Zeevisserij nog de problemen m Fraaie resultaten inspireren niet Nettowinst ABN loopt terug Beursweek Geldmarkten Ondanks toename investeringen Mayonaise en andere sauzen goedkoper Speciale ziekenbezoeker moet verzuim terugdringen Jansen de Wit vraagt uitstel van betaling Aantal banen in midden- en kleinbedrijf teruggelopen Winst? Wat is er mis in Nederland? PAGINA 6 ECONOMIE ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1984 DEN HAAG (ANP) - Het netto-resultaat van de Nederlandse zeevisserij is in 1983 niet verbeterd ondanks de flink toegenomen investeringen. De gezamenlijke zeevisserij kwam uit op een negatief resultaat van 27 miljoen gulden. Dit blijkt uit het jaarlijkse over zicht van het Landbouw-Econo- misch Instituut over de economi sche ontwikkelingen in de visserij. De investeringen namen vorig jaar met 34 procent toe tot 235 mil joen gulden. De totale besomming of omzet van de schepen steeg van 786 miljoen tot 869 miljoen gulden. De werkgelegenheid aan boord steeg met drie procent tot 3.400 ar beidsplaatsen. Mede door de ge lijktijdige stijging van het inkomen dat als loon aan de opvarenden wordt uitbetaald van 225 tot 254 miljoen gulden kon de hogere be somming niet worden omgezet in een verbeterd netto-resultaat, al dus het LEI. De besomming van de kottervis- serij steeg vorig jaar met elf pro cent tot 635 miljoen gulden. De gang van zaken was volgens het LEI niet voor alle categorieën ge lijk. De kleinere kotters behaalden dankzij de gunstig verlopen garna lenvisserij een beter resultaat. De middenslag kotters behaalden door teruggelopen kabeljauwvang sten tegenvallende resultaten. De na zes jaar weer op gang gekomen haringvisserij kon die tegenslag niet voldoende compenseren. De grotere kotters, die zijn gespeciali seerd op platvis, zagen de resulta ten weliswaar verbeteren, maar de netto-resultaten bleven negatief. De gehele kottersector zat 43 mil joen gulden in de min, aldus het LEI. In de grote zeevisserij werd net als in de kottersector de vloot uit gebreid. De nieuwe generatie grote vrieshektrawlers leverde volgens het LEI een belangrijk aandeel in de totale resultaten. De besom ming was hoger, evenals het inko men van de bemanning. De resul taten die de oudere generatie sche pen behaalde liepen enigermate te rug. De gehele sector behaalde een netto-resultaat van zeven miljoen gulden. In de mosselsector waren het de middelgrote en grote bedrijven die het beste scoorden. Tegenover een lagere aanvoer stonden hogere prijzen voor de mosselen, waar door de totale besomming van de sector gelijk bleef. De omzet van de Nederlandse visgroothandel- en industrie steeg het afgelopen jaar met 140 miljoen gulden en overschreed daarmee in het totaal de twee miljard gulden. Vooral de export droeg aan die stij ging by; in het binnenland steeg de opbrengst slechts gering. De categorie rond- en platvis nam het grootste deel van de stij ging, 90 miljoen, voor zijn reke ning. Naast een stijgende omzet van verse vis is volgens het LEI met name de verkoop van ver werkte produkten (gefileerde vis) toegenomen. In de sector schaal- en schelpdieren werd meer omge zet, vooral in de laatste categorie. De export is in deze sector van nog grotere betekenis dan voor vis- en visprodukten. Het gaat om garna len, mosselen, kokkels en oesters. DEN HAAG (ANP) - Een aantal fabrikanten van mayonaise en dergelijke sausen zal met in gang van 1 september zijn prij zen verlagen omdat op de grondstoffenmarkt van plantaardige oliën een prijsda ling is opgetreden. De prijsda ling is afhankelijk van het per centage olie, maar zal maxi maal 60 cent per liter verwerkte olie bedragen. Voor mayonaise waarin tachtig procent olie is verwerkt komt de daling op 48 cent per liter. Afhankelijk van het oliepercentage bedraagt de daling