De taartjes van het
Residentie-Orkest
Toeloop concerten
nog groter maken'
SÏESW"
K&O: veel muziek
voor minder geld
HM
KUNSTBIJLAGE LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
CONCERTEN
'De prijzen gaan niet omlaag
om een halt toe te roepen aan
de terugloop van het
concertbezoek. Van een
daling van het aantal
concertbezoekers is namelijk
geen sprake. Met de
verlaging van sommige
abonnementsprijzen
proberen we de toeloop nog
groter te maken dan die over
het algemeen al was. En een
grotere toeloop betekent
meer geld in het laatje'.
K&O-directeur Tjitte Weber laat
er geen twijfel over bestaan dat
het goed zit met het muzikale
aanbod van de Leidse
volksuniversiteit. Hij geeft toe
dat de familieconcerten van het
Residentie-Orkest in het
afgelopen seizoen goedkoper
waren dan de bekende
meesterserieconcerten van
K&O, maar ziet daarin niet de
belangrijkste reden van de
prijsverlaging. 'We hebben tot
prijsverlaging besloten om te
voorkomen dat het
concertbezoek terugloopt'.
Een preventieve maatregel
dus. Afgezien van de
balkonplaatsen bestaat volgens
Tjitte Weber de mogelijkheid om
in de Stadsgehoorzaal het
gebruikelijke aantal rijen van 24
of 26 uit te breiden tot 31Geen
geringe uitbreiding als men weet
dat één rij 28 stoelen telt. De
K&O-directeur denkt er weinig
v. BRUCE FERDEN
>S1SCH PROGRAMMA
WITCH - fwstsli'u «r.trtm
manman*»
ffftm
Er zullen maar weinig
orkesten te vinden zijn die
hun eigen concertzaal
bouwen met bouwsteentjes
van gebak - het Residentie
Orkest heeft hiermee
ongetwijfeld een primeur.
Met veel fantasie en een grote
inzet werken directie,
kantoorpersoneel en
orkestleden mee om het
bedrag bijeen te brengen dat
de bouw van een eigen
concertzaal in het hart van
Den Haag (aan het Spui)
mogelijk moet maken.
Daartoe worden voor de hand
liggende wegen bewandeld als
het geven van speciale
Bouw-mee-concerten en het
maken van grammofoonplaten;
zo werden opnamen gemaakt
van de 2e en de 4e Symfonie
van Brahms o.l.v. Alain
Lombard, en de 4e Symfonie van
Bruckner o.l.v. Hans Vonk.
Maar ook minder gebruikelijke
wegen worden niet geschuwd;
de al eerder genoemde
Bouwsteen-gebakjes worden op
Haagse concerten - waarom
eigenlijk nooit in Leiden? - aan
de man gebracht door
orkestleden, die tijdens de
speciale Bouw-mee-festivals ook
als barkeeper en orgeldraaier
optreden.
Inmiddels zit er nu drie
miljoen gulden in het
Bouwfonds voor het letterlijk en
figuurlijk dubbelzalige gebouw,
dat Residentie-Orkest en het
Nederlands Dans Theater als een
kunstzinnige tweeling medio
1987 in gebruik hopen te nemen.
Hoewel Leiden bij al deze
activiteiten niet zo direct
betrokken wordt, is voor de
muziekliefhebbers uit de Leidse
regio die nieuwe eigen
concertzaal toch zeer belangrijk.
Immers, een orkest dat voor zijn
repetities niet meer van hot naar
her door de stad moet maar over
een eigen behoorlijke ruimte
beschikt, kan tot betere
prestaties komen. En ook in de
buitenconcerten zal dat
merkbaar zijn.
Solowerken
Het komende seizoen biedt het
R.O. de stad Leiden een zeer
aantrekkelijk programma. Er
zijn weer twee concerten, één
van vijf concerten op één
vrijdag- en vier
zaterdagavonden, en de
Familieserie van drie concerten
op donderdag- en vrijdagavond
met een vervroegd aanvangsuur.
Dirigenten zijn in de eerste serie
Hans Vonk (twee concerten),
Heinz Wallberg, Garcia Navarro
en Dimitri Demetriades. De
Familieserie wordt geleid door
Hans Vonkj Heinz Wallberg en
Roelof van Driesten.
