Behoefte aan een
tweede poppodium
Jazz
in vele
stijlen
Opruiming bij de Opera
KUNSTBIJLAGE LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
JAZZ/POP/OPERA
V.l.n.T. Gert-jan Sweep, Arie Oorschot en Gerard-Jan 'Fanta' Voogd i
eigen smaak speelt een grote rol.
r het Leids Vrijetijdscentrum:
(foto Holvast)
"Met Fanta".
Merkwaardige grappen
houdt de nieuwe stafkracht
van het Leids
Vrijetijdscentrum, de
23-jarige Gerard-Jan Voogd,
er op na. Menigeen die per
telefoon Leidens
popwalhalla tracht binnen te
dringen, krijgt de schrik van
zijn leven. Is het dan toch
gebeurd, heeft de commercie
in de gedaante van een
limonadegigant nu dan ook
het belangrijkste poppodium
uit de Leidse regio in een
plakkerige houdgreep?
Het blijkt allemaal mee te vallen.
Voogd heeft niets uit te staan
met limonade, komt gewoon van
de sociale academie af, speelt
zeifin een bandje, heeft veel
plezier in zijn werk en
solliciteerde zonder enige
verwachting op de door het
vertrek van Koos Gijsman
opengevallen functie. Zonder
verwachting, omdat hij de
gangbare gedachte 'datje de
sociale academie voor jezelf doet
en niet voor een baan' de zijne
had gemaakt. Maar zie, nu doet
hij de publiciteit, de
programmering en de
discotheek voor het LVC.
"De programmering voor het
nieuwe seizoen zal geen
schokkende veranderingen
ondergaan. Wel zullen we in
tegenstelling tot vroeger iets
grotere bands in huis halen, we
hebben gemerkt dat het publiek
bereid is daar een tientje voor te
betalen. De maximumprijs
bedroeg voorheen zo'n
zeveneneenhalve gulden",
vertelt Gerard-Jan die zijn
bijnaam heeft te danken aan een
compliment van een kennis voor
zijn eerste ontdekkingsreisjes op
de gitaar. "Zo'n kind gun je toch
een Fanta", prees deze zijn spel.
Ander nieuwtje is de
aangepaste discotheek. Voogd
wil zich beijveren voor een
groter budget voor de platen.
Lovenswaardig is ook zijn
voornemen om de dienstdoende
discjockey die Tante Leen draait
voorafgaand aan een optreden
van pakweg The Gun Club met
zijn loodzware vampierrock, tot
de orde te roepen. "De sfeer van
de avond moet een eenheid zijn".
LVC-collega Gert-Jan Sweep
(28), pakt er even een programma
bij. Voor de komende drie
maanden staan onder meer
Herman Brood, The Gun Club,
The Scabs, The Meteors en Inity
op het programma. Zoals
gebruikelijk laat het LVC ook dit
seizoen de meest uiteenlopende
stijlen aan bod komen: salsa,
reggae, new wave, garagerock,
punkabilly en... hardrock.
Sweep, blijkbaar geschrokken
van de grimas van zijn
gesprekspartner: "Twee of drie
keer maar, hoor. Die hardrock,
ja, ik bedoel: het moet wel
sociaal verantwoord blijven, dus
geen grote kunstpenissen op het
podium. Ook Sweep is blijkbaar
op de hoogte van de soms wat al
te uitbundige lozing van
frustraties op het gebied van
seks, sadisme,-seksisme en
geweld waaraan nogal wat
hardrockgroepen hun
bekendheid te danken hebben.
Voorts wijst hij op de enorme
geluidsinstallaties die de
beton-bv's met zich meetorsen,
die zijn eenvoudigweg te groot
voor het LVC-podium. Er is nog
een geruststelling: "Hardrock is
niet echt onze taak, het Breehuis
en soms de Stadsgehoorzaal
bedienen dat publiek".
