Mondale daagt
opponent uit
Bulgarije wil dialoog
Dictator Pinochet
leidt Chili naar
een burgeroorlog
Democraat ontvouwt belasting-plan
Arbeiderspartij steunt
Peres in meerderheid
Bedorven
rosbief
doodt 26
bejaarden
'Atoomwapens zijn
moreel verantwoord'
-ennia recreatie
Hurd nieuwe minister
voor Noord-Ierland
Ceausescu
gaat wel
naar Bonn
D DINSDAG 11 SEPTEMBER 1984
BUITENLAND
PAGINA 7
WASHINGTON (GPD) Walter Mondale wil, als hij president wordt, het tekort op de
Amerikaanse begroting (ongeveer 200 miljard dollar per jaar momenteel) tegen 1989 met
tweederde verminderen. Daartoe zou onder meer de belasting voor grote bedrijven en
gezinnen met een inkomen boven 25.000 dollar moeten worden verhoogd met 85 miljard.
De Democratische kandidaat wil
voorts in de komende jaren 177
miljard besparen op defensie-uit
gaven, landbouwprogramma's en
kosten van ziekenhuisverpleging.
door
Henk Kolb
Mondale wil de nieuwe B-l bom
menwerper schrappen (waarvan
juist het eerste exemplaar van de
produktielijn is gekomen), zou de
produktie van de MX-raket staken
en wil ook af van de ruimtewapens
die Reagan grote voorrang wenst misch Duinkerken
te geven. Volgens de Democraat gan ooit waarschuwde,
blijft dan een jaarlijkse reële stij
ging met drie tot vier procent var
de defensie-uitgaven overeind.
Voorts gaat Mondale
ont
staan" en daagde zijn opponent uit
zijn plannen tot vermindering van
het begrotingstekort eveneens
voor de verkiezingen van 6 novem-
lagere rentestand (die hij ber op tafel te leggen. In een eerder
voor 1989 op 7,5 procent schat) de stadium van de campagne heeft
overheidskosten verder zal beper- Mondale gezegd dat Reagan van
ken. Mondale verzekerde, i
Phila- plan is na de verkiezingen de belas
tingen eveneens te verhogen, hoe
wel hij het doet voorkomen dat
ring zouden worden gedaan.
TEL AVIV (UPI) - De meerderheid coalitieregering is (de vroegere
van het centraal comité van de Is- premier van de Arbeiderspartij)
raëlische Arbeiderspartij heeft gis- Yitzhak Rabin en hjj zal daar zorg
teravond ingestemd met de vor- voor dragen", riep een woedend
ming van een coalitieregering van
Arbeiderspartij en het Likoed-
blok. Na een debat dat vier uur
heeft geduurd las secretaris Haim
Bar-Lev de uitslag van de stem
ming voor: 394 afgevaardigden gin
gen akkoord, 166 gedelegeerden
stemden tegen.
Peres wil morgen in de Knesseth
de vorming van de nieuwe Israëli
sche regering aankondigen. Vol
gens het akkoord met Sjamir zal
Peres tot 1986 premier zijn waarna
Sjamir hem zal opvolgen. Sjamir is
tot zijn benoeming als premier mi
nister van buitenlandse zaken, een
functie die Peres van hem zal over
nemen bij de wisseling van het pre
mierschap.
De bijeenkomst van het centraal
comité van de Arbeiderspartij had
een uitermate rumoerig verloop.
Met name de aanwezigheid van Is
raëlische troepen in Libanon hield
de gemoederen bezig. Peres ant
woordde op geëmotioneerde beto
gen dat de nieuw te vormen rege
ring de troepen zal terugtrekken.
„De minister van defensie in onze
LONDEN (GPD) - Een stuk in
plakken gesneden rosbief, dat op
een warme dag tien uur lang bui
ten de koelkast heeft gelegen, is de
oorzaak geweest van de voedsel
vergiftiging waardoor de afgelopen
dagen 26 bejaarden in een psychia
trisch ziekenhuis in het Britse Wa
kefield om het leven zijn gekomen.