Verheugend is dat voor twee
concerten talentvolle jonge
Nederlandse musici als solisten
zijn uitgenodigd: Marieke
Blankestijn, die in het vorig
seizoen ook al in Leiden te horen
was in het Vioolconcert van
Glazoenov, speelt nu het Concert
in A (KV 219) van Mozart. De
17-jarige violiste Isabelle van
Keulen, die in Genève de eerste
prijs van een Eurovisiewedstrijd
voor jonge musici won, voert het
geliefde Vioolconcert van
Tschaikowski uit.
Een tweede solowerk op dit
concert is het
Rhapsody-concerto voor altviool
en orkest met Vladimir
Mendelssohn als solist. Een
pianiste die door de
tv-uitzendingen van het
Concours Reine Elisabeth bij
een groot publiek bekendheid
kreeg door haar prachtige spel
waarmee zij tot de prijzen
doordrong, Eliane Rodrigues,
vertolkt het 4e Pianoconcert van
Beethoven.
De pianist Nelson Freire
neemt op één concert twee
solowerken voor zijn rekening:
het stemmingsvolle 'Nachten in
de tuinen van Spanje' van
Manuel de Falla die op gelukkige
wijze een versmelting tussen het
Franse impressionisme en het
Spaanse idioom tot stand bracht,
en als tweede werk de Variations
Symfoniques van César Franck.
Hoewel geen pianoconcerten in
de eigenlijke zin maar meer
werken waarin piano en orkest
nauw verwewen zijn, stellen
beiden zeer hoge eisen aan de
solist.
Het laatste concert brengt een
cello-solist op het podium, Lynn
Harrell, die het Cello-concert van
Dvorak zal spelen.
Concertmeester Jaring Walta
speelt op dit concert de vioolsolo
in Strauss' symfonisch gedicht
Ein Heldenleben, opgedragen
aan Willem Mengelberg en het
Concertgebouworkest.
Orkestwerken
In de keuze van de
orkestwerken rond deze solisten
is ook dit jaar een gelukkige
vermenging van meer of minder
bekende en uiteenlopende
stijlen tot stand gebracht.
Mozarts Duitse Dansen,
Beethovens 8e Symfonie, Die
Aufforderung zum Tanz van
Weber, de Italiaanse Symfonie
van Mendelssohn en Ravels
tweede suite Daphnis et Chloé
zullen de meeste
concertbezoekers vertrouwd in
de oren klinken. Roussels
tweede suite Bacchus et Ariane,
evenals de Sinfonietta van
Janacek waarin maar lieft 14
trompetten, 4 hoorns, 4
trombones en 3 tuba's duidelijk
van hun aanwezigheid doen
blijken zal echter voor velen een
eerste kennismaking betekenen.
Tot de categorie onbekende
werken van bekende
componisten behoort de
ouverture Genoveva van
Schumann en Berlioz' Poème
symfonique 'Chasse royale et
orage' uit diens opera 'Les
Troyens Carthage'.
Ook dit jaar hebben abonnees
op deze serie recht op een gratis
zesde concert, te kiezen uit
negen concerten die in het
Koninklijke Conservatorium in
Den Haag worden gegeven.
Op de programma's van deze
concerten staan voor het
merendeel moderne of weinig
uitgevoerde bijzonderde werken,
zoals bijvoorbeeld de 4e
Symfonie van Charles Ives,
Agon van Strawinsky, een
Trauermars van Wagner, en een
door Berio zelf gedirigeerd
THEATER '84-'85
Berio-programma. Veel
aandacht wordt gewijd aan
Nederlandse componisten als
Matthijs Vermeulen, Peter
Schat, Louis Andriessen, Tristan
Keuris en Wagemans.
Familie-concerten
In de serie Familie-concerten
zijn een paar uitzonderlijke
werken te vinden. Ruud van der
Meer is de zingende en acterende
dirigent in 'II maestro di capella'
van Cimarosa, die in deze
komische eenmansopera zichzelf
en zijn vakbroeders op de hak
neemt. Met walsen van Strauss,
diens muzikale grapje
Perpetuum Mobile en de
ouverture Der Zigeunerbaron
brengt Heinz Wallberg, die een
grote affiniteit met deze muziek
heeft, een vleugje Wenen in de
Stadsgehoorzaal.
