Indiërs blijven
^weg van stembus
'Stern-redacteur stond erbij'
't Is ongehoord wat je op de Firato allemaal ziet.
is9Rellen bij verkiezingen Z.Afrika
Lancering ruimteveer
opnieuw uitgesteld
Uranium-containers
blijken ongeschonden
Gijzeling in bank I 'Arabieren eruit'
Proces Hitier-dagboeken voortgezet
-70ENSDAG 29 AUGUSTUS 1984
ikter
Ru
senfOHANNESBURG (UPI/Rtr/AFP/DPA) De verkiezingen voor een Indiër-kamer in het
'"Juidafrikaanse parlement zijn gisteren gekenmerkt door een bijzonder lage opkomst.
nieuSlechts 20 procent van de kiesgerechtigden bracht zijn stem uit, zo zeiden verkiezings-
d lefunctionarissen tegen middernacht.
De Zuidafrikaanse Indiër-bevol
king omvat 870.000 mensen van
less
In Lenasia, een wijk bij Johannes-
;en burg waar veel Indiërs wonen, vie- 0
n. Tten zeker 100 gewonden bij botsin- wie°er ïiÖ.OOÖ zich als kiezer had
gen tussen de politie en tegenstan-
üers van de verkiezingen.
Blijkens de nog onvolledige uit-
plag heeft de Solidariteitspartij van
yayaram Reddy 15 van de 40 be-
;chikbare zetels gewonnen. De na-
onale Volkspartij van Amichand
^jbansi won er twaalf terwijl on
afhankelijke kandidaten vier zetels
©binnensleepten. De Progressieve
Onafhankelijksheidspartij kreeg
__één zetel, de volledige uitslag
^wordt in de loop van vandaag ver-
(pjwacht.
^■ONTSLAGEN De militaire com-
■^^nandant van Ayacucho in het
zuiden van Peru, generaal Adrian
^^luaman, is gisteren ontslagen.
JflAyacucho is het bolwerk van de
^maoïstische guerrillabeweging
Sendero Luminoso (Lichtend
'pPad).
JHuaman sprak zich in interviews
J^uit voor een politieke en niet een
■militaire oplossing van de strijd te
lgen het verzet in Peru. Hij beschul-
j#-digde de regering ervan door jaren-
ffilang de grote armoede in Ayacu-
Hcho te negeren de groei van de
^guerrillabeweging daar te hebben
Obevorderd. President Terry nam de
uitspraken niet in dank af.
ff ASIEL - De twee jonge Iraniërs
■■die gisteren een Airbus van Iran
Air kaapten en later op de dag de
193 passagiers in Irak vrijlieten,
krygen asiel in Irak. Zij zullen wor
den behandeld als politieke vluch
telingen, zo heeft een Iraakse
woordvoerder in Bagdad ver
klaard.
De kapers, een man en een
'vrouw, verschenen in de voor
avond op het vliegveld van de
Iraakse hoofdstad voor het afleg
gen van een verklaring. De kapers
zeiden een kwartier na de start de
cockpit te zijn binnengedrongen
en de piloot te hebben verteld dat
zich explosieven aan boord bevon
den. Zij waren tot het kapen van
een vliegtuig overgegaan, zeiden
zfj, „om in vrijheid te kunnen le
ven".
MONDALE - John Anderson, in
1980 onafhankelijk presidentskan
didaat in de Verenigde Staten die 7
procent van de stemmen op zich
verzamelde, heeft aangekondigd
I deel te zullen nemen aan de cam-
pagne van de Democratische presi
dentskandidaat Walter Mondale.
Mondale vroeg Anderson de ko
mende weken op te treden als
voorzitter van de „groep van onaf-
hankelijken" die zich inzet voor
het duo Mondale-Ferraro. „Ik heb
die uitnodiging met veel enthou
siasme aanvaard", aldus Anderson
na afloop van het gesprek.
Vóór zijn deelname aan de presi
dentsverkiezingen in 1980 was
John Anderson 20 jaar lang lid van
het Congres namens de Republi
keinse partij. Lid van de Democra
tische partij zal hij niet worden.
den ingeschreven.
