'Versnippering funest voor
literatuur'
Nü een voiture, later de facture?
Kunst in
het 1
kort
KeesVerwey schenkt Haags Gemeentemuseum drie schilderijen
Heibel rondom Zuidafrikanen op Kunst in
Vocalistenconcours Den Bosch
Herman de Coninck,
hoofdredacteur van het
Nieuw Wereldtijdschrift
VLAANDEREN BOVEN
Tot 30 september bij
1(I0NDERDAG 23 AUGUSTUS 1984
RADIO-TV-KUNST
PAGINA 17
Smidse
jeeldhouwer
kef an Buys
)verleden
jEIDEN - De Leidse kunstenaar
t C»tefan Buys is zondag onverwacht
n iverleden. Stefan Buys, geboren in
N(943 in Amsterdam, volgde zijn
kunstopleidingen aan de Konink
lijke Academie in Den Haag en de
te^cademie van Kunst en Vormge
ving in Den Bosch. Als beeldhou
der kreeg hij zijn grootste bekend-
ieid door de verschillende kunst-
/tjipdrachten die hij met name in de
daren zeventig verwezenlijkte, bin-
!oeien het kader van de percentagere-
[elingen.
ve Constructieve uitgangspunten
Vormden veelal de basis voor deze
)mgevingssculptures binnen het
>pdrachtenkader. Ook zijn niet ge-
Donden werk kende een construc
tieve, elementaire basis waarop be
grippen als stapeling, doorsnij
ding, ritmering van toepassing
deF«n-
ge Zijn bescheidenheid zorgde er
(/oor dat hij als beeldhouwer alleen
iein kleine kring gekend en gewaar
deerd werd. Enkele van zijn kunst-
oé>pdrachten zijn in Leiden uitge-
ta/oerd. Buys ontwierp voor de
Heroën van Prinsterenschool zit
irppeel constructies, alsook voor de
ifeJenaplanschool 'De Kring' in
jicOegstgeest. In de beeldentuin van
het Stedelijk Museum 'Lakenhal'
staat een groot stalen (staal en hout
vormden de basismaterialen voor
ëtzijn kunstwerken) sculptuur, 'Con
structie 1971-1978' geheten.
at Hoewel Stefan Buys de laatste
HAARLEM (GPD) - De 84-jarige
Haarlemse kunstschilder Kees
Verwey heeft het Haags Gemeen
temuseum drie recente schilderij
en geschonken. De werken zijn In
terieur atelier, Stilleven met boe
ken en Compositie met papieren
doos. Het Rijksprentenkabinet in
Amsterdam heeft van Kees Ver
wey vijftig tekeningen gekregen.
John Sillevis van het Haags Ge
meentemuseum spreekt van een
belangrijke schenking en zegt dat
deze voor het museum aanleiding
is in enkele zalen een groep
werken van Verwey, die in de laat
ste paar jaar zijn ontstaan, te tonen
samen met enige werken van vroe
ger datum, die al tot de museum
collectie behoorden.
„Het werk van Verwey kent vele
schakeringen", aldus Sillevis. „Hij
is bekend geworden om zijn por
tretten, onder anderen van Lode-
wijk van Deyssel, Roland Holst.
Georgette Hagedoorn en prinses
Juliana".
Dat Verwey naast schilderijen en
aquarellen ook tekeningen maakt,
die welhaast abstract genoemd
kunnen worden, is aan veel minder
mensen bekend, zegt Sillevis. In
deze tekeningen experimenteert
Kees Verwey met allerlei vormen,
zoals cirkels en parallelle lijnen, en
met aanduidingen in kleur en om
lijning, die aan mozaieken doen
denken.
De conservator tekeningen van
het Rijksprentenkabinet P. Schat-
born is heel erg blij met de schen
king: „De tekeningenaanwinst be
staat uit een selectie representatie-
we werken uit al zijn perioden. Zij
omvat vijftig werken die een mooie
aanvulling vormen op de dertig
Verweys die wy al bezaten en die
in de jaren '50 werden verkregen.
Daaronder zijn portretten uit een
reeks die Verwey van Anthony
Kok, dichter en mede-oprichter
van De Stijl, maakte. En van die
Kok-serie bezaten wij al een aan
tal".
Een deel van Verweys schenking
aan het Rijksprentenkabinet zal
van 14 september tot 16 december
te zien zijn op een tentoonstelling
in het Rijksprentenkabinet, die ge
wijd is aan aanwinsten van de afge
lopen anderhalf jaar. In het Bulle
tin van het Rijksmuseum zal over
enige tijd nader op Verweys schen
king worden ingegaan.
