Teleurstelling
over Honecker
Rogers: defensie
NAVO verouderd
Schot in formatie Israël
Reagan op tournee als 'bubble-baby'
Bonn hoopt dat DDR-leider
volgend jaar toch komt
Elf Britten
dood door
vergiftiging
Gewelddadig verloop
protestdag in Chili
Noodweer in
Zuid-Korea
WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1984
BUITENLAND
PAGINA 7
BONN - De Westduitse regering en alle politieke partijen betreuren het feit dat de
Oostduitse staats- en partijleider Erich Honecker zijn eind september verwachte bezoek
aan de Bondsrepubliek heeft afgezegd.
LONDEN/BRUSSEL (AFP/GPD) -
In een psychiatrisch ziekenhuis in
Wakefield, in het Engelse Yorkshi
re, zijn elf patiënten overleden als
gevolg van een vergiftiging, zo
heeft een woordvoerder van de
Britse gezondheidsdienst meege
deeld.
Meer dan 50 mensen in het zie
kenhuis lijden momenteel aan de
infectie, waardoor eind augustus
300 patiënten en 40 leden van het
personeel waren getroffen. Ken
merken zijn overgeven en uitdro
ging. Er is een onderzoek begon
nen om de oorzaak van de vergifti
ging vast te stellen.
Het staatssecretariaat van volks
gezondheid in Brussel heeft mee
gedeeld dat zondag en maandag in
de gemeente Balen-Neet, nabij
Turnhout, niet zeven maar zes be
jaarden zijn overleden door voed
selvergiftiging. Het verschil in aan
tal slachtoffers is ontstaan doordat
de betrokken artsen
geval voor één overledene twee
verschillende slachtoffers hebben
gemeld.
woonden in een woning van het
Openbaar Centrum voor maat
schappelijk Welzijn (OCMW).
Een uitspraak over de juiste oor
zaak van de voedselvergiftiging
kan pas vanavond of morgen wor
den verwacht. Een woordvoerder
van volksgezondheid loochende
gisteren de berichten dat ook men
sen ziek werden die niet van de
maaltijden aten die door het
bepaald OCMW van Balen-Neet werden ge
leverd.
Het OCMW is een gemeentelijk-
Ijs verwijderd
van Discovery
Momenteel worden in ziekenhui
zen in Balen-Neet en omgeving
nog veertien bejaarden behandeld,
van wie er twee in kritieke toe
stand verkeren. De overleden be
jaarden, wier identiteit is vrijgege
ven, waren tussen 67 en 85 jaar
oud. Twee van hen verbleven in
het bejaardenthuis, vier anderen
Terwijl de oppositie van SPD en
Groenen menen dat de bondsrege
ring hier minstens voor een deel
zelf schuldig aan is, gaan het kabi
net en de regeringspartijen evenals
de Verenigde Staten ervan uit dat
Honeckers besluit onder grote
druk van Moskou en kennelijk ook
om protocollaire redenen tot stand
is gekomen. Het Russische persbu
reau TASS publiceerde het bericht
gisteren zonder commentaar.
door
Hans Amesz
In Bonn geldt het overigens als
zeker, dat de DDR-partijleider op
een later tijdstip wel naar West-
Duitsland komt. Vermoedelijk zal
dat volgend jaar voorjaar, na de
deelstaatverkiezingen in Berlijn,
het Saarland en Noordrijn-Westfa-
len zijn.
Volgens de permanente verte
genwoordiger van de DDR in
Bonn, Ewald Moldt, was het be
zoek van Honecker „niet meer
reëel", omdat in de Bondsrepu
bliek hierover een openbare dis
cussie is ontstaan, die „onwaardig
en schadelijk" was en „geheel on
gebruikelijk in de omgang tussen
soevereine staten".