voor fritessausen 15 tot 21 cent per liter. De Nederlandse Vereniging van Fabrikanten van Mayonai se, Slasausen, Pikante en Aan verwante Sausen heeft dit vrij dag meegedeeld. Eerder deze week maakten de fabrikanten van margarine en halvarine eveneens een prijsdaling be kend in verband met de prijs daling van oliën op de wereld markt. AMSTERDAM (ABN) - De netto-' winst van de Algemene Bank Ne derland (ABN) in het eerste half jaar van 1984 is uitgekomen op f 172,2 miljoen. Dat is 24,7 procent lager dan de winst over de eerste helft van 1983, die f 228,6 miljoen bedroeg, zo heeft de bank gisteren bekendgemaakt. Het brutoresultaat daalde met 13,9 procent van f 690,2 miljoen tot f 594,6 miljoen. De ABN heeft f 300 miljoen opzij gelegd voor eventue le stroppen (vorig jaar f324 mil joen). De bank zegt een voortgezet te druk te verwachten op de resul taten en houdt voor heel 1984 reke ning met een winst die lager zal zijn dan in 1983. De ABN schrijft de daling van de winst toe aan een vrij scherpe achteruitgang van de rentemarge (het verschil tussen de rente die wordt ontvangen op uitgeleende gelden en de rente die moet wor den betaald op aangetrokken geld) in het binnenland. Voorts wordt het resultaat gedrukt door het ach terblijven van de winstbijdragen uit het buitenland. Aangezien het voorlopig onwaar schijnlijk lijkt dat de binnenlandse, rentemarge zal verbeteren en dat daarvoor geen compensatie zal AMSTERDAM (ANP) - Controle door leken kan een rol spelen bij het terugdringen van het grote ziekteverzuim bij de Amsterdamse gemeente bedrijven. Het is nuttig een speciale ziekenbezoeker aan te wijzen die de zieke collega's reeds op de dag van hun ziekmelding kan ontmoeten. Dat staat in het onlangs aanvaarde actieplan ziekteverzuim bij het Amster damse energiebedrijf (GEB). Het GEB in de hoofdstad kampt met een groot ziekteverzuim: gemid deld vijftien procent. Ter vergelijking: bij de zusterbedrijven in Rotter dam, Den Haag en Utrecht is het verzuim respectievelijk acht, negen en tien procent. Wethouder Jonker van gemeentebedrijven in Amsterdam is enthou siast over het actieplan bij het GEB. Hij wil het plan ook toepassen bij de andere gemeentebedrijven met een hoog ziekteverzuim. Van lekencontrole gaat volgens de GEB-werkgroep een „motiverende werking" uit. UTRECHT (ANP) - Het in financië le moeilijkheden verkerende tex tielbedrijf Jansen de Wit heeft sur séance van betaling aangevraagd. Een bewindvoerder zal nu orde op zaken moeten stellen en bekijken wat er van het bedrijf nog te red den valt. Dat heeft districtsbe stuurder A. van Lieshout van de Industriebond FNV gisteren, na een gesprek met de directie van Jansen de Wit, laten weten. In de twee vestigingen van Jan sen de Wit in Schijndel en Emmen, waar sokken en panty's worden ge maakt, werken 475 mensen. Het bedrijf verkeert al geruime tijd in moeilijkheden en heeft in de afge lopen jaren 60 miljoen gulden aan overheidssteun (subsidie en lenin gen) ontvangen. De directie van Jansen de Wit liet vorige week weten de houd stermaatschappij te willen ontbin den zodat de beide vestigingen ge scheiden, in afgeslankte vorm, zou den kunnen voortbestaan. Het mi nisterie van economische zaken en de huisbankier hebben deze week echter laten weten dat ze voorlopig geen geld meer in het textielbedrijf willen steken èn drongen aan op surséance. Volgens vakbondsbestuurder Van Lieshout is nog niet alles ver loren: „Het is jammer dat de over heid en de bank het reddingsplan niet hebben geaccepteerd. Aan de andere kant kan het geen kwaad dat een bewindvoerder die plan nen nog eens rustig gaat bestude ren". Omdat er geen geld meer is om de werknemers van Jansen de Wit midden volgende week hun salaris uit te betalen is er bij de bedrijfs vereniging een verzoek ingediend bij te