Dat is komen vast te staan na een
onderzoek van de Britse gezond
heidsinspectie. Het is zekej dat in
de een dag eerder gebakken ros
bief, die op 25 augustus 's morgens
uit de koelkast werd gehaald en
pas 's a/ond bij de avondmaaltijd
werd opgediend, zich de salmonel
la bacteriën hebben ontwikkeld
die voor de overlijdensgevallen
verantwoordelijk zijn.
Wat neg niet vast staat, is hoe de
bacteriën in het vlees terechtkwa
men. Salmonella bacteriën kunnen
zich bevinden in onder meer rauw
vlees, eieren, kippen, en kunnen
zich ook verspreiden via keuken-
personeel dat het niet zo nauw met
de hygiëne neemt.
delphia, dat het inkomen uit extra-
belasting voor vermindering _u
het begrotingstekort zal worden daarvan geen sprake zal zijn.
gereserveerd en dat geen nieuwe Reagan heeft op Mondale's aan-
uitgaven zonder nieuwe financie- tijgingen geen duidelijk antwoord
gegeven. Woordvoerder Speakes
van het Witte Huis zei dat Reagan
een begrotingsplan zal overleggen
tijdens de normale cyclus van be
raadslagingen daarover.
De redevoeringen van de beide
kandidaten in de afgelopen dagen
hebben opnieuw duidelijk ge
maakt dat de verkiezingsstrijd tus
sen Reagan (die nog steeds een
grote voorsprong heeft) en Monda
le zich zal toespitsen op de kwestie
van staat en religie, het begrotings
tekort en in mindere mate veilig
heidsvraagstukken.
met zijn vuist zwaaiende Peres.
Het ontwerp-akkoord met het Li-
koed-blok was eerder voor de
linkse Mapam-partij aanleiding het
samenwerkingsverband met de
Arbeiderspartij op te zeggen. De
Mapam telt zes Knesseth-leden.
Waarnemers in Jeruzalem wijzen
er op dat het uittreden van de zes
Mapam-leden in feite betekent dat
het Likoèd-blok nu de grootste po
litieke formatie is geworden.
Sjamir heeft tijdens de formatie-
besprekingen niet willen afwijken
van de eis tot het vestigen van
nieuwe joodse nederzettingen op
de bezette westelijke Jordaanoe-
ver, zo bleek uit Peres' woorden.
Hij was, zo zei hij de afgevaardig
den, akkoord gegaan met het bou
wen van vijf tot zes nieuwe neder
zettingen.
Verwacht wordt dat het centraal
comité van de Arbeiderspartij van
avond opnieuw bijeenkomt. Bij die
gelegenheid zal worden gesproken
over de bezetting van de minister
sposten.
Irak moedigt
kapingen aan
BEIROET (UPI) - Irak moedigt
het kapen van Iraanse vliegtui
gen aan en zal gekaapte toestel
len uit Iran verwelkomen. Dat
heeft de Iraakse minister van
informatie, Latif Jassem, ver
klaard tegenover het persbu
reau Gulf News. Irak zal ieder
gekaapt Iraans toestel verwel
komen en de vliegtuigen niet
teruggeven, zo zei de minister.
De afgelopen twee weken
heeft Iran drie gekaapte vlieg
tuigen verloren aan Irak. Jas
sem stelt dat zijn land de inter
nationale wetten tegen luchtpi-
raterij naast zich neerlegt om
dat Iran de wetten voor het
slagveld niet erkent.
STALHILLE Het eerste deel van de grote Nato-n
dag voorzichtig op gang gekomen. Het gaat om het testen van mobilisatie
en transport voor de versterking van het Britse Rijnleger in oorlogstijd.
