moeten hebben om de uitlaatgassen minder schadelijk te maken. Ruim een jaar
geleden had de bondsregering dit bij monde van minister van binnenlandse zaken,
Friedrich Zimmermann (CSU), nog met veel tamtam aangekondigd.
Voornaamste reden was dat de re
gering maatregelen wilde nemen
om het dramatisch afsterven van
de Duitse bossen tenminste te
stoppen. Als auto's namelijk, zoals
in Amerika en Japan, met een zo
genoemde driewegs-katalysator
worden uitgerust, kan de uitgesto-
BONN (GPD) - Bijna veertig jaar
na de Tweede Wereldorlog doet de
Berlijnse justitie opnieuw een po
ging de overlevende rechters en of
ficieren van justitie van het be
ruchte 'Volksgerichthof een pro
ces aan te doen. De liberale senator
van justitie van West-Berlijn, Her
man Oxfort, heeft bekend gemaakt
dat een aanklacht is ingediend te
gen de nu 82-jarige Paul Reimers,
die als gepensioneerde in Bremen
leeft.
Reimers zou er in minstens 62
gevallen voor verantwoordelijk
zijn dat tegenstanders van het Hit
ler-regime ter dood wérden veroor
deeld. In totaal wordt een gerech
telijk onderzoek gevoerd tegen 47
vroegere leden van het Volksge
richtshof, waarvan de 'beul' Ro
land Freissler president was. Die
kwam aan het einde van de oorlog
bij een bomaanslag om het leven.
Tot nu toe is, op een enkele uit
zondering na, nog nooit een nazi-
rechter of -officier van justitie ter
verantwoording geroepen. Er is
wel onderzoek gedaan, maar dat
liep uiteindelijk op niets uit omdat
het federale hof in Karlsruhe oor
deelde dat de nazi-juristen zich aan
de toen geldende wetten hebben
gehouden: „Wat toen recht was,
kan nu geen onrecht zijn".
Talloze mensen en organisaties
hebben daar schande van gespro
ken en het Westberlijnse openbaar
ministerie meent nu door nieuwe
feiten te kunnen bewijzen dat het
door Freisler geleide volksge
rechtshof in feite een 'doodsmachi
ne' was.
Inmiddels zijn 500 van de 564
vroegere leden van het Volksge
richtshof dood. De grote vraag is
ook of het nog mogelijk is de aan
geklaagden een proces aan te doen,
laat staan te veroordelen. Zo zou de
82-jarige Reimers al spoorloos ver
dwenen zijn. Gevreesd moet ook
worden dat velen zich erop zullen
beroepen lichamelijk niet in staat
te zijn hun proces bij te wonen. Bij
verstek veroordelen is hier niet
mogelijk.
NOORDZEE Uit het wrak van de gezonken vrachtvaarder 'Mont Louis' zijn tot gisteravond tien vaten met
licht radioactieve en zeer giftige uraniumhexafluoride geborgen. Eén van de vaten was licht beschadigd aan de
afsluiter. Als het weer goed blijft, verwacht het bergingsbedrijf de 20 resterende vaten binnen vijf dagen boven
water te halen. (foto anp>
Nieuwe grondwet biedt geen plaats voor zwarten
ten hoeveelheid stikstofoxide tot
90 procent worden verminderd.
Voorwaarde is echter dat met lood
vrije benzine wordt gereden.
Na de aankondiging van Zim
mermann bleek al snel dat de auto
lobby grote bezwaren had. Autorij
den met loodvrije benzine is name
lijk aanzienlijk duurder. Vooral de
producenten van de kleinere auto's
zouden daardoor hard worden ge
troffen. Verder werd duidelijk dat
van de EG-landen maar een klein
deel het met het Westduitse plan
eens was. Met name Italië en
Frankrijk, waar veel kleine auto's
worden gemaakt en waar twee
keer zoveel lood in de benzine zit
als in dé Bondsrepubliek, weerden
zich. Er werd gedreigd met een
klacht bij het Europese gerechts
hof omdat de vrije handel bedreigd
werd.
