Onbegonnen Werk
Leiden uit de lucht gezien (9)
De Stevenshof afmaken
en ook weer afbreken?
Inbraak in
laboratorium
De Kooi: een wijk die
Leidser is dan Leids
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1984
Leidse kroniek
door Ruud Paauw
en John Kroon
Wethouder Dick Tesselaar is te
rug op zijn zetel in het stadhuis
en zijn tijdelijke vervanger René
Eikerbout probeert zich weer te
gedragen als gewoon raadslid.
Vier maanden heeft Tesselaar
na zijn hartaanval bij de jubile
rende kampeervereniging De
Wijde Vlucht verplicht gerust.
Nou ja, gerust. Hier passen een
paar tellen rust om te lachen.
Tesselaar was in het ziekenhuis
nog maar net bij kennis of hij
vroeg al om de stukken - en
daarmee bedoelde hij zeer zeker
de verpleegsters niet. Vervolgens
ontstak hij in grote woede toen
hij hoorde dat er buiten hem om
was beslist dat iemand zijn post
zou waarnemen.
In de krant van afgelopen
woensdag stond het zo in- en in-
keurig: "In kleine kring heeft
Tesselaar er wel blijk van gege
ven weinig gelukkig te zijn met
het feit dat een ander zich met
zijn handel zou gaan bemoeien".
Zó hoort het ook in de kronie
ken te worden opgetekend. Wat er
gebeurde was dat Tesselaar een
aantal rond zijn bed verzamelde
PvdA-prominenten (want bij het
AZL laten ze werkelijk dlies bin
nen) in taal die knarste als grint
liet weten wat hij van hen en hun
besluit dacht. Gedachten die je
gemeenlijk niet in poëziealbums
aantreft. Als een andere PvdA-
wethouder, mr. Jit Peters, aan
die momenten terugdenkt, wordt
hij alsnog enigszins wit om de
Sport en politiek dienen ge
scheiden te blijven, hoor je naïve
lieden nog wel eens roepen, maar
over politiek en ziekte verneem je
nóóit wat.
Eenmaal thuis liet Tesselaar
aan die en gene weten (aan ons
tijdens het uitlaten van een hef
tig aan de riem rukkende hond)
dat hij eigenlijk in veertien da
gen tijd (op 15 juli) wel aan de
slag kon gaan. Toen dat een wat
al te krasse prognose bleek, ver
toonde hij zich met een dusdani
ge regelmaat op het stadsbouw-
huis dat ze daar wel eens zullen
hebben gedacht dat die hartaan
val tot de sprookjes van Ander
sen behoorde.
Nu was de zorg van Tesselaar
voor zijn winkel wel enigszins te
begrijpen. Zijn plaatsvervanger
behoort tot de categorie sociaal
democraten die als 'eigenzinnig'
te boek staat.
Eikerbout, met dat rechtse
jaren samen op. In plaats van
dus wat sussend te doen over dat
geschermutsel roept hij meteen
uit dat "dit gaat in het boekje
van punten die belangrijk zijn
voor de volgende coalitievor
ming".
Tesselaar houdt niet van die
types. Als het om het huisves
tingsbeleid gaat, kan hij ieder
een missen en Tesselaar is ook de
laatste die wil dat nu al iemand
stokken gaat steken tussen de be
nen van de PvdA-WD coalitie.
Samen met de WD-roerganger
Kuijers beoogt hij die geruisloos
te prolongeren en het is toch al
zo'n handicap dat Van Dongen,
het wethouderlijk geweten van
links, hem daarbij straks op de
vingers zal kijken.
Vier maanden rust of wat daar
voor doorging was dus méér dan
voldoende.
Tijdens een interview in zijn
ziekteperiode meldde Tesselaar
dat hij het record van KVP-er
Menken, die en kwart eeuw wet
houder was, wil breken.
Nu doet hij dat af als een grap
je.
kunnen zo lekker lang doorlopen.