In Bonn is de laatste tijd uitvoe
rig gespeculeerd over de vraag:
komt hij of komt hij niet? Met na
me de opmerking van de CDU-
.CSU-fractieleider in de Bondsdag,
Alfred Dregger, dat de „toekomst
van de Bondsrepubliek natuurlijk
niet afhangt van het feit of de heer
Honecker ons de eer van een be
zoek bewijst", heeft voor veel
kwaad bloed in Oost-Berlijn ge
zorgd. Later sloten andere leiden
de politici van de grootste rege
ringspartij CDU zich min of meer
bij Dreggers opmerking aan, zon
der dat bondskanselier Helmut
Kohl zich hiervan distantieerde. In
schreden dat eind september een
realistische datum leek, was Oost-
Berlijn van mening dat er nog zeer
veel vragen open waren. Helmut
Kohl had in een interview meege
deeld dat in principe natuurlijk elk
thema in de gesprekken tussen
hem en Honecker aangeroerd kon
worden, maar tegelijkertijd duide
lijk gemaakt dat over bepaalde za
ken als erkenning van het DDR-
staatsburgerschap, het omzetten
van de permanente vertegenwoor
digingen in normale ambassades
en een ander grensverloop aan de
Elbe, natuurlijk nooit overeen
stemming kon worden bereikt. De
DDR vatte dat op als een soort be
lediging en meende dat Honeckers
bezoek onder meer ook daardoor
als 'tweederangs' werd afgedaan.
In hoeverre Moskou druk op
HOUSTON (AFP/UPI) - De ys-
klomp aan de zijkant van het Ame
rikaanse ruimteveer Discovery is
voor het grootste deel verdwenen
Dankzij een ingewikkelde
noeuvre met de mechanische
van het ruimteveer kon het ys
gezeten bij terugkeer v
teveer naar de aarde,
voorziene gevolgen hebben gehad
zo werd gisteren in Houston toege
geven.
De manoeuvre met de mechani
sche arm is een technisch ingewik
kelde affaire geweest. De beman
ning bediende weliswaar de arm
maar kon van binnenuit niet zien
Sally Ridel
ervaring met de mechanische arm
heeft opgedaan, leidde vanuit Cape
Canaveral de operatie en gaf com
mandant Henry Hartsfield voort
durend aanwijzigingen.
Het resterende stuk ijs aan de zij
kant levert volgens de NASA geen
onoverkomelijke problemen meer
op.
met sociale problemen
aan behoeftigen. Die hulp kan de
vorm hebben van financiële bij
stand voor wie onder het bestaans
minimum leeft, of het ter beschik
king stellen van een goedkope wo
ning. In vele gemeenten levert het
OCMW ook een warm middagmaal
aan bejaarden die niet meer zelf
hun potje kunnen koken.
dit verband sprak SPD-voorzitter Oost-Berlijn heeft uitgeoefend om
Willy Brandt over „praatziek dilet
tantisme".
Dit is waarschijnlijk niet de eni
ge grond waarom Erich Honecker
zijn bezoek nu al voor de tweede
keer heeft afgezegd. Hoewel de
bondsregering in een officiële ver
klaring opmerkte dat de voorberei
dingen al zover waren voortge-
CASTEAU - Generaal Bernard
Rogers, de Amerikaanse opperbe
velhebber van de NAVO in Euro
pa, heeft de lidstaten van het bond
genootschap gisteren aangespoord
hun werkelijke verdedigingsuitga
ven met 7 procent per jaar op te
voeren, ook voor modernisering
door
Herman Saen
van middelen voor chemische oor
logvoering. Het huidige streefdoel
van 3 procent blijkt niet voldoen
de, zo verklaarde Rogers op een
persconferentie in Casteau, het mi
litaire hoofdkwartier van de NAVO
in Europa.
„Gezien het schrijnende tekort
aan reservematerieel en man-
'Wees-embryo's
niet vernietigen'
SYDNEY (AP) - Anti-abortus
groeperingen in Australië hebben
gezegd dat zij pogingen in het werk
zullen stellen om te voorkomen dat
de twee ingevroren embryo's wor
den vernietigd, over wier lot onze
kerheid bestaat sinds een Ameri
kaans echtpaar bij een vliegtuigon
geluk om het leven kwam.
