'Er zijn er
die me de
deur wezen'
Bisschoppen oneens over abortusbrief
Arafat kan niet
én zichzelf én de
eenheid handhaven
Reportage
Vietnamese bootvluchteling toch priester in Nederland
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1984
Rooms-katholiek Nederland wordt ko
mende week zondag (2 september) ver
rijkt met een bijzondere nieuwe pries
ter: de Vietnamese bootvluchteling
Hiëronymus Nguyen Ngoc Linh (30), in
de wandeling gemakshalve bij zijn
voornaam Linh genoemd. In de kathe
draal van Utrecht zal aartsbisschop dr.
A.J. Simonis hem die dag wijden: de
eerste wijdeling in het aartsbisdom se
dert 1977.
Daarna, zo is de bedoeling, zal pastor
Linh twee functies op zich nemen: in
MAARSSENBROEK
(GPD) „Niet gij hebt
Mij uitverkoren, maar Ik
u". Deze tekst uit Johan
nes (vers 16), zal centraal
staan tijdens de priester
wijding van pastor Linh.
Een voor hem heel be
langrijke tekst, zoals ook
de datum 2 september
voor hem belangrijk is:
zijn naamdag, het feest
van Hiëronymus. „Ik
vond het erg moeilijk om
te beslissen of ik wel of
geen priester wilde wor
den", zegt de uitstekend
Nederlands sprekende
Linh in het huis van enke
le familieleden in Maars-
senbroek bij Utrecht.
het basispastoraat in het Twentse
dorp Denekamp voor vier dagen per
week als tweede man (de parochie
daar telt 7000 gelovigen) en als priester
voor de ongeveer 2000 in ons land wo
nende katholieke Vietnamezen. Daar
mee is voor Linh een lang gekoesterde
wens in vervulling gegaan.
Reeds op 11-jarige leeftijd ging hij
naar een klein seminarie omdat hij (te
gen de zin van zijn ouders) priester
wilde worden. Naderhand zaten de au-
door
Koen Kappenburg
De Nederlandse kerksituatie
heeft diepe indruk op hem ge
maakt en tal van discussies de
den hem twijfelen. Maar ander
zijds: wat had hij er al niet voor
over moeten hebben om tot de
definitieve beslissing te kunnen
komen. Nu al verlangt hij naar
het dagelijks mogen opdragen
van de heilige mis. Dat is hij vast
van plan te gaan doen, ook al
komt er op dat moment geen
mens in de kerk
Linh werd in Zuid-Vietnam ge
boren als zoon van een officier;
als enige zoon. „Mijn ouders wa
ren het dan ook helemaal niet
eens met de roeping die ik toen
als jongen van elf in me voelde.
Als enige zoon was ik immers de
stamhouder en dat betekent in
ons land erg veel". Linh vindt
het duidelijk erg plezierig eens te
kunnen vertellen over zijn leven,
over wat hem ertoe heeft bewo
gen om ondanks alles toch pries
ter te worden. In de woning in
Maarssenbroek, waar enkele
nichtjes van hem wonen, is hij
langdurig aan het woord. Af en
toe zoekend naar het goede Ne
derlandse woord of naar de juiste
klemtoon.
„Ik weet nog heel goed dat ik
blij was en een fijn gevoel had
toen ik naar het seminarie in Da
Nang ging. Het seminarie dat vo
rig jaar door de autoriteiten werd
gesloten. Men wil geen nieuwe
priesters".
De studiejaren in Da Nang
werden heel onrustige jaren. Het
land was immers in oorlog, er
werd dagelijks gebombardeerd.
Toen de Amerikanen het land
opgaven en Zuid-Vietnam com
munistisch werd, begon voor
Linh de ellende pas goed. Hij
was met zijn studie filosofie zo
ver, dat hjj stage kon lopen, maar
diie moest hij combineren met
landarbeid: rijst verbouwen. Ook
aardappèl, aldus Linh, die duide
lijk moeite heeft met dat woord.
'Alleen studeren'
Overdag werkte hij op het
land, 's avonds genoot hij van het
bijwonen van de eucharistie of
het geven van lessen. Met die sta
ge van een jaar sloot hij de studie
filosofie af. Dat was in 1976 vlak
na de oorlog. „Toen moest ik
naar het bisschopshuis voor de
theologiestudie. We moesten
heel hard werken. We woonden
in het bisschopshuis, we hadden
geen vakantie en gingen niet
naar huis. Alleen studeren".