springen. Van Lieshout ver wacht dat daarbij geen problemen zullen ontstaan. DEN BOSCH - Opdraaien en gelijkzetten. De amateur-klokkenbouwers die deelnemen aan een groots opgezette expositie in het Noordbrabants Museum in Den Bosch, zijn klaar voor het publiek. Vijfjaar geleden begon een groep veelal bejaarde mannen aan deze hobby die voor velen is uitgegroeid tot een levenswerk: het nabouwen van historische uurwerken tot in de kleinste details. "Een uit de hand gelopen hobby", zeggen ze zelf. Ongeveer 30 staande en hangende stukken zijn tot 2 september in Den Bosch te bewonderen. (foto ANP) kunnen worden gevonden in uit breiding van de kredietverlening zal het resultaat onder druk blijven staan, zo meent de bank. Bij het vaststellen van de hoogte van de bijdrage van f 300 miljoen aan de stroppenpot (var) is ervan uitgegaan dat de risico's in het bin nenland kleiner worden, maar dat zij voor wat het buitenland betreft juist groter worden. Dat wordt vooral veroorzaakt door kredieten die de ABN direct of via andere banken heeft uitstaan in schulden landen. De winst per aandeel van f 100 nominaal bedraagt over het eerste halfjaar f 20,41 tegen f 28,30 over de eerste helft van vorig jaar en f 18,82 over de tweede helft van 1983. Er wordt een interimdividend uitge keerd van f 11 per gewoon aandeel. Omdat de winst over het hele jaar waarschijnlijk lager uitvalt dan vo rig jaar wordt het dividend geheel uitgekeerd in contanten. DEN HAAG (ANP) - Ondanks de verlaging van het minimum jeugd loon zijn er bij het midden- en kleinbedrijf in 1983 meer jëugdar- beidsplaatsen verloren gegaan dan in het grootbedrijf. Dit staat in het jaarverslag over 1983 van het Economisch Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (EIM) dat gisteren is gepubliceerd. In het totale midden- en kleinbe drijf daalde de produktie met 0,5 tot één procent. Er gingen 46.000 arbeidsplaatsen verloren. De ar beidstijdverkorting heeft in het midden- en kleinbedrijf nauwe lijks geleid tot herbezetting. Van de totale afzet van het be drijfsleven wordt ongeveer een derde gerealiseerd door het mid den- en kleinbedrijf wat neerkomt op 215 miljard gulden in 1983. Ter wijl als gevolg van een herstel van de internationale conjunctuur de afzet van het totale Nederlandse bedrijfsleven met twee procent toenam daalde de afzet van het midden- en kleinbedrijf met 0,5 procent. Het instituut verwacht dat het midden- en kleinbedrijf dit jaar meer van het economisch herstel zal profiteren dan vorig jaar. Door de teruggang van de inkomens en toenemende spaarzin bij de gezin nen zal de afzet van consumptie goederen ook in 1984 dalen. In 1984 zal de uitvoer ook bij het midden- en kleinbedrijf fors toenemen. AMSTERDAM- - Niet een her vatting, maar een afsluiting van de zomerhausse blijkt de beurs- sprong van vorige week donder dag in New York nu achteraf. Na die sprong van 30 punten, waar op ieder zijn hoop gevestigd had en die Wall Street bracht tot 1224, was het afgelopen. En deze week woensdag zakte de Dow Jones met een val van 15 punten weer door de 1200. Voor Amsterdam was het een grote teleurstelling, die met oog op een stroom van zeer gunstige winstcijfers bijzonder ongeluk kig was. Onze beurs, die vorige week vrijdag nog grote triomfen vierde met voor vele beursgroe- pen indexverbeteringen van vier tot vijf punten, moest nu alles weer inleveren. Na vier dagen handel stond het algemeen beursgemiddelde 4,5 punt bene den het slotniveau van afgelopen week. De ommezwaai in New York werd grotendeels toegeschreven aan moeheid na de forse hausse in de eerste beursweek van au gustus. Velen, vooral uit de we reld van de institutionele beleg gers, die juist waren opgevallen door wilde paniekaankopen bij het eerste het beste positieve beursbericht, begonnen hun overtrokken