Joop den Uyl (65):
het heilige vuur
lijkt nu gedoofd
Oudste kamerlid nog steeds bij politiek betrokken
Singapore, 25
jaar welvarend
en onafhankelijk
'Chicago' wil tucht tegen Leidenaar Wiersinga
Reportage
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1984
PAGINA 13
Het is vandaag de nationa
le feestdag in de voormali
ge Britse kolonie Singapo
re. Het Britse persbureau
Reuter belicht de politieke
achtergrond van deze vie
ring.
SINGAPORE - Het welvarende
Singapore viert deze week met
trots zijn 25-jarige onafhankelijk
heid. Premier Lee Kuan Jew heeft
echter gewaarschuwd dat de echte
krachtproef nog moet komen ter
wijl nieuwe leiders worden „klaar
gestoomd" en nieuwe mogelijkhe
den worden gezocht om Singapo
re's reeds krachtige economie ver
der te stimuleren.
„Kom op voor Singapore", zo
luidt het officiële thema van de
feestelijkheden die de 2,5 miljoen
bewoners van het schiereiland een
gevoel van trots en toewijding
moeten geven. De Singaporezen
hebben veel om trots op te zijn.
Sinds ze in 1959 intern zelfbestuur
kregen en van de Britten zes jaar
later volledige zelfstandigheid heb
ben ze op Japan na de hoogste wel
vaartspeil in Azië bereikt.
De economische groei van Sin
gapore bedraagt al jaren achter tus
sen de acht en tien procent terwijl
de inflatie tot de helft daarvan be
perkt werd gehouden. Het gemid
delde inkomen per hoofd van de
bevolking bedroeg vorig jaar 6.520
dollar, hoger dan in Spanje en bij
na net zo hoog als in Italië. Volgens
buitenlandse deskundigen ziet het
er voor de komende jaren even
schitterend uit.
Maar de 60-jarige Lee houdt een
slag om de arm en zegt dat de proef
op de som nog moet komen omdat
een groep jonge politici die onder
zijn persoonlijke leiding wordt
„klaargestoomd" in de jaren '90 de
politieke leidsels moet overnemen.
Het ziet er voor Singapore voor de
komende jaren slecht uit, aldus de
premier die zich zorgen maakt over
de naar hij noemt geleidelijke
leegloop van de „vijver van talen
ten en intelligentsia". Hij vindt dat
begaafde vrouwen en mannen
moeten trouwen en kinderen krij
gen. Maar tot nu toe lijkt zijn cam
pagne niet bijster aan te slaan.
De oudere ministers uit het kabi
net van Lee zijn van mening dat de
rijke Singaporezen de traditionele
Aziatische en morele waarden
steeds minder in ere houden. Een
bewindsman vindt zelfs dat geld
de plaats van de godsdienst heeft
ingenomen. Maar alle zorgen over
de toekomst zullen op de nationale
feestdag naar de achtergrond wor
den gedrongen. Dan wordt het 25-
jarig bestaan van de staat op onge
kende wijze luister bijgezet.
Strijdkrachten
De onafhankelijkheid zal het
hoofdthema vormen van de festivi
teiten, waaronder een grote op
tocht van burgerlijke, culturele en
politieke groeperingen en een pa
rade van de snelgroeiende strijd
krachten (SAF), die voor het eerst
enig modern wapentuig zullen
meevoeren. Overal op het schierei
land, dat 670 vierkante kilometer
beslaat, hangen vlaggen uit en het
aantal aanplakbiljetten is legio.
De feestelijkheden zijn met het
oog op de verkiezingen die later dit
jaar plaatsvinden vooral profijte
lijk voor Lee's Actiepartij van het
ACHTERGROND
Volk (PAP). De enige oppositiepo
liticus in het parlement, J.B. Jeya-
retnam, beschuldigde laatst de re
gering ervan de verkiezingskas van
de PAP te spekken. Lee heeft dit in
alle bewoordingen ontkend. Hij
verwacht opnieuw een klinkende
overwinning voor zijn partij en
zegt dat zijn regering voorlopig
hetzelfde zal blijven.