Dat zinde de autoriteiten niet.
Die zeiden: die studenten moe
ten niet alleen in boeken lezen,
ze moeten ook met de handen
werken. Uit het verhaal van Linh
blijkt dat het telkens om en om
Pastor Linh: 'Ik vond het erg moeilijk om te beslissen'. (foto gpd>
ging: een maand studeren en een
maand werken. Als wat? „Ik heb
heel veel banen gehad: op een
fietstaxi mensen rijden, ijs dra
gen naar vissersboten, sigaretten
draaien in een kleine fabriek".
Linh zat in een klas met acht
tien priester-studenten. Vier zit
ten nog in Vietnam, de anderen
zijn vertrokken. Toen de studie
bijna was afgerond moesten ze
van de autoriteiten in de bergen
in een kamp werken. Ze wilden
geen nieuwe priesters. „In dat
kamp ben ik ziek geworden:
blindedarmontsteking. Ik werd
geopereerd en mocht weer naar
het bisschopshuis om op te
knappen. Ik kreeg toen de kans
om voor de bisschop naar Saigon
te gaan. Daar ben ik weer ziek ge
worden. Ik kon niet terug en
ging naar familieleden. Ik kende
die stad, omdat ik er aan de uni
versiteit filosofiecursussen had
gevolgd. Het heet nu Ho Tsji-
Minh-Stad".
Avontuurlijk
Daar in Saigon kwam ik in
contact met een organisatie die
mensen hielp te vluchten. Zo zijn
we, na veel voorbereidingen, op
een morgen, in een kleine boot
van tien bij twee meter met onge
veer 75 mensen vertrokken. De
politie moet ons wel hebben ge
zien, want het was al licht. Toch
liet men ons gaan".
De reis op zee verliep avon
tuurlijk. Eerst was er een aanva
ring met een vissersboot
van de netten kapot werden ge
varen. De vissers eisten schade
vergoeding. Wie geld had, gaf
het. „Twintig mensen waren al
zó bang geworden, dat ze over
boord sprongen en naar de vis
sersboot zwommen om tegen be
taling terug te keren naar Viet-
Met 54 anderen, onder wie di
verse familieleden, zette Linh
door. Drie dagen en drie
nachten, met brak rivierwater en
ongekookte rijst als voedsel. In
een lekkende boot waarin het
water telkens over de rand sloeg.
„Dat waren de verschrikkelijkste
dagen van mijn leven". Maar
toen de nood heel hoog was,
toriteiten hem dwars en nog weer la
ter, toen hij al vele karweitjes op zich
had genomen, had hij er een gevaarlij
ke tocht in een boot vol vluchtelingen
voor over. Ook in ons land is het hem
niet gemakkelijk gemaakt. Sommige
medestudenten vonden het maar
vreemd dat hij beslist priester wilde
worden en tijdens een stage in Ensche
de overkwam het hem dat gelovigen
hem de deur uitwerkten omdat ze die
vreemde kleine buitenlander niet op
huisbezoek wilden hebben.
„toen we geen hoop meer had
den", zag men een schip, de Ne
derlandse Smit-Lloyd 17. Dat
bracht de vluchtelingen naar
Thailand, waar Linh met zo'n
achtduizend andere vluchtelin
gen op een voetbalveld moest
wachten tot een land bereid was
hen op te nemen.
„Dat duurde vier maanden,
vier verschrikkelijke maanden.
Toen kregen wij bericht dat we
naar Nederland mochten". Linh,
die tevoren ooit wel eens van ons
land had gehoord maar dan al
leen als het land van Johan
Cruijff, wil hier nu op zijn manier
dankbaarheid tonen: door als
priester te gaan werken. Hij
woont inmiddels met zo'n twin
tig familieleden, ooms, tantes,
neven en nichten in Europa. „Er
woont hier zelfs een oom van me
die negen keer gevlucht is. Acht
keer is hij gepakt".