Minister van binnenlandse zaken
F.W. de Klerk zei voor de tv dat on
danks de lage opkomst de regering
de grondwetshervormingen zal uit
voeren. Dat betekent dat er een uit
drie kamers bestaand parlement
komt, voor de blanken, de kleurlin
gen en de Indiërs. De 22 miljoen
zwarte inwoners van Zuid-Afrika,
die driekwart van de bevolking
vertegenwoordigen, mogen niet
stemmen.
Volgens De Klerk varieerde de
opkomst van 6,9 tot 33 procent. Bij
de verkiezingen voor de kleurlin
gen-kamer kwam vorige week
woensdag nog dertig procent stem
men. Vertegenwoordigers van de
deelnemende partijen weten de
slechte opkomst aan intimidatie
door tegenstanders van de verkie
zingen.
In vrijwel alle 40 kieskringen
was sprake van incidenten, maar
die in Lenasia waren het ernstigst.
Daar vuurde de oproerpolitie rub
berkogels en traangasgranaten op
demonstranten, en gebruikte zwe
pen en de wapenstok om hen te
verspreiden. Een politiewoord
voerder, majoor C. Crafford, zei dat
de politie drie maal was beschoten
en vijf benzinebommen naar haar
waren gegooid die geen schade op
leverden. Vijf officieren raakten
gewond.
Verantwoordelijk
De twee belangrijkste Indiër-
partijen, de Nationale Volkspartij
(NVP) en Solidariteit, hadden dins
dag op de verkiezingsdag voor de
Indiër-Kamer van het Zuidafri
kaanse parlement nog niet beslo
ten of zij bereid zijn regeringsve
rantwoordelijkheid te dragen als
zij de meerderheid behalen.
De meerderheidspartij vormt het
kabinet dat verantwoordelijk is
voor de „eigen zaken" van de In-
diër-gemeenchap en krijgt een ver
tegenwoordiger in de overkoepe
lende regering die de algemene za
ken van het land behartigt.
Zowel R^jbansi van de NVP als
Reddy en Poovalingam van Solida
riteit wilden geen antwoord geven
op de vraag of zij eventueel bereid
zijn zitting te nemen in de rege-
ring-Botha. De bewegingen die een
boycotcampagne voeren, het Uni
ted Demoratic Front en het Natal
Indian Congress, hebben laten we
ten dat zij de deelnemende partijen
mede-verantwoordelijk zullen
houden voor repressief en discri
minerend optreden van de rege
ring.
CAPE CANAVERAL (AFP/UPI) -
De lancering van het Amerikaanse
ruimteveer Discovery is minstens
een dag uitgesteld. Het ruimte
vaartbureau NASA liet weten dat
de Discovery nu donderdag om
14.35 uur (Ned. Tijd) de lucht zal
ingaan, precies 24 uur later dan het
oorspronkelijke tijdstip van lance
ring.
Een woordvoerder, Jim Ball, zei
dat tot het uitstel is besloten van
wege problemen met het compu
tersysteem aan boord van het
ruimteveer dat kritieke gebeurte
nissen tijdens de lancering contro
leert. Hij wilde geen nadere mede
delingen doen.
Tijdens proefnemingen bleek
gisteren dat de zogenoemde „Mas
ters Event Controlers" niet rea
geerden op signalen van de com
puter in het controlecentrum in
Cape Canaveral.
Het is de derde maal dat de lan
cering van de Discovery wordt uit
gesteld. Op 25 en 26 juni gebeurde
dat telkens vlak voor de lancering.
De bedoeling is dat de Discovery
met zijn zeskoppige bemanning
een vlucht van zes dagen maakt.
Driemaal is scheepsrecht zullen
de ingenieurs van het Amerikaan
se bureau voor ruimtevaart NASA
hebben gedacht toen besloten
werd het ruimteveer Discovery
woensdag te lanceren. Hiermee
schendt deze organisatie echter de
ongeschreven wet dat een misluk
te lancering niet wordt herhaald
voordat men nauwkeurig de oor
zaak van de mislukking kent.
Met het lanceren van Discovery,
die zijn eerste ruimtereis gaat ma
ken, is het al tweemaal fout ge
gaan. Op 25 juni moest het aftellen
vier minuten voor de start worden
stopgezet wegens het falen van een
computer. Een dag later gaf een
van de controlerende computers
opdracht de voorbereidingen af te
breken omdat een van de drie
hoofdmotoren van het ruimteveer
'droog' stond. Dat was vier secon
den voor de lancering. Vier tellen
later had niets het vertrek van het
ruimteschip met zijn zes astronau
ten meer kunnen tegenhouden en
zou de Discovery op zijn eerste
vlucht naar de ruimte ongetwijfeld
zijn verongelukt.