Het LVC dicht zichzelf veeleer
de functie van een regionaal
poppodium toe. Volgens Sweep
zyn de LVC-gangers voor
gemiddeld zo'n dertig procent
uit de regio afkomstig. Hoewel
Sweep en Voogd vinden dat ze
die functie goed vervullen,
denken ze dat er in de regio best
plaats is voor 'een tweede
poppodium'. Hieruit kan worden
afgeleid dat het LVC zich als het
enige beschouwt. Een niet eens
zo gekke conclusie. Feit is dat de
Voorschotense Lindehoeve en
het Alphense Kasteel weinig
vergelijkbare, respectievelijk
nogal geijkte acts over de vloer
halen. En de Bollenstreek is nog
altijd een witte vlek. "Wij zijn
dus gewoon verplicht heel breed
te programmeren", constateert
Voogd.
Het is mede hierom dat de
twee toch wel wat vraagtekens
zetten achter de hoogte van het
subsidiebedrag dat het LVC
ontvangt. "We krijgen net zo veel
als het Breehuys. Op zichzelf niet
onvoldoende, maar we moeten
soms zo'n afschuwelijk zakelijk -
beleid voeren, het is vaak
ontzettend zoeken naar zakelijke
compromissen binnen je
idealen", vertolkt Sweep zijn
gevoelens. Eén van die idealen is
bijvoorbeeld het laten
concerteren van kleine, net
begonnen groepen die
doorgaans veel minder publiek
trekken. "Komen er honderd
mensen op af dan is dat geen gek
resultaat, maar die zaal is dan
toch akelig leeg".
En de theezolder dan? "Dat
wordt vaak geopperd, men zegt
dan: wat willen jullie nog meer,
boven het kleine werk en
beneden een grote act. Maar
zoiets is helaas onuitvoerbaar, je
zou dan namelijk aparte
entreegelden moeten heffen,
maar dat druist dwars tegen ons
beleid in. Dat is er namelijk op
gericht om voor die drie knaken
meer te bieden dan een band
alleen. Bij dat entreekaartje zit
de theezolder, het filmgebeuren
en het grote podium. Dat willen
we zo houden".
De theezolder blijkt toch een
verhaal apart. "Die heeft altijd in
de schaduw gestaan van de
optredens beneden. Veel
mensen weten zelfs niet eens van
het bestaan af. We willen de
theezolder een eigen gezicht
geven met kleine gezellige
sfeervolle bandjes en
popdichters", aldus Voogd.
Dan de vraag naar het waarom
achter het LVC-aanbod.
Ontbreekt bijvoorbeeld Vitesse
omdat de heren daar een
bloedhekel aan hebben? "Er zijn
kwaliteitscriteria, al zijn die wat
moeilijk aan te geven.
Natuurlijk, eigen smaak speelt
een grote rol, maar we zijn bereid
uit onze eigen smaak te
stappen". "Voor Sweep
bijvoorbeeld", zegt Sweep,
"geldt dat-ie niet zo van reggae
houdt, maar we bieden toch elk
seizoen heel wat reggae". Van
belang is ook de grotere
bereidwilligheid van het LVC
om in te gaan op de wensen van
het publiek. Die zijn echter
moeilijk te peilen en te
uiteenlopend, zeker anno 1984.
Voor twee vrijwel identieke
muzieksoorten bestaan toch
twee namen. Wat de één new
wave noemt, heet bij een ander
garagerock. Haal je een
garageband in huis dan heb je
daarmee geenszins de behoefte
bevredigd van 'dat andere' dat er
toch zo veel op lijkt. Anders
gezegd: hoe te voldoen aan de
behoefte van de jongeren wier
cultuur enorm is versplinterd?
Voogd: "Je kunt veel afleiden uit
de reacties van het publiek en de
drukte tijdens een concert. Voor
Brood was men zo enthousiast
dat we hem hebben
teruggehaald". WIM KOEVOET
Over het aantal jazzconcerten
dat het komend seizoen in
Leiden wordt gegeven kun
nen we redelijk tevreden zijn.
Het aanbod blyft constant.
Er is een redelijk evenwicht
tussen oude stijl jazz, swing,
moderne jazz en fusion, ter
wijl ook de nieuwste Hol
landse stromingen niet wor
den vergeten.
Voor goede en swingende big
band muziek en moderne jazz
kan men terecht bij Jazz on Sun
day. Van oktober tot en met
maart worden er op zondagmid
dag om de veertien dagen der
tien concerten gegeven, die om
drie uur beginnen. Hoogtepunt
in deze serie is zangeres Greetje
Kauffeld met het Ferdinand Po-
vel kwartet. Oude stijl en dixie
land wordt gebracht door de Rot
terdamse Harbour Jazzband.