De presentatie die van 8 septem
ber tot en met 21 oktober in het
Haags Gemeentemuseum wordt
gehouden is, zo zegt John Sillevis,
„een prelude op de overzichtsten
toonstelling van Verwey, die vol
gend jaar ter gelegenheid van de
85e verjaardag van de schilder
wordt samengesteld".
(foto De Lakenhal)
jaren de zee verkoos boven het
kunstenaarschap, is hij voor de
kunst in Leiden een belangrijke fi
guur geweest. Niet alleen had hij
zitting in de Culturele Raad, maar
vervulde hij tevens jarenlang een
belangrijke funktie in de BKR-aan-
koopcommissie. Zijn inzet voor de
Leidse kunst was niet direkt waar
neembaar. Op de achtergrond was
zijn invloed echter van groot be
lang.
Met het heengaan van Stefan
Buys heeft Leiden een van zijn
meest consciëntieuze kunstenaars
verloren.
DEN BOSCH (ANP) - Het meedoen
van twee Zuidafrikanen aan het
internationaal vocalistencon
cours in Den Bosch heeft bij di
verse afdelingen van politieke
partijen de nodige wrevel gewekt.
De VARA, die jaarlijks een prijs
beschikbaar stelt, heeft daar nu
om dezelfde reden van afgezien.
Dit heeft een woordvoerder van
deze omroeporganisatie meege
deeld.
De PvdA en de PSP in de Bra
bantse hoofdstad hadden de VA
RA ingelicht over de komst van
de Zuidafrikanen. De PvdA-frac-
tie in de gemeenteraad heeft het
college van B en W gevraagd hoe
het mogelijk is dat de twee Zuid
afrikanen aan het concours deel
nemen. De fractie is bezorgd dat
het karakter van het concours
daardoor wordt aangetast. Ook de
plaatselijke afdelingen van PSP,
PPR en CPN hebben zich in kriti
sche bewoordingen uitgelaten
over de deelneming.
Volgens Frans van der Ven,
voorzitter van de stichting é-Her-
togenbosch Muziekstad en als zo
danig verantwoordelijk voor de
organisatie van het concours, ne
men de Zuidafrikanen op per
soonlijke titel deel. „Wij zijn aan
gesloten bij een federatie van in
ternationale concoursorganisa
ties. De statuten van die federatie
bepalen dat geen enkele deelne
mer mag worden geweigerd van
wege zijn nationaliteit.
Het ministerie van buitenland
se zaken heeft de twee een visum
verstrekt omdat ze niet optreden
als vertegenwoordiger van Zuid-
Afrika. Van der Ven wijst er op
dat de organisatie van het con
cours de deelnemers niet zelf uit
nodigt: „Het is een open concours
waaraan iedereen kan deelnemen.
Dit jaar komen er mensen uit vie
rentwintig landen". Overigens
zegt Van der Ven er begrip voor te
hebben dat het meedoen van twee
Zuidafrikanen niet goed te verte
ren is. „Ik begrijp ook de houding
van de VARA. Die omroeporgani
satie heeft een bepaald standpunt
en voert dat consequent uit. Wij
op onze beurt zijn net zo conse
quent". Het internationaal voca
listenconcours wordt in Den
Bosch gehouden van 25 augustus
tot en met 5 september.
ROTTERDAM/DEN HAAG - De
gemeente Rotterdam wil graag een
architectuurmuseum in de voor
malige Gemeentebibliotheek aan
de Nieuwe Markt. In de maand
september wordt gedaan, alsof dat
pand nu al een museum is. Vanaf 5
september wordt een manifestatie
over moderne Japanse architec
tuur gehouden, die bestaat uit een
tentoonstelling, lezingen, video's
en een ontwerp-seminar. Voor dat
laatste onderdeel komt een aantal
toonaangevende Japanse architec
ten naar Rotterdam.
Ook wordt aandacht besteed aan
werk van Nederlandse architecten
en beeldende kunstenaars. Daarbij
ligt de nadruk op Rotterdam. Zo is
er een expositie over de herbouw
plannen voor Café De Unie. ont
worpen door J.J.P. Oud; over ar
chitect Van der Vlugt, ontwerper
van onder meer de Van Nelle fa
briek en over het Justus van Effen-
blok in de wijk Spangen.
