Büch als
literair
detective
W
Krankzinnige situaties in
livings 'De beren los'
Een soepel verteller
DE
KEER
Zeldzame klasse
in 'Kleine Sofie'
rondvliet
IKLSEVIERS
DE TIJD
PAGINA 14
BOEKEN
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1984
Drie romans had de Ameri
kaanse auteur John Irving op
zijn naam staan toen zijn uitge
ver hem aanraadde voor zijn
volgende boek een andere uit
geverij te zoeken. De verkopen
van die eerste drie boeken wa
ren niet om over naar huis te
schrijven. Van Irvings eerste
ling, 'Setting Free the Bears'
waren 6200 exemplaren ver
kocht, van zijn tweede roman
'The Water Method Man' wer
den er nauwelijk 7000 afgezet,
van zijn derde 'The 158-Pound
Marriage' net 2500 exemplaren.
De uitgever zag het niet meer
zitten.
Irving zocht en vond een an
dere uitgever en leverde deze
zijn vierde roman 'The world
according to Garp'. Het werd
een wereldwijde bestseller
waarvan alleen al in de Ver
enigde Staten meer dan 3 mil
joen exemplaren werden ver
kocht... Irving vergaarde we
reldwijde roem en overtrof het
succes van 'Garp' met zijn vol
gende roman 'The Hotel New
Hampshire'.
In ons land bracht Agathon
'De wereld volgens Garp' uit.
Al snel gevolgd door 'Het Hotel
New Hampshire'. Beide boe
ken liepen goed. Zo goed dat
Agathon ook 'De Watermetho-
deman' uitbracht en - onlangs -
Irvings debuut 'De beren los'.
Het wachten is nog op een ver
taling van 'The 158-Poud Mar
riage'.
'De beren los' is het verhaal
van Graff en Siggy, twee ge
sjeesde Weense studenten die
op een motorfiets een trektocht
door Oostenrijk maken. Siggy
is een dichterlijk aangelegde fi
losoof die op een notitieblok
zorgvuldig zulke diepzinnige
wijsheden noteert als: "Goede
gewoonten zijn het waard om
fanatiek over te doen" en: "Oh
leven - vette zeepbel, spatbe-
reid! Het Noordlot heeft voor u
de juiste speld".
De introverte Graff is de ver
teller. Hij verhaalt hoe Siggy op
het idee komt om de dieren uit
de Weense dierentuin los te la
ten.
Het duo onmoet tijdens hun
trektocht het meisje Gallen dat
Graff liefderijk verzorgt wan
neer hij (door de gloeiend hete
uitlaten van de motorfiets) ge
wond raakt. Siggy reist alleen
terug naar Wenen waar hij een
nacht doorbrengt in de dieren
tuin om de mogelijkheden voor
de vrijlating van de dieren te
onderzoeken.
Siggy noteert zijn bevindin
gen op zijn notitieblok en dat
relaas is in het hart van het
boek opgenomen in korte
hoofdstukken die worden afge
wisseld met Siggy's "uiterst
suggestieve biografie". Siggy
komt bij een gecompliceerd on
geval om het leven waarna
Graff besluit naar Wenen terug
te keren om de dieren te bevrij
den. Hoe dat uitpakt zal ik hier
niet verklappen, maar wie Ir
ving kent weet dat Graffs actie
ongetwijfeld op een chaos uit
loopt.
Irving is een begenadigd au
teur met een stijl die stoppen
met lezen heel moeilijk maakt.
Elke bladzijde bevat een han
deling, of een aanzet tot een
handeling die nieuwsgierig
maakt naar de afloop. Irving
heeft, dat was bekend van
'Garp' en 'Hotel', een voorliefde
voor krankzinnige situaties en
handelingen. In 'De beren los'
valt er voor de liefhebber van
dit genre veel te genieten. Uit
stekende vakantieliteratuur
dus.
De beren los, John Irving,
uitg. Agathon, 34,50
HANS VELDHUIZEN.