interesse voor de aandelenmarkt te verliezen. Nu Labourday in zicht komt, ziet het er ook niet meer naar uit dat Wall Street tot enorme zaken zal ko men. De vakantieperiode begint op zijn eind te lopen en de New- yorkse effectenbeurs gaat zich voorbereiden op de naderende door C. Wagenaar herfst, die voor het land door de presidentsverkiezingen nogal heel lijkt te worden. Toch heeft de zomerhausse geen algeheel eerherstel voor Wall Street opgeleverd, want nog altijd staat het koerspeil van rond 1200 een flink eind beneden de top van 1286 van begin januari dit jaar. Het verlies van 15 pro cent van eind juli werd door de recente hausse weliswaar tot zes procent teruggebracht, maar die zes procent verlies staat toch nog alfljd in schril contrast tot de winststijging van 40 procent die het Amerikaanse bedrijfsleven in de eerste helft van 1984 heeft laten zien. Nog altijd eist de angstpsycho se zijn tol in Wall Street. Ook de ze week waren daar weer de no dige aanwijzingen voor. Zo voer een nieuwe huiver door het Ame rikaanse bankwezen toen be kend werd dat de grote spaar bank in ernstige liquiditeitspro blemen was geraakt nadat een reeds toegezegde halfjaarwinst in werkelijkheid een even groot verlies bleek te zijn. Dit bericht veroorzaakte de nodige paniek. Vrees ontstond ook, toen bekend werd dat in juli de industriële produktie met bijna een vol pro cent was gestegen, terwijl er juist op enige verlaging was gere kend. Nog altijd bestaat hierdoor de kans op oververhitting van de conjunctuur. Dit te meer nu topman Volcker van de FED, de gezamenlijke Amerikaanse centrale banken, opmerkte dat de huidig hoog conjunctuur op den duur toch de inflatie zal aanwakkeren. Het nieuwe rumoer binnen de Ame rikaanse financiële wereld was niet gunstig voor de Amerikaan se obligatiemarkt en de dollar. Beide hepen terug; de dollar zelfs behoorlijk, nadat aanvanke lijk deze week de waarde nog tot f3,30 was opgelopen. Maar spe culatieve verkopen veroorzaak ten sterke druk op de dollar, tot prijzen rond de f3,22. Dit bracht de gulden flink om hoog. En binnen het Europese Monetaire Stelsel nam onze munt weer de bovenste plaats in. De obligatiemarkt ontleende hieraan krachtige steun, waar door een afglijden kon worden voorkomen. Na een lichte af brokkeling trad weer enig her stel in. Toch zal de Amro-bank volgende week nog een 9,25-pro- cent-lening plaatsen. De pas ge plaatste soortgelijke lening van de ABN noteert even beneden de 100 procent. Voor de grote internationale concerns zat deze week de beurs niet mee. De overwegend zeer fraaie winstcijfers vielen in een slechte markt. Daarbij wreekte zich nog het feit dat het hausse- karakter van de voorgaande week de verwachtingen nog eens extra hadden aangewakkerd. Er werd toen grif op forse winststij gingen over het tweede kwartaal vooruitgelopen en hoge hausse posities afgesloten. Daarom kon het haast niet anders dat zelfs winststijgingen van 100 procent of meer, zoals bij Philips en Ak- zo, hetzelfde lot ondergingen als vorige week Koninklijke Petro leum. De eerste beursreactie was er een van koersdalingen en verhe zen. Alleen Hoogovens kon eep paar gulden stijgen, maar hier is een winstverwachting van circa 200 miljoen gulden over 1984, na rond tien jaren van zware verhe zen, natuurlijk ook wel bijzonder fraai. Per saldo verloren de inter nationals deze week flink terrein en de index moest tijdelijk zelfs zes punten terug. Voor de banken was de situatie nóg ongunstiger, want hier ging 11,5 punt verloren. ABN verloor het meest, met als grootste ver lies zelfs 20 gulden, waarna enig herstel intrad. Rond zeven gul den gingen eraf bij Nationale Ne derlanden, Holec en ACF. Alleen Nijverdal ten Cate kon zeven gul den aantrekken op gunstige ver wachtingen. De Europese optiebeurs had minder