Een van de lezingen wordt gege
ven door H. Klotz, directeur van
het onlangs in Frankfort geopende
Deutsches Architekturmuseum.
De expositie duurt tot en met 29
september en is dagelijks van 11
tot 17 uur geopend. Op zondag van
12 tot 17 uur.
Van 24 augustus tot en met 30
september organiseert het Ge
meentearchief van Den Haag in de
Haagse Pulchri Studio de tentoon
stelling 'Het verheerlijkt Den
Haag, achttiende-eeuwse aquarel
len en tekeningen door de familie
La Fargue en haar tijdgenoten'. De
tentoonstelling geeft een uitge
breid overzicht van wat er in de
achttiende eeuw geproduceerd
werd aan getekende stadsgezich
ten. Het grootste deel is gewijd aan
circa 200 aquarellen en tekeningen
die de Haagse, Scheveningse en
Loosduinse topografie tot onder
werp hebben. Te zien is onder
meer werk van kunstenaars als
Paulus Constantijn la Fargue, Cor
nells Pronk en Jan ten Compe.
Over Vlaanderen en het
Vlaamse culturele leven
wordt vooral in cliché's
gedacht. Vlaanderen is
het land van de 'domme-
kloten' en patat-eters.
Een land dat niet echt
bestaat en eigenlijk
maar één cultuur heeft:
die van het eten en drin
ken.
Met die ingesleten
vooroordelen wilden we
afrekenen. Want jonge
Vlaamse kunstenaars
als Anne Teresa de Keer-
semaeker (dans), Jan Fa-
bre (theater) en T.C. Ma-
tic (popmuziek) lijken
minstens zo vernieu
wend en ondernemend
als hun even oude Ne
derlandse collega's. We
gingen op zoek naar de
vruchtbare akkers,
waaraan al dit goede
kan ontspruiten en kre
gen daarbij ook onkruid
voor de voeten gewor
pen.
Vandaar ook de titel
van de serie. Raymond
van het Groenewoud
laat zich in zijn lied
'Vlaanderen boven' zo
wel positief als negatief
uit over zijn geboorte
land ("Vlaanderen bo
ven, waar de mensen be
langrijk zijn, en de bui
ken omvangrijk zijn").
Vandaag deel 5, met
Herman de Coninck,
dichter en tijdschriftma
ker. Over het Vlaamse li
teraire leven, of wat
daar voor door gaat.
BERCHEM Dichter Herman de Coninck, voorheen
journalist bij het in Vlaanderen razend populaire week
blad HUMO en thans hoofdredacteur van het Nieuw
Wereldtijdschrift (NWT), woont in een fraai, kolossaal
huis te Berchem, een plaats die is vergroeid met de stad
Antwerpen.
In dat Jugendstil-huis, waarin
Hans en Grietje by wijze van
spreken elk moment kunnen
binnenkomen, vertelt De Co
ninck dat hij een stapel inzendin
gen voor het NWT moet terug
sturen. Tegen een tafelpoot staat
dan ook een tas vol manuscrip
ten van auteurs die het podium
der letteren maar wat graag wil
den betreden, maar vooralsnog
tevreden zullen moeten zijn met
een plaats achter de coulissen.
"Toch valt de kwaliteit van de
afgewezen gedichten en verha
len me nog mee", vertelt de
hoofdredacteur. "Zo slecht zijn
ze nou ook weer niet; eerlijk ge
zegd had ik verwacht dat de pro-
dukten die ik zou afwijzen veel
slechter zouden zijn".
Het Nieuw Wereldtijdschrift
wordt uitgegeven door de
Vlaamse uitgeverij Manteau. Eén
van de weinige literaire uitgeve
rijen in België. Het opvallende
van dit nieuwe tijdschrift is dat
doelbewust wordt geprobeerd -
tenminste, zo lijkt het - om de
Nederlandse markt te veroveren.
In zeker opzicht is dat uniek
omdat Vlaamse tijdschriften
doorgaans de grens niet overko
men; en gebeurt dat wel, dan
worden ze meestal slechts gele
zen door een paar Nederlandse
literatuurliefhebbers, die Vlaam
se voorouders hebben.
door
Wim Brands en
Ariejan Korteweg
Als we De Coninck vragen of
doelbewust wordt gepoogd om
de Nederlandse lezer te verschal
ken, antwoordt hij - aarzelend,
zoals vaker tydens dit interview:
"Wat in Nederland wordt ver
kocht, is meegenomen, zo den
ken we erover. Op dit moment
worden er in Nederland zo'n
drieduizend nummers verkocht
in de losse verkoop; in Vlaande
ren zijn dat er ongeveer zeven
duizend. We hebben veertien
honderd abonnees. Niet veel?