Studie
Via een pastor in Apeldoorn
kwam Linh in contact met de
aartsbisschop van Utrecht. Hij
heeft in de Domstad gestudeerd
en jarenlang in het Ariënsconvict
gewoond. „Het was vaak erg
moeilijk. De kerk hier is zo an
ders dan in Vietnam". Medestu
denten dachten zo anders over
God, over de kerk, over het pries
terschap, het celibaat. Hij moest
heel andere theologen bestude
ren dan vroeger. En... het moest
in het Nederlands.
„Wij geloven wel hetzelfde,
maar de situatie hier is zo anders.
Veel moeilijker". Even later:
„Veel mensen hier willen de de
mocratie van de wereld ook in de
kerk brengen. Maar die is zo an
ders". Vol goede moed begon
Linh een stage in Enschede. Het
werd hem in Twenthe niet ge
makkelijk gemaakt. „Enschede
was moeilijk. Ik heb veel mensen
bezocht. Er zijn er die me de deur
hebben gewezen. Ze wilden geen
buitenlander in hun huis ontvan
gen. Ik was erg gekrenkt. Erg
verdrietig. Maar ik ben terugge
gaan om met ze te praten. Dan
zeiden ze vaak: sorry..."
Ook moeilijk waren de discus
sies met medestudenten. Linh
besloot zelfs op een bepaald mo
ment zijn roeping toch maar op
te schorten. „De mensen hier
hebben zo'n andere visie op het
priesterschap". Hij besloot uit
eindelijk toch priester te worden.
„De relatie met God is voor mij
zo belangrijk. Zonder gebed en
zonder de dagelijkse eucharistie
viering raak ik van Hem verwij
derd".
„Voor ons in het Oosten is het
vanzelfsprekend dat God be
staat. In Nederland wordt over
hem gediscussieerd. Hier wil
men een duidelijk beeld van
Hem hebben. Bij ons is de mys
tiek erg sterk. Ik wil dagelijks
contact met Hem hebben in de
eucharistie. Van de belangrijk
heid daarvan wil ik zo graag an
dere mensen overtuigen".
Linh hoopt als pastor in het
Twentse Denekamp te worden
geaccepteerd. De tekst „Niet gij
hebt Mij uitverkoren, maar Ik u"
is voor hem daarom mede zo be
langrijk. Tijdens de wijding a.s.
zondag zullen drie koren in
Utrecht zingen: het Kathedrale
Koor Utrecht, de Kathedrale
Koorschool en het Vietnamees
Jongerenkoor. Vooral dat laat
ste, dat in het Vietnamees zal zin
gen, zal de herinnering aan
„thuis" oproepen. Thuis bete
kent een vader in de gevangenis,
die daar nog twaalf jaar zal moe
ten blijven; een moeder die va
der eens in de twee maanden
even mag bezoeken, zusjes die
de wijding niet zullen kunnen
bijwonen. Ze waren ooit tegen
zijn voorgenomen priesterschap.
Linh is ervan overtuigd dat ze nu
heel dankbaar zullen zijn.
Deze week het Syrië weten het
geen goed idee te vinden om in de
komende vier weken een bijeen
komst te houden van de Palestijn
se Nationale Raad (PNC), het Pale
stijnse parlement in ballingschap.
Hier zal mee gewacht moeten wor
den, verklaarden de kranten in Da
mascus, totdat een oplossing is ge
vonden voor de onenigheid binnen
de eigen gelederen, waarmee de
PLO, het overkoepelend orgaan
van negen verschillende guerrilla-
groeperingen, sinds vorig jaar
kampt.
Inderdaad, een typisch voor
beeld van bemoeienis in ander
mans zaken, maar misschien min
der opzienbarend als in acht wordt
genomen dat Syrië altijd al veel in
vloed heeft gehad op het gedrag
van de PLO en dat het de vier groe
pen steunt die vorig jaar in opstand
kwamen tegen de positie van Yas
ser Arafat als leider van de PLO.
Eerder deze week hadden de vijf
grootste groepen binnen de PLO
aangekondigd dat het parlement in
ballingschap voor 15 september in
Algiers bijeen zou komen. Maar ge
zien de aanhoudende controversen
binnen de Palestijnse organisatie
wordt nu in het Midden-Oosten
verwacht dat de presidenten van
Algerije en Zuid-Jemen binnen
kort een nieuwe bemiddelingspo
ging zullen ondernemen zodat de
PLO wel gezamenlijk bijeen zou
kunnen komen om te besluiten
welke politiek de PLO in de toe
komst moet volgen.