De regering is zo zeker van haar
zaak dat zij een wet heeft uit
gevaardigd waardoor drie kandida
ten van de oppositie, die de meeste
stemmen verzamelen, hoe dan ook
in het parlement komen, zelfs als
de PAP alle zetels binnensleept.
Lee vindt enige oppositie een ge
zonde zaak voor de toekomst van
Singapore omdat daarmee wordt
tegemoetgekomen aan de eisen
van het nieuwe, jonge electoraat
dat binnenkort in omvang het ou
dere deel van de bevolking zal
overvleugelen.
De PAP heeft zestien jaar lang de
eerste viool gespeeld totdat in 1981
Jeyaretnam in het parlement werd
gekozen. Volgens deze nog prakti
serende advocaat weerspiegelde
zijn overwinning de veranderende
stemming onder de kiezers. Maar
Lee zei onlangs in een toespraak
tot het parlement dat van die bewe
ring niets klopt. Zijn voornaamste
zorg, zo maakte hij duidelijk, ging
uit naar de prestaties van de jonge
politici die hoge functies zullen
bekleden.
Het huidige politieke systeem
van evenredige vertegenwoordi
ging, een erfenis van de Britse ko
loniale tijd, zal het volgens de pre
mier wellicht niet lang uithouden.
Zijn regering hecht zich evenwel
aan instandhouding van de huidi
ge grondwet. Singapore loopt naar
zijn mening meer gevaar als de
PAP door een strijd om het leider
schap verdeeld raakt. Van sommi
ge ambitieuze en talentrijke jonge
ren kan men niet helemaal op aan,
zo waarschuwde hij.
Politieke waarnemers zijn het er
mee eens dat de toekomst van Sin
gapore afhangt van de keuze van
Lee van een waardige opvolger.
Het politieke leven in de stadstaat
draait vrijwel om Lee en dat zal
nog wel zo blijven zolang Singapo
re ernaar streeft zijn economische
successen na het zilveren jubi
leumfeest voort te zetten.
Premier Lee Kuan Jew in gesprek
met voorzitter OdLuber van de Na
tionale Bevrijdingspartij van Cos
ta Rica, tijdens een vergadering van
de Socialistische Internationale
in Londen, enkele jaren geleden.
(archieffoto AP)
wonnen en de regeringsmacht
verloren, lijkt zijn overtuigings
kracht gebroken. En nog eens
vier jaar later, als hij zitting
neemt in het kabinet-Van Agt II,
ontstaan er zelfs fricties in de ei
gen gelederen. Collega-minis
ters, ook uit de eigen partij, sto
ren zich aan zijn drammerigheid,
zijn bemoeizucht met de zaken
van anderen.
Den Uyl is vice-prremier, maar
treedt op alsof zijn tweede kabi
net alsnog is gevormd. Partijge
noten stellen hem voor zich te
rug te trekken uit de actuele poli
tiek. Voor het eerst gaat binnen
de PvdA de opvolgingskwestie
spelen, en voor het eerst ook be
heerst Den Uyl de ontwikkelin
gen in zijn partij niet meer.
Terwijl de PvdA onder aanvoe
ring van de oude partijleider nu,
in 1984, maximale populariteit
geniet moet Den Uyl aan zijn ei
gen afgang werken. Het breekt
hem nu op niet op tijd voor een
opvolger, een kroonprins, te heb
ben gezorgd. En zijn eigen kandi
daat-opvolger, Van Kemenade,
liet het onlangs definitief afwe
ten omdat hij niet gemangeld
wenst te worden tussen het par
tijbestuur in Amsterdam en de
fractie in Den Haag.
Te lang heeft Den Uyl ge
droomd van dat tweede kabinet.
Na vier jaar regeren met gedoog-
steun van KVP en ARP behaalde
de PvdA in 1977 de grootste
overwinning uit de geschiedenis.
Maar de basis van de partij, door
Den Uyl zelf in de jaren zestig als
machtsfactor ontdekt, wenste de
verkiezingswinst om te zetten in
klinkende munt, en stelde te ho
ge eisen aan het CDA.