Verder noemen we zanger Gé Ti-
tulaer met een groep onder lei
ding van de Leidse bassist Dolf
Delprado, de Leidse big band
Frits Landesbergen en een groep
met de Haagse drummer Lex Co-
hen, bassist Dan Gaillard (ex-In-
trioduction) en gitarist Klaus
Flenter. De zaal, als vanouds het
restaurant Menken aan de Bos-
huizerkade, wordt tijdens de
concerten opgesierd met een ten
toonstelling bestaande uit colla
ges van foto's en knipsels uit het
voorbije Leidse jazzleven. Het
eerste concert is op 14 oktober.
Voor een ander podium, de
jazzzolder Hot House, valt het
komend seizoen samen met de
viering van het derde lustrum.
Het motto van deze vijftiende
concertreeks is: het langste festi
val ooit gehouden. Dit omdat er
gedurende het gehele seizoen ve
le activiteiten worden onderno
men. Er is een plan voor een
boekje met twintig interviews
van improviserende jazzmusici
en foto's van Frans Somers.
Op vrijdag 2 en zaterdag 3 no
vember wordt er een mini-festi
valletje gegeven in de Waag met
zeven groepen. De ensembles die
daar op de eerste dag spelen, zijn
cominaties uit het randgebeuren
van pop en jazz. De muziek ech
ter staat ver van de traditionele
jazzsfeer en de musici zijn ook
niet direct pop-musici te noe
men. Eén van de groepen is mo
gelijk de Rotterdamse cultgroep
Kiem. De tweede dag zal gewijd
zijn aan de stem in de jazz. Be
gonnen wordt mogelijk met zan
geres Peggy Larson, een Ameri
kaanse die al jaren in Amster
dam woont en werkt bij onder
anderen pianist Burton Greene
en Hans Dulfer. Voorts is er een
solo-optreden van performance-
en stemkunstenares Cas de Ma-
rez. Nog onderhandeld wordt
met de groep Nine Tobs, een 9-
mans formatie uit de groepen
Saxofonist Herman de Wit gaat
provisatie richting geven.
New Hip Stilen en de Schisma
tics, die onlangs op het Claxon
geluidsfestival in Utrecht waren
te horen.
Improvisaties
Op 1 december zal voor de
tweede keer de Podiumprijs
voor de Nederlandse geïmprovi
seerde muziek in samenwerking
met de SJIN (Stichting Jazz in
Nederland) worden uitgereikt.
De jury, bestaande uit een lid
van Hot House, jazzcritici en ra
dio-medewerkers, moet echter
nog tot een besluit komen. De
winnaar mag dan zelf de groep of
groepen samenstellen die op de
avond van de prijsuitreiking zul
len spelen. Dit muziekfestijn zal
worden gehouden in het LAK-
theater, waarmee Hot House in
het komende seizoen overigens
meer zal gaan samenwerken.
Verder wordt een workshop
opgericht om jonge muzikanten
en amateurs spelervaring te laten
opdoen in de collectieve impro
visaties. Onder leiding van de
Amsterdamse saxofonist Her
man de Wit zal een aantal impro
visaties, die aansluiten bij het
technisch kunnen van de deelne
mers, ook in het openbaar ten ge
hore worden gebracht. De Wit
treedt in die periode tevens bij
Hot House op met zijn eigen ver
nieuwde 11-mans formatie Her-
bie White Band, met eigen stuk
ken en composities van andere
leden van het orkest.
In het seizoen worden buiten
de reeds genoemde concerten
nog zestien avonden gegeven. De
doelstelling van Het House is on
der andere het geven van concer
ten door jonge en aankomende
beroepsmuzikanten die niet-alle-
daagse improvisatiemuziek
brengen. Het eerste concert
wordt gegeven op 22 september
door het Werken trio met als gast
Leiden een workshop voor jazz-im-
trombonist Wolter Wierbos, de
winnaar van de podiumprijs
1983. In de jazzmaand oktober
worden drie concerten gegeven
op 6, 13 en 20 oktober. Op die
laatste datum komt een groep
van cellist Ernst Reyseger, Han
Bennink, Luc Houtkamp en de
virtuoze trombonist uit de DDR,
Conrad Bauer.
