Nieuw gesprek Britse mijnen De strijd om de exportmarkten Rente-angst drukt stemming Geldmarkten H pi 1 r^wpp k poi*iS.a Wdërthvak" 'Soepeler aanpak nodig in de bouw' Helft havenwerkers staakt Inflatie neemt af NOS laakt steun kranten EfKPlUW WIJ STAAN VOOR'N PERFEKT PENSIOENADVIES. PAGINA 6 ECONOMIE ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1984 LONDEN (GPD) - De Britse vakbond van de mijnwerkers, de NUM, en de directie van de staatsmijnen gaan morgen opnieuw pogen aan de onderhandelingstafel een eind te maken aan het conflict in de kolenmijnindustrie, waar nu al meer dan een half jaar wordt gestaakt. LONDEN - De beroemde 'Tower-bridge' over de Theems in London gaat zelden open. Behalve als 'Sir Walter Raleigh' er onder door moet. Het schip maakt een ronde langs Britse havens alvorens voor een reis over de ocea nen te vertrekken. Winst Heineken stijgt met 15% AMSTERDAM (ANP) - Heineken heeft in de eerste zes maanden van het jaar een nettowinst behaald van f 101 miljoen. Dat is 15,3 pro cent meer dan de f 87,6 miljoen van het eerste halfjaar 1983. Het bedrijfsresultaat is met 10 procent gestegen tot f 192 miljoen. De nettowinst per aandeel steeg van f 4,55 tot f 5,24. De omzet steeg van f 2,3 miljard tot f 3 miljard. Er zal een interimdividend worden betaald van f 1,50 per aandeel. De stijging van de omzet wordt voor een groot deel veroorzaakt door uitbreiding van de belangen in Frankrijk. De invloed op de net towinst was, zoals werd verwacht, gering, aldus Heineken. De brouwerij spreekt van een druk op de afzet als gevolg van ac cijnsverhogingen en toegenomen concurrentie. Niettemin slaagde Heineken erin de verkopen op een aantal belangrijke markten uit te breiden. De raad van bestuur ver wacht dat de winststijging van het eerste halfjaar zich zal voortzetten in de rest van 1984. DEN HAAG (GPD) - Flexibiliteit van arbeidsvoorwaarden en een sa menhang tussen de elementen waaruit het pakket arbeidsvoor waarden is opgebouwd, zijn de uit gangspunten waarmee de Nieuwe Vereniging van Aannemers Groot bedrijf (Nivag) het komende cao- overleg in wil gaan. Dat zei voorzit ter F. A. M. de Vilder gisteren op de zomervergadering van de vereni ging- Volgens De Vilder is het gezicht van de bouw aan het veranderen. De afnemende rol van de overheid is er ten dele oorzaak van dat de bouwproduktie tegenwoordig moeilijk voorspelbaar is. Bij de overheid spelen niet alleen de fi nancien mee, ook de noodzaak om grote projecten ter verbetering van de infrastructuur op te zetten en woningen te bouwen, is vermin derd. De Vilder kondigde aan dat de Nivag zich zal verzetten tegen overheidsbezuinigingen in de Het olieverbruik in de wereld wordt weer groter, vooral in de Verenigde Staten en Japan, zo heeft het Internationale Energie Bureau (IEA) laten weten. Het ver bruik in de 24 landen van de OESO (Organisatie voor Economische Sa menwerking en Ontwikkeling) zal dit jaar een toeneming laten zien van drie procent. Over de hele we- reld zal dat 2,5 procent zijn. Vol gens het IEA is het voor de eerste maal sinds de olieprijsverhogingen van 1979 dat er weer sprake is van een toeneming van het verbruik. In 1985 zal het verbruik het westen met met 1,4 procent en in de rest van de wereld met 2,8 procent toe nemen. AMSTERDAM (GPD) - De Am sterdamse effectenbeurs wist de ze week niet goed raad met de situatie. Enerzijds bleef de beursvloer overstroomd met uit zonderlijk fraaie winstcijfers, maar anderzijds kwam Wall Street maar moeizaam op gang. Daar beheerste opnieuw rente angst en doemdenken de alge mene beursstemming en nam het aantal beleggers dat een af wachtende houding aan de dag legde, snel toe. Hierdoor geraak ten de andere effectenbeurzen ook in de versukkeling en was onze beurs niet in staat krachtig