Na vier jaar het land bestuurd
te hebben, bleef Den Uyl met le
ge handen achter. Zijn visionaire
redevoeringen van Nijmegen
(1974) en Eindhoven (1977) waar
in hij het beeld van de collectieve
maatschappij ontwikkelde, zou
hij niet in realiteit kunnen om
zetten. Een nieuw soort samenle
ving, met een allesomvattende,
sturende overheid zou een
droombeeld blijven.
Den Uyls opvattingen uitte hij
voor het eerst onverbloemd in
Nijmegen in 1974. Op een bijeen
komst van christelijke werkge
vers kondigt hij tot woede van de
ondernemers aan dat het be
drijfsleven een veel grotere over
heidsinvloed bij bijvoorbeeld in
vesteringsbeslissingen moet ac
cepteren. Later wordt die opvat
ting vertaald in het beruchte
'Centraal Ontwikkelingsplan',
middelpunt van het verkiezings
programma 1981. Weerwerk.
Inmiddels heeft de recessie
ook Den Uyl geleerd dat in de
huidige maatschappijvorm het
bedrijfsleven zelf essentiële be
sluiten moet kunnen nemen.
Werkgevers en vakbeweging zijn
het daarin eens. De overheid
mag wel sturen, maar niet op de
stoel van de ondernemer terecht
komen. Het laatste verkiezings
programma van de PvdA. en de
alternatieve bezuinigingsplan
nen, tonen deze gewijzigde visie
ook aan.
„Die tijd komt nooit meer te
rug". Terugkijkend blijken deze
woorden, gelicht uit een televi
sietoespraak tijdens de oliecrisis
in 1973, mogelijk de meest ken
merkende te zijn voor de perio
de-Den Uyl. Zelf gebruikte hij ze
als titel voor zijn rede in Eindho
ven in mei 1977.
In die toespraak kon hij voor
het laatst als premier een plei
dooi houden voor socialisering
van de vraag, voor een politiek
waarbij de staat het voortouw
neemt om gewenste maatschap
pelijke veranderingen tot stand
te brengen. Zeven jaar later
blijkt deze rede nog steeds de es
sentiële problemen van onze hui
dige maatschappij scherp te ana
lyseren. De keuzes, die Den Uyl
toen voorlegde, zijn nog steeds
met ons.
Maar na Eindhoven zou het
nooit meer worden zoals het was
geweest. Het heilige vuur lijkt te
zijn gedoofd tijdens het politieke
gevecht met de populist Van
Agt. In Lubbers heeft hij in de
Kamer het afgelopen jaar al en
kele malen zijn meerdere moeten
erkennen. Het einde van het tijd
perk-Den Uyl nadert met rasse
schreden.
Een wat kalende, grijze
man, voortschuifelend
met driftige, snelle pas
sen. Vaak een half afge
kloven sigaar in de brede
mond. Hij lijkt een karika
tuur van zichzelf, een
staatsman terend op oude
glorie. Voor vriend en vij
and het symbool van een
verleden tijd.
door
Louis Burgers
Voor Joop den Uyl, die vandaag
65 jaar wordt, gaat dit beeld niet
op, en eigenlijk toch ook weer
wel. Natuurlijk, hij behoort tot
de langstdienenden op het Bin
nenhof en is een van de oudste
Kamerleden in jaren, maar nog
steeds draait een groot deel van
het politieke leven om zijn per
soon.
Vrijwel elke beschikbare poli
tieke functie heeft Den Uyl, nu
achttien jaar aan de top van de
Partij van de Arbeid, bekleed.
Als lijsttrekker voerde hij de par
tij de oppositie in, na het misluk
te experiment van het kabinet
Cals-Vondeling in de jaren 60
(waar hij zélf deel van uitmaakte
als minister van economische za
ken). Nu voert hij als oppositie
leider het verzet aan tegen de
maatregelen van het kabinet-
Lubbers.
In de tussentijd rekent hij af
met Nieuw Links, krijgt te ma
ken met rechtse afsplitsingen
van zijn partij, wordt minister
president van het laatste kabinet
van de welvaartsstaat, en moet
ten slotte als minister van sociale
zaken een begin maken met de
afbraak ervan. Telkens opnieuw
veroorzaken zijn besluiten con
troverses, maar een duidelijke vi
sie ontbrak er nooit aan.