Ruim 9000 voertuigen en 5000 aanhangers rijden in de komende 10 dagen
over de Belgische en Zuidnederlandse wegen naar het Westduitse oefen
terrein in Nedersaksen. (foto anp>
VS-ambassadeur in Leiden:
LEIDEN In de bomvolle, kleine waardiger te maken, zo nodig door
zaal van het Academiegebouw modernisering van onze nucleaire
ging een schamper gelach op toen en conventionele strijdkrachten",
de Amerikaanse ambassadeur in De Amerikaanse ambassadeur
Nederland, Paul Bremer the third, zei niet te geloven in een realistisch
opmerkte "Wij zijn Grenada niet alternatief voor nucleaire verdedi-
binnengevallen, wij werden er uit- ging - een die ook de wereldvrede
genodigd". De VS-ambassadeur
moest vaker constateren dat zijn
antwoorden op vragen uit de zaal
niet altijd overtuigend overkwa-
Paul Bremer III hield gister
avond op uitnodiging van de Stu
dentenvereniging voor Internatio
nale Betrekkingen een lezing over
de verdediging van westerse waar
den. Hij verdedigde de stelling dat
de plaatsing van kruis- en Pershing
Il-raketten in West-Europa moreel
verantwoord is.
"Het feit dat er in veertig jaar in
Europa, waar beide supermachten
tegenover elkaar staan, geen oor
log is uitgebroken vormt het over
tuigend bewijs dat nucleaire af
schrikking moreel verantwoord is.
En als het moreel verantwoord is
oorlog door afschrikking te voor
komen, is het zeker moreel verant
woord om de afschrikking geloof-
bewaart. "Een niet-nucleaire de
fensie van het Westen zou neerko
men op het voorbijgaan aan de
kernbewapening en de sterke con
ventionele strijdkrachten van onze
tegenstander".
Overigens dwingt eerbiediging
van de westerse waarden het Wes
ten ook "te streven naar een nu
cleair evenwicht op het laagst mo
gelijke niveau."
Het benadrukken van de wester
se waarden als individualisme,
vrijheid en democratie ging Paul
Bremer goed af. Hij herinnerde aan
beroemdheden als Descartes en De
Groot, eertijds verbonden aan de
Leidse universiteit, die deze princi
pes uitdroegen.
Maar de ambassadeur oogstte
hoongelach onder meer toen hij de
stelling verdedigde dat de VS en
Nederland in Nicaragua dezelfde
doeleinden nastreven. Het was
waarschijnlijk te wijten aan de ge
brekkige beheersing door de Leid
se studenten van de Engelse taal
dat er - afgezien van de lachsalvo's
niet adrem op dergelijke uitlatin
gen werd gereageerd.
STE ANNE DE BE AU PRÉ -
Paus Johannes Paulus II legt zijn
hand op het hart van de Indiaanse
"chief', die hij ontmoette op de
tweede dag van zijn bezoek aan
Canada, in Quebec. Het tafereeltje
vond plaats tijdens een van de vier
korte oponthouden, die de paus
maakte op weg naar Montreal, in
Sainte Anne de Beaupré. (foto anpj
Bulgaren zelf teleurgesteld over afgelast bezoek
ADVERTENTIE
OPBEZOEKBIJDEROMEINEN?
Bel Ennia Vakantielijn.-
070-523141 (in kantooruren).
Vraag het gratis
ENNIA VAKANTIEKOMPAS.
Met alle bijzonderheden voor een
fijne bungalowvakantie in
nazomer en najaar.
AGO en ENNIA samen
^EGON
Daarom heet Ennia Recreatie
straks AEGON Recreatie,
't Wordt even wennen
Keer terug naar de
middeleeuwen. Trier,
gesticht door de Romeinse
Keizer Augustus,
viert haar 2000-jarig
bestaan!
Met schitterende
festiviteiten,
indrukwekkende
manifestaties en unieke
tentoonstellingen. Geniet
ervan. Gun u een week
vakantie. In nazomer of
najaar. Geniet ook van de
gulle wijnen uit de
omringende Moezelstreek.,
Uw vertrekpunt?
'n Komfortabele bungalow
in één van de fijne Ennia
Vakantieparken rond Trier.
Met geweldige
mogelijkheden: tennissen,
wandelen, lekker eten.