In de grondwet van de PLO staat
dat de Palestijnse Nationale Raad,
om de zes maanden bijeen moet
komen om de ontwikkelingen van
de voorgaande zes maanden te be
studeren en de politiek voor de toe
komst uit te stippelen. Maar sinds
februari vorig jaar is dat niet meer
mogelijk geweest.
Al Fatah, de groep die in 1965
door Yasser Arafat zelf is opgericht
en verreweg de grootste is binnen
de PLO, viel vorig jaar op geweld
dadige en voor de Palestijnen pijn
lijke wijze uiteen. Een ontwikke
ling die voorzien had kunnen wor
den als gevolg van de nederlaag, de
vorige zomer, het verlies van Bei
roet en het feit dat de PNC in fe
bruari het antwoord schuldig bleef
op de vraag hoe de PLO nu verder
moest.
Jordanië te sluiten om door middel
van onderhandelingen met de Ver
enigde Staten en Israël te redden
wat er nog te redden viel van de
Westelijke Jordaanoever.
ACHTERGROND
door
Aernout vari Lynden
Onderhandelingen
Het was ook toen geen geheim
dat Arafat zelf af wilde van de oude
politiek van de zogenaamde gewa
pende strijd en geneigd was een
akkoord met koning Hoessein van
Het zou, gezien de omstandighe
den en de verhoudingen in het
Midden-Oosten, een realistische
politiek gevormd hebben, want na
de verbanning uit Beiroet en Zuid-
Libanon was de PLO niet meer in
staat de oude gewapende strijd te
gen Israël te hanteren. Het was ook
een politiek die de steun genoten
zou hebben van de meerderheid
van de Palestijnse bewoners van
de Westelijke Jordaanoever.
Arafat durfde er echter niet
openlijk voor uit te komen. Hij
wist dat dit het einde van de PLO
als de enige, overkoepelende orga
nisatie van de Palestijnen zou bete
kenen. Want een groot deel van de
PLO wenste niet de realiteit van de
lente van 1983 onder ogen te zien.
De gewapende strijd moest in hun
ogen in elk geval in theoretische
zin hoog gehouden worden, en
nimmer, nimmer mocht men zich
overgeven aan rechtstreekse on
derhandelingen met aartsvijand Is
raël.
En dus kwam de bijeenkomst
vorig jaar februari weifelend ten
einde er werd besloten geen be
slissing te nemen, de bedriegelijke
eenheid was bewaard gebleven.
Hoe bedriegelijk die eenheid was
zou drie maanden later blijken in
de Oostlibanese Bekaa-vallei waar
een deel van de Palestijnse strij
ders zich achter Syrische linies
hadden hergroepeerd na de exo
dus uit Beiroet. De klap viel nota
bene binnen Arafats eigen groep,
Al Fatah. Een aantal officieren
kwam in opstand en werd al snel
gesteund door een groot deel van
de gewone troepen en de meerder
heid van de andere groeperingen.
Zij kwamen in opstand tegen de
autoritaire en arrogante wijze
waarop Arafat, naar hun mening,
de PLO leidde, omringd door een
kleine kliek van vrienden die zij als
'corrupt' omschreven. De rebellen
eisten hervormingen binnen Al Fa
tah en de PLO en een onmiddellijk
einde aan de besprekingen die Ara
fat met koning Hoessein voerde.
Vluchten
De breuk van mei vorig jaar is
nooit geheeld en leidde tot steeds
meer radicale eisen en uiteindelijk
in november en december tot hevi
ge gevechten rond de Noordlibane-
se havenstad Tripoli. Arafat ver
loor die slag, werd gedwongen met
zijn mannen uit Tripoli te vluchten
en wordt nu geconfronteerd met
de eis uit al zijn functies terug te
treden.
Ondertussen proberen de Arabi
sche landen de verschillende groe
peringen te verzoenen. Na maan
denlange onderhandelingen had
den die pogingen enig succes toen
vorige maand in Aden de loyalis
ten in Al Fatah en de vier grootste
groeperingen naast Al Fatah, een
akkoord sloten. Het was een com
promis. De PNC zou over het lot
van Arafat besluiten, waardoor het
vrijwel zeker was dat de kleine be
baarde leider aan zou mogen blij
ven. Maar zijn vrijheid van opere
ren en besluitvorming zou aan ban
den worden gelegd.