Geleerden hebben gezegd dat de
embryo's, die zijn ontstaan met de
reageerbuis-methode, het waar
schijnlijk niet zullen overleven als
zij worden ontdooid en in een baar
moeder worden ingeplant. Niette
min heeft de aanbeveling van een
regeringscommissie om de em
bryo's te vernietigen tot felle
protesten geleid. Ook de leider van
het reageerbuisbaby-project in het
Queen Victoria medisch centrum
in Melbourne, waar de embryo's
zijn gemaakt en bewaard worden,
heeft zich tegen het advies ge
keerd.
de DDR-staats- en par
tijleider minstens uit te stellen, is
uiteraard niet precies te zeggen.
Maar dat de Sowjet-Unie uiterst
sceptisch tegenover zo'n reis
stond, is publiek geheim. Sinds
weken wordt vanuit Moskou ge
hoord dat de Bondsrepubliek in
feite nog altijd door revanchisten
wordt geregeerd, die niets liever
willen dan een herstel van het
Duitse Rijk in de grenzen van 1937.
Afgelopen weekeinde beschuldig
de het officiële Russische partijor
gaan Prawda de Bondsrepubliek
er zelfs van te streven naar liquida
tie van de DDR.
Het gevolg van het feit dat Ho
necker niet komt, is volgens vele
politieke waarnemers in Bonn ze
ker een terugslag voor de betrek
kingen tussen de beide Duitslan-
den en daardoor ook voor de hele
Oost-West-verhouding. Er kan te-
worden uitgegaan dat
De oproerpolitie greep gisteren in Santiago onder n
met waterkanonnen.
schappen blijft mij geen andere
keuze dan bij een conventionele
■aanval uit het Oosten zeer vlug tot
een reactie met kernwapens over
te gaan", zei hy. „Het is bekend dat
de aanvalsstrategie van de Sowjets wel Honecker alsook Kohl bij de
ook in het gebruik van chemische eigen bevolking aan prestige heb-
wapens voorziet. De afschrikking ben verloren. De laatste omdat hij
van de NAVO kan slechts geloof- geconfronteerd wordt met een
waardig worden indien ook wij breuk in de tot nu toe door hem
over moderne wapens van die cate- succesvol gevoerde Duitsland-po-
gorie beschikken".
Hij wees erop dat het bezit van
litiek, de eerste omdat hij moet
dat de DDR-burgers hun
dergelijke wapens de positie van staats- en partijchef veel vaster
het Westen bij mogelijke onder
handelingen over de afschaffing
van chemische wapens alleen maar
kan versterken. Wat de Verenigde
Staten nu op dit gebied bezitten,
dateert van voor 1969 en is verou
derd in vergelijking met het schei
kundige arsenaal van de Sowjet-
Unie, zei hij.
Rogers beklemtoonde dat
de greep van Moskou zullen l__.
dan waarvan hijzelf overtuigd is.
China wil ook
bij Interpol
LUXEMBURG (AFP) - De Chi
nese Volksrepubliek heeft ge
vraagd om aansluiting bij Inter
pol, de internationale organisa
tie waarin nationale politie
korpsen samenwerken.
Als China als lid wordt geac
cepteerd, wordt het het eerste
grote communistische land dat
zich by Interpol aansluit. Kleri
nere communistische lid-staten'
zijn Joegoslavië, Roemenië en
Hongarije.
Voor de 53e algemene verga
dering van Interpol die gisteren
begon en tot 11 september
duurt zyn 400 afgevaardigden
uit de 135 lidstaten naar Lu
xemburg gekomen. Op hun
agenda staan de internationale
handel in verdovende midde
len, de valsemunterij en het in
ternationale terrorisme.
MEXICO-STAD - De Chileense
president Augusto Pinochet heeft
de tiende protestactie tegen zijn
byna elf jaar oude dictatuur met
geweld beantwoord. Twee
door
Rob Sprenkels
vonden gisteren de dood, een ar
beider en een Franse pastoor. Een
Amerikaanse journalist werd door
Pinochets agenten afgeranseld en
Rodolfo Seguel, de Chileense Lech
Walesa, trof hetzelfde lot.