De leidingen van de regerings
fracties en een meerderheid van de
BOEKAREST (DPA) - De Roe
meense staats- en partijleider Nico-
lae Ceausescu heeft tegenover de
Westduitse regering de data van
zijn voorgenomen bezoek aan
Bonn officieel bevestigd. De am
bassade van de Bondsrepubliek in
Boekarest liet dit gisteren weten
Bejaarden bedot
PRAAG (AFP) - In Praag is de di
rectrice van een bejaardentehuis in
het stadsdeel Bohnice veroordeeld
tot 18 maanden voorwaardelijke
gevangenisstraf en een boete van
duizend gulden omdat zij voor
haar tehuis vlees gebruikte dat
voor de bewoners van de naburige
dierentuin was bestemd.
De bejaarden hadden geklaagd
over de inferieure kwaliteit van
vooral de bouillon.
Virus in India
eist 1100 doden
NEW DELHI (DPA) - Een epide
mie die is veroorzaakt door het do
delijke hepatitis-B-virus heeft
sinds eind juli in de Indische staat
Gujarat aan 1.100 mensen het leven
gekost. Volgens persberichten is
dit aantal bevestigd door het mi
nisterie van gezondheid van de
staat. Deskundigen zeggen dat de
epidemie is ontstaan door onhygië
nische toestanden.
Bondsraad (een soort Eerste Ka
mer, waarin vertegenwoordigers
van de deelstaten zitten) zijn deze
week voor deze bezwaren door de
knieën gegaan. Het staat vast dat
de bondsregering volgende week
woensdag eveneens op haar eerde
re voorstel zal terugkomen. Dat be
tekent concreet dat de katalysator
auto pas op 1 januari 1989 verplicht
zal zijn. Tot die tijd zal de Westduit
se overheid bevorderen dat zoveel
mogelijk automobilisten vrijwillig
op loodvrije benzine gaan rijden.
De oppositie van SPD en Groe
nen spreekt over de „zoveelste ne
derlaag voor het milieu". De rege
ring beroept zich vooral op de bin
nen de Europese Gemeenschap
geldende regels, maar heeft wel
aangekondigd dat zij de andere
EG-staten onder druk zal zetten
om zo snel mogelijk een besluit
over het 'reinigen' van de uitlaat
gassen te nemen.
aan het Westduitse persbureau
DPA. Aan het bezoek hoeft niet
meer te worden getwijfeld, zo heet
het in de Roemeense hoofdstad.
Eind augustus maakte het kan
toor van de Westduitse president
bekend dat de Roemeense leider
van 15 tot 19 oktober een staatsbe
zoek zou brengen aan de Bondsre
publiek.
Maar nadat de Oostduitse staats-
en partijleider Erich Honecker en
zijn Bulgaarse collega Todor Zjiv-
kov vorige week afzagen van hun
plannen om naar West-Duitsland
te komen, werd er in Bonn druk
gespeculeerd over de mogelijkheid
dat ook Ceausescu zijn reis zou
verschuiven.
KAAPSTAD (Reuter/UPI/DPA) -
Tijdens een plechtigheid in de
Groote Kerk van Kaapstad is P.W.
Botha gisteren beëdigd als presi
dent van Zuid-Afrika. Sinds 1978 is
Botha premier geweest, maar die
functie is onder de nieuwe grond
wet afgeschaft. De nieuwe presi
dent, die is gekozen door een kies
college uit het driekamer-parle-
ment, krijgt verstrekkende be
voegdheden.
Het internationaal isolement van
Zuid-Afrika werd nog eens onder
streept door het vrijwel ontbreken
van buitenlandse hoge gasten. Tot
de buitenlandse prominenten bij
de plechtigheid in Kaapstad be
hoorde wel mr. Joseph Luns, oud
secretaris-generaal van de NA-
VO.In zijn rede zei Botha dat de
politieke besluitvorming een bre
dere basis heeft gekregen omdat
nu voor het eerst ook kleurlingen
en Indiërs in het parlement verte
genwoordigd zijn. De nieuwe
grondwet voorziet in spreiding van
verantwoordelijkheden en "ver
hindert zo de heerschappij van een
bevolkingsgroep over de anderen",
aldus Botha.