Is de zandloper vol dan wordt-ie
gewoon omgedraaid.
Neem nu de lintxvorm-discussie
over de Gijselaarsbank. Al dik
een jaar zijn de meningen ver
deeld over de vraag of het afge
broken monument op dezelfde
plaats moet terugkeren dan wel
ten behoeve van het vrije uitzicht
op het Rapenburg ergens anders
moet herrijzen.
De gemeenteraad liet de kwes
tie een half jaar op de agenda
staan en besloot in de laatste zit
ting voor het zomerreces de bank
te handhaven aan het Kort Ra
penburg. Met monumenten moet
je niet gaan slepen, vooral niet
als ze voor een bepaalde situatie
zijn gemaakt, zo luidde ruw ge
zegd het oordeel van de meerder
heid. Een goed uitgewerkt alter
natief ontbrak ook steeds, dat
was het zwakke punt van de
voorstanders van verplaatsing.
Als dat ding maar wegbleef van
het Kort Rapenburg was het
goed.
Nu door het afbreken van de
bouwketen het uitzicht op het Ra
dering. Je kunt er dan moeilijk
opnieuw over beginnen omdat de
fraaie blik zich nu even aan
dient.
De gemeente komt ook niet
meer op het besluit terug, aldus
wethouder Peters desgevraagd.
"Niemand van de raad, is op de
brief ingesprongen. Er is dus
geen enkele reden voor het college
de discussie te heropenen. De
bank komt terug. Waar alleen
nog over gepraat moet worden is
het metselwerk aan de walkan
ten en het achterloopje van de
bank".
Wordt asjeblieft niet meer ver
volgd.
Sterk
In 1976 schreef de toenmalige
Tweede-Kamervoorzitter Vonde
ling een boek getiteld: 'Tweede
Kamer: lam of leeuw?'
Hij beschreef daarin hoe de
Tweede Kamer zich weliswaar
vaak een mak lammetje toont,
maar in feite over de mogelijk
heid beschikt om zich als een au
toritaire leeuw te gedragen.
Met de macht van gemeentera
den is het ook aljarenlang.niet zo
bijster goed gesteld. Dat heeft
drs. G.W.M. van Vugt, jurist en
beleidsambtenaar bij het minis
terie van binnenlandse zaken,
vastgesteld. Hij heeft er ook maar
een boek aan gewijd: 'Naar een
sterke gemeenteraad'.
De uitgever, Tjeenk Willink,
stuurde een brochure over het
boek naar de Leidse gemeente
raad en vond een gewillig oor.
Bij de oppositie dus. Oppositie
(en dus CDA-)leider Walenkamp
opperde maandagavond het idee
om het boek meteen maar in een
commissievergadering te bespre
ken. Geen wonder natuurlijk, dat
voorstel van Walenkamp. Hij is
zo'n beetje gele band, eerste dan
in vechten tegen de bierkaai en
schrijft zich zonder twijfel als
eerste in als de LOl nog eens een
cursusje collegevorming op poten
zet.
Het is mooi dal Van Vugt het zo
opneemt voor de raad, tenslotte
het hoogste orgaan in de gemeen
te. Wethouders hebben maar te
doen wat de meerderheid van de
gemeenteraad hun gebiedt. Zegt
de theorie. De praktijk is natuur
lijk dat wethouders (enlof hun
ambtenaren) van alles zelf be
denken, zich vervolgens beraden
op de vraag hoe ze dat het een
voudigst door de raad kunnen
loodsen (waarbij ze al het voor
deel hebben zelf te mogen mees
temmen) en daarna kunnen con-*
stateren dat dit weliswaar enige
vocabulaire inspanning heeft ge
vergd, maar verder toch eigen
lijk een fluitje van een cent was.