En dat alles in de aller
mooiste natuurgebieden
van Duitsland.
SOFIA Het afgelasten van het
bezoek van het Bulgaarse staats
hoofd Todor Zjivkov aan Bonn
heeft niet alleen in West-Duitland
tot grote teleurstelling geleid. Ook
in Bulgarije zelf heeft men tot het
laatst gehoopt dat Zjivkov naar de
Bondsrepubliek zou afreizen.
door
Anton Koene
Tijdens een dit weekeinde afge
sloten internationaal vredescon
gres van de Agrarische Unie, de op
een na grootste politieke partij in
Bulgarije met een op de vier zetels
in het parlement huldigden de Bul
gaarse sprekers de opvatting dat
alleen door een dialoog over de na
tuurlijke en politieke grenzen heen
een vruchtbare bodem voor vrede
kan worden gevonden.
In die geest zou, zo was de over
tuiging van hooggeplaatste Bul
gaarse congresgangers, ook het be
zoek van Zjivkov plaatsvinden, on
danks de eerdere afzegging van de
Oostduitse leider Honecker. En
naast economische argumenten
werd mij in het bijzonder gewezen
op de Bulgaarse wens tot meer ont
spanning in Europa en de wereld
te komen.
Bulgarije bevindt zich met deze
opvatting op één lijn met de andere
Oosteuropese landen. Het land
heeft veel belang bij goede betrek
kingen met Westeuropese landen
in het bijzonder met West-Duits-
land. Bulgarije is bezig met het op
bouwen van gespecialiseerde in
dustrieën, die het mogelijk moeten
maken de te importeren en de
schaarse grondstoffen die het land
zelf heeft zo optimaal mogelijk te
gebruiken.
De tijden waarin Bulgarije bij
zondere voordelen had van de be
trekkingen met de Sowjet-Unie
zijn zo goed als voorbij. Technolo
gie en know how moet Bulgarije
zelf kopen. Er worden veel joint
ventures opgericht, zowel met
West- als Oosteuropese bedrijven.
Het doel is - zonder dat het land
zich tot over de oren in de buiten
landse schulden steekt Bulgarije
minder afhankelijk te maken van
het buitenland, in het bijzonder
van de Sowjet-Unie, waar tegen
over Bulgarije politiek nog altijd
absoluut gehoorzaam is. West-
Duitsland, eerder nog dan de Ver
enigde Staten, is het land dat deze
zakelijke voordelen kan bieden.
Parades
Het bezoek van Zjivkov is afge
zegd tijdens de viering van de 40ste
verjaardag van het Bulgaarse com
munistische bewind temidden van
een orgie van rode vlaggen, groot
scheepse militaire parades en anti
westerse propaganda.
Maar achter de schermen be
weegt de politieke lijn van de Bul
garen zich zeer langzaam vanuit de
confrontatie in de richting van sa
menwerking. De compromisloze
polemiek met Joegoslavië over
Macedonië is bijna opgehouden.
De betrekkingen met Griekenland
zijn sterk verbeterd. Met Turkije is
de relatie ook minder koel.
Ondanks de politieke onder
drukking, die overal voelbaar is,
hebben de Bulgaren het naar Oost
europese maatstaven gemeten niet
eens zo slecht. Door deze betrekke
lijke welvaart verder op te vijzelen
hoopt de Bulgaarse regering het
land rustig te houden. Er wordt
veel over kwaliteit en minder over
kwantiteit gesproken. Om die re
den hopen de Bulgarijen dat Zjiv-
kovs visite aan Bonn niet afgelast,
maar uitgesteld is. Duidelijk is ech
ter dat het Kremlin dat bepaalt.
Aan de vooravond van de elfde
verjaardag van zijn bewind in
Chili, vandaag, heeft dictator
Augusto Pinochet opnieuw la
ten blijken geen toezeggingen
te willen doen aan de massale
oppositie tegen zijn bewind.