Op 17 november is er een op
treden van het duo Jasper van 't
Hof, Pierre Courbois. Andere
groepen waaraan men denkt zijn
het Theo Loevendie kwintet, de
Haagse new wave groep Loos,
het Loek Dikker kwartet, het
Maarten Altena kwartet, de Paul
van Kemenade groep, het trio
Treble van pianist Guus Jansen
en Ab Baars; en ten slotte een
Willem Breuker groep. De con
certen worden gehouden op de
zolder van het Leids Vrijetijds
centrum, Breestraat 66.
Naast de Hot House-benade-
ring, die jazz als kunstvorm ziet
met het accent op het vernieu
wende, is er die van het jazzcafé
The Duke (hoek Oude Singel/
Beestenmarkt). Hier wordt naast
oude-stijl-jazz met als doel gezel
ligheid en speelplezier ook aan
jonge moderne jazz-muzikanten
in ongedwongen sessions de
kans gegeven om samen te spe
len. Gestreefd wordt ernaar om
dagelijks live-muziek te laten ho
ren. In de afgelopen vier jaar
hebben verschillende session-
muzikanten als Karei Boehlee,
Frans Bouwmeester, Hans Eyke-
naar en Toon Roós landelijke be
kendheid gekregen.
Pianist Boehlee treedt met een
trio op in de Rotterdamse
Doelen (grote zaal) op zondag 28
oktober. Voor deze en nog vijf
andere concerten zijn bij K&O
abonnementen verkrijgbaar.
WILLEM WINSEMIUS
De Nederlandse Operastich
ting houdt dit seizoen grote
opruiming. Deze uitverkoop
houdt verband met de ver
huizing volgend jaar naar het
eigen, nu nog in aanbouw
zijnde muziektheater op het
Waterlooplein in Amster
dam. Afgezien van twee we
reldpremières wordt het in
middels begonnen operasei
zoen er één van herhalingen.
Nieuwe ensceneringen wor
den bewaard tot de inge
bruikneming van de nieuwe
cultuurtempel, oude decors
worden dit jaar voor het
laatst 'van stal' gehaald.
In totaal worden voor het seizoen
1984-'85 zestien produkties uitge
bracht, aanzienlijk meer dan in
het afgelopen jaar. Het nieuwe
jaarprogramma bevat de namen
van o.a. Richard Strauss, Ri
chard Wagner, Giuseppe Verdi,
Giacomo Puccini, Wolfgang
Amadeus Mozart, Jules Masse
net en Jacques Offenbach.De
zestien produkties geven samen
een overzicht van de operalitera
tuur van de laatste drie eeuwen.
Voor de wereldpremières zor
gen Konrad Boehmer en Theo
Loevendie met respectievelijk
'Dr. Faustus' en 'Naima'. De eer
ste voorstelling van Boehmers
'Dr. Faustus' is op 18 april in het
Scheveningse Circustheater, de
première van Loevendies 'Nai
ma' is op 7 juni in het Amster
damse Carré. Beide produkties
worden geleid door Lucas Vis.
Als solisten voor 'Dr. Faustus'
zijn o.a. aangetrokken Marco
Bakker, Annett Andriessen,
Joep Bröcheler, Lieuwe Visser
en Ellen van Lier, als solisten
voor 'Naima' Jard van Nes, Thea
van der Putten, Jan Derksen en
Wout Oosterkamp. 'Dr. Faustus'
wordt onder regie van Charles
Hamilton negen keer uitgevoerd,
behalve in Scheveningen en Am
sterdam in Groningen, Utrecht
en Brussel. 'Naima' met Lode-
wijk de Boer als regisseur staat
voor vijf voorstellingen in Am
sterdam geprogrammeerd tij
dens het Holland Festival van
1985.
Als eerste produktie in dit sei
zoen staat Richard Strauss'
'Elektra' genoteerd, van welke
reprise gisteravond in Scheve
ningen de eerste voorstelling
wérd gegeven. Er volgen van de
ze door het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest begeleide 'Elek
tra' met als solisten o.a. Anna
Alexieva, Anny Schlemm en
Pauline Tinsley nog zes voorstel
lingen in Amsterdam, alle in de
maand september.