Het mankement zat in de brand-
stofklep van straalmotor 3. Deze
moet zich openen op het moment
dat de computer het vertreksein
geeft, zodat de motor de brandstof
krijgt die hij nodig heeft om vol
doende stuwkracht te ontwikke
len. De twee andere motoren de
den hun plicht wel.
De ingenieurs van NASA en het
bedrijf dat de motoren bouwde
hebben zich daarna suf gezocht
naar de oorzaak van het niet func
tioneren van de bewuste brand-
stofklep.
Zij demonteerden de motor en
lieten hem de afgelopen maanden
100.000 maal starten. Al die keren
weigerde hij geen enkele maal. Het
enige dat men kon vinden en waar
van men vermoedt dat dit de oor
zaak is van het falen op het kritieke
moment is een abnormale hoeveel
heid stofjes in de hydraulische
vloeistof, waarmee de brand-
stofklep in een gesloten positie
wordt gehouden. Mogelijk waren
die vreemde deeltjes, zo klein dat
ze met het blote oog niet eens
waarneembaar z(jn, er de oorzaak
van dat de klep niet open ging. Ze
kerheid heeft men niet, doch de in
genieurs hebben toch maar specia
le apparatuur aangebracht die de
bewegingen van de kleppen con
troleert zodat tijdig ingegrepen
kan worden als er woensdag weer
iets mis mocht gaan.
Het is voor NASA van groot be
lang dat de lancering van Cape Ca
naveral, om 14.35 onze tijd, nu
goed verloopt, want de organisatie
is door de diverse mislukkingen
danig in tijdnood gekomen. Om
het programma niet helemaal in de
war te laten lopen heeft zij twee
ruimtevluchten samengevoegd.
Dat betekent dat vluchtcomman-
dant Henry Hartsfield, Judy Res-
nik, die na Sally Ride de tweede
Amerikaanse vrouw is die een
ruimtevlucht maakt, Michael
Coats, Richard Mullane en Steven
Hawley, alsmede de eerste „com
merciële astronaut" Charles Wal
ker er flink tegenaan zullen moe
ten.
In een tijdsbestek van zes dagen,
56 minuten en 30 seconden moeten
zij drie kunstmanen 'overboord'
zetten, proeven doen met een reus
achtig zonnepaneel en een appa
raat testen dat een met veel ge
heimzinnigheid omgeven hor
moon moet produceren.
OOSTENDE/PARIJS (UPI/AFP/
Rtr) - Duikers van de Franse mari
ne hebben gisteren vastgesteld dat
een deel van de lading van het za
terdag voor de kust bij het Belgi
sche Oostende gezonken Franse
schip is verschoven, maar dat geen
van de containers met uranium-he-
xafluoride beschadigd is. Dit heeft
de Franse staatssecretaris voor zee
zaken verklaard op een persconfe
rentie in Oostende.
Guy Langagne was met de Belgi
sche staatssecretaris voor gezond
heidszorg, Firmin Aerts, in een
rubberboot naar de plek gevaren
waar de Mont Louis zaterdag ge
zonken is. Het schip ligt op een
diepte van 15 meter ongeveer 20
km uit de kust bij Oostende.
Langagne zei „redelijk optimis
tisch" te zijn over de berging van
de 30 containers met licht radio-ac
tief materiaal die zich aan boord
bevonden van de 4.200 ton meten
de Mont Louis, die van Le Havre
op weg was naar Riga in de Sowjet-
Unie. Hier had de Mont Louis gis
teren moeten aankomen, maar za
terdag zonk het schip na een aan
varing met de veerboot „Olau Brit-
tannia", die van Vlissingen onder
weg was naar het Britse Sheerness.