Gisteren werd aangekondigd
dat tien van de belangrijkste
leiders van de politieke opposi
tie en de vakbonden voor de
rechter zullen worden gedaagd
wegens overtreding van de spe
ciale veiligheidswetten.
door
Rob Sprenkels
Onder de aangeklaagden, die
kunnen worden veroordeeld
tot vijfjaar gevangenis, bevindt
zich onder anderen de gematig
de christen-democraat Gabriel
Valdes. De oppositieleiders
worden door de autoriteiten di
rect verantwoordelijk gesteld
voor de chaos en het bloedver
gieten tijdens het twee dagen
durende nationale protest van
vorige week. Tijdens dat over
donderende protest van het
Chileense volk resulteerde het
brute optreden van de gemilita
riseerde politie in negen doden,
onder wie de Franse pater And-
ré Jarlan.
Inmiddels hebben tiendui
zenden Chilenen al hun pan
nen, deksels en soeplepels
klaar gezet. Het nationale pro
testcommando, het gezamelij-
ke actiefront van vakbonden en
de drie blokken van politieke
partijen, hebben opgeroepen
om Pinochet een alles over
stemmend blikconcert te geven
als hij Chili toespreekt ter gele
genheid van zijn elfd^verjaar
dag aan de macht.
Meedogenloos
Verwacht wordt dat de Chi
leense dictator tijdens die toe
spraak duidelijk zal maken in
de toekomst meedogenloos te
zullen optreden tegen elke
vorm van oppositie. Maandag
is de uitzonderingstoestand,
die onder meer perscensuur en
verbanningen mogelijk maakt,
met zes maanden verlengd. En
hoge regeringswoordvoerders
hebben laten doorschemeren
dat het bewind nog veel meer
onderdrukkende middelen
achter de hand heeft, mochten
die nodig zijn „om het commu
nisme te kunnen smoren".
De Chileense kerk heeft er in
middels voor gewaarschuwd
dat de harde opstelling van het
militaire bewind een burger
oorlog tot gevolg kan hebben.
De aartsbisschop van Concep-
cion, mgr. Santos, toonde zich
na het volkse protest van vori
ge week bezorgd. Hij zei de in
druk te hebben dat steeds meer
mensen die oorspronkelijk be
reid waren om naar een vreed
zame oplossing te zoeken, nu
een gewapende strijd niet meer
uitsluiten.
De strijdbaarheid in de arme
arbeiderswijken van de hoofd
stad Santiago, met name onder
de jongeren, is inderdaad snel
stijgende. Maar of ze veel kun
nen uitrichten tegen de meer
dan honderdduizend goed ge
trainde militairen van Pinochet
lijkt onwaarschijnlijk. Onder
wijl zoeken de meeste politici
naar wegen om het volkse pro
test te kunnen laten doorklin
ken tot in de militaire kazernes.
Het leger lijkt namelijk de eni
ge instantie die Pinochet voor
1990 zou kunnen wippen. Maar
voorlopig weet de Chileense
dictator de militairen nog ach
ter zich, evenals trouwens de
internationale bankierswereld.
LONDEN Douglas Hurd (54),
thans staatssecretaris van binnen
landse zaken, wordt de opvolger
van minister voor Noord-Ierland
Jim Prior. Dat is de belangrijkste
wijziging die de Britse premier me
vrouw Thatcher heeft aangebracht
in de samenstelling van haar kabi
net.
door
Henk Dam
Het is een traditie dat Britse pre
miers de vroege herfst, voor het
nieuwe parlementaire seizoen be
gint, gebruiken om wisselingen in
hun ploeg ministers en staatssecre
tarissen aan te brengen. Dat Prior
uit het kabinet stapt, was voor nie
mand meer een verrassing.
Jim Prior had al maanden gele
den te kennen gegeven dat hij, na
dat hij drie jaar lang minister voor
Noord-Ierland is geweest, geen zin
meer in deze buitengewoon veelei
sende en ondankbare baan had. Hij
was destijds al tegen zijn zin in de
functie terechtgekomen.