Tuurlijk, je hebt een paar last
posten, maar die vertegenwoor
digen bijna per definitie een klei
ne partij of zijn afgevaardigden
van de oppositie, waarvan het
kenmerk nu eenmaal is dat die
niet over een meerderheid in de
raad beschikt.
En daar zit 'm natuurlijk de
kneep: wat voor regeltjes Van
Vugt in zijn boek ook suggereert
het gaat in de praktijk alleen
maar om de politieke verhoudin
gen. En die worden bepaald door
de gedachte dat je nog altijd be
ter een slecht voorstel kunt aan
nemen dan de oppositie een kans
op succes gunnen. Heb je tenmin
ste ook geen geduvel met chagrij
nige wethouders in vervelende
fractievergaderingen.
Van Vugt constateert het zelf
ook: "Dikwijls worden slecht
functionerende en eigenwijze
wethouders de hand boven het
hoofd gehouden, waardoor deze
ongestraft de positie van de ge
meenteraad kunnen blijven on
dermijnen".
Nee, een gemeenteraad krijgt
pas macht als de 'regerende par
tijen' het met elkaar oneens zijn
of in eigen gelederen verdeeld ra
ken. Dat laatste komt overigens
vaak genoeg voor gezien de toe
nemende neiging bij de fractie
van de PvdA om achter gesloten
deuren te vergaderen. De binnen
deze partij operende commissie-
PEK (waarvan de leden samen
het geweten van de partij vor
men) heeft daar al zure opmer
kingen over geplaatst. Daarbij
over het hoofd ziend dat buiten
staanders dan ook niet meer
voortdurend hoeven te bukken
voor alle rondvliegende koffie
kopjes (lege, zo zijn socialisten
wel). Maar altijd worden de gele
deren weer tijdig gesloten.
Hoe verging het ten slotte het
voorstel van Walenkamp om het
boek 'Naar een sterke gemeente
raad' in een commissievergade
ring te bespreken?
a) Het werd verworpen; b) het
werd aangenomen; c) de stem
men staakten.
Stuur uw antwoord per brief
kaart naar ons. Wij hebben er
wel een prijs voor over. De win
naar van de eerste prijs mag één
maal een bezoek brengen aan de
gemeenteraad. Tweede-prijswin
naars moeten het met een twee
voudig bezoek aan de raad doen.
hoofd op die linkse romp, is niet
iemand die rustig sudderend
waarneemt, nee, die sleept het
liefst meteen hamer en beitel
naar het werk om aan het beleid
te zitten. In het college van B en
W had hij, volgens de burgemees
ter, direct het hoogste woord en
na korte tijd liep hij zelfs al als
loco rond, met de ketting als
pronkstuk om zijn nek.
Schande dat laatste, want geen
van de huidige socialisten is
daartoe bekwaam. Voor dat
soort dingen behoort oud-wethou
der Van Aken gewoon te worden
teruggeroepen.
Zo'n Eikerbout zwaait ook nog
al roekeloos met het zwaard om
zich heen. Hij krijgt een keer ru
zie met de VVD. Niets bijzonders,
dat gebeurt onder de beste vrien
den. En zo mag je de relatie
PvdA-WD zo langzamerhand
wel schetsen, want ze trekken al
Onzin natuurlijk. Helemaal
geen grapje. Hij blijft net zo lang
aan tot zijn naaste omgeving
denkt dat hij de PvdA heeft uit
gevonden. Als aanloop rappor
teert hij nu al vast dat hij de Ste
venshof wil afmaken. Dat vergt
een aantal jaren. Intussen heeft
hij wel eens een nachtmerrie, zo
liet hij in de krant van woensdag
weten, dat op een kwade dag gif
tussen de spouwmuren in die
nieuwe wijk zal worden ontdekt.
Dus diep in zijn hart houdt hij
ook dl rekening met het feit dat
hij de Stevenshof nog eens zal
moeten afbreken.
Dan zijn we al in het jaar 2000.