In de nieuwe grondwet is echter
geen plaats ingeruimd voor de
zwarte Zuidafrikanen, driekwart
van de totale bevolking. Voor de
thuislanden had Botha de bood
schap dat overlegd zal worden over
"geïnstitutionaliseerde samenwer
king" en over een oplossing van de
kwestie van staatsburgerschap en
nationaliteit. Het staatsburger
schap van de onafhankelijke thuis
landen wordt door geen enkel land
buiten Zuid-Afrika erkend.
Botha zei dat de zwarte gemeen
schappen sinds 1960 al een grote
afstand op de weg naar zelfbe
schikking hebben afgelegd. Over
de miljoenen zwarte Zuidafrika
nen die permanent in stedelijke ge
bieden buiten de thuislanden wo
nen zei Botha dat gezocht wordt
naar een bruikbare politieke con
stellatie die aanvaardbaar voor hen
is en in hun belang".
Intussen verblijven de zes voort
vluchtige leiders van het United
Democratie Front en het Natal In
dian Congress nog steeds in het
Britse consulaat in Durban, waar
ze donderdag hun toevlucht had
den gezocht. Gisteren begonnen ze
een hongerstaking. Zij besloten al
le voedsel te weigeren totdat "zin
volle onderhandeling op gang ko
men met Le Grange, de minister
van politie".
Bij de universiteit van West-
Kaapland heeft de politie gisteren
traangas en rubberkogels gebruikt
tegen ongeveer 800 kleurling-stu
denten die demonstreerden tegen
de nieuwe grondwet. De studenten
negeerden een verbod op protest-
bijeenkomsten in de open lucht en
hadden een barricade opgeworpen
op een doorgaande weg langs de
universiteit.
In het Zuidafrikaanse Krugers-
dorp, 25 kilometer ten noordwes
ten van Johannesburg, is gister
avond een overheidskantoor be
schadigd door een ontploffing..
Volgens de politie veroorzaakte de
ontploffing bij het kantoor van het
ministerie voor zwarten geringe
schade en waren er geen persoon
lijke slachtoffers. Niemand heeft
zich voor de ontploffing verant
woordelijk gesteld. Afgelopen'
maand zijn aanslagen gepleegd op
verschillende Zuidafrikaanse over
heidsgebouwen.
ANKARA (REUTER) - Een Turk
se soldaat en drie Koerdische guer
rillastrijders zijn gedood bij een
treffen in Zuidoost-Turkije, waar
de strijdkrachten Koerdische strij
ders achterna zitten die naar af
scheiding streven. Dit is gisteren
uit doorgaans ingelichte bron ver
nomen.
Het treffen had plaats in Sirnak,
niet ver van Eruh waar vorige
maand, op 15 augustus, twee solda
ten omkwamen en elf burgers wer
den gewond in een hinderlaag die
Koerden hadden gelegd. Als reac
tie hierop ontplooide het leger een
grote opsporingsactie.
Na het jongste incident zouden
13 guerrillastrijders gevangen zijn
genomen. Na de guerrilla-actie van
augustus zijn honderden verdach
te personen opgepakt.
De Turkse autoriteiten hebben
een publikatieverbod afgekondigd
op de militaire activiteit in het
zuidoosten van het land. Maar het
gezaghebbende dagblad „Hur-
riyet" maakte gisteren melding
van het jongste incident.
Tijdens een plechtigheid i
De regerende Westduitse chris
tendemocraten, verenigd in de
CDU/CSU-fractie likten afgelo
pen maandag de wonden, ont
staan door de afgelaste bezoeken
van DDR-leider Honecker en de
Bulgaarse eerste man Zjivkov.
Zoals de traditie dat voorschrijft
werd deze eerste fractievergade
ring na het zomerreces gehouden
in het gebouw van voormalige
Rijksdag in West-Berlijn. Een
uitgelezen plek voor een actuele
analyse van de Duits-Duitse be
trekkingen.
door
Ton van Brussel
Niet alleen de fracties vergade
ren regelmatig in de aan de muur
grenzende Rijksdag, ook de vol
tallige Bondsdag doet dat van
tijd tot tijd, als symbool van be
trokkenheid bij het gehele Duit
se volk. Na de veelbesproken
brand werd het gebouw met het
nu prikkelende opschrift "Dem
Deutschen Volke" volledig ge
restaureerd en werderom als par
lement geschikt gemaakt. Geen
toerist in Berlijn die het links
kan laten liggen en een bezoek
aan de permanente tentoonstel
ling "Fragen an die deutsche Ge-
schichte" is een vast onderdeel
van de vele schoolreisje die van
uit de Bondsrepubliek naar de
voormalige hoofdstad worden
georganiseerd.