JERUZALEM - Het formatie-
overleg tussen premier Jitschak
groter, geloofwaardiger reactiever- Sjamir van de Likoed en Shimon
mogen
vreden
oude continent
Europa niet alleen de Peres van de Arbeiderspartij zal
ook de vrijheid van het waarschijnlijk voor het einde van
waarborgen, de week worden afgerond. Het ont-
„Voor dit doel moet de conventio- werp-akkoord, dat verleden week
ne e slagkracht worden opgevoerd, nog door Sjamir onder druk van
ook al zyn daarvoor slechts relatief zijn partij werd verworpen, is als-
kleine offers nodig", aldus Rogers, nog door beide partijen aanvaard.
Rogers suggereerde dat een betere
samenwerking van de Europese door
bewapeningsindustrie miljarden
dollars aan defensiekoopkracht Inez Polclk
zou kunnen besparen en leiden tot
een vermindering van het huidige Deze ommezwaai van Shamir
Amerikaanse overwicht in wapen- was een direct gevolg van het drei-
premier Jitschak Rabin de porte- chia-partij felle kritiek op het feit
feuille van defensie krijgt voor de dat Shamir gezwicht zou zijn voor
gehele regeerperiode van 50 maan- de eisen van de Arbeiderspartij
den. Rabin krijgt wel een ondermi- met betrekking tot de bouw van
nister van de Likoed in zijn minis- nieuwe nederzettingen op de
terie. Het omgekeerde gaat gebeu- westelijke Jordaanoever. De Te
ren met het ministerie van finan- chia-partij is een fervent voorstan-
ciën, waar een kandidaat van de Li- der van die nederzettingen. Doch
koed de scepter gaat zwaaien, met krachtens het regeerakkoord zul-
Arbeiderspartij-man onder len er het komende jaar 'slechts'
leveranties aan de NAVO. Thans gement\
verkopen de Verenigde Staten ze- ze Party
de Nationaal Religieu-
de Arbeiderspartij
maal meer wapens aan Europa over te stappen als de Likoed bij
dan Europa aan Amerika. zijn weigering bleef. Het dreige-
Indien de regeringen van de lid- ment heeft gewerkt, te meer daar
staten de doelstellingen willen ha- Sjamir zelf er geen enkel belang bij
len, dan zal er gesneden moeten
worden in sociale programma's, in
weerwil van hun belangrijkheid,
heeft in de oppositiebanken" te
recht te komen.
Peres zal de eerste 25 maanden
zei hij. Rogers gaf evenwel toe dat, als premier fungeren met Sjamir
ook al halen de Europese NAVO- als plaatsvervangend premier
landen de doelstellingen niet, ze minister
toch onvoldoende krediet krygen Daarna wisselen
voor de bydrage die ze leveren De Likoed is gezwicht
voor de westerse verdediging.
buitenlandse zaken.
functies,
or de eis
de Arbeiderspartij dat oud-
zich.
Het kabinet zal 24 tot 26 minis
ters tellen. Om toch nog enigszins
te kunnen regeren, zal er daarnaast
een kleine ministerraad van zes tot
acht ministers van beide grote par
tijen in het leven worden geroepen.
Overigens betekent het dat het par
lement de komende 50 maanden
min of meer is uitgeschakeld. Van
de 120 parlementariërs zullen er 25
niet aan de coalitie deelnemen. Zij
zijn nog eens verdeeld in een lin
ker- en rechterkamp.
De voorzitter van de linkse Ma-
pam-partij, Victor Shemtov, noem
de de regering van nationale een
heid een schrikbeeld, een regering
die volledig verlamd zal zijn door
het wederzijdse vetorecht en die de
democratie in gevaar brengt. Van
uit het rechterkamp uitte de Te-
vijf tot zes nederzettingen bijko-
Twee radiostations zijn gesloten
omdat zij melding maakten van
botsingen tussen demonstranten
en de gemilitariseerde politie. On
dertussen heeft de militaire prefect
van de hoofdstad Santiago, gene
raal Roberto Guillard, een avond
klok ingesteld, „om subversieve
acties en vandalisme te kunnen
voorkomen".
Alleen al in de Chileense hoofd
stad zijn tijdens de eerste dag van
het protest, dat vandaag zal wor
den voortgezet, vijftig mensen ge
wond geraakt. Naar schatting 200
mensen werden door de autoritei
ten gearresteerd, onder wie Andres
Zaldivar, de voorzitter van de Chi
leense christen-democraten. Hij
werd na een paar uur weer op vrije
voeten gesteld.