Voor lezers die enigszins op de
■hoogte zijn van Boudewijn
Büchs bijna maniakale passie
voor het geschreven woord zal
het niet als een volslagen ver
rassing komen dat er van deze
dichter/schrijver onlangs bij
uitgeverij De Arbeiderspers
een boek is verschenen over
zijn 'jachtterrein', een boek dat
- hoe zou het anders kunnen -
de titel 'Bibliotheken' draagt.
In deze verzameling artikelen
brengt Büch verslag uit van
zijn literaire detectivewerk in
bibliotheken over de gehele
wereld. Als een voortreffelijk
gids maakt hij de lezer wegwijs
in de staatsbibliotheek van het
eilandenrijk Fiji, in de Strahov-
bibliotheek in Praag, in de fon
kelnieuwe Openbare Biblio
theek van het Nieuwzeelandse
Auckland, in de Maltezer-rid-
derbibliotheek in Valletta,
maar ook in onze eigen Biblio-
theca Thysiana aan het Rapen
burg in Leiden, waar de rechts
geleerde Thysius een boeken
schat heeft bijeengebracht "die
■een uniek inzicht geeft in de
lectuur van een zeventiende
eeuwse heer van stand".
Eén van de aardigste artike
len vond ik dat over de Royal
Library in Malta. Büch citeert
in dit stuk William Makepeace
Thackeray, die het eiland in
1844 bezocht. Hij schreef: "Er is
een goede, oude bibliotheek
stampvol met goede, oude boe
ken (geen werken betreffende
moderne wetenschap, reizen en
geschiedenis maar goede, ou
de, nutteloze boeken uit de
laatste twee eeuwen) en nie
mand valt je lastig door deze
boeken te lezen."
De leesdrift van de Maltezers,
die in de Royal Library toch
een van de voornaamste collec
ties op het gebied van de ge
schiedenis der kruistochten en
de mediterrane historie tot hun
beschikking hebben, is er sinds
1844, zo blijkt Büch, niet erg op
vooruitgegaan: "Rijen boeken
waarvan men watertandt staan
door de boekwurm aangetast,
met vliegertouw bijeengehou
den, op de plank. Deze boek
werken worden niet uitge
leend, erger nog: ze worden
zelfs niet van de plank gehaald.
Er zou slechts pulp overblijven.
Zaagsel en wormen."
Ook in Heidelberg moet
Büch 'even tussen de rekken'.
Daar bezoekt hij de Universi
teitsbibliotheek, waar men vol-
De Bibliotheca Thysiana aan het Leidse Rapenburg: 'uniek inzicht'
gens hem te maken heeft met
een 'bibliofiel Falklands-pro-
bleem'. Heidelberg werd name
lijk in 1622 veroverd door het
keizerlijk-katholieke leger en
daarbij vielen 3500 uiterst kost
bare handschriften en vijfdui
zend boeken in handen van de
toenmalige paus. Het grootste
gedeelte van die 'krijgsbuit' be
vindt zich heden ten dage nog
in het Vaticaan, waar de gesto
len waar overigens uitermate
goed lijkt te gedijen.
Indrukwekkend is de feiten
kennis die Büch in 'Bibliothe
ken' tentoonspreidt. Je voelt
dat het hem er niet om te doen
is 'de pauwstaart van zijn ijdele
belezenheid uit te zetten', maar
dat het een grote liefde voor het
boek is die hem drijft. Niet zo
verwonderlijk natuurlijk voor
iemand die reeds als teenager
'boeken en bibliotheken mooi
er vond dan meisjes.'
'Bibliotheken' is een 'lekker'
boek dat wemelt van de aardige
anecdoten, die door Büch op
luchtige, ironische wijze wor
den geserveerd. Het zal Uw
leeshonger op uiterst smakelij
ke wijze weten te stillen, waar
mee ik niet bedoel dat u het op
moet vreten, zoals Ernest-Jean
de Biren (1690-1722), die aan
boekenvraatzucht leed, mis
schien zou hebben gedaan.