vooruit te schieten. Wel werd sterke weerstand geboden tegen de afbrekende krachten, zodat na vier dagen handel de index voor het algemeen beursgemid- delde nog iets hoger stond dan vorige week vrijdag. Gelukkig verbeterde donderdag het kli De afspraak om weer te praten komt na een merkwaardig welles- nietes-spel, dat deze hele week heeft geduurd. Maandag kondigde de radicale mijnwerkersleider Ar thur Scargill op het jaarcongres van de Britse vakfederatie TUC aan, dat er medio deze week zou worden onderhandeld. Maandagavond liet de hoogste baas bij de staatsmijnen, Ian Mac- Gregor, tijdens een tv-interview doorschemeren dat eigenlijk over niets te praten viel zolang de NUM niet bereid was zijn keiharde standpunt ten aanzien van impro- duktieve mijnen geen sluitingen van mijnen, ook als daar geld bij moet te wijzigen. Dinsdag bleek dat de onderhan delingen niet door zouden gaan. Een dag later liet McGregor via de tv de mijnwerkersvakbond weten, altijd tot een gepsrek bereid te zijn. De NUM stuurde daarop een brief naar McGregor. Daarop kwam donderdag een brief terug, en pas gistermiddag werd het zeker dat de strijdende partijen inderdaad weer zullen praten, voor het eerst sinds juli. Er is alle reden om sceptisch te zijn. De mijndirectie blijft onver kort vasthouden aan haar stand punt dat niet-winstgevende kolen- bouwsector, maar tegelijkertijd wees hij erop dat de bouwwereld zich moet gaan instellen op een bouwmarkt waar privatisering een belangrijke rol zal spelen. Om de onverwachte en niet te voorziene schommelingen op de markt op te kunnen vangen, wil de Nivag flexibiliteit in de arbeids voorwaarden. Het ging hem daar bij met name om de problemen op het gebied van de pensioenvoorzie ningen, de invoering van een func tie- en salarisstructuur voor men sen die hun loon maandelijks uit betaald krijgen en de nieuwe loon- structuur voor vaklieden. Werkloosheid De werkloosheid onder bouw vakarbeiders daalt weliswaar, maar ze bedroeg eind 1983 nog al tijd 26 procent. Dat is één van de uitkomsten van het onderzoek dat het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB) jaarlijks on der duizend werknemers in deze bedrijfstak houdt en waarvan de resultaten over 1983 gisteren zijn gepubliceerd. Eind 1982 bedroeg de werkloosheid dertig procent. De daling van de werkloosheid deed zich vooral voor in de Rand stad en in het oosten, en wel onder bouwvakkers jonger dan 45 jaar met een vakopleiding. Arbeiders gespecialiseerd in nieuwbouw val len erbuiten. maat in New York en kon ook onze beurs hoger sluiten. Wall Street zette de nieuwe werkperiode na de vrije maan dag, waarop Labour Day werd gevierd, aarzelend in. Van de hausse-stemming van begin au gustus was niets meer overgeble ven. De dagelijkse beursomzet- ten bleven klein en kopers meld den zich nauwelijks. Daarbij staat het Amerikaanse publiek een paar hete verkiezingsmaan den te wachten. Iedereen is het erover eens dat wie-er begin no vember ook in het Witte Huis ge kozen zal worden, geconfron teerd wordt met enorme finan cieringsproblemen om de begro tingsgaten te dichten. Het vooruitzicht dat de Ameri kaanse overheid de komende herfst nog voor gigantische be dragen zal moeten lenen, hield deze week vrijwel de gehele fi mijnen moeten kunnen worden ge sloten. Daarin wordt zij gesteund door de regering-Thatcher. De vak bond weet zich sinds deze week ge steund door het overgrote deel van de bij de TUC aangesloten vakbon den. In het andere grote arbeidscon flict dat in Engeland woedt, dat in de havens, is nog steeds sprake van een weinig overzichtelijke situatie. De helft van de havenwerkers heeft gehoor gegeven aan de op roep tot een landelijke staking van hun bond, de TGWU. Maar de havenwerkers in de voor de Britse economie belangrijkste