Het wettelijk vastgelegde be
ginsel dat de Bondsdag behalve
in Bonn ook in West-Berlijn een
onderdak moet aanhouden, kost
de staat jaarlijks een vermogen.
Vliegmaatschappijen uit de geal
lieerde landen brengen de
Bondsdagleden op en neer (Luf
thansa mag nog steeds niet op
West-Berlijn vliegen), maar nie
mand die over de kosten proble
men maakt, want de parlemen
taire aanwezigheid in de schau-
duw van de muur moet bewijzen
dat de Bondsrepubliek altijd be
reid is een dialoog aan te' gaan
over de toekomst van alle Duit-
Tot zover is er eensgezindheid,
maar zodra politici zich voor het
overige in de toekomende tijd
uitdrukken, beginnen de me
die de weg naar Oost-Berlijn rijk
is en dat bewijst eens te meer dat
Ost-Politik van oudsher een zaak
is waarmee de sociaal-democra
ten zich ook intensiever hebben
bemoeid dan de liberalen van
Genschers FDP.
Vreugde
In regeringskringen in Bonn
werd deze week de vreugde over
Zjivkovs afzegging nauwelijks
verhuld, omdat daarmee zou zijn
bewezen dat er niets schort aan
de verhouding Bonn-Oost-Ber-
lijn, maar dat Moskou roet in het
éten heeft gegooid. Dat sluit aan
op de analyse van Brandt, die im
mers niet alleen kritiek heeft op
de eenzijdige benadering (met
geld) van de DDR, maar ook het
gebrek aan samenhang met Mos-
kou-politiek als fundamenteel te
kort aanwijst.
Tot een serieuze bezinning is
het afgelopen maandag tijdens
het fractieberaad van CDU/CSU
in West-Berlijn niet gekomen.
Toch is die onontbeerlijk. Kohl
moet een serieuze discussie aan
gaan over het verlanglijstje van
de DDR en zal een eigen positie
moeten kiezen in de propaganda
slag waarin de grootmachten
voorlopig nog gewikkeld zijn.
Daarnaast zullen de Duits-Duitse
betrekkingen aan de orde moe
ten worden gesteld bij de vele
argwanende Europese bondge
noten. Zolang aan die voorwaar
den niet is voldaan is er geen
kans op een serieuze herleving
van de Ost-Politik uit de jaren ze
ventig.
De Westduitse aanhankelijkheid
aan de NAVO, waarvoor de prijs
van plaatsing van nieuwe kern
wapens moest worden betaald,
heeft de belangstelling van de
centrum-rechtse regering in
Bonn voor de DDR vergroot.
Maar waar voorheen nog twijfel
mogelijk was over de vraag hoe
ver de bekering van de CDU/
CSU tot de Ost-Poltik van de
SPD reikte, is de laatste weken
duidelijk geworden dat het bij de
verschillen van inzicht tussen de
twee grootste partijnen in de
Bondsrepubliek om meer gaat
dan nuances.
Het optreden van Helmut Kohl
en zijn fractie wordt gedomi
neerd door pragmatisme en ont
beert een doordachte grondslag.
In gesprek met het weekblad
Der Spiegel verwoordde Willy
Brandt dat deze week kernach
tig. "Een Duitsland-politiek die
constructief en positief wil zijn,
moet ook rekening houden met
de Sowjet-belangen. Toen ik in
1970 in de DDR was, begon Egon
Bahr in Moskou. En alleen al
door de gelijktijdigheid werd
duidelijk, dat het een met het an
der samenhangt. Ten tweede: het
is zo dat in de Duitsland-politiek
telkens weer de ietwat simpele
en materialistische gedachte op
duikt dat men aan de andere
kant grondrechten kan kopen.