Büch schrijft over deze biblio-
maan: 'Biren at boeken en pa
pier. Eerst smaakte hem alleen
wit velijn. Daarna ging hij over
op perkamenten werken. Be
schreven papier smaakte hem
beter dan bedrukt papier. Kost
bare werken verorberde hij op
die manier. Onder andere, toen
hij in Zweedse dienst was, het
enige exemplaar van een con
cept-Vredesverdrag met Rus
land. Zelfs geschreven rekenin
gen hield hij voor een lekker
nij."
In zijn artikel over de Zen-
tralbibliothek in Weimar haalt
Büch Goethe aan, die zijn be
diende met de volgende woor
den toespreekt: "Weet je, Vul-
pius, een bibliotheek is het bij
eengegaarde kapitaal van vele
generaties dat geruisloos onbe
rekenbare rentes opbrengt."
Van die rente, waarover Goethe
het heeft, lijkt mij 'Bibliothe
ken' een sprekend voorbeeld.
CEES VAN HOORE
Boudewijn Büch, Bibliothe
ken, Synopsis-reeks Arbeider
spers, Amsterdam 1984. ƒ34,50.
Tomas Ross heeft zich met vo
rige boeken vooraan in de rij
van Nederlandse thrillerau
teurs geschreven.
'Van internationale allure',
loofden de critici vrijwel una
niem zijn werk. Maar wel puur
Nederlands. Ross schroomde
ADVERTENTIE
BOEKHANDEL
LEIDEN LEIDERDORP
OEGSTGEEST - KATWIJK
VOORSCHOTEN
Alle op deze pagina besproken
boeken zijn bij ons direkt lever
baar, óf vla onze TERMINAL te
bestellen en dan binnen drie da-
gen verkrijgbaar.
in zijn 'Van koninklijke bloede'
zelfs niet prins Bernhard in een
hachelijke positie te plaatsen.
Er moest een Nederlandse ge
heim agent stevig in het geweer
komen om blijvende brokken
te voorkomen.
In Ross' jongste 'Het Poesj-
kin Plan' treffen we weer een
Nederlandse hoofdfiguur aan.
Als men mij vraagt waarom die
man nou zo nodig naar Rusland
moest om een aantal papieren
bij de KGB uit de kast te stelen,
dan kan ik dat niet één, twee,
drie navertellen. Ross hangt
wat dat betreft een erg ingewik
keld verhaal op.
Het is ook niet zo verschrik
kelijk belangrijk. Het fungeert
als de veel gebruikte kapstok.
Die doortastende man moet nu
eenmaal naar Rusland en dus
springt hij ergens boven het
Sowjetrussische land uit een
vliegtuig. Op de grond krijgt hij
wel wat hulp van dissidenten,
maar dat helpt hem ook niet
veel. De man moet als het ware
zonder riemen tegen de stroom
oproeien.
Het maakt deel uit van de
charme van Ross' werk. Hij
vertelt heel soepel, eenvoudig
en bondig het verhaal van een
geheim agent op een onmoge
lijke missie. Heel serieus, maar
na de verrassende ontknoping
kan men toch niet aan de in
druk ontkomen, dat Tomas
Ross tussen de regels door kni
poogt naar de lezers.
'Helden' en hun tegenspelers
zijn niet zo gemakkelijk te on
derscheiden als veel van de col
lega's van Tomas Ross willen
doen geloven.
'Het Poesjkin Plan', thriller
van Tomas Ross. Van Holke-
ma en Warendorf, prijs 22,50.
Avonturenboek
Wie op zoek is naar een recht-
toe-recht-aan avonturenboek
kan ik de jongste van Berkelyi
Mather aanbevelen. Deze voor
malige kolonel van het Britse
leger heeft net als in vorige ver
halen weer een grote hoeveel
heid actie bijeengeschreven in
'Ontsnapping uit Kanton'.
