Onbegonnen Werk
Het kattekwaad en
de rare capriolen
van een labrador
Het hennengevecht is
van structurele aard
Ex-lerares Rembrandt schreef boek over hond
PAGINA 4
LEIDEN
Leidse kroniek
door Ruud Paauw
en John Kroon
Hennengevecht
Zal het tussen de diverse vrou
wenorganisaties in Leiden ooit
nog goed komen? Te vrezen valt
van niet. Misschien dat de nieu
we huisvesting van de Leidse af
deling van de Nederlandse Ver
eniging van Huisvrouwen en de
Leidse Vrouwenraad aan de
Caeciliastraat hen op den duur
wat milder zal stemmen. Maar
echte vriendinnen van het Vrou
wenhuis, de feministische voor
hoedebeweging aan de Hooi
gracht, zullen de andere vrou
wenclubs wel nooit worden.
In 1979 werd het gevecht om fa-
toenlijke huisvesting tussen de
vrouwenorganisaties in deze
krant aangeduid met 'hennenge
vecht'. Deze week bleek dat, vijf
jaar later, nog niet alle veren
zijn glad gestreken. Penisnijd zal
het niet zijn, maar je kon de huis
vrouwen bij de officiële opening
van hun pand horen tandeknar-
sen over de voorkeursbehande
ling die de gemeente destijds het
Vrouwenhuis heeft gegeven.
Het Vrouwenhuis mocht naar
een riante behuizing aan de
Hooigracht en de andere organi
saties naar het onderkomen dat
daardoor aan de Nieuwe Rijn
vrijkwam en ook wel werd om
schreven als 'kot'.
Dat wilden ze niet. Want hoe
zag het er van binnen uit nadat
het Vrouwenhuis was vertrok
ken: "Bij bezichtiging werd dit
pand in een niet te beschrijven
toestand aangetroffen, smerig,
nauwelijks onderhouden en uit
gewoond. Grondige herstelwerk
zaamheden o.a. aan vloer en dak
moesten worden verricht, terwijl
er achterstallig onderhoud was
in een omvang waarvan de kos
ten niet bekend waren en waar
voor geen verantwoordelijkheid
kon worden aanvaard". Dat zei
Anneke van Aken, oud-voorzit
ster van zowel de Ned. Vereni
ging van Huisvrouwen, afdeling
Leiden, als van de Leidse Vrou
wenraad, deze week.
Je kon de afkeuring in haar
stem horen: duidelijk was dat er
nooit eens een degelijke emmer
met sop door dat Vrouwenhuis
aan de Nieuwe Rijn was gegaan.
Tja. Allerlei kwalijke, masculi
ne opmerkingen strijden nu om
voorrang, maar ons zult u er
niets over horen zeggen.
Burgemeester Goekoop hoorde
het als eregast allemaal geduldig
aan, de kritiek die er ook op het
gemeentebestuur werd uitgestort.
Hij moet zich in het hol van de
leeuwin hebben gewaand.
Zijn aanwezigheid was een
treffend symbool van de kloof
tussen de verschillende vrouwen
bewegingen die breder is dan
Nieuwe en Oude Rijn samen.
Huisvrouwen en Vrouwenhuis.
Waarschijnlijk is er slechts op het
scrabblebord overeenkomst tus
sen beide te ontdekken.
Niet de vrouwelijke wethouder
van emancipatie, Van Dongen,
verichtte de officiële opening,
maar de mannelijke Goekoop,
ook al stelde hij zich bij deze gele
genheid voor met de term burger
huisman, alsof hij thuis dagelijks
in de weer is met de stofdoek.
Juist dat ze wel eens een man
toelaten, sterker nog, hem zelfs la-
tauratie kelder Hoogstraat), 84-
12 (vernieuwing riolering Ver
verstraat), 84-15 (bouwrijpma-
ken vlek 26 Stevenshof) alsmede
in vele andere bestekken voor
openbare werken blijkt bij voort
during de volgende voorwaarde
opgenomen te worden:
"De bediening en het schoon
houden van het directieverblijf
moet geschieden door een vrouw"
Zonnevylle wil weten of die
voorwaarde in overeenstemming
is met het collegeprogramma dat
"emancipatie van vrouwen en
doorbreking van rolpatronen
voorstaat".
De wethouder voor emancipa
tiezaken, Henriette van Dongen,
zal nu wel als een tijgerin op al
die bestekken springen, want
daar heerst kennelijk nog geheel
de vrouw-aan-de-aanrecht sfeer.
discriminatie' jegens vrouwen
had willen bedrijven.