Al vroeg in de ochtend trokken
duizenden Chilenen de straat op
om te protesteren tegen de volhar
ding van Pinochet om tot 1990 aan
de macht te blijven. Het Nationale
Protest Commando (een gezamen
lijk actiefront van alle tegen Pino
chet gekante partijen, van gema
tigd rechts tot revolutionair links)
organiseerde een massademon
stratie voor de kathedraal in San
tiago. De gemilitariseerde politie
probeerde de manifestatie echter
reeds voor het begin op te breken,
hetgeen uitliep op groot slagveld.
SEOEL (AFP/UPI/Rtr.) - Door het
noodweer van de afgelopen dagen
zijn in Zuid-Korea 120 mensen om
het leven gekomen. Vele honderd
duizenden anderen zijn dakloos
geworden.
Het front van storm en regen ver
plaatste zich dinsdag naar het
zuiden van het land om na Seoel de
stad Poesan te treffen, de op Seoel
na grootste stad van het land. Over
stromingen en aardverschuivingen
hebben enorme schade veroor
zaakt
Muzorewa vrij
HARARE (Rtr.) - De Zimbabwaan
se regering heeft oud-premier bis
schop Abel Muzorewa vrijgelaten.
Dit heeft de waarnemend minister
van binnenlandse zaken, Moven
Mahachi, gemeld.
Muzorewa heeft bijna een jaar
gevangen gezeten, zonder dat er
een aanklacht tegen hem was inge
diend. Hij was in 1979 voor de onaf-
hankelijkheid van Zimbabwe pre
mier, maar werd verleden jaar ok
tober gearresteerd, vier dagen na
terugkeer van een bezoek aan Is
raël. Hij werd er van verdacht met
Zuid-Afrika samen te zweren tegen
Zimbabwe. De bisschop verklaar
de tijdens zijn gevangenschap niet
slecht te zijn behandeld.
'Soldaten doden
Benigno Aquino'
MANILA (UPI) - De Filipijnse op
positieleider Benigno Aquino is
vermoord door één of twee solda
ten. De moord maakte onderdeel
uit van een militaire samenzwe
ring, waarbij hoge militairen be
trokken waren. Dit heeft de natio
nale orde van advocaten gisteren
gezegd. In een rapport komt de or
de tot de conclusie dat Rolando
Galman, de man die volgens de mi
litairen Aquino heeft vermoord, al
dood was op het moment van de
moord.
Al eerder waren andere juridi
sche groepen tot eenzelfde conclu
sie gekomen. In juli stelden de Fi
lippijnse orde van advocaten en de
katholieke advocaten de militairen
verantwoordelijk voor de moord
op de oppositieleider.
ADVERTENTIE
WASHINGTON - Het Amerikaan
se volk heeft de zomer met een
laatste lang weekeinde vaarwel ge
zegd: Labor Day, de dag van de ar
beid, is achter de rug, de scholen
zijn weer begonnen, de verkie
zingsstrijd of wat daarvoor door
gaat, heeft nog twee maanden te
gaan. Volgens een opiniepeiling
van de Los Angeles Times heeft
door
Henk Kolb
president Reagan een voorsprong
van 27 procent op zyn Democrati
sche rivaal Mondale, nog maar een
maal tevoren stond een kandidaat
(McGovern) op dit kruispunt der
seizoenen zo ver achter.
De Democraten hebben beloofd
dat de wereld voortaan niet ge
woon de Walter Mondale van alle
dag te zien zullen krijgen, maar
'Fighting Fritz'. De bedoeling was
dat hij met zijn politieke partner
Geraldine Ferraro op Labor Day
aan het hoofd van een grote parade
i vakbondsleden door de straten 6en» begrotingstekorten, nationale
meer brievenbussen en verkeers
borden langs de weg dan toeschou
wers.