Het verhaal speelt zich af op
de helft van de vorige eeuw. De
jeugdige hoofdpersoon volgt
zijn broer, die wegens diefstal
met zijn vriendin uit Engeland
naar Australië wordt gedepor
teerd. Hij helpt hen te ontsnap
pen. Ze vluchten na een reeks
wilde belevenissen naar Hong
kong, waar ze eerst in een ty
phoon en later in een opstand
terecht komen.
Daarna gaat het weer naar In
dia, waar onze koene jongeling
in het leger wordt ingelijfd, de
sertie pleegt, veldslagen mee
maakt, enzovoorts. Het kan
niet op. Hij gaat zelfs op weg
naar de strop.
Natuurlijk: eind goed al
goed, maar voor het zover is
heeft men enkele aangename
avontuurlijke uurtjes doorge
bracht met de vooral handige
en geroutineerde verteller Ma
ther.
'Ontsnapping uit Kanton'
door Berkely Mather. Else
vier, prijs 16,50.
KOOS POST
Blik in de
weekbladen
L/n
VRIJ NEDERLAND
De Israëlische auteur Yehoshua,
aanhanger van de Verenigde Ar
beiderspartij, legt in Vrij Neder
land uit waarom hij drastisch van
mening is veranderd en nu een
voorstander is van een kabinet van
nationale eenheid. "Lang zal het
niet kunnen werken. Misschien
niet langer dan een jaar. Maar in
dat jaar zou een regering ons kies
stelsel kunnen veranderen, dat nu
de versplintering in de Israëlische
politiek heeft bewerkstelligd".
Over de Palestijnen: "Die weten
heel goed dat ze alleen maar hoe
ven te verklaren dat ze Israël er
kennen. De Palestijnen hoeven
niets te doen, niets weg te geven.
Alleen maar die ene zin uitspreken.
Zolang ze daartoe niet in staat zijn,
zijn ze niet rijp voor vredesonder
handelingen".
VN portretteert PvdA-kamerlid
Wim Meijer als een nieuw realist.
Over de betaalbaarheid van de so
ciale zekerheid zegt hij: "Als we
ooit weer regeringsverantwoorde
lijkheid zouden dragen, krijgen we
onherroepelijk met problemen te
maken waarvan de omvang niet
wordt onderkend. Waar we niet
zwaar genoeg aan tillen. Mijn
grootste bezwaar is dat aan de par
tij niet die keuzen worden voorge
legd, waar het in de linkse politiek
de komende jaren om gaat".
Verder in VN artikelen over de
atleet Carl Lewis en zijn ziekelijke
neiging om overal te laat te komen,
over de vraag of vrouwen minder
crimineel zijn dan mannen en
waarom, over het imago van de
Rolling Stones. Ook vertelt VN hoe
een poging van de Ikon-televisie
om vier Nederlandse generaals aan
het woord te laten gesmoord werd
in een optreden van de 'voorlich
tingsdienst' van defensie. "Derge
lijke eisen stelt zelfs het regime-
Bouterse niet aan journalisten",
had een Ikon-medewerker gezegd.
En toen mocht er helemaal niets
Het kleurkatern van VN gaat
voornamelijk over de toestand in
België tijdens de Eerste Wereld
oorlog.
Over gebrek aan belangstelling
voor zijn misdaden heeft de voor
malige nazi-beul Klaus Barbie - hij
wacht in Marseille nog steeds op
berechting niet te klagen. Dit
maal pakt de Tijd uit met een serie
van zes artikelen (overgenomen
van de Stern) over deze 'killer in
hart en nieren'. Het eerste handelt
over zijn na-oorlogse optreden in
Bolivia, waar hij in 1951 door de
Amerikaanse geheime dienst zou
zijn binnengeloodst en de hand
zou hebben gehad in verscheide
staatsgrepen.
Hoe schadelijk is kinderporno?