Dick is een bijzonder kind en
dat blijft-ie.
Lang
Sommige kwesties in Leiden
penburg (zich) tijdelijk voordoet,
zijn velen opnieuw aan het pieke
ren gegaan. Onder hen de be
stuursleden van de Vereniging
voor Pieters- Academiewijk. In
een brief aan de raad schrijven
voorzitter Van Cruijsen en secre
taris Wieles: "Wij vragen u te
rug te komen op uw besluit de
Gijselaarsbank te herplaatsen op
het Kort Rapenburg. U kunt zich
ook nu pas zelf op de hoogte stel
len van de situatie dat men nu
zonder belemmering van af het
Kort Rapenburg het Rapenburg
op kan kijken, zodat het voor u
allerminst een blamage heoeft te
zijn om uw genomen besluit te
heroverwegen".
Dat lijkt ons geen argument
van betekenis meer. Het mooie
uitzicht was al steeds het motief,
het énige, om tot verplaatsing
over te gaan. Het bleek niet
zwaar genoeg in de raadsverga-
Hengelsport
Viscollege De Brasem hield
haar vierde wedstrijd in de
Heijmanswetering. Uitslag: 1
P. Eradus jr. 3320 gram-14
stuks, 2 W. den Dubbelden 3070-
23, 3 J.P. v.d. Hulst 1400-7, 4 T.
Rodenburg 1310-10,5 G. Crama
jr. 1070-7. De
Brasem hield de vijfde wed
strijd in het Aarkanaal in Ter
Aar. Uitslag: 1 J.P. v.d. Hulst
2155 gram-34 stuks, 2 T. Roo-
denburg 1880-10,3 S. van Leeu
wen 1500-24, 4 P. Eradus jr.
1440-17, 5 B. Erades 1260-19,
Dierenexpositie
De Leidse Pluimvee- en Ko
nijnensportvereniging LPKV
organiseert zaterdag en zondag
weer haar jongdierententoon-
stelling. Dat gebeurt in het Vijf
Hovenhuis aan de Hoflaan 169.
De leden van LPKV laten de
dieren die zij in 1984 hebben ge
fokt, zien aan keurmeesters ter
beoordeling en showen ze ver
volgens aan het publiek. De ten
toonstelling is zaterdagavond
van acht tot tien uur geopend
en zondag van tien tot vijf uur.
Time
Jeugdsociëteit Time opent
vanavond het nieuwe seizoen.
Deze soos, gevestigd in gebouw
Staalwijk, Herenstraat 45 (in
gang Drie Oktoberstraat), gaat
elke vrijdagavond om acht uur
open. Veel avonden zullen wor
den gevuld met disco, er is ook
een bar (zonder alcoholhouden
de dranken) en een aantal ke
ren zal er een film worden ge
draaid, die door de bezoekers
zelf wordt uitgezocht. Bezoekers
moeten ouder dan dertien jaar
zijn.
LEIDEN - Uit een laboratorium
aan de Wassenaarseweg is kost
baar materiaal meegenomen. Ver
mist worden onder meer een plati
na schaal en platina kroezen. Het
geheel had een waarde van zeven
duizend gulden. De inbraak moet
in de nacht van dinsdag op woens
dag zijn gepleegd.
LEIDEN - Vandaag, uit de lucht ge
fotografeerd, een puur Leidse
woonbuurt: De Kooi. Een wijk die
de afgelopen jaren een ware ge
daanteverwisseling heeft onder
gaan. Het gros van de woningen
dat we op de foto zien is gereno
veerd of gloednieuw. Wat is geble
ven, is een wijk die Leidser is dan
Leids.
De eerste woningen werden in De
Kooi uit de grond gestampt toen in
het begin van deze eeuw de wo
ningwet woningbouwverenigingen
de mogelijkheid verschafte om goe
de en goedkope woningen te bou
wen voor de arbeiders. Door Werk
manswoningen werden de huizen
in de Kooilaan, Bankastraat en Bi-
litonstraat gebouwd.