Ach, Belgen abonneren zich niet
zo snel; die kijken eerst de kat
een tijdje uit de boom".
"Een specifiek Vlaams tijd
schrift is het overigens niet, hoe
wel we niet schromen om Vlaam
se onderwerpen aan te snijden.
Een voorbeeld daarvan is het in
terview met cultuurminister Po-
ma. Na plaatsing krijg je van Ne
derlandse zijde dan wel opmer
kingen in de trant van: daar zit ik
als Nederlander niet op te wach
ten. Maar eerlijk gezegd vind ik
dat eng Hollands gedacht".
Het Vlaamse literaire leven
maakt al sinds jaar en dag een
suffe indruk. Na het debuut van
Herman de Coninck: "Mensen hebben geen geld meer voor
skivakanties. Dus gaan ze maar gedichten schrijven".
(foto Ariejan Korteweg)
Walter v/d Broeck is er niet zo
veel meer gebeurd. Zo weinig
zelfs dat de generatie van zeven
tig zich de stille generatie noem
de. Het Vlaamse scheidkanon
Tom Lanoye zei hierover: "Je
moet daar maar trots op durven
te zijn. Jezelf de stille generatie
noemen, dat is toch een rationali
satie van je eigen gebrek!"
Als we aan De Coninck vragen
of het NWT de Vlaamse letteren
nieuw leven zal proberen in te
blazen, antwoordt hy: "Manteau
heeft mij ook de kans gegeven
om een tijdschrift te beginnen
omdat het NWT misschien kan
fungeren als fuik voor nieuw ta
lent. Een klimaat scheppen voor
goede literatuur, die pretentie
hebben we wel een beetje. Als je
kijkt naar wat er in Vlaanderen
verschijnt aan blaadjes, dan kun
je maar tot één conclusie komen:
die versnippering is funest voor
de literatuur".
"Het literaire leven is dan ook
inderdaad bepaald suf te noe
men. Polemiek als literair genre
bestaat nauwelijks in Vlaande
ren. De kritiek is een grijze brij.
Er zijn noch uitschieters naar bo
ven, noch naar beneden. De
Standaard der Letteren, goh, dat
stelt hier heel wat voor, maar als
je het goed leest, dan kun je al
leen maar tot de slotsom komen
dat het ook niks is".
(De Standaard der Letteren is
de literaire bijlage van De Stan
daard, een krant die in Vlaande
ren doorgaat voor een kwaliteits
courant, red.)
Zoals De Coninck al zei: er is
vooral sprake van een grauwe
middelmaat door de schier on
overzienbare versnippering.
Neem bijvoorbeeld de poëzie-
uitgaven. In Nederland zal geen
enkele uitgeverij zo gek zijn om
tien bundels per jaar op de markt
te brengen. Afgezien van het feit
dat dat onmogelijk is - zoveel ta
lent is er immers niet - zal dat
ook niet gebeuren uit praktische
overwegingen: je moet de markt
niet verzadigen.
De Coninck: "In Vlaanderen
gebeurt dat wel. Uitgeverij Orion
schroomde er vroeger bijvoor
beeld niet voor om twintig bun
dels per jaar te maken. R^jp en
groen, alles kwam op de markt,
van een schifting was absoluut
geen sprake. Goed, al die bun
dels komen bij de recensenten,
maar die kunnen natuurlijk ook
door de bomen het bos niet meer
zien, met als gevolg dat er mets
wordt gekritiseerd, met als ge
volg dat dichters geen enkele
weerklank ondervinden. Ik ken
dichters die zich na het verschij
nen van z'n bundel een paar da-
gen bezatten. Uit ellende, want
er is geen kritiek".
Toch worden er tegenwoordig
in Vlaanderen veel poëzie-
avonden georganiseerd, een op
leving? Nee, oordeelt De Co
ninck. "Dat is een crisisver
schijnsel. Mensen hebben geen
geld meer voor skivakanties, dus
gaan ze uit liefhebberij maar ge
dichten schrijven, want dat is
een goedkope bezigheid".
Garnituur
Voor literatuur heeft de
Vlaamse overheid weinig geld
over. De Coninck: "Vergeleken
met Nederland dan. Wat steunt
de Nederlandse overheid nou?