Edwin Kopper en Jet Kunkeler
gingen te rade bij de Amsterdamse
zedenpolitie, vertrouwensartsen
en onderzoekers. "De staat is ver
plicht zijn onderdaantjes te be
schermen. Dat zou wel eens een
hoger goed kunnne zijn dan de
vrijheid van meningsuiting". In de
Tijd ook aandacht voor de 'ge
weldsexplosie' langs de Noordhol
landse kust. Burgemeesters roe
pen om versterking, Kamerleden
spreken hun zorg uit, VW's kla
gen over de negatieve publiciteit,
cafébazen over de beschuldigende
vingers. Maar politie en justitie ge
loven dat er vooral sprake is van
komkommernieuws. "Ach, vorig
jaar viel er op de kermis ook een
dode".
Behalve een specialist op het ge
bied van de sportpsychologie, drs.
Peter Blitz, blijkt er een 'stichting
mentale begeleiding in de sport' te
bestaan. "Dat die Nederlandse
zwemmers hun haar punk lieten
knippen, dat is een teken van zelf
vertrouwen. Dat zien we hier veel
te weinig", zo weten de deskundi
gen te melden. Verder in de Tijd
een (foto)reportage over een eind
station voor thuisloze (oudere)
mannen, het Labrehuis in Eindho
ven en een interview met één van
de bewoners, mr Jan van den
Broek. "In feite zijn we allemaal
mensen die zwaar relatiegestoord
zijn". Drie pagina's tenslotte ruimt
het blad in voor Arjo Klamer, een
Nederlandse econoom die een
boek schreef dat hem in Amerika
een klinkende naam lijkt te bezor
gen.
Het nieuwe Academisch Medisch
Centrum in Amsterdam vormt de
hoofdmoot van de Haagse Post de
ze week. De Titanic van de gezond
heidszorg: een ziekenhuis waarin
voor alles 'te' kan worden gezet. Te
grootschalig opgezet, afdelingen
die langs elkaar heenwerken, inef
ficiënt beheer en chronische on
derbezetting.
Voorbeelden te over. Röntgenfo
to's met 'spoed' moeten elke avond
door een arts worden gezocht in
een labyrint van kamers, kasten en
bureaus. De grootschaligheid van
het medisch centrum werkt wanor
de in de hand. Medisch en admini
stratief personeel worden er moe
deloos van. Ook de patiënten on
dervinden de chaos aan den lijve.
Er is te weinig verplegend perso
neel en te veel te doen. Dat bete
kent eindeloos wachten, verzoeken
die niet worden ingewilligd, ang
sten die niet worden weggenomen,
want tijd om iets uit te leggen is er
niet.
HP portretteert de 72-jarige Joop
Zwart. Een man die als communist
begon en uiteindelijk aan de uiter
ste rechterkant van het politieke
spectrum belandde. Een man met
een wonderlijke levensloop: een
Nacht und Nebelgevangene, die
het concentratiekampleed zelf
heeft meegemaakt en nu aan de
kant van zijn vroegere vijanden
staat. Zwart zit er niet zo mee: 'ik
ben nou eenmaal een etter'.
Zwart heeft de pers gehaald van
wege zijn connecties met 'Florrie'
Rost-Van Tonningen, weduwe van
de NSB-topman. Bovendien is hij
van plan een nieuwe extreem
rechtse volksbeweging op te rich
ten. Programmapunten: herinvoe
ring van de doodstraf, krachtige
bestrijding van drugs, een beroeps
leger, beteugeling van de persvrij
heid, en ja wel: het dumpen van
buitenlanders met een oprotpre-
Verder biedt HP een verhaal
over de mislukking van de vuilnis-
verwerkingsfabriek VAM; de tot
stilstand gekomen uittocht van jo
den uit de Sowjet-Unie; deel twee
in de serie Tijdgeest, met dit keer
de post-modernen; en de man ach
ter de successsen van Babe en
Vanessa.