De vier groeperingen, die zich
zelf het Democratisch Bondge
nootschap noemen, bemiddelden
met de rebellen binnen Al Fatah en
de drie groepen die de rebellen
steunen. Maar de rebellen moesten
niets van het akkoord van Aden
hebben. Arafat moest weg.
Toch lijkt er nog altijd angst te
bestaan binnen de PLO om de ver
deeldheid als werkelijkheid te aan
vaarden. Toen vorig weekeinde Al
Fatah en het Democratisch Bond
genootschap bekend maakten dat
zij van plan waren het parlement in
ballingschap bijeen te roepen viel
onmiddellijk een woedende reactie
in Damascus te horen. De radicale
opponenten van Arafat waar
schuwden dat er actie genomen
zou worden tegen elke Palestijn
die de bijeenkomst zou bijwonen
en zelfs de Syrische regering, die
eveneens van Arafat af wil, liet we
ten dat dit niet het juiste tijdstip
voor een bijeenkomst van het PNC
In Aden koos hij vorige maand
wederom voor eenheid, zij het een
betrekkelijke eenheid, binnen de
eigen gelederen, door een akkoord
te sluiten met de belangrijkste
groepen naast Al Fatah. Daardoor
heeft hij die persoonlijke vrijheid,
die hij in zekere zin door de op
stand tegen hem veroverd had,
weer verloren. En als hij nu aan de
bedreigingen van Syrië en de vier
kleine radicale groepen zou toege
ven en niet de breuk zou forceren,
dan kan dat alleen het einde van
zijn positie als leider van de Pale
stijnen betekenen.
De Nederlandse bisschoppen
zijn verdeeld over de vraag of
rooms-katholieke ziekenhuizen
een abortusvergunning moeten
aanvragen. Zo'n vergunning is
straks nodig op grond van de wet
'afbreking zwangerschappen'.
Vier bisschoppen vinden, dat
een rooms-katholiek ziekenhuis
de vergunning niét moet aanvra
gen. Het zijn de bisschoppen Gij-
sen van Roermond, Simonis van
Utrecht, Bomers van Haarlem en
Bar van Rotterdam. De bis
schoppen Ernst van Breda en
Möller van Groningen willen de
ziekenhuizen liever niets voor
schrijven.
Twee weken geleden spraken
de bisschoppen op hun twee
maandelijkse vergadering over
dit onderwerp. In een nabericht
werd met geen woord over deze
zaak gerept. Gisteren zei een
woordvoerder van een der bis
dommen die onbekend wilde
blijven dat de bisschoppen
toen geen overeenstemming
konden bereiken.
Een paar dagen na de vergade
ring maakte bisschop Gijsen zijn
standpunt bekend: de kerkleer
wijst iedere abortus af en dus
moet een ziekenhuisbestuur
geen vergunning aanvragen.
Kort daarop zei Simonis onge
veer hetzelfde, maar hij nodigde
de ziekenhuisbesturen uit voor
een gesprek. De bisschoppen
van Rotterdam en Haarlem heb
ben zich nu in gelijke bewoor
dingen uitgelaten.
Bomers verklaarde gisteren,
dat een rooms-katholiek zieken
huis moet uitgaan van de officië
le katholieke moraal in zaken
van leven en dood, volgens wel
ke abortus in de eigenlijke zin
van het woord nooit geoorloofd
is. Een ziekenhuis dat zich aan
die moraal wil houden heeft
daarom geen vergunning nodig.
Bomers tekent daarbij nog wel
aan, dat een ziekenhuis zelf een
beperkend beleid moet vaststel
len als het toch om een abortus
vergunning vraagt. Hij heeft de
rooms-katholieke ziekenhuisbe
sturen in zijn bisdom voor een
gesprek uitgenodigd.
De bisschoppen Ernst en Möl
ler hebben in gesprekken met
ziekenhuizen niets willen voor
schrijven. Volgens Ernst kan er
gewetensnood ontstaan, als er
geen vergunning wordt aange
vraagd.