Spanje is vertegenwoordigd
met het overbekende Concierto
de Arénjuez van Rodrigo met
Jan Goudswaard als gitaarsolist.
De Danse macabre van
Saint-Saëns met de op een
ontstemde (eigenlijk uerstemde)
viool spelende dood en de
hoorbaar rammelende
geraamten zal jeugdige
luisteraars zeker boeien. Of dit
ook het geval zal zijn met het
vrijwel onbekende Vioolconcert
van Busoni, te spelen door Carlo
Chiarappi, moet worden
afgewacht. In combinatie met
bekende en goed in het gehoor
liggende werken als de Kleine
Nachtmusik van Mozart, de
Symfonie in C van Bizet en de
Ouverture Cyrano de Bergerac
van Johan Wagenaar biedt het
R.O. elk wat wils.
En voor wie het orkest een
handje wil helpen in zijn streven
naar een eigen onderkomen:
bijdragen zijn welkom op giro
4560, vriendenvereniging van het
Residentie Orkest, opder
vermelding Muziekzaal Den
Haag.
MIES ALBARDA.
moeite mee te hebben de zaal vol
te krijgen, te meer niet daar de
uit te voeren werken voor een
groot deel tot het ijzeren
repertoire gerekend kunnen
worden en de solisten een grote
naam hebben.
Tjitte Weber ontkent overigens
in alle toonaarden dat de
muziekprogrammering van
K&O nogal geijkt is. 'Wat de
door het Rotterdams
Philharmonisch Orkest, het
Amsterdams Philharmonisch
Orkest en het Residentie-Orkest
te geven meesterserieconcerten
betreft, zijn we uiteraard
afhankelijk van hun
programmering. Naast Mozart,
Grieg, Schumann en Bruckner
voeren die echter ook minder
bekende werken van Van Gilse,
Janécek, Reger, Webern en
Vivaldi uit. En wat de serie
kamermuziekconcerten van
K&O aangaat, daar zitten toch
ook veel onbekende dingen in.
Zo hadden we in het afgelopen
jaar minder alledaagse muziek
van Charles Ives. Theo
Loevendie, Pijper, Poulenc,
Milhaud, Kodaly, Strawinsky en
Prokovjev. En met name de
komende gitaarserie biedt veel
hedendaags werk'.
Maar de programmering voor
het nieuwe seizoen bevat wel een
Chopin-cyclus, een
K&O-directeur Tjitte Weber: geen
Brahms-cyclus, een
Beethoven-cyclus, een
Schubert-cyclus en een serie
Romantische Vioolmuziek, en
geen avonden die geheel zijn
gewijd aan bijvoorbeeld Berio,
Nono, Stockhausen, Xenakis,
iCage of Glass.
Tjitte Weber: 'In de grote
steden trek je daar wel wat
publiek mee, in Leiden bestaat
nauwelijks belangstelling voor
avant-gardemuziek. Een paar
jaar geleden hebben we in
samenwerking met het LAK een
avond van moderne muziek in de
Lakenhal georganiseerd. Dat is
dus geen succes gebleken. Watje
in een stad als deze moet doen is
gewoon het evenwicht zien te
vinden tussen wat artistiek
verantwoord is en wat het
publiek graag wil'.
In het jaaroverzicht van K&O
ontbreekt het traditionele
kerstconcert. Volgens de
K&O-directeur wijkt men daar
voor één keer van af, althans in
zekere zin. Leden van K&O
worden namelijk in de
gelegenheid gesteld om op 18
december in de Pieterskerk een
uitvoering van het
Weihnachtsoratorium door het
Bachkoor Holland bij te wonen
(foto Holvast)
geijkt programma.
tegen een korting van vijftien
procent op de toegangsprijs. De
uitvoering zal bovendien in het
maandblad van K&O worden
aangekondigd. Tjitte Weber
meent op deze wijze een verzoek
van het Bachkoor Holland om op
enigerlei wijze tot een vorm van
samenwerking te komen
voldoende te hebben
gehonoreerd, zonder het
ongenoegen te wekken van de
plaatselijke koren, waarmee tot
nog toe gedurende de
adventstijd werd samengewerkt.