Een rare zaak waarover al ge
noeg is geschreven. De PvdA reed
in deze kwestie een zeer scheve
schaats. De partij verzaakte
haar principes om in de raad
maar geen nederlaag tegen VVD
en CDA te hoeven lijden.
Het incident leek langzamer
hand rijp voor de archieven,
maar mevrouw Dool heeft dat
voorkomen door de zaak bij ge
noemde commissie aanhangig te
maken. Veel daarvan heeft zij
niet te verwachten: ze hééft ten
slotte op de voordracht gestaan.
Wel zal bij de PvdA, en dus ook
de gemeente, het herkauwen van
al die treurigheid hard aanko-
Overigens vindt de Program-
ten, was voor het Vrou-
de reden om de Huis-
i de Vrouwenraadsle
den tot persona non grata te ver
klaren in het onderkomen aan de
Hooigracht. Want daar houden
ze niet van pottenkijkers.
Emancipatie
Bij de opening van het huis
voor al die verzamelde vrouwen
sprak burgemeester Goekoop o.a.
prijzende woorden over het
emancipatiebeleid van de ge
meente. Met die lof had hij beter
wat zuiniger kunnen zijn, want
er valt nog heel wat onkruid te
wieden.
Zo ongeveer op het moment dat
de heer Goekoop zo mooi bezig
was, zat de WD-er Zonnevylle
achter zijn schrijfmachine om het
college van Burgemeester en Wet
houders op het volgende te wij
zen: in de bestekken 84-05 (res-
Maar er is nog een heel wat
pijnlijker zaakje dat Leiden
wacht. Op 8 oktober komt de com
missie gelijke behandeling van
het ministerie van sociale zaken
hier naar toe om de geruchtma
kende affaire-Dool te onderzoe
ken.
Mevrouw Dool was eerder dit
jaar kandidaat om rector/rectrix
van het stedelijk gymnasium te
worden. De top van de afdeling
onderwijs in het stadhuis, PvdA-
wethouder Peters incluis, was
zeer geporteerd voor haar, maar
ten slotte moest de rechter er aan
te pas komen om haar een (twee
de) plaats op de voordracht voor
de gemeenteraad te bezorgen.
Daar werd ze vlotjes wegge
stemd. En dat voor een functie,
waarin het dagelijks bestuur van
de gemeente (met zijn PvdA-
meerderheid) zo graag 'positieve
ma Evaluatie Commissie (PEK)
van de PvdA dat moet worden
vastgehouden aan het beginsel
van 'positieve discriminatie', on
danks de "negatieve bijver
schijnselen". De oplossing: in het
nieuwe verkiezingsprogramma
moet het beginsel nog beter wor
den geformuleerd.
Weer Een Formule. Of het nu al
niet duidelijk genoeg is.
Bij die PEK denken ze dus nog
altijd dat zoiets helemaal met let
tertjes op papier te regelen is.
Medaillon
Duizenden auto's en bussen rij
den er dagelijks oneerbiedig
overheen: het medaillon in de be
strating voor het stadhuis aan de
Breestraat. Onbewust van de
zorg die gemeente-ambtenaren
zich getroosten om die cirkel in
een fatsoenlijke staat van onder
houd te houden. Want men weet
De officiële pre
sentatie van het
medaillon in de
Breestraat in
1977. Op de voor
grond vierde van
rechts de toenma
lige burgemeester
Vis en zesde van
rechts de toenma
lige wethouder
van ruimtelijke
ordening, die het
aantal Waalste
nen lijkt te tellen.
(archieffoto)
hoe het gaat met de Breestraat:
de gemeente weet elk jaar weer
een reden te bedenken om haar
open te breken.
In het gisteren verschenen
jaarboekje van de Vereniging
Oud-Leiden beschrijft L. Baren
dregt wat er allemaal is gebeurd
om het medaillon op orde te hou
den, sinds deze vereniging dit
mozaïek met de Leidse sleutels in
1977 aan de gemeente cadeau
deed (en daarmee de situatie ter
plekke van 1586 tot 1895 in ere
herstelde).
Nu is Barendregt zowel be
stuurslid van Oud-Leiden als een
hoge gemeente-ambtenaar bij ci
viele werken. Gaf hij dus in 1977
zichzelf zowel een cadeau als
werk? Nee, want hij werd pas in
1983 bestuurslid.
Om te beginnen de aanleg zelf.