havens, onder meer die van Felix stowe en Dover, werken gewoon door. De wel stakende Londense havenwerkers hebben inmiddels bij een door de havenautoriteiten georganiseerde geheime schrifte lijke stemming laten weten, in overgrote meerderheid weer aan het werk te willen. Hun bond heeft hen dat echter verboden. DEN HAAG (GPD) De inflatie neemt snel verder af. De gemiddel de prijsstijging tussen half juli en half augustus was weer zo gering, dat de huishoud-gulden ten op zichte van vorig jaar augustus 'slechts' 2,8 procent minder waard is geworden. Een en ander blijkt uit gisteren beschikbaar gekomen gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De prijzen zijn in de voorbije pe riode gemiddeld met 0,1 procent gestegen. Vooral verse groenten en herenkleding werden duurder; aardappelen, suiker en de zomerse dameskleding werden goedkoper. Het was overigens voor het eerst in vijf maanden dat er een stijging in Dollar blijft records breken AMSTERDAM (ANP) - De niet af latende vraag naar dollars heeft gsietern opnieuw voor een opmer kelijk feit gezorgd: toeristen en za kenlieden in West-Duitsland die dollarbiljetten kochten voor een reis naar de VS moesten voor het eerst na vele jaren drie marlt per dollar betalen. Bij de aankoop van reischeques bleef de koers nog net een pfennig onder de drie mark. De dollarverkopen van de Bun desbank zijn op geen stukken na voldoende om de speculanten te ontmoedigen. Vrijdag verkocht de centrale bank veertig miljoen dol lar en deze week in totaal 228,50 miljoen. In Amsterdam werd de koers van de dollar gisteren afgemaakt op 3,3500 (donderdag 3,3340) gul den. Valutahandelaren meldden een levendige kooplust maar ble ven het antwoord schuldig op de vraag naar het waarom. Het ver schil in reële rente tussen de VS en Nederland is geen nieuwe factor. Maandag kost een dollar bij de banken 3,41 en krijgt men er 3,29 nanciële wereld buiten het com munistische blok bezig. De hier door opgeklopte vrees voor een universele rentestijging drukte alle effectenbeurzen met Wall Street voorop en joeg de dollar fors omhoog. In Amsterdam kwam de Amerikaanse munt op nieuwe recordstanden sinds vele jaren en steeg in een paar dagen tien cent tot circa f 3,33. Over de gehele wereld begon nen banken dollars op te kopen en de speculatie vierde hoogtij. Op zich niet ongevaarlijk, want hij kan ook weer leiden tot scher pe reacties. Enig soelaas trad donderdag al op toen door lagere cijfers voor de geldomloop hoop ontstond op een milder kre dietklimaat. Wall Street schoot er tien punten door omhoog en de dollar zakte licht in. het maandelijkse cijfer zat. Tot dusver dit jaar is het leven in Ne derland bijna 1,5 procent duurder geworden. De daling in de inflatie (waarbij vergelijkingen worden gemaakt met de toestand van vorig jaar) houdt nu al vier maanden aan en is weer bijna aangekomen op het ni veau van de herfst vorig jaar. De inflatie kreeg begin dit jaar een duw omhoog als gevolg van de ver hoging van de BTW-tarieven met 1 punt naar 5 en 19 procent. Deze verhoging werkte, enigszins ver traagd, gedurende drie maanden door. Het inflatiepercentage lag in ja nuari op 3,2 procent, in februari op 3,6 pet, in maart en april op 3,9. Daarna trad de daling in: in mei naar 3,7 procent, in juni naar 3,6 en in juli naar 3,1 procent. In augustus werd de drie-procentsgrens weer doorbroken tot 2,8 procent. Vorig jaar september en oktober lag het inflatiecijfer nog op 2,5. Vrijwel alle landen ter wereld zijn via steeds nauwere handels betrekkingen met elkaar verbon den. Een van de belangrijkste kenmerken van de internationa le economie is dat die onderlinge handelsstromen sinds het begin van deze eeuw steeds verder zijn gegroeid. Een groot deel van die handel is voor het publiek nauwelijks