'We willen niet graag betrokken
raken bij een soort burenruzie,
integendeel, we stellen een
goede relatie met alle betrokken
koren op prijs. En eerlijk gezegd
komt het ons in deze tijd van
bezuinigingen wel een beetje
goed uit. Het Gewestelijk Orkest,
waarvan een aantal leden
ondanks het inmiddels
uitgesproken doodvonnis op
individuele basis schijnt door te
willen spelen, had misschien nog
wel voor de begeleiding
aangetrokken kunnen worden,
maar die musici moesten in dat
geval ieder apart worden
betaald. En dan kom je vrij duur
uit'.
PIETER C. ROSIER.
Leiden zal in het komende
seizoen bepaald niet van mu
ziek verstoken blijven: met
maar liefst 66 concerten, in
verschillende grote en kleine
series ondergebracht, maakt
K&O het de muziekliefheb
ber msschien zelfs moeilijk
om een keuze uit de lijvige
catalogus te maken.
Het meest opzienbarend in deze
tijd van prijsstijgingen is dat.
K&O kans heeft gezien sommige
abonnementsprijzen drastisch te
verlagen: kostte vorig jaar een
abonnement op de zeer in trek
zijnde Meesterserie (orkest en so
listen) nog 105, nu kan men
zich voor 85 van een vaste
plaats in de Stadsgehoorzaal ver
zekeren. Ook de prijs van de In
ternationale Pianistenserie in de
Kapelzaal, tien concerten voor
75 is zeer laag gehouden.
Evenals vorig jaar speelt
K&O's eigen concertruimte, de
Kapelzaal waar 54 concerten ge
geven zullen worden, de hoofd
rol in de series kamermuziek van
verschillende aard. De Stadsge
hoorzaal herbergt de Meesterse
rie, en de foyer daar biedt plaats
aan een serie van vijf koffiecon
certen op de zondagmorgen.
Meesterserie
Minder opzienbarend is de op
zet van de verschillende series en
de inhoud van het muzikale aan
bod, voor zover dat nu al bekend
is. De meesterserie omvat drie
concerten door het Rotterdams
Philharmonisch Orkest met James
Conlon en Edo de Waart als diri
genten, twee door het Amster
dams Philharmonisch Orkest,
o.l.v. Thomas Sanderling en Ar-
pad Jóo, en één door het Resi
dentie Orkest gedirigeerd door
Lucas Vis.
Opvallend is de voorkeur voor
pianosolisten: maar liefst vijf
pianisten. De Engelse Imogen
Cooper, enige leerling van Alfred
Brendel, speelt het Pianoconcert
in C KV 503 van Mozart. Tevens
neemt zij in februari en maart
een Schubertcyclus van vijf con
certen voor haar rekening en
geeft zij een recital in de Interna
tionale Pianistenserie.
Steven Mayer vertolkt met het
Residentie Orkest het vrijwel
nooit gespeelde Pianoconcert
op. 114 van Reger, een zeer veel
eisend werk dat hij met hetzelfde
orkest op de plaat heeft gezet.
Het oer-romantische Pianocon
cert van Grieg wordt door Jenny
Zacharieva uitgevoerd. Zij zal
evenals Steven Mayer ook optre
den in het kader van de Pianis
tenserie en een koffieconcert
verzorgen.
De Koreaanse pianist Kun-
Woo Paik, leerling van de legen
darische Rosina Levhine en Wil
helm Kempff, maakt zijn debuut
in Leiden met het virtuoze con
cert voor de linkerhand van Ra-
vel, een componist met wiens
muziek hij een grote affiniteit
schijnt te hebben.
De Nederlander Rian de Waal,
die tot de prijswinnaars van het
Concours Reine Elisabeth be
hoorde, zal het le Pianoconcert
van Liszt uitvoeren, een werk dat
ook het vorig seizoen op het pro
gramma van de Meesterserie
prijkte. De overige solisten zijn
Vera Beths met het vioolconcert
in G (KV 216) van Mozart, en Pie-
ter Gouderjaan met het hoorn-
concert van dezelfde componist.