Men denkt dat mensenrechten
met geld te koop zijn". Hij her
haalde zijn betoog afgelopen
donderdag nog eens tijdens het
debat in de Bondsdag.
Taxatiefouten
Met Brandt kan worden vast
gesteld dat Kohl twee taxatiefou
ten heeft gemaakt, die onbe-
kendhied met de materie verra
den. In ruil voor leningen versoe
pelde de DDR onder meer de be
zoekregeling en natuurlijk is dat
in principe een verbetering op
het terrein van de mensenrech
ten, maar zelfs in aanleg kan die
geste moeilijk doorgaan als een
voorbode van een fundamentele
verbetering van de positie van de
DDR-bevolking. Als kredieten-
verlening bovendien de hoek
steen van het beleid in Bonn
wordt, schieten de miljarden al
gauw tekort om het leed te ver
zachten waarvan Von Weizsac-
ker in relatie tot de DDR spreekt.
Essentieel in zowel de koers
van Brandt als van zijn opvolger
Schmidt was inderdaad de sa
menhang die werd aangebracht
tussen Duits-Duitse politiek en
de Oost-West-verhouding in het
algemeen. Hoewel destijds
Brandt en later Schmidt niet van
anti-NAVO sentimenten ver
dacht konden worden (wat
Schmidt betreft geldt dat nog on
verkort), kozen zij hun eigen po
sitie in het bondgenootschap op
momenten dat hun Duitse af
komst een genuanceerde bena
dering van Moskou vereiste.
Kohl daarentegen zal als histo
ricus de relatie tussen Duitse en
Europese deling zeker niet ont
gaan, maar zijn praktische poli
tiek lijkt niet door die weten
schap gevoed. Hereniging of zo
als het officieel in West-Duits
land heet, "opheffing van de de
ling", staat bij de meeste Duit
sers nog altijd hoger op de ver
langlijst dan de samenwerking
binnen de NAVO. Binnen de
SPD wordt goed begrepen dat
het een het ander niet hoeft uit te
sluiten, maar Kohl lijkt voor alles
te boek te willen staan als een
trouw bondgenoot. Vandaar dat
het voor de zoveelste keer afge
stofte Russische verwijt van re-
vanchisme hem zwaar op de
maag valt.
Zijn minister van buitenlandse
zaken, Genscher (die ook onder
Schmidt diende) heeft hem niet
behoed voor de vele valkuilen
ningsverschillen. Een ruime
meerderheid in de CDU/CSU
voerde felle oppositie tegen de
doorbraak die de toenmalige
bondskanselier Willy Brandt in
de jaren zeventig met zijn Ost-
Politik bereikte. Een toenade
ring tussen socialisten en com
munisten was ook in de Duitse
context verdacht.
Voortrekker
Ric-hard von Weizsacker, voor
malig burgemeester van West-
Berlijn en sinds kort president
van de Bondsrepubliek, mag als
één van de voortrekkers gelden
die het denken over de Duits-
Duitse betrekkingen in christen
democratische kring nadien
sterk hebben beinvloed. In zijn
onlangs gebundelde redevoerin
gen en artikelen ("Die Geschich-
te geht weiter" - Siedler Verlag)
herinnert hoegenaamd niets aan
de felle rethoriek waarmee de in
middels ook bekeerde Strauss de
SPD te lijf ging. Von Weizsacker
is zich ten volle bewust van het
feit dat "de Duitsers in de DDR
de prijs van onze geschiedenis
betalen". Zo schrijft hij onder
meer: "De muur herinnert ons er
dagelijks aan dat stad, land en
continent gedeeld zijn. Maar on
gewild bewijst de muur ons ook
dagelijks dat wij bij elkaar ho
renDe muur zal geen stand
houden. Vrijheid en mensen
rechten scheppen verplichtin
gen. Die zullen sterker blijken".
Bekering
De diplomatieke schermutse
lingen rond het bezoek van Ho
necker bieden een aardig beeld
van de gewijzigde verhoudingen.
Plakkaat in Oost-Berlijn: met de Sowjet-Unie voor eeuwig broederlijk verbonden, (archieffoto Dirk Ketting)