Daartoe werd een cirkelvormige
opening in de Breestraat ge
maakt. Als materiaal werden on
der meer klinkers gebruikt van
het zg. Waalformaat, meldt Ba
rendregt. Dat werpt toch maar
weer een geheel nieuw licht op het
functioneren van de voormalige
wethouder van ruimtelijke orde
ning. Deventer zal inmiddels wel
bezaaid liggen met dergelijke ste
nen. Verder werd er gebruik ge
maakt van natuursteenkeien die
uit de Garenmarkt waren gebro
ken.
Het lag allemaal lekker stevig
totdat in 1981 een riolering moest
worden' gelegd. Het medaillon
moest er uit. Barendregt in zijn
artikel: "Per onderdeel van de fi
guur werden de keien gemerkt,
met de hand opgenomen en be
waard, de gebakken klinkers
werden niet apart gehouden".
Er kwam bij het stadhuis een
nieuwe bestrating die "met het
oog op de monumentale bele
vingswaarde van de gevel", zoals
Barendregt het zo mooi zegt, van
gebakken gele klinkers werd ge
maakt (van het zogenaamde Dik-
formaat). Daarin werd het me
daillon weer aangebracht. Met
dezelfde natuurstenen als de eer
ste keer, maar andere, zij het
soortgelijke klinkers als in 1977
toen er nog van een Waalformaat
werd gesproken. Men zou hier
bijna invloed van de oppositie
Was het karwei hiermee ge
klaard? Nee. Bestrating en me
daillon vervormden. "Beide gin
gen onder invloed van het ver
keer zetten", verduidelijkt Ba
rendregt. Gevolg: een brokkelig
medaillonnetje in 1981. In 1983
w$rd er ingegrepen. Niet zozeer
vanwege de staat van het mo
zaïek, alswel omdat de overgang
van het asfalt waarvan de rest
van de Breestraat was voorzien,
naar het stuk klinkerbestrating
voor het stadhuis ernstige tril-
lingsoverlast veroorzaakte.
En dus werd ook dat stuk geas
falteerd: Het moet gezegd: sinds
dien beleven wij de monumentale
waarde van de stadhuisgevel een
stuk minder.
Opnieuw werd het medaillon
uit de straat gehaald, de keien
gemerkt, enz., enz. Bovendien
werd er op het gat dat het me
daillon achterliet asfalt gelegd.
Het medaillon werd er vervol
gens op gemetseld en door een be
tonnen rand omgeven. Bij dit
karwei handhaafden de natuur
steenkeien uit 1977 zich geheel,
maar "een nieuwe rode gebakken
straatklinker" had de Waalste
nen in 1983 geheel verdrongen.
Was het dan toch een gedesillu
sioneerd man, die een jaar later
burgemeester van Deventer
werd?
Het Jubileum van de Nederlandse Labrador Vereniging - dat zondag in Apeldoorn wordt
gevierd - krijgt een officieel, tintje. Op die dag wordt het boek van de Koudekerkse
schrijfster Pien Lemstra ten doop gehouden. Pien - die tot voor 2 jaar als gymjuf was
verbonden aan de Rembrandt scholengemeenschap in Leiden - hield een jaar een dag
boek bij over de belevenissen in haar gezin met een jonge hond, de labrador 'Amber'. De
Hazerswoudse kunstenares Mieke van Tilburg illustreerde het boek met 28 fraaie aqua
rellen.
Prestatieloop
De Leidse Politie Sport Vereni
ging organiseert morgen een po-
litie-prestatielaop over diverse
afstanden in de Leidse Hout.
Deelnemers kunnen uit de ge
bruikelijke afstanden kiezen. De
start is om elf uur, de inschrij
ving gaat om tien uur open.
Hengelsport
Visvereniging VOP '74 hield
een wedstrijd in de Kagerplas-
sen. Uitslag: 1 G.J. Kokkedee 54
stuks-14520 gram, 2 S. Kokkedee
52-18140,3 R. v.d. Zeeuw 48-6700,
4 D. van Rossen 40-5060, 5 F.J.
Reijken 39-5760, 6 P. Aben 38-
6540, 7 A. v.d. Meij 30-4400, 8 C.
Meier 27-4060,9 H. van Tongeren
24-4200,10 K. v.d. Vliet 25-2300.
Visvereniging Hengelsport
hield een wedstrijd in het Aarka
naal. Uitslag: 1 N. Verhoef 1990
gram-35 stuks, 2 A. Beij 29-1900,
3 E. van Houten 25-1850,41. Jan
sen 28-1610,5 H. van Amsterdam
21-1360,6 T. Blansjaar 19-1230, 7
C. v.d. Berg 12-810,8 W. den Edel
12-800, 9 A. Levahrt 13-760,10 P.