Ook een herhaling is de voor
stellingenreeks van Richard
Wagners 'Parsifal', waarvan de
eerste uitvoering op 22 septem
ber in Scheveningen wordt gege
ven, echter met andere solisten
dan enkele jaren geleden. Het
Residentie-Orkest wordt geleid
door Hans Vonk en tot de solis
ten behoren Heinz-Jürgen De-
mitz, Jan Derksen, Guus Hoek
man, Manfred Schenk en Henk
Smit.
Tot de weinige nieuwe produk
ties behoort Verdi's 'I Vespri Si
cilian!', die op 12 oktober in het
Circustheater in Scheveningen
in première gaat. Deze 'grand-
opera' over de opstand van de Si-
cilianen tegen hun Franse onder
drukkers wordt uitgebracht in
een produktie, die eerder te zien
was in New York, Hamburg en
Londen. De voorstelling gaat in
de regie van John Dexter met
medewerking van het Amster
dams Philharmonisch Orkest.
Cristina Deutekom en Adriaan
van Limpt voeren het vocale en
semble aan.
Van Jommelli wordt op 23 ok
tober in de Utrechtse Stads
schouwburg de 'Turkse' opera
'La Schiava Liberata' opnieuw
uitgebracht. De Nederlandse
Operastichting kwam er in 1982
voor het eerst mee. Rhoda Levi-
ne tekent voor de regie en Alan
Curtis, die dit werk speelklaar
heeft gemaakt, voert ditmaal het
ensemble 'Tafelmusik' aan. De
alt Carolyn Watkinson debuteert
er in, in de rol van de Turk Selim.
Edo de Waart leidt het Neder
lands Kamerorkest bij de heruit
voeringen van Mozarts 'Don Gio
vanni' in een produktie van Götz
Friedrich, waarvan de eerste op 8
november in Scheveningen
plaats heeft. John Bröcheler
zingt weer de titelrol, de beide
donna's worden gezongen door
Roberta Alexander en Ashley
Putnam.
De volgende reprise betreft
Puccini's 'La Fanciulla del
West', in de produktie van regis
seur David Pountney. De eerste
voorstelling is op 6 december in
Scheveningen. Bohumil Gregor
leidt het Utrechts Symfonie Or
kest en als solisten werken o.a.
mee Eduardo Alvares, Karan
Armstrong, Willy Caron, Pieter
van den Berg, Joep Bröcheler en
Tom Haenen.
Een herhaling ook van Masse-
nets 'Werther', maar met andere
solisten, vanaf 20 december
(Scheveningen). De regie van de
ze uit 1982 daterende produktie
is in handen van Rhoda Levine.
Hans Vonk dirigeert het Resi
dentie-Orkest, die voor de bege
leiding van dit romantische werk
zorgt. Als solisten zijn gecontrac
teerd Sylvia Lindenstrand, Thea
van der Putten, Wouter Goed
hart, Willem Laakmann, Neil Ro-
senshein, Arthur Schildmeyer en
John Vierkens.
De Nederlandse Operastich
ting brengt ook 'Peter Grimes',
(de eerste opera van Benjamin
Britten), weer uit, nu echter met
andere hoofdrolvertolkers. Zo
zingt William Neill de titelrol en
Patricia Wells de rol van de on
derwijzeres Ellen Orford. Het
verhaal van de visser Grimes die
door de dorpsgemeenschap
wordt verstoten en uiteindelijk
de dood ingedreven, wordt muzi
kaal vorm gegeven door het
Utrechts Symfonie Orkest onder
leiding van Bruce Ferden. De
eerste voorstelling van deze
reeks Peter Grimes-uitvoeringen
is op 11 januari in de Amster
damse Stadsschouwburg.
Handels uit 1733 daterende
opera 'Orlando' komt ook weer
tichting, op 31 januari in de Ko
ninklijke Schouwburg in Den
Haag, daarna in Utrecht en Am
sterdam. De alt Jard van Nes
zingt de titelrol in de herhaling
van deze produktie uit 1978, mu
zikaal ondersteund door het Ra
dio Kamerorkest onder leiding
van Nicholas Kraemer. De regie
van deze 'Orlando' is van Filippo
Sanjust. Tot de solisten behoren,
behalve Jard van Nes, Ann Daw
son, Hilda Harris en Pieter van
den Berg.