zichtbaar. Pas toen er vaten ra dio-actief materiaal in de zee te recht kwamen, bleek bijvoor beeld dat Frankrijk die spullen op regelmatige basis aan Rus land levert. Soms is de handel ook weer heel duidelijk. Wan neer de Nederlandse overheid zo nodig mijnenvegers en Fokker- verkenningsvliegtuigen naar de Rode Zee moet zenden, kan het niemand ontgaan dat dit een re clame-actie is, om potentiële klanten in die regio de kwalitei ten van het Neerlands produkt te tonen. Maar het gros van de wereld handel vindt plaats rond minder spectaculaire produkten. Graan bijvoorbeeld. De Verenigde Sta ten, 's werelds grootste graanpro ducent zullen dit jaar zon 100 miljoen ton graan exporteren. Een groot deel van die enorme massa zal via de Rotterdamse ha ven naar andere landen gaan en zal Nederland zo na de VS de een na grootste graanexporteur ter wereld maken. Dat is pas handel. Ma5r toch zit de klad in de graantransporten. Ondanks re cordoogsten overal ter wereld neemt de internationale handel in graan af. Dat komt voor een groot deel omdat steeds meer in dollars. Nu de dollarkoers al jaren onvoorspelbaar schommelt wordt steeds duidelijker hoe af hankelijk de handel is van exter ne invloeden. Het is vrijwel on- mogenlijk transacties op langere termijn te plannen zonder enor me risicös te lopen. Een steeds groter deel van de handel vindt dan ook plaats door rechtstreeks grondstoffen voor machines of fabrieken te ruilen, zonder dat er geld aan te pas komt. Protectionisme neemt hand over hand toe. Europa, de VS, Ja pan en de de derde wereld subsi diëren alle hun eigen industriëen en belemmeren importen van an deren. Een treffend voorbeeld leverde Philips eerder dit jaar. Het con cern slaagde erin van de EEG ge daan te krijgen de invoerrechten op Japanse electronica zodanig te verhogen, dat de eigen com pact-discs een belangrijke marktaandeel konden verove- Opvallend was het antwoord van de Japanse kant. Sony-top- man Norio Ohga verklaarde on langs dat zijn bedrijf binnenkort compact-discs in eigen fabrieken in Europa zal gaan vervaardigen om zo de invoerrechten te ontlo pen. Volgens de Sony-topman %moet het mogenlijk zijn de appa ratuur in Europa voor de zelfde prijs te maken als in Japan. Daar mee lijkt dan meteen een van de vele politieken fabeltjes uit de wereld geholpen, als zouden de kosten voor het bedrijfsleven hier te hoog liggen om op de we reldmarkt te concurreren. In Ja pan vindt men dat blijkbaar niet. HILVERSUM (ANP) - De NOS wil dat minister Brinkman (WVC) zijn besluit intrekt om voor 1987 en 1988 in totaal dertig miljoen gulden uit de omroepmiddelen vrij te maken voor het ondersteunen van noodlijdende dagbladen uit het Bedrijfsfonds voor de Pers. Volgens de NOS is dit besluit in strijd met de Omroepwet, die voorschrijft dat de opbrengsten van STER-reclame en Omroepbijdrage aan de omroep ten goede moeten komen. Dit standpunt is vervat in een concept-brief aan Brinkman. Het NOS- bestuur moet volgende week vrijdag nog besluiten of de brief wordt ver zonden. De brief is een tweede reactie op het Besluit Omroepbijdragen van medio juni. In de eerste reactie heeft het bestuur zijn verontrusting uitgesproken over het niet verhogen van de Omroepbijdrage. U v/ UlX O VV v/V^X\ door C. Wagenaar ADVERTENTIE Wij van Kooijman zijn daar blij om. Want hieruit spreekt 't besef dat ook een optimaal pensioenadvies een hoog waardig specialisme is. Het doet ons steeds weer tot 't uiterste gaan. Niet met een rap geproduceerde cliché-oplossing. Maar met een scherp gestoken, hoogst persoonlijk afgestemd pensioen plan. Dat u vandaag 't maximum aan belastingvoordeel oplevert. En morgen het maximum aan rendement. Ik heb inderdaad wel interesse in een professioneel, persoonlijk afgestemd pensioenadvies. Stuurt u me om te