Een woordvoerder van het Rot
terdamse bergingsbedrijf „Smit
Internationale" zei dat men moge
lijk eind van de week begint met
het bergen van de 30 containers die
240 ton uranium-hexafluoride be
vatten. De bergingsoperatie kan bij
goede weers- en zeeomstandighe
den in drie weken geklaard wor
den, maar eerst willen duikers van
Smit en het Belgische bergingsbe
drijf „Union de rémorquage et de
sauvetage" onderzoek doen naar
de staat van het scheepswrak.
Een mogelijkheid die de bergers
overwegen is de zijkanten van de
Mont Luis open te snijden en de
containers er vervolgens met een
drijvende kraan uit te tillen. De
duikers zullen speciale pakken
dragen en voorzien zijn van instru
menten waarmee men radio-activi
teit kan meten. Volgens de woord
voerder van Smit hebben ber
gingsbedrijven niet eerder te ma
ken gehad met een radio-actieve la
ding, maar hij gelooft niet dat de
klus veel speciale problemen
schept.
DÜSSELDORF - Een politieman loopt met de armen omhoog het bankgebouw in Düsseldorf uit, nadat hij de
overvallers sigaretten heeft gebracht.
Irak overtreft
Iran militair
WASHINGTON (UPI) - Het mili
tair evenwicht tussen Iran en Irak
is het afgelopen jaar in het voor
deel van Irak veranderd als gevolg
van het internationale wapenem
bargo tegen Iran en de omvangrij
ke FYanse en Russische wapenver
kopen aan Irak. De langverwachte
aanval van Iran op Irak zal vermoe
delijk mislukken tenzij de stem
ming in Irak omslaat.
Dit zijn twee conclusies uit een
rapport van stafleden van de com
missie van buitenlandse zaken van
de Amerikaanse Senaat. Het maan
dag verschenen rapport is geschre
ven na een bezoek in juli aan acht
landen in het Midden Oosten.
De makers van het rapport zeg
gen dat Iran de Golf kan afsluiten
maar Westerse landen zouden met
„vernietigende aanvallen" op
Iraanse havens en vliegvelden dat
kunnen terugdraaien. Maar door
zoiets te doen spelen de VS Mos
kou politiek en militair in de kaart.
Daarvoor moet de Amerikaanse di
plomatie gericht zijn op een poli
tieke oplossing van het conflict, al
dus het rapport.
Ook Moskou is gezien zijn stre
ven naar vergroting van zijn in
vloed in Irak en Iran voor een
vreedzame regeling. Daarom is er
geen reden is tot grote ongerust
heid over een mogelijke oorlog tus
sen Washington en Moskou, aldus
het rapport.
CI7 .TF.RTT7.AT.F.M fRtrt - Dp extre- ment gekozen met zijn teg
DÜSSELDORF (AP) - Bij een
overval op een filiaal van een
spaarbank in Düsseldorf hebben
twee gewapende mannen gister
ochtend de filiaalhouder in gijze
ling genomen, nadat een poging
om de bank te beroven was mis
lukt.
Gisteravond zat er nog geen
schot in de onderhandelingen tus
sen de politie en de twee mannen
die een losgeld van 500.000 mark
en vrije aftocht eisen in ruil voor de
vrijlating van de 61-jarige gijzelaar.
Ooggetuigen verklaarden dat de
politie de bank omsingelde en via
een megafoon probeerde contact te
krijgen met de bankrovers.
Het was de tweede overval op
een Düsseldorfse spaarbank in en
kele weken. Op 5 juli gijzelde een
33-jarige man twaalf mensen nadat
een overval op een filiaal in de
buurt van het centraal station mis
lukte. Na zeven uur bestormde de
politie het gebouw en kwamen de
gijzelaars allen ongedeerd vrij. De
dader liep daarbij twee schotwon
den in zijn been op.
JERUZALEM (Rtr) - De extre
mistische Israëlische rabbijn Meir
Kahane is van plan met zijn ultra
rechtse aanhangers een demon
stratieve tocht te houden door het
Arabische stadje Umm el Fahm.
Die demonstratie moet het start
sein geven voor zijn campagne om
de Arabieren uit Israël te verdrij
ven. „Vanaf morgen zullen de Ara
bieren beginnen aan hun exodus
uit het land Israël", zo zei de rab
bijn gisteren op een persconferen
tie.
CAIRO (AFP/RtrlUPI) - De eerste
president van Egypte, generaal
Mohammed Naguib, is gisteren op
S3-jarige leeftijd in Cairo overle
den. Dit heeft de staatstelevisie om
geroepen, die haar normale uitzen
ding onderbrak voor het overlij
densbericht.