Tot 1981 was de toen nog veelbe
lovend geachte Prior minister van
werkgelegenheid, maar hij werd
door premier Thatcher naar het mi
nisterie van noord-Ierland (zoiets
als het Siberië van de Britse poli
tiek) overgeplaatst, omdat hij het
niet eens was met het economische
beleid van de minister-president.
Als vele bewindslieden voor
hem, liep ook Prior geleidelijk vast
in het drijfzand van de Noordierse
politiek. Zijn belangrijkste initia
tief, de vorming van een raadge
vende assemblee in noord-Ierland
die geleidelijk aan meer bevoegd
heden zou moeten krijgen, kwam
nooit goed van de grond door ge
brek aan medewerking van de
Noordierse politici.
Prior zal nu als gewoon parle
mentariër plaatsnemen in de
„back-benches". Hij heeft te ken
nen gegeven, daar met al te veel op
te willen vallen, en zeker niet te
willen uitgroeien tot het brand
punt van het verzet in de Conserva-
Douglas Hurd
(foto AP)
tieve partij tegen mevrouw That
cher.
Voor zijn opvolger Douglas Hurd
is de nieuwe post een promotie. Hij
is thans een niet erg opvallende
staatssecretaris op het ministerie
van binnenlandse zaken. In het
buitenland, met name in Europa,
geniet hij enige bekendheid omdat
hij in het eerste kabinet van me
vrouw Thatcher staatssecretaris
van buitenlandse zaken was, spe
ciaal belast met EG-zaken.
Mevrouw Thatcher heeft de wij
ziging in haar regeringsploeg ver
der beperkt gehouden. Drie nieu
we mensen zijn op relatief onder
geschikte posten benoemd, en ver
der zijn enige van de zeer vele
staatssecretarissen die er bij de
verschillende ministeries zijn, van
plaats gewisseld.
De premier heeft ook twee politi
ci aangewezen die binnen de EG-
organisatie als Europees commis
saris zullen gaan werken. Het gaat
om de Conservatief Lord Cock-
field, en om Stanley Clinton Davis
(Labour).
BONN (AFP/Rtr.) - Het bezoek van
de Roemeense president en partij
leider, Nicolae Ceausescu, aan de
Bondsrepubliek van 15 tot 19 okto
ber gaat gewoon door. Dit heeft de
ambassade van Roemenië in Bonn
verklaard na het uitstel van bezoe
ken van de Oostduitse leider Ho
necker en de Bulgaarse president
Zjivkov aan West-Duitsland.
„Het is duidelijk dat Ceausescu
naar de Duitse Bondsrepubliek
komt zoals hü van plan is", aldus
een medewerker van de ambassa
de. Dumitru Ceausu. „Er is geen
verband tussen het uitstel van het
bezoek van het Bulgaarse staats
hoofd en de reis van Ceausescu.
Onze plannen zijn niet gewijzigd".
De Westduitse regering meldde
zondag de afgelasting van het be
zoek van Todor Zjivkov, die op 19
en 20 september in de Bondsrepu
bliek zou zijn. Vorige week zag
Ench Honecker, staatshoofd en
partijleider van de DDR, voorlopig
af van het (historische) bezoek dat
hij eind september aan West-Duits
land zou brengen.
Het bezoek van de Roemeense
leider is eind augustus officieel
aangekondigd. Ceausescu voldoet
ermee aan een uitnodiging van ex-
president Karl Carstens van West-
Duitsland.
De Russische minister van bui
tenlandse zaken Andrei Gromyko
is bereid in Washington president
Reagan te ontmoeten nadat hij de
Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties in New York heeft
bijgewoond. Dit heeft de eerste-ad-
junct-minister van buitenlandse
zaken, Georgi Kornjenko, meege
deeld in een televisie-interview.
Kornjenko zei dat het eens tradi
tie was voor Gromyko om naar
Washington te gaan na bijwoning
van de Algemene Vergadering.
„Als men deze keer in Washing
ton vindt dat het geschikt is om tot
•die gewoonte terug te keren, dan
hebben wij geen bezwaar."