beginnen maar wat informatie. Belt u mé voor een informatief gesprek. (S.v.p. aankruisen wat u wenst). Naam: Adres: Plaats: Tel.: KDOUMAN-GROER Assurantiën en Pensioenen Ongefrankeerd sturen aan: Antwoordnummer 10030 2300 VB LEIDEN Telefoon: 071-89 5400. door Paul Frentrop landen hun eigen graan gaan produceren en minder van im port afhankelijk worden. Hetzelfde geldt voor een ander belangrijk bulkprodukt: olie. Al stijgt de wereldproduktie van olie nog steeds gestaag, toch hoeft er steeds minder olie ver voerd te worden. Deskundigen hebben berekend dat de helft van alle tankers ter wereld eigen lijk overbodig is. In scheepvaart- kringen is men er dus ook niet al te rouwig om wanneer Irak of Iran weer eens een tanker lek schiet. Er is zo weinig werk voor de schepen dat de meeste reders liever de verzekeringspremie in- Ook voor olie geldt dat de be langrijkste afnemer, de Verenig de Staten zoveel mogenlijk olie uit eigen bodem, of dicht in de buurt haalt. De een na grootste afnemer, Europa, is dankzij Brit se en Noorse olie steeds minder op leveranciers van buiten aan gewezen en bovendien wordt het aandeel van aardgas, kolen en kernenergie in het totale energie verbruik opgevoerd om ieder land zo weinig mogenlijk afhan kelijk te laten zijn van de grillèn van de olieleveranciers. Voor vele produkten geldt, wat voor olie en graan is geschetst. De internationale handel stag neert of groeit minder sterk dan vroeger. Op lange termijn geeft dat reden tot zorg. Nauwe han delsbetrekkingen tussen landen zijn bij uitstek een manier om oorlog of gewapende conflicten te voorkomen. In de Bondsrepu bliek is men zich van dit principe heel goed bewust en het beleid is er dan ook op gericht de handels betrekkingen met het oostblok, Oost-Duitsland voorop zoveel mogenlijk te verstevigen. De redenen dat steeds meer landen proberen economisch hun eigen boontjes te dopen lig gen voor een groot deel in het fi nanciële vlak. De wereldhandel vindt in het overgrote deel plaats Het lijkt erop dat het voor beeld van de compact-discs een nieuwe trend in de internationa le economie aangeeft. Grotë mul tinationals gaan steeds meer pro duceren in verschillende landen voor de lokale markt. Het is niet meer zo dat vanuit een fabriek de hele wereld wordt bevoorraad. De tijden van de grote wereld handel - van katoentjes naar oost tot de electronica uit Japan lijken op hun retour. Multinatio nals produceren in iedere regio voor de lokale markt. Deze trend vindt zijn weerslag in de overnames van bedrijven i: het buitenland. Nederlandse be drijven van Albert Heijn tot Na tionale Nederlanden hebben vrij wel alle grote overnames in aan trekkelijke buitenlandse mark ten verricht. Vooral de Verenig de Staten waren in trek. Na enke le jaren van betrekkelijke rust is het bedrijfsleven, nu u er weer wat geld in de kas zit, opnieuw op het overnamepad. Unilever doet een gooi naar de Engelse theemarkt en tal van bedrijven hebben al laten weten klaar te zijn, wanneer zich aantrekkelijke ovemamemogenlijkheden voor zouden doen. Het is moeilijk te voorspellen wat deze ontwikkelingen op lan gere termijn voor gevolgen zul len hebben. Handel en politiek zijn nd eenmaal nauw met elkaar verbonden. De eerste wereldoor log werd onder meer gevochten om exportmarkten en de be schikking over grondstoffen vei lig te stellen. Ook bij het uitbre ken van de tweede wereldoorlog speelde de Duitse behoefte aan Russische olie en graan een be langrijke rol. De strijd om ex portmarkten wordt nu niet meer met wapens, maar met dollars bankkredieten voor overnames van bedrijven gevoerd. De eco nomische wereldmacht wordt door de multinationals op subtie lere wijze dan vroeger verdeeld. Profijt Voor de meeste landen is de snel stijgende dollar geen pretje. De regeringen