Generaal Naguib was door de
„vrije officieren" rond Gamal Ab-
del Nasser gevraagd leider van de
revolutionarie raad te worden na
de staatsgreep tegen koning Fa-
roek in 1952.
In september 1953 werd hij be
noemd tot president van de repu
bliek, maar in november 1954
schoof Nasser hem terzijde nadat
zich tussen hen een ernstig me
ningsverschil had voorgedaan. Na
guib huldigde liberale opvattingen
en was voorstander van het invoe
ren van een democratisch systeem.
Nasser, die tot dan premier was,
plaatste hem onder huisarrest.
Bijna twintig jaar leefde Naguib
onder huisarrest in een villa in het
noorden van Cairo, tot president
Anwar el Sadat in 1971 de beper
king van Naguibs bewegingsvrij
heid ophief.
President Hosni Moebarak, die
Sadat in 1981 opvolgde nadat deze
bij een militaire parade in Cairo
was doodgeschoten, heeft opdracht
gegeven Naguib vandaag met cere
moniële eer te doen begraven.
(foto ANP)
BONN De tweede dag van het
proces over de vervalste dagboe
ken van Adolf Hitler, waarvoor het
weekblad Stern 9,34 miljoen mark
heeft uitgegeven, stond wederom
in het teken van de 46-jarige ver
dachte Konrad Kujau, die voor de
rechtbank in Hamburg nogmaals
bevestigde dat hij de dagboeken
heeft geschreven. Nadat een ande
re strafkamer de eis van de verde
diging van ex-Stem-redacteur
Gerd Heidemann (52) om de rech
ters wegens vooringenomenheid te
wraken, had afgewezen, kon giste
ren het eigenlijke proces beginnen.
Kujau werd als eerste gehoord. Hij
vertelde in Lobau te zijn geboren,
waar hij al met vijf jaar schilderles
had gekregen. Op tienjarige leef
tijd leerde hij in een kindertehuis
de neef van Hitier kennen. Deze
'Kurt' was geadopteerd door een
zuster van de Fuhrer en ging later
volgens Kujau als houtvester naar
Canada. In 1957 vluchtte Kujau uit
de DDR en kwam via West-Berlijn
in de omgeving van Stuttgart te
recht. Hij had allerlei baantjes: kel
ner, bijrijder, kantinechef, baas
van een schoonmaakbedrijf, ten
slotte handelaar in militaire souve
nirs uit met name het zogenaamde
Derde Rijk.
Kujau vertelde voor de rechtbank
geschiedenissen en anekdotes in
een tempo dat door de voorzitten
de rechter maar met moeite kon
worden bijgehouden. Publiek en
journalisten moesten veelvuldig
grinneken en de op publiciteit ge
richte Kujau toverde zelfs af en toe
een glimlach op de gezichten van
de rechters. In 1963 had hij Hitiers
neef 'Kurt' voor het laatst ontmoet
en die had hem toen een koffer vol
met originele Hitler-geschriften en
door de nazi-dictator geschilderde
aquarellen gegeven. „Dat was de
eerste keer dat ik met dat materiaal
_i contact kwam", aldus Kujau. Deze wilde 'alle' dagboeken van
Inmiddels had hij zelf ontdekt dat Hitier kopen en bood daarvoor
het beroep van kunstschilder zijn twee miljoen mark. Konrad Kujau
echte ambitie was. „Maar land
schappen liepen niet. De mensen
wilden veldslagen en oorlogsschil
derijen hebben. Vaak zei een klant:
„Schildert u daar nog maar een
Rommel bij". Tussendoor dist Ku
jau het avontuurlijke verhaal op
dat hij aan het eind van de jaren
zestig en in het begin van de jaren
zeventig regelmatig contact had
met de vroegere chef van de West-
duitse inlichtingendienst, generaal
Gehlen. Die had hem, omdat hij zo
goed kon vervalsen, een hele rij op
drachten verschaft.