Verhoef 3-600.
Trammps
De vermaarde en al tien jaar
oude groep The Trammps treedt
zaterdagmiddag op in winkel
centrum De Kopermolen in de
Merenwijk. De groep bestaat uit
Jimmy Ellis, Robert Upchurch,
Harold 'Doc' Wade en Stanley
Wade. Het optreden is van twee
tot drie uur.
Wandeldag
De Landelijke Wandeldag van
de ANWB wordt zaterdag voor
de tweede maal gehouden. Er
zijn in totaal 75 wandelingen
door stad en land uitgezet. Lei
den is een van de startplaatsen.
De afstanden variëren van vijf
tot vijftien kilometer. In Leiden
kan men starten bij het ANWB-
kantoor aan de Stationsweg, tus
sen negen en twee uur. De AVRO-
radio besteedt via Hilversum 2
aandacht aan de wandeldag.
Eerst de hoofdrolspeler van
het boek maar even voorstel
len. Amber, een vriendelijke,
goudgeel gekleurde labrador.
Een teefje. Net een jaar oud.
Geboren in Schotland. Is
speels en dol op oude schoe
nen. Het enige waarvoor zij
ontzag heeft? De scherpe na
gels van de kat. Verder leidt ze
haar eigen leven.
Het kattekwaad en de vreemde ca
priolen die Amber in zijn nog jonge
leventje heeft uitgehaald, hebben
het gezin van Pien Lemstra vaak
tot wanhoop gedreven. Die streken
nu heeft de Koudekerkse in een
soort dagboek opgetekend en ge
bundeld in een boekwerkje. De
aquarellen - waarvan de meeste in
kleur zijn afgedrukt - geven de
werkelijkheid bijzonder getrouw
weer.
Waarom schrijft iemand een
boek over de belevenissen met een
jonge hond? Was er een aanleiding
toe?
Pien Lemstra - die 19 jaar lang
gymles op het Rembrandt verzorg
de - haalt haar schouders op. Zegt
dan: "Nee, eigenlijk niet. Dit is
domweg een verhaal over een fa
milie die een hond neemt en wat ze
ermee beleeft. Niet meer en niet
minder. Kijk, ik heb uiteindelijk
voor het schrijven gekozen. Het
was - voor mij althans - onmogelijk
om gymles en dat schrijven te com
bineren. Ik had al enkele boekjes
geschreven over werken met
brooddeeg. En dat was - naast het
werken op school - een behoorlijke
klus. Het werd me allemaal teveel.
Daarom heb ik de knoop maar
doorgehakt. Ik ben gestopt met
gymles geven en ben me gaan toe
leggen op het schrijven. Inder
daad, ik heb een zekere baan voor
wat je toch wel onzeker werk mag
noemen, ingeruild."
Dagboek
Kort na die beslissing diende
Amber zich aan. Vanuit Schotland
meldde Piens broer dat hij een nest
met tien jonge labradors had. Of zij
er ook een wilde. Dat was geen
punt. Na tien weken kreeg Pien het
wollige diertje. Het idee om een
soort dagboek over het leven van
de hond bij te houden, kwam van
haar man. Een damesblad - waar
voor de Koudekerkse al eens meer
wat had geschreven - had toen al
laten weten het verhaal te willen
publiceren.
door
Jan Westerlaken
Pien Lemstra: "Ik ben aan het
schrijven gegaan. Hoe meer ik op
papier zette, hoe leuker ik het ver
haal begon te vinden. Er waren zul
ke aardige voorvalletjes bij. Op dat
moment heb ik gezegd: ik laat het
niet bij dat ene artikel, ik ga er een
boek over schrijven. Naar een uit
gever hoefden we niet lang te zoe
ken. De eerste de beste met wie we
contact zochten, hapte meteen toe.
Hij was direct bereid het boek uit
te geven toen hij hoorde waaruit de
inhoud zou bestaan."