Begraven is niet meer wat het ge
weest is. Onder die kop brengt
Hervormd Nederland deze week
een artikel over het toch zo belang
rijke vak van begrafenisonderne
mer. Want, zo zegt een Amsterdam
se dominee: "Een goede rouwver
werking begint bij een goede be-
Het onlangs verschenen 'Klei
ne Sofie en Lange Wapper'
vormt in alle opzichten een
hoogtepunt in de Nederlandse
jeugdliteratuur die dit jaar is
verschenen. Een topprestatie
van schrijfster Els Pelgrom, die
tekenaar The Tjong Khing
heeft meegesleept naar een
produktie van zeldzaam ni
veau.
Laat het maar meteen gezegd
zijn: het boek gaat over de
dood. Geen aanlokkelijk gege
ven, zult u zeggen. Dat is waar,
maar de doordachte manier
waarop Els Pelgrom dit thema
gestalte geeft maakt dit boek
allerminst treurige lectuur.
Hoofdpersoon is Kleine So
fie, een zwaar ziek, bedlegerig
meisje. Op een nacht komen al
haar speelgoeddieren tot leven.
Onder leiding van de kat Terror
wordt besloten tot opvoering
van het spél 'wat er in het leven
te koop is'. 'Wat moeten we spe
len?', vragen enkele dieren.
'Als je meespeelt merk je dat
vanzelf. Want zo gaat dat in het
leven', antwoordt de kat. Ook
de nieuwsgierige Sofie meldt
zich voor een plaatsje op het to
neel, en het spel begint.
Sofie in het bos, nog in het be
zit van haar haar. (ill. The Tjong
Khing)
Een spel uit het leven gegre
pen. Daar ging het toch immers
om? Sofie belandt in een we
reld die echt lijkt. Het meisje
beleeft mooie momenten, maar
ervaart ook aan den lijve wat
kou, honger, verraad, willekeur
en ellende betekent.
Een van haar eerste lessen
leert ze op de jaarmarkt. Sofie
mag kiezen uit twee schalen:
een schaal vol voorspoed en ge
luk en een schaal vol ellende.
Wanneer zij uit de ene schaal
een warme jas kiest voor Lange
Wapper, moet zij er haar haren
voor inleveren. Voor wat hoort
wat. 'Sofie's hóófd was een ble
ke bal, als de volle maan in de
winter. Om haar heen werd ge
lachen, om dat kind dat er be
spottelijk uitzag met haar kale
hoofd'.
Zo leert Sofie in razend tem-
te koop is'. En overweldigd
door al haar indrukken roept ze
uiteindelijk: 'zoveel, zoveel!'.
Els Pelgrom had met de dood
van Sofie kunnen eindigen. Ge
lukkig heeft zij de lezer niet
met lege handen achtergelaten:
'Kom', zei Lange Wapper. Hij
nam haar hand en trok haar
mee naar het raam Lange
Wapper ging voorop, daarna
kwam Sofie en als laatste Ter
ror. Ze klommen door het raam
naar buitenSofie lachte. Een
eindeloze reis was begonnen'.
Door het. niet te laten bij de
dood van Sófie, maar een leven
daarna te suggereren blijft de
lezer een kil, leeg gevoel be
spaard. Het sterven van Sofie
wordt verzacht door de troo
strijke gedachte dat er geen
sprake is van een definitief ein
de.
Wat een schitterend boek!
Een modern sprookje, gewor
teld in het leven, dat jong en
oud zal ontroeren door de beel
dende manier waarop Pelgrom
Sofie's levensles en sterven uit
werkt.
'Wat gebeurt er eigenlijk met
je als je dood bent?', vraagt So
fie op de eerste bladzijde van
het verhaal. Niemand kan daar
op bevredigend antwoord ge
ven. Ook dit boek niet. Het kan
alleen troost bieden aan de ach
terblijvers. En dat doet het, in
ruime mate en op grootse wijze.