Een unicum zal het optreden van
Wim Steinemann zijn: hij be
speelt de piccolo in het Piccolo
concert van Vivaldi.
Ook dit jaar volgt de keuze van
de uit te voeren orkestwerken de
gebaande, zo niet platgetreden
paden: betrekkelijk veel Mozart,
de Zesde (Pastorale) van Beeho-
ven en verder overwegend
werken uit de romantiek van de
vorige eeuw: Schumann, Liszt,
Dvorak, Rimski Korsakov. Be
langwekkend is de uitvoering
van Bruckners Nulde Symfonie.
Van de tien symfonieën die
Bruckner schreef nummerde hij
er negen. Er aan vooraf ging een
aantal symfonieën die Bruckner
zelf niet als volwaardig be
schouwde; de symfonie in d kl.t.
(1864/69) werd door hem als 'nul
de' aan het begin van zijn zeer
door Wagner beïnvloedde symfo
nisch werk geplaatst.
De vroege twintigste eeuw
wordt slechts door drie werken
vertegenwoordigd: Debussy met
het driedelige 'La Mer', waarin
op onnavolgbare wijze het spel
van wind en golven wordt ge
schilderd. Van Ravel klinkt be
halve het al genoemde pianococ-
nert ook de opzwepende Bolero,
een knap staaltje van orkestratie-
kunst, wel het bekendste maar
allerminst het belangrijkste
werk van Ravel.
Van Anton Webern tenslotte,
die als Wagneriaan begon maar
onder invloed van zijn leermees
ter Schönberg een geheel andere
weg insloeg, viert het Amster
dams Philharmonisch Orkest de
6 Stücke für grosses Orchester
op. 6 uit, buitengewoon gecom
primeerde mzuiek waarin We
bern trachtte met zo weinig mo
gelijk noten zoveel mogelijk uit
te drukken.
Slechts één Nederlandse com
ponist kreeg een plaats in de se
rie: het Residentie Orkest open
zijn concert met een Concertou
verture van Jan van Gilse,
overleden in 1944 tijdens zijn on
derduikperiode in Oegstgeest, en
vooral bekend door zijn opera
Thijl die in 1980 in het Holland
Festival groot succes oogstte.
Kamermuziek
Uit de kamermuziekseries,
waarin veel vertrouwde namen
voorkomen een greep. Deze se
ries zijn wat gerichter opgezet,
rondom een bepaald instrument
of instrumentale combinatie, of
gewijd aan een speciale compo
nist.
Aan de Internationale Pianis
tenserie werken behalve de al bij
de Meesterserie vermelde pianis
ten mee: Ronald Brautigam,
Toos Onderdenwijngaard en Al-
win Bar (Ned), Nam Gruber en
Alexander Warenberg (USSR),
Mare Ponthus (Fr.) en het duo
Crommelynck (België).
in de serie koffieconcerten op
zondagmorgen zal de cellist Val-
ter Despalj, die vorig seizoen gro
te indruk maakte, te horen zijn
met Ronald Brautigam aan de
vleugel. De nestor van de Neder
landse pianisten, George van Re-
nesse, die na anderhalf jaar niet
te zijn opgetreden enorm succes
oogstte met zijn Schubertrecital
in het afgelopen jaar, komt op
nieuw. Zijn programma is nog
niet bekend. Het Ludwig trio
m.m.v. Alexander Warenberg
(piano), een trio bestaande uit Ja-
ring Walta (viool), Vincente Zar-
zo (hoorn), en Jan van der Meer
(piano) en een recital van Jenny
Zacharieva completeren deze se-
Op woensdagavond zijn er de
kapelconcerten, die evenals vo
rig jaar een verscheidenheid aan
muzieksoorten biedt. In Leiden
bekende kunstenaars als hoboi-
ist Han Kapaan, pianist Henk
Briër violiste Henny Ravenstein
en de klarinettist Hans Stoop
zullen in recitals te horen zijn.
Drie concerten zijn gewijd aan
barok- en vroegklassieke mu
ziek, uit te voeren op authentieke
instrumenten door diverse en
sembles. Nieuw in deze serie zijn
twee zangrecitals, met de mezzo
sopraan Vera Verzijden met be
geleiding van Ben Hurrelbrinck
in een Brahms/Poulenc-pro-
gramma, en de alt Paola Tuin
met begeleiding van Ton Staut-
tener in een Duitstalig program
ma onder de titel 'bei der Later-
ne' met liederen uit de dertiger
jaren van Weill, Eisler en Lean-
der.