In 1912 werd 't Spoortje in ge
bruik genomen. Van dit station lie
pen lokale treintjes via een ijzeren
brug over De Zijl naar Haarlem en
Hoofddorp. Na de Eerste Wereld
oorlog stak Leiden pas goed de sin
gels over en werd het éne na het an
dere woningbouwcomplex van de
grond getild. De gemeente liet ver
volgens het volkspark aanleggen
dat later werd omgedoopt tot Kooi-
p ark.
Het Kooipark zien we iets boven
het midden van de foto. Dit voor
jaar heeft het park een flinke op
knapbeurt ondergaan. Er kwamen
nieuwe bomen, een fleurige beplan
ting langs de vijver, een basketbal
veldje voor de jeugd en een speel
veldje voor de kleintjes.
Rechts boven het Kooipark zien
we het gebied waar de eerste wo
ningen aan de Banka- en Biliton-
straat werden gebouwd. De oude
woningen werden enkele jaren te
rug met de grond gelijk gemaakt en
vervangen door nieuwbouw.
Linksboven het Kooipark loopt
de Kooilaan met evenwijdig daar
aan 't Spoortje. Thans niet meer de
spoorlijn van de Hollandse Electri-
sche Spoorwegmaatschappij, maar
gewoon een straat waarlangs ook
al weer nieuwe woningen werden
gebouwd.
Onder en rechts van het Kooi
park zien we de woningwetcomple
xen van de woningbouwverenigin
gen Werkmanswoningen en De
Eendracht die de afgelopen jaren
werden gerenoveerd, nog in de stei
gers of op de nominatie staan om te
worden opgeknapt. Op verscheide
ne plaatsen worden de gerenoveer
de woningen onderbroken door een
blokje nieuwbouw of door andere
voorzieningen, zoals bijvoorbeeld
de Bethlehemkerk (rechts van het
midden) aan de Driftstraat die
precies vijftig jaar geleden werd
neergezet. Ten oosten van de Beth
lehemkerk is de speeltuin Ooster
kwartier, aan de Ambonstraat,
zichtbaar.
In de rechter bovenhoek zien we
het winkelcentrum, aan de Kooi
laan, en de flatgebouwen aan de
Suriname- en Antillenstraat. In de
linker bovenhoek de wijk Noorder
kwartier die na een barrière van
meer dan een halve eeuw (door de
aanwezigheid van 't Spoortje) met
de wijk De Kooi werd verbonden
middels de verlenging van de Bem-
hardkade in de richting van de Su-
rinamestraat.
In het midden, van de foto, pre
cies boven het Kooipark, zien we
het kruispunt Kooilaan/Bemhard-
kade. Linksboven het kruispunt
ligt het terrein van de voormalige
Leidse Apparatenfabriek waar
ook al weer nieuwe woningen
staan. Links van het Kooipark de
kruising Kooilaan/Zijlsingel.
In de linker benedenhoek van de
foto stroomt de Oude Rijn. Onder
aan, in het midden, zien we de
nieuwe Sumatrabrug. Links van
de Rijn het industrieterrein De
Waard. Ten noorden van het indus-
trietterrein, evenwijdig aan de ri
vier, de Lage Rijndijk met in de zij
straten veel particuliere woningen
die veelal door de bewoners zelf
zijn verbeterd.
In de rechter benedenhoek ten
slotte kunnen we nog net de oever
van De Zijl onderscheiden waar de
komende tijd de nodige bouwacti
viteiten zullen plaatshebben waar
van de preciese lokatie op de lucht
foto net niet zichtbaar is, te weten:
de bouw van een bejaardenhuis
voor de Kooi en de verbouw van
een kantoorgebouw (van de voor
malige scheepwerf Boot) tot een
centraal wonen complex.
(luchtfoto Frans Rombout)