Over het waarom van het boek:
"Je schrijft zoiets, het is een ver
haal. Hoe reageert je gezin op een
pup. Het zijn niet meer dan beleve
nissen. Er komt geen wetenschap
pelijke verhandeling in voor. Mis
schien dat de lezer er een bood
schap uit kan proeven. Als je be
sluit om een hond te nemen, dan
moet je wel beseffen dat er sprake
is van gezinsuitbreiding. Normaal
gesproken zal je veertien jaar lang
voor dat dier moeten zorgen. Daar
staan heel wat mensen niet bij stil
als ze een hond in huis nemen. In
het begin is het allemaal best leuk
zo'n klein beestje. Maar bedenk
wel dat wanneer je - om maar eens
een voorbeeld te noemen - met
vakantie gaat, je de hond óf moet
meenemen óf er een goed onder
dak voor moet zien te vinden. Bar
baars is natuurlijk om het dier er
gens op een afgelegen plek aan een
boom te binden. Om op die manier
een hond te lozen - omdat jij zono
dig drie weken plezier wilt hebben
- is beneden alle peil."
Aquarellen
Was het voor Mieke van Tilburg
niet moeilijk om de tekst van de
juiste tekening te voorzien?
De kunstenares uit Hazerswou-
de: "Dat viel reuze mee. Ik heb zelf
twee honden. Het verhaal dat Pien
te vertellen had, had ik net achter
de rug. Met het maken van de teke
ningen had ik dus niet zoveel moei
te. Je moet je wel verdiepen in de
gedragingen van een bepaald soort
hond. In dit geval dus een labra
dor. Vooral in het begin heeft dat
wel wat moeite gekost. Hoe verder
je met het boek komt, hoe gemak
kelijker het maken van de beelden
je afgaat. Ik kan niet anders zeg
gen, dan dat het een bijzonder
Pien Lemstra en haar labrador: "Als je besluit om een hond te nemen,
moetje wel beseffen dat er sprake is van gezinsuitbreiding".
(foto Wim Dijkman)
dankbaar onderwerp was. Een dier
heeft - net als kinderen trouwens -
wat ontwapenends. Het is heerlijk
om daarmee te werken."
Zowel voor Pien als voor Mieke
was het een debuut: Pien als ro
manschrijfster en Mieke als illu
stratrice. Bevallen?
Pien: "Bijzonder goed. Ik vind
dat ook wel belangrijk, want ik wil
op deze voet verder gaan. Inder
daad, ik heb vijf of zes deegboeken
geschreven, maar die kun je niet
vergelijken met wat ik nu heb ge
daan. Waar ik op aan wil sturen is
echte verhalen schrijven. Dan
denk ik inderdaad aan romans of
korte verhalen, portretten. Ach, ik
heb nog zo ontzettend veel ideeën.
Als die er allemaal uit komen, kan
ik voorlopig vooruit."
Mieke: "Op deze manier wil ik
best nog wel eens een boek illu
streren. Ik kan niet anders zeggen
dan dat het vreselijk leuk was om
te doen. Wat mijn werk betreft: de
aquarellen worden in diverse
boekwinkels tentoongesteld. Dat
is toch prachtig? Voor mij is er
meer uitgekomen dan ik er aan
vankelijk van had verwacht. Als ik
de eerste prent met de laatste ver
gelijk, dan zeg ik, ja, ik ben echt in
dat boek gegroeid."
Vervolg
f er ooit een vervolg komt op de
ze belevenissen met Amber? Pien
Lemstra doet er wat geheimzinnig
over. Na enige aandrang zegt ze:
"Die kans is zeker niet uitgesloten.
Misschien wordt Amber ooit nog
eens moeder. Als je haar dan zo
veel weken achtereen observeert
en aantekeningen maakt, dan heb
je, denk ik, voldoende stof voor
een vervolg op dat eerste boek.
Maar", voegt ze er direct aan toe,
"ik laat Amber zeker geen jongen
krijgen, omdat ik er zonodig een
boek over zou willen schrijven. Dat
gaat me wat te ver. Ik heb geen
hond in huis genomen om er geld
aan te verdienen."
Hoe denkt Mieke van Tilburg
daarover? Zou ze een - eventueel -
tweede boek weer illustreren?
"Wat mij betreft is dat geen enkel
punt. Ondanks dat er heel wat
werk in het maken van die aquarel
len gaat zitten. Ik heb voor dit boek
zo'n vijfhonderd uur getekend. Dat
is niet niks. Mensen die een derge
lijk boek lezen en de plaatjes beldj-
ken kunnen het wel leuk vinden,
maar ze hebben er nauwelijks of
helemaal geen oog voor hoeveel
tijd er nodig is om prentjes te ma
ken die precies by de tekst passen.
Vooral de laatste weken heb ik al
mijn andere werk opzij moeten zet
ten voor het boek. Ik vind dat hele
maal niet erg. Daarom - wat mij be
treft - ik wacht op een vervolg."