te doen dan in de top- week van vorige week. Toen werd er voor in totaal 150.000 contracten afgesloten. Dit maal bedroeg dit aantal 124.500, of bij na 25.000 contracten per dag. Toppers aan de callzijde traden telkens op voor die aandelen waarvan de ondernemingen fraaie winstcijfers bekend maak ten. Zo sloeg Akzo een dagrecord van 9000 calls op maandag, en Hoogovens van 1400 calls op woensdag. Akzo en Philips wa ren overigens weer de twee meest verhandelde optiekandi daten. Zoals iedereen wel weet is het een lang achterhaalde gedachte om te denken dat bedrijven er op uit zijn een zo hoog mogehjke winst te maken. Beginnende on dernemers of minder geschoolde kleine zelfstandigen willen die vergissing nog wel eens maken. Ze sloven zich het hele jaar als bezetenen uit om maar zoveel mogelijk te verdienen. Vol trots produceren ze dan in januari hun schoolschrift met daarin de be haalde resultaten aan de boek houder of accountant, die zijn jaarlijke bezoekje brengt om de cijfers te ordenen. Deze man, gehard in het zaken leven, vertrekt dan pijnlijk zijn gezicht. Met afgewend hoofd wijst hij naar het cijfer onderaan de bladzijde, zachtjes en vertwij feld mompelend: "Wat is dat?". Want het antwoord vermoedt hij al. De enthousiaste middenstan der, eerst even geschokt door het vreemde gedrag van de boek houder, barst vol trots los: "Dat is de winst. Veel meer dan vorig jaar, het gaat uitstekend. Vol gens mij komt dat door die ver bouwing waardoor "Hoho", prevelt de boekhou der. "Mijnheer, dat is niet de be doeling. Luister naar mij en laat vooral dat schrift aan niemand ten op te bouwen, wordt nu in enkele jaren verkwanseld door een nieuwe generatie managers, die van toeten nog blazen blijken te weten. Philips heeft een nieu we topman en deze week stond in de krant te lezen, dat de winst over het eerste half jaar is ver dubbeld tot een half miljard gul den (na belasting). In Eindhoven moeten de oude leden van de fa milie Philips vertwijfeld naar hun hoofd hebben gegrepen. Wat voeren die jonge jongens daar uit? Is er dan niemand die ze in de gaten houdt? In de krant staat zelfs dat ze de rest van het jaar een verdere winststijging ver wachten! Maar niet alleen in Eindhoven zullen er in landhuizn en luxe verzorgingsflats de nodige kop jes thee zijn gaan trillen in de handen van oud-bestuurders die hun ochtendblad lazen. De fami lieleden van de margarinefabri kanten Van den Bergh en Jur- gens, die Unilever met hun eigen hand hebben opgebouwd, zullen zich afvragen wat er toch veran derd is sinds de boekhouder hen voor de eerste wereldoorlog had uitgelegd, dat winst omlaag moest. De jongens hebben nu het eerste halfjaar bijna een mil jard netto verdiend, weer meer dan vorig jaar. door Paul Frentrop zien. Het gaat om het volgende". En dan begint hij de trouwe de taillist uit te leggen dat winst voor accountants geld is waar van je ongeveer de helft moet weg geven aan de belasting. Kortom, ongeveer het duurste geld dat er bestaat; het is maar de helft waard van wat er staat. De deur uit De middenstander knippert met zijn ogen, maar luistert niet temin geboeid, terwijl de ge bruikte termen steeds ingewik kelder worden. Via de afschrij vingen, eenmalige kostenposten, aftrekbare bedragen, voor- en achterwaartse verliescompensa tie, voorraadverliezen en zelf standigenaftrek weet de boek houder hem langzaamaan duide lijk te maken dat dat bedrag on deraan de bladzij zo laag moge lijk moet worden. Geef-het over al aan uit. Koop auto's, machi nes, lijfrentes en ga op zakenreis, maar dat geld moet de deur uit zijn voordat het op die onderste regel beland. Kleine zelfstandigen hebben dit meestal binnen een jaar ge leerd. De goed opgeleide mana gers van het multinationale be drijfsleven is deze wetenschap al met de paplepel ingegoten. Als