en centrale ban ken weten eigenlijk niet meer wat er tegen moet worden ge daan. Kort geleden overheerste de mening dat het verstandiger zou zijn de krachten rond de dol lar hun gang te laten gaan, maar begin deze week waren er toch weer een aantal centrale banken die trachtten de dollar in zijn rij zing te remmen en hun eigen va luta gingen steunen. Per slot heeft een hoge dollar zijn positie ve maar ook zijn negatieve gevol gen. Positief is, zoals voor ons land, dat de exportindustrieën er nog meer profijt van kunnen on dervinden door de zwakker wor dende concurrentiekracht van de Verenigde Staten. Vooral de technologische voorsprong van dit land wordt erdoor onder mijnd. Maar anderzijds jaagt een steeds hogere dollar ook de prij zen van vele grondstoffen, o.a. olie, op waardoor menig land in flatie importeert. Het meest echter wordt de ne gatieve invloed van de stijgende dollar op de nationale renteni veaus gevreesd. Juist omdat de oplopende dollar de kans op ren testijging in de Verenigde Staten accentueert, is het meezuigings- effect elders actueler dan ooit. Bovendien maken de steunmaat regelen van de centrale banken de nationale geldmarkten krap, waardoor er opwaartse rente- druk optreedt. Zo liet bijvoor beeld onze obligatiemarkt gaan deweg het hoofd hangen, naar mate de week verstreek. De markt zette aanvankelijk de week goed in met iets oplopende noteringen voor staatsleningen, maar nadien namen de winstne- nriingen toe. Weerstand Hoewel het er niet naar uit ziet dat ons land voor een nieuwe rentestijgingsfase staat, lijkt een neergaande ontwikkeling, voor lopig althans, op flinke weer stand te zullen stuiten. Voor de aandelenmarkt op het Damrak blijft dit gegeven een ze kere teleurstelling inhouden. Want de beursvloer wordt nog steeds overstroomd met briljante winstcijfers. Het aantal onderne mingen met winststijgingen van 40 tot 60 procent is zelfs legio. Iets dergelijks heeft zelfs het Amerikaanse bedrijfsleven sinds het economisch herstel twee jaar geleden begon, niet laten zien hoewel ook daar sommige be drijfstakken enorm uit hun slof zijn geschoten. Menige bedrijfsleiding in ons land is er kennelijk zelf van ge schrokken, want de prognoses die voor de tweede helft van '84 worden opgesteld, raken vaak kant noch wal. Velen hebben het over een ongeveer gelijke jaar winst als over 1983 na een half jaarstijging nota bene van 40 pro cent of hoger. Dit zal ongetwij feld mede geleid hebben tot vaak teleurstellende beursreacties op vele fraaie bedrijfsresultaten maar de beurs ziet daar toch snel doorheen. Onzeker Veel meer remming gaat er uit van het onzeker gedrag op de omringende effectenbeurzen en de al ongekoesterde vrees voor rentestijging. Dit was de oorzaak dat bedrijfswinststijgingen van 30 tot 50 procent voor Wessanen, Nutricia, Verenigde Machinefa briek Stork, Norit, Gist-Broca- des, IBB-Kondor en Audet in eerste instantie in de koersen verdisconteerd werden geacht en dus niet tot een scherpe ver betering leidden. Alleen waar een bedenkelijk slecht resultaat over '83 kon worden omgezet i aanzienlijke winstverbeteringen zoals bij de Nedlloyd en Schuite- ma, liep ook de beursnotering scherp omhoog. Bos-Kalis bleef aan de verlies- kant en kwam met een daling van vijf gulden op een nieuw laagtestand van het jaar. De Europese optiebeurs had een redelijk bezette werkperiode achter de rug. De totale omzet kwam op bijna 84,000 contracten wat ongeveer het gebruikelijke totaal van de laatste tijd is. Phi lips was ditmaal duidelijk ni mer één met alleen aan calls al 16.000 contracten. Woensdag, toen de dollar een forse opwaart se sprong maakte, steeg het aan tal call-opties voor valuta's sterk en kwam op een totaal van 4000.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 6