Het bisdom Den Boch (zonder
bisschop) volstond met toezen
ding aan de ziekenhuizen van
eerdere uitspraken van de Ne
derlandse bisschoppen over
abortus (1971 en 1974). Daarin
stond de plicht tot bescherming
van het ongeboren leven cen
traal.
- Alle protestantse kerkera
den en het bestuur van de SGP-
kiesvereniging in het Veluwse
dorp Elspeet hebben brieven ge
schreven naar de ziekenhuizen
Boerhaave, Salem en Pius in
Harderwijk met het dringende
verzoek, zich te bezinnen op
'Gods onfeilbaar Woord' alvo
rens een besluit te nemen over
het al dan niet aanvragen van een
abortusvergunning.
De kerkeraden zijn ervan over
tuigd, dat men niet anders dan
néé kan zeggen tegen abortus
provocatus, "als Gods Woord op
de juiste manier mag worden ge
lezen en verstaan". De SGP van
Elspeet wijst op de doelstelling
van een ziekenhuis: herstel van
gezondheid en behoud van le
ven. "Daarmee is abortus provo
catus volledig in strijd".
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Rijssen M. Goud-
riaan Ouderkerk aan de IJssel;
aangenomen het beroep van de
synode tot zendingspredikant
voor Peru in opdracht van de Ge
reformeerde Zendingsbond G.
H. Nijland Rijssen.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Clifton
(Ver. Staten) G. Hamstra Elburg.
Evangelisch-Luthersc Kerk:
aangenomen naar Gouda kandi
daat mevrouw H. Hirsch Amster
dam.
Plagen
De 67 rooms-katholieke bis
schoppen van Zuidelijk Afrika,
die in Zimbabwe hun regionale
vergadering hielden, zien de 'be
strijding van plagen' als de meest
dringende taak van hun landen.
Met 'plagen' bedoelen zjj: hon
ger, droogte, armoede, werkloos
heid, politieke willekeur, het
vluchtelingenprobleem. Alle lan
den in Zuidelijk Afrika gaan
daaronder gebukt.
Kapitalisme en marxistisch so
cialisme zijn, volgens de bis
schoppen, hiervoor geen aan
vaardbare ideologieën. "Dé men
sen lijden", zo zeggen zij in een
verklaring, "omdat deze ideolo
gieën hun de grondrechten ont
houden". Het alternatief is een
'christelijk-sociaal samenle
vingsmodel'.
De bisschoppen zien toch teke
nen van hoop. "Zuidelijk Afrika
hoeft niet gevangen te blijven in
de duisternis van eindeloos lij
den". Zij beloven steun aan men
sen "die geweldloos tegen so
ciaal onrecht strijden".
Rode lap. Missiebisschop dr.
Richard Weberberger (44) van
het Braziliaanse bisdom Barrei-
ras zei gisteren in een vrouwen-
programma van de Oostenrijkse
radio hij is Oostenrijker van
geboorte dat Europeanen en
Amerikanen meer begrip moe
ten hebben voor het feit dat Der
de Wereld-landen hun eigen weg
gaan en niet simpelweg model
len en ideeën uit de westerse we
reld overnemen.
De hopeloze sociale toestand
in zijn bisdom schreef hij toe aan
de 'brutale opmars van het kapi
talisme', dat door grootscheepse
grondaankopen boeren onder
werpt en ook nog nalatig is om
loon uit te betalen. "Het kapita
lisme werkt op ons als een rode
lap op een stier".
De missiebisschop zei ook nog,
dat hij niet kan preken over een
barmhartige God als de situatie
van de mensen zo onbarmhartig
is. "Het gaat mij om een God die
de héle mens verlost, niet alleen
zijn ziel".
Snelheid. De Bond van Pro
testantse Kerken in Zwitserland
is vóór onmiddellijke invoering
van een maximum snelheid van
100 km. per uur op autowegen en
van 80 km. op andere. Deze
kwestie is nu onderwerp van ge
sprek in de Bondsraad in Bern.
De kerkenbond zegt in een
boodschap, dat snelheidsbeper
king behoort bij de verantwoor
delijkheid van mensen tegen
over elkaar en de schepping.
"Christenen moeten met het oog
op komende geslachten hun le
vensstijl veranderen. Daarvoor
kan het beperken van snelheid
een kleine, maar bemoedigende
stap zijn".