Gehandhaafd blijft de kamer
muziekserie op vrijdagavond
met het Mendelssohn trio, het
Raphaelkwartet, het duo Mark
Lobotsky/Daniëlle Dechenne
viool/piano, een cellorecital door
Dimitri Ferdschtmann en een
pianoavond door Imogen Coo
per.
De overige series zijn gegoten
in de vorm van een mini-cyclus,
gewijd aan een bepaalde compo
nist of instrument. Toos Onder
denwijngaard zal wederom twee
concerten geven met werken van
Franz Liszt; ook ditmaal licht zij
de te spelen werken kort toe. Een
Brahmscyclus van drie concer
ten door Rosaline Piviteau
(viool), Heere Jan Stegenga (cel
lo) en Alwin Bar (piano) wordt
door de TROS voor uitzending
op een latere datum opgenomen.
Alwin Bar verzorgt een Chopin-
cyclus van drie avonden met ma
zurka's, nocturnes, études, balla
des, polonaises en de Sonate no.
3 op. 58.
Liefhebbers van romantische
vioolmuziek kunnen terecht bij
het duo Viktor Liberman en Ale
xander Warenberg, die in twee
concerten o.a. werken van
Brahms en César Franck zullen
uitvoeren. In de al genoemde
Schubert cyclus door pianiste
Imogen Cooper licht de nadruk
op de late grote pianowerken,
onder meer diverse sonates. So
nates voor cello en piano worden
door Herre Jan Stegenga en Toos
Onderdenwijngaard uitgevoerd
in een mini-Beethovencyclus
van twee concerten. De zang
stem staat centraal in drie avond
en van de Vocalistenserie, welke
in samenwerking met de Vereni
ging Vrienden van het Lied
wordt georganiseerd. De alt-mez
zo Rachel Ann Morgan wordt be
geleid door Tan Crone; Max van
Egmond komt met een program
ma dat de veebelovende titel
'Stemmen en stijlen' draagt; en
op de laatste avond presenteert
Thea Ekker-Van der Pas jonge
Nederlandse vocalisten.
Hoe populair de gitaar is blijkt
uit een aparte Gitaarserie van zes
concerten. Bekende Nederland
se gitaristen treden solistisch of
als duo op.
Regio
Leiderdorp biedt zijn ingezete
nen zes concerten waaronder een
optreden van het Loeki Stardust
kwartet, het William Byrd Vo
caal Ensemble en het kameror
kest Madrigaleso in de Dorps
kerk
In de Dorpskerk van Katwijk
is het Brabants Kamerorkest
o.l.v. Anton Koene te horen met
o.a. de Vier Jaargetijden van Vi
valdi. Ook hier treedt het Loeki
Stardust kwartet op; Pèpin, een
Frans blazersensemble speelt
muziek van o.a. Mozart en Pou
lenc. Fred Vogels, oud-docent
slagwerk van de Katwijkse mu
ziekschool, verzorgt met een
slagwerkensemble van deze in
stelling een concert, evenals do
centen van deze school. Voor het
eerst zullen ook Katwijkse ama
teurmusici de gelegenheid krij
gen zich te laten horen.
In Oegstgeest is het Groene
Kerkje weer het geliefde muziek
centrum. De jonge violist Antoi-
ne van Dongen met begeleiding
van Sander Sittig geeft een reci
tal, evenals de pianist Steven
Mayer, die zo langzamerhand tot
de vaste en veel publiek trekken
de gasten behoort; het Mendels-
sohntrio en het fluit/gitaar duo
Magadalena Kuhn en Julian Co-
co, de pianisten Rian de Waal en
Reinbert de Leeuw, de laatste
met een Lisztprogramma, zullen
er op zondagmiddag te horen
zijn. Een kerstconcert in de St.
Willibroduskerk besluit deze se
rie van zeven concerten.
MIES ALBARDA
(foto ANP)
Isabelle van Keulen.
Edo de Waart.