Ronald Reagan daarentegen be
gon zijn campagne in zonnig Cali
fornia Alles by elkaar zullen daar
waarschijnlijk minder mensen zijn
geweest, maar het zag er op zo'n
beperkter toneel toch aanmerke
lijk drukker uit dan bij Mondales
mars door lege straten.
Zulke verschijnselen hebben
weinig van doen met de politieke
uitgangspunten die bij deze verkie
zing in het geding zijn. Reagans
'image-makers' slagen er evenwel
voortdurend in via de televisie be
tere beelden van hun kandidaat-
president in de dagelijkse nieuw
suitzendingen te krijgen dan de
Democraten rond Mondale weten
op te bouwen.
'Fighting Fritz' heeft misschien
een kans, zij het een kleine, als hij
met Reagan rechtstreeks tot een
debat kan komen over de wezenlij
ke kwesties waarmee het Ameri
kaanse volk te maken heeft. Over
zaken als Oost-West-verhoudin-
de baan. Om veiligheidsrede
nen begeeft deze president zich
niet onder het publiek.
In de bloedhete Californische
zon beantwoordde hij de suggestie
van zyn dochter Maureen, dat hij
maar beter zijn jasje kon uittrek
ken, met de opmerking: „Nee, dat
kan niet. Ik heb mijn lange onder-
de wagen.'Toen 'de ïnderhand^ g°eI}aan Het 'lan6e ondergoed' is
president George Bush en Geraldi
ne Ferraro.
De Republikeinen die de Rea-
gan-campagne leiden, koesteren
eigenlijk maar één grote vrees -
dat hun kandidaat zich belangrijk
zal verslikken in de politieke fei
ten, als hij niet gerepeteerde ant
woorden moet geven op onbeken-
laars van Mondale dan ook
zer dagen arriveerden om de kwes-
i de tv-debatten naar ieders
i kogelvrij vest.
Om 'veiligheidsredenen' wordt
ook de pers op verre afstand ge-
van New York zou trekken. Helaas
stonden er op het vroege tijdstip
schuld, de schulden van de Derde
Wereld, sociale zorg. Zes televisie
dat vanwege het verdere reissche- debatten, wilde Mondale en ook
ma moest worden aangehouden, nog een woordenstrijd tussen vice-
tevredenheid te regelen, wachtte houden. De president kunnen geen
- - vragen worden toegeroepen, zoals
op het Witte Huis met soms verras
sende resultaten nog wel eens
placht te gebeuren. De Secret Ser
vice, die de afzetting verzorgt,
zorgt zodoende - en naar het heet
op aanwijzing van het Witte Huis -
Iniet alleen voor de fysieke, maar
ook voor de intellectuele veiligheid
van het staatshoofd.
President Reagan wordt zodoen
de enigszins als het kind dat van
wege infectiegevaar vanaf zijn ge
boorte in een soort plasticzak
moest leven: 'the boy in the bub-
j ble'. Voor elk optreden wordt hij
J voorzichtig opgewonden zodra
hij de vlaggen, de ballonnen en de
teksten op karton ziet, loopt hij
vrijwel zonder hapering precies op
tijd af.
hen veel teleurstelling.
Mondales ambassadeurs verna
men zo ongeveer dat de president
voorlopig met één debat akkoort
gaat, dat over een eventueel twee
de debat nog verder moet worden
onderhandeld, dat zes debatten na
tuurlijk belachelijk zijn (Reagan:
"Ik ben bang dat het publiek zich
zou gaan vervelen") en dat een con
frontatie Ferraro Bush niet is uit
gesloten.
Veilig
Nu Reagan zich in gestrekte draf
op het verkiezingspad heeft bege
ven, treedt aan de dag hoezeer zijn
nijvere staf hem afzondert van de
wereld om hem heen. Het drukke
handenschudden van voorheen is
de bril die u staat
voor de prijs die u past.
Heemstede
Wassenaar
Katwijk
Leiden
OV-optometrist
ANVC-contactlensspecialist
Leiden: Haarlemmerstraat 58, 071-140148
Wassenaar: Langstraat 7,01751-14396 Katwijk: Voorstraat 80,01718-12765
Sassenheim: Hoofdstraat 253,02522-11254 Voorschoten: Schoolstraat 115,01717-2024