De tweede garnituur, zou ik zeg
gen, een garnituur die overigens
wel recht van bestaan heeft; het
is goed dat die schrijvers geld
krijgen. In België gebeurt dat
niet. Je wordt hier dus ook niet
in de gelegenheid gesteld om
rustig - gesteund door de over
heid - toe te leven naar een lite
raire carrière".
Door de geringe overheids
steun hebben Vlaamse vertalers
geen leven. Vertalers zijn er dan
ook niet volgens De Coninck. "In
Nederland heb je zoiets als een
additioneel honorarium, hier
niet. Er is geen subsidie voor ver
talers".
Waarna hij vertelt over een in
terview met minister Poma. Be
staat er in Vlaanderen een addi
tioneel honorarium, wilde de in
terviewer weten. Poma had geen
idee. Hij zou het laten uitzoeken
door een medewerker. Het ant
woord was ja, maar de medewer
ker bleek een paar zaken door el
kaar te halen: hij verwarde subsi
die met het geld dat de Vlaamse
overheid besteedt aan het pro
moten van Vlaamse literatuur in
het buitenland.
"Ik weet niet of je dat moet toe
schrijven aan desinteresse. Po
ma moet waken over zeventien
uiteenlopende aangelegenheden.
Dat varieert van bescherming en
luister van de Nederlandse taal
tot het jeugdbeleid. Een goed
overzicht over alle beleidsonder
delen heb je daardoor natuurlijk
niet. Letteren staan overigens
duidelijk onderaan z'n lijst".
Aan het einde van het inter
view laat De Coninck een literai
re prys zien die hij mocht ont
vangen. De Yang prijs. De win
naar krygt een stuk papier dat
voor een oorkonde moet door
gaan en ontvangt geen geld.
"Op het gebied van literaire
prijzen heerst dezelfde inflatie
als op het terrein van de poëzie
bundels. Je hebt de prijs van de
stad Aalst, van de stad Tielt, en
ga zo maar door. Ik geloof dat ik
er wel acht heb gehad".
ADVERTENTIE
OP 1 JUN11985 PAS BETALEN.
Zin om zorgeloos de winter tegemoet te rijden?
Dat kan. Want als u vóór 30 september een fonkel
nieuwe Peugeot of Talbot koopt, kunt u profiteren van
een renteloze lening" tot 70% van de aanschafprijs.
Met een maximum van 10.000 gulden.
Na 30% aanbetaling gaat u tot 1 juni 1985 rijden
zonder rente te betalen of zelfs maar iets af te lossen
Die aanbetaling kunt u in de meeste gevallen
trouwens heel simpel oplossen door uw huidige auto
in te ruilen
Sterker nog: als uw auto meer waard is dan het aan
te betalen bedrag krijgt u de meerwaarde direct
contant in handen. En pas op 1 juni 1985 rekent u
verder af. Financieren kan dan natuurlijk ook Op onze
normale, gunstige condities. Dit bijzondere aanbod
$eldt voor alle modellen van Peugeot en Talbot, die
vóór 30 september '84 afgeleverd kunnen worden
Dus ook voor de bedrijfswagens
PEUGEOT TALBOT DYNAMISCH OP WEG
Interessant alternatief: autolening van 3 jaar met
50% rentereductie".
In plaats van de renteloze lening kunt u ook kiezen
voor een autolening van 3 jaar, met 50% rente
reductie." Na de aanbetaling van 30% betaalt u uw
autolening in 36 maanden af. Waarbij Peugeot Talbot
de helft van de rente voor z'n rekening neemt
U betaalt maar effectief 8,7% op jaarbasis.
Weer met een maximum van 10.000 gulden. En ook
dit aanbod geldt voor alle Peugeot's en Talbot's mits
vóór 30 september '84 aan u afgeleverd
Wij geven u graag alle bijzonderheden.
Peugeot's 104 vanaf f 13 795.-.
8^ 205 vanaf» 16 230.-(in 1.124 cmJ
t uitvoering). 305 vanaf f 19645.-,
V? 505 vanaf f 26.195 - Talbot s Samba
s M vanaf f 13 895.-; Horizon vanaf f 17195.-
Jr\ Solara vanaf f21195 -
Autobedrijf Den Hollander 8.V., Kon Julianalaan. tel.: 0171828554
Rijnsburg: Rijnsburgerweg 152. tel 01718 25564
Leiden
Automobielbedrijf J. Faas B.V., Oude Haven 7, tel 02522 12922