Kujau schreef zijn eerste Hitier-
dagboek 'voor de grap'. Maar toen
de industrieel Fritz Stiefel, die ook
nazi-attributen verzamelde, dit zag,
was hij volgens Kujau buitenge
woon geestdriftig. Via Stiefel en de
ex-nazi Jakob Tiefenthaler kwam
Kujau in contact met de eveneens
naar nazi-artikelen speurende
Stern-redacteur Gerd Heidemann.
ging daar aanvankelijk niet op
maar toen Heidemann begon te
schermen met het uniform van
rijksmaarschalk Hermann Goring,
draaide hij 'om'. „Innerlijk wist ik
toen, die lever ik vijf dagboeken".
Heidemann zou Kujau aanvanke
lijk hebben gezegd dat de dagboe
ken niet voor Stern waren be
stemd, omdat dit blad 'veel te
links' was. Het ging er meer om dat
Martin Bormann, de vroegere chef
van Hitiers rijkskanselarij, nog
leefde en naar Zwitserland wilde
komen om zich internationaal te
rechtvaardigen. Daarvoor had hij
Hitiers dagboeken nodig.
Volgens Kujau dacht Heidemann
eerst dat de aan hem geleverde
dagboeken echt van Hitier waren.
Maar op 4 mei 1981 schreef hij in
het bijzin van de Stern-redacteur
in 'Hitiers handschrift'. Heide
mann zou toen gezegd hebben:
„Dat had ik altijd al gedacht".
ment gekozen met zijn tegen de
Arabieren gerichte verkiezingsleu
zen. Hij staat aan het hoofd van de
kleine Kach-partij, die door veel Is-
raliërs wordt gezien als racistisch
en fascistisch. „Ik ga ze uitleggen
dat dit een joodse staat is en dat
Umm el Fahm een joodse plaats is
die tijdelijk wordt bewoond door
Arabieren", zo bracht Kahane de
bedoeling van de mars onder woor
den.
Vertegenwoordigers van Umm
el Fahm hebben de politie ge
vraagd de demonstratie te verbie
den uit vrees voor gewelddadighe
den. Zij zeggen dat zij geen verant
woording kunnen dragen voor de
reactie van de ongeveer 25.000 Ara
bische bewoners van het stadje.
Honderden bewoners van Umm el
Fahm en omliggende plaatsen zou
den plannen hebben voor een te-
gendemonstratie en willen Kahane
beletten het stadje binnen te gaan.
Managua meldt
neerschieten
rebellen-toestel
MANAGUA (AP) - Het ministerie
van defensie van Nicaragua heeft
bekend gemaakt dat maandag een
Amerikaans vrachtvliegtuig is
neergehaald dat voorraden aan
voerde voor anti-sandinisten aan
de noordgrens van het land. Vol
gens de verklaring van het ministe
rie schoten sandinistische militai
ren het militaire transportvliegtuig
van het type c-47 maandagochtend
neer en is het toestel neergekomen
tussen de steden El Portillo en Pa
lo Grande in de provincie Jinotega.
"Het contrarevolutionaire be
voorradingstoestel, dat al eerder
soortgelijke vluchten heeft uitge
voerd vanaf Hondurees grondge
bied, is door strijders van het san
dinistische volksleger neergehaald
terwijl het wapens, voedsel en an
dere voorraden aanvoerde," aldus
de verklaring.
ADVERTENTIE
Meer op TV Betaal/Kabel TV Filmen op video
Rechtstreekse satelliet-verbin- De nieuwste ontwikkelingen. Op de Firato wordt de 8 mm video
dingen met TV-stations uit de Op de Firato krijgt u alle geïntroduceerd. Een primeur
gehele wereld. De laatste informatie uit de eerste hand.
stereo-TV ontwikkelingen.
Videospellen Het Elektron
Uiteraard komt deze Een overrompelende hoeveelheid
categorie ruimschoots aan technische voorlichting met als
Tele-software
Een nieuwe dimensie in
informatieverstrekking vo
Omroep Wonderland Muziek aktief
"Vanaf de Firato" is het thema Van bladmuziek tot
voor een hele reeks live _synthesizer.
91 Q,i„ Q cent Geopend: maandag t/m vrijdag van 10-17 uur, en van 19-22 uur, zaterdag en zondag van 10-17 uur. ucTCDnAM
OJ. OUg* - 7 SCJJl. Trein-Toegang-biljet bij NS-stations. tAMO 1 EitVLI/\iVI