Blijkbaar heeft de uitgever
beseft wat voor kracht van dit
boek uitgaat en niet op een
dubbeltje gekeken bij de uit
voering. Het boek is ruim van
formaat en gedrukt op mooi pa
pier. Bovendien is elke bladzij
de gëillustreerd. En hoe! The
Tjong Khing, een van onze bes
te illustratoren, heeft het on
derste uit de kan gehaald.
Kleine Sofie en Lange Wap
per, Eis Pelgrom, ill. The
Tjong Khing, uitg. Querido, f
28,50.
MARGOT KLOMPMAKER
ADVERTENTIE
^7 BOEKHANDEL BV
y Haarlemmerstraat 117
Leiden-tel. 120421
7
algemene- en
assortimentsboekhandel
full-time
beste/afdeling
levertijd
vanaf 2 dagen
grafenis. Dat scheelt een slok op
een borrel. Een slechte begrafenis
zet de zaak van meet af aan ver
keerd op de rails".
HN bracht ook een bezoek aan
de vakbeurs voor begravers. En
daar blijkt dat ook op het gevoelige
terrein van de dood, kistenfabrie
ken elkaar met goedkope beurs-
aanbiedingen en nieuwe modellen
beconcurreren. 'Heeft u het ge
wicht van onze nieuwe grafkist al-
geraden? Vul de bon in en win!'
Hoofdprijs is een gouden collier
van drieduizend gulden. Volgens
een concurrent had zoiets vier jaar
geleden nog niet gekund, "en nu
nog maar net".
Ook een verhaal over de bede
vaart naar Lourdes, waar vele dui
zenden Nederlanders jaarlijks hun
heil zoeken. Maar ook in Lourdes
zijn criminaliteit en commercie om
de hoek geslopen. De dames kun
nen na tien uur niet meer veilig
over straat. Vrijwilliger Harm:
Voor mij bestaan er twee soorten
Lourdes. Het echte is dat van de
heilidommen, het andere is dat van
de kermis eromheen. Ik heb van
middag met een patient gewin
keld. Al die souvenirwinkeltjes, ik
werd er misselijk van".
Verder in Hervormd Nederland
een interview met de Belgische
schrijvr Jeroen Brouwers, 'Direc
tie van Shell doet of haar neus
bloedt', interview met Jan Renke-
ma de Nederlandse spelling en
'Het streven hoort bij het leven'.
meiden. Om dat aan te tonen sprak
EM met G.H. Hofmann, directeur
van een detectivebureau. Hij werkt
discreet en anoniem, vooral voor
bedrijven. "Vroeger", zo zegt hij,
"wilden bedrijven geen moeilijk
heden maken als er 20.000,- zoek
was, omdat er toch genoeg werd
verdiend. Dat is nu anders" en "De
meeste informatie verdwijnt in be
drijven langs kopieerapparaten".
Marius van Rijn gelooft dat de
kans op een hereniging van de bei
de Duitslanden laag moet worden
aangeslagen, gezien het verzet van
Moskou en de bezwaren van de
Westerse bondgenoten. In een arti
kel waarin de recente toenade
ringspogingen onder de loep wor
den genomen, concludeert Theo
Sommer, hoofdredacteur van Die
Zeit evenwel een andere reden
voor die toenadering en ziet hij wel
degelijk het voordeel: "Twee
Duitslanden die naast elkaar kun
nen bestaan in een blijvende natio
nale scheiding".
serie gaat Michel
van der Plas na wat zoal de proble
men zijn tussen de Nederlandse
kerkprovincie en het Vaticaan, dit
ter gelegenheid van het aanstaande
bezoek van de paus. Rome heeft,
zo blijkt hem, zeker begrip en
waardering voor de ontwikkelin
gen hier, Nederland geldt niet als
het zwarte schaap, maar er is wel
zorg om de vaak arrogante hou
ding van Nederlandse katholieken.
Een koersdaling van de dollar
ligt zeker in het verschiet, maar zal
nog enige tijd op zich laten wach
ten, aldus de analyse van econo
misch redacteur Verwoerd in het
omslagartikel "De dolle dollar".