klein jochie hoorden ze zittend op de knie van en oom, die bij voorbeeld bij Ogem of RSV di recteur was, opgewekte gesprek ken over onkostendeclaraties. Eenmaal zelf op een hoge posi tie beland, slagen ze er allen uit stekend in de winsten zo laag mogelijk te houden. Grote cap tains of industry weten zelfs enorme bedrijven met goede produkten jarenlang diep in de rode cijfers te houden en op die wijze overheidssteun los te we ken, waarmee ze dan in het bui tenland nieuwe projecten opzet ten. Al het geld dat ze verdienen weten ze in machines te investe ren die niet blijken te werken. Of ze stoppen het in de fabricage van spullen waar geen vraag naar is. Wat er over is gebruiken ze.om zoveel mogelijk andere bedrij ven op te kopen en dan lenen ze nog extra geld bij de banken, waarover ze weer rente moeten betalen. Nog een forse extra on kostenpost. Verkwanseld Jarenlang is het Nederlandse bedrijfsleven er zo in geslaagd streeds weer de erbarmelijkste cijfers te presenteren. De win sten klapten gestaag ineen, de vermogenspositie van het be drijfsleven verslechterde en in iedere tafelrede kon weer wor den gewezen op de moeilijke economische omstandigheden, de wereldcrisis en het falende re geringsbeleid. Maar de erfenis die de giganten van ons industriële bestel in de naoorlogse periode hebben we De garenspinners van AKZO slaagden er jarenlang in op de verkeerde markten te opereren en de fusie van de bedrijven waaruit het concern is opge bouwd nooit helemaal goed voor elkaar kregen, zodat bijna tien jaar lang kostbare reorganisaties het resultaat drukten. Nu is plot seling in het afgelopen half jaar winst verdubbeld tot 400 miljoen gulden. Shell, dat wanhopig eigen aan delen inkoopt om toch maar wat met het geld te doen, slaagde de afgelopen jaren in het presente ren van een jaarverslag dat abso luut niet meer aangeeft hoeveel de multinational nu eigenlijk verdient, dankzij omrekentruc met dollars, ponden en guldens. Maar heeft nu beschroomd moe ten erkennen dat de winst tussen april en juni weer met 25 procent is gestegen. Per maand heeft het concern toen meer dan een mil jard niet meer te verdoezelen guldens verdiend. Zelfs Hoogovens Zelfs de meest notoire verlies gevende bedrijven in Nederland, Hoogovens en KLM, waar de staat dus ook een groot aandeel in heeft, hebben winsten moeten melden. Op persconferenties moest de directie schoorvoetend toegeven een verdere opgaande lijn in de resultaten te verwach ten. Dit alles is bedroevend. Het is duidelijk dat de nieuwe genera tie bedrijfsbestuurders niet op zijn taak is berekend. Jarenlange tradities die Nederland groot hebben, gemaakt worden over boord gezet. Wat-moet er gebeu ren als die winststijgingen door zetten? Menige oude rot zal het zich afvragen. Voor je het weet komen er nieuwe looneisen of hogere belastingen. Alleen bij de banken is nog echt ondernemerstalent aanwe zig, al hebben ze er wel lang over gedaan. Terwijl overal ter wereld de banken al begin juli hun cij fers over het eerste half jaar pu bliceerden, zijn Amro en ABN in Nederland tot nu toe de enige die er deze maand na lang rekenen in zijn geslaagd een daling van de winst te melden. Amro deed het bescheiden met vijf procent minder, maar ABN wist gisteren maar liefst een 25 procent lagere winst te presenteren. Deze prestatie van het altijd als weinig creatief beschouwde bankwezen is des te knapper, omdat banken nauwelijks nog nieuwe posten van de belasting af kunnen trekken. Hun boek houding is de afgelopen jaren al zo geperfectioneerd, dat ze nau welijks meer belasting betalen, hoeveel winst ze ook maken. Er is dan ook alle reden om er op te vertrouwen, dat de andere ban ken niet zullen achterblijven en eveneens winstdalingen laten

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 6