Van Igor Stravinsky's opera
'The Rake's Progress', de 'hit'
van twee jaar geleden, worden
eveneens herhalingsvoorstellin
gen gegeven, de eerste op 16 fe
bruari in Scheveningen. De ei
gentijdse produktie van David
Alden, waaraan wederom Sheri
Greenawald, Neil Rosenshein en
Thomas Stewart meewerken,
wordt opnieuw muzikaal geleid
door Edo de Waart. De opera is
gebaseerd op een serie gravures
van Hogarth, waarin deze 18de-
eeuwse kunstenaar de levens
loop van een losbol tekende.
De première van 'La Belle Hé-
lène' van Jacques Offenbach is
bij de Nederlandse Operastich
ting voorzien op 15 maart, in het
Scheveningse Circustheater.
Een keur van solisten treedt in
deze satirische operette, die in
het Nederlands wordt uitge
voerd, naar voren. Jan Stulen,
die het Promenade Orkest zal lei
Don Giovanni.
den, is de dirigent van deze nieu
we produktie, waarvan behalve
in Scheveningen een reeks voor
stellingen in Amsterdam (en
Utrecht) wordt gegeven.
'Dr. Faustus', de bekroonde
opera van de Nederlandse com
ponist Konrad Boehmer, vindt
zijn wereldpremière op 18 april
in Scheveningen. Met medewer
king van het Omroeporkest on
der leiding van Lucas Vis en een
aantal Nederlandse solisten. De
produktie gaat ook naar Amster
dam, Groningen, Utrecht en
Brussel. Konrad Boehmer ver
wierf vorig jaar met deze opera
de Rolf-Liebermannprijs. Het li
bretto is van Hugo Claus en geeft
een zeer eigen visie op de Faust-
geschiedenis.
In samenwerking met Opera
Forum wordt Udo Zimmer-
manns ensemble-opera 'Schuhu
en de vliegende prinses' naar het
verhaal van Peter Hacks op
nieuw uitgevoerd, op 29 april en
30 april in Amsterdam, op 8 mei
in Brussel en op 18 mei in Sche
veningen. De regie is van Harry
Kupfer, de muzikale leiding be
rust bij Kasper de Roo.
'Pelléas et Melisande' van De
bussy in de regie van- Filippo
Sanjust beleeft op 1 mei de eer
ste van een reeks heruitvoerin
gen. Deze produktie wordt muzi
kaal begeleid door het Rotter
dams Philharmonisch Orkest on
der leiding van de Fransman Mi
chel Plasson. De opera gaat over
de ongewone en onbegrepen lief
de van de mysterieuze Mélisande
voor de broer van haar echtge
noot, Golaud. Sheri Greenawald
zingt de rol van Mélisande. De
eerste heruitvoering op 1 mei in
Scheveningen, daarna volgen
voorstellingen in Amsterdam en
Utrecht.
'Tosca', de oudste produktie
van de Nederlandse Operastich
ting, belooft opnieuw een pu
bliekstrekker te worden, met een
eerste heruitvoering op 17 mei in
Amsterdam en als Holland-Festi
valvoorstelling op 19 juni in
Scheveningen. De regie is van
Lofti Mansouri en het Amster
dams Philharmonisch Orkest
wordt geleid door Bohumil Gre
gor. De befaamde sopraan Marti
na Arroyo zingt de titelrol, de te
nor Vladimir Popov is haar te
genspeler. Tosca, gebaseerd op
Victorien Sardou's gelijknamige
'sensatiedrama', waarin Sarah
Bernhardt triomfen vierde, is
een opera geworden, waarin
Puccini een combinatie van poli
tiek idealisme en verblindende
erotische passie in een span
nend, muzikaal sterk drama
heeft omgezet.
Lucas Vis leidt het Amster
dams Philharmonisch Orkest in
de serie opvoeringen van Theo
Loevendie's 'Naima', de tweede
wereldpremière van dit operasei
zoen. De voorstellingen, in het
kader van het Holland Festival
en met Jard van Nes in de titel
rol, hebben plaats in het Amster
damse theater Carré. De regie be
rust bij Lodewijk de Boer.
PIETER C. ROSIER.