Na Troelstra en Drees is Den
Uyl ontegenzeggelijk de derde
grote leider van de Nederlandse
sociaal-democratie. Troelstra, de
reformist, brak met het commu
nisme, maar behield zijn revolu
tionaire emoties. Drees, de com
promiszoeker, maakte het socia
lisme voor grote groepen aan
vaardbaar. En onder Den Uyls
leiding kwam voor het eerst
links in Nederland aan de macht.
Net als Troelstra wordt Den
Uyl beheerst door een sterke
emotionele inslag, maar van re
voluties moet hij niets weten. En
gelijk Drees beseft hij dat zonder
de steun van de 'christelijken', in
Nederland niets in de politiek
kan worden bereikt. Maar Den
Uyl is nooit bereid geweest tot el
ke prijs de steun van de confes
sionele groeperingen te verwer
ven. Die opstelling vormde een
bron van voortdurende conflic
ten.
Al in de oorlog nam Den Uyl,
na een lange geestelijke worste
ling, voorgoed afscheid van de
gereformeerde denkwereld van
'thuis'. Het werd vooral een intel
lectuele worsteling, gevoerd met
tijdgenoten, mede-studenten in
Amsterdam.
Zijn politieke optreden wordt
ook nu nog gekenmerkt door zijn
intellect. Keuzes worden te allen
tijde beredeneerd, met argumen
ten gestaafd. Velen vallen voor
hem uit de boot als ze zijn rede
naties niet langer kunnen vol
gen, of niet van voldoende weer
werk kunnen voorzien. Maar te
veel politici blijven intellectueel
bij hem achter. Den Uyl is er een
wat zurige man onder geworden.
Loopbaan
De oorlog dwingt hem tot een
politieke keus. Dogma's wijst hij
af en breekt met het gerefor
meerde denk- en leefpatroon.
Slechts het socialisme met zijn
opvattingen over maatschappe
lijke hervorming, kan hem over
tuigen. Als redacteur van Het Pa
rool en (later) Vrij Nederland ge
tuigt hij daar ook regelmatig van.
Op de dag van de oprichting van
de PvdA, 9 februari 196, wordt
hij lid.
Vanaf 1949 geeft Den Uyl lei
ding aan de Wiardi Beekman-
stichting, het wetenschappelijk
Den Uyl, sym
bool van de gewo
neman. (fotoGPD)
bureau van de PvdA. Hij blijft di
recteur tot 1962. Als partij-ideo
loog neemt Den Uyl vol enthou
siasme deel aan de discussie over
de koers. Hij weet de laatste res
ten van het SDAP-paternalisme
in de PvdA, een overblijfsel van
het vooroorlogse socialisme, de
finitief aan te pakken. Ook res
tanten van marxistisch denken
verdwijnen onder invloed van de
anti-communist Den Uyl.
In „De Weg naar de Vrijheid",
een pil van 416 pagina's, formu
leert Den Uyl al in 1951 zijn poli
tieke filosofie. In dat proces ver
schaft hij de PvdA een ideologi
sche basis. De rechtsstaat kan al
leen blijven bestaan op basis van
de wet. En alleen de wetgever is
in staat de zwakken te bescher
men, luidt het credo.
In 1961 publiceert de stichting
een nieuw werk van zijn hand,
„Om de kwaliteit van het be
staan". Tegen de opvattingen in
van tal van socialistische oud-ge-
dienden wijst Den Uyl daarin de
ongebreidelde groei van de con
sumptiemaatschappij van de
hand. Gekozen moet worden
voor het verbeteren van het wel
zijn, zegt hij daarin. Het is een ge
dachte die ook vandaag nog mo-
dern is.
Na het congres van 1963 heeft
deze opvatting definitief het pleit
in de PvdA gewonnen. Voor Den
Uyl breekt dan de tijd aan om
zijn gedachten in de praktijk te
realiseren.
In 1970 volgt als derde hoofd
werk „De smalle marges van de
mocratische politiek". Daarin
formuleert Den Uyl de metho
den en middelen waarvan het de
mocratisch socialisme zich in on
ze maatschappij mag bedienen
om zijn doeleinden te verwezen
lijken.
Als Kamerlid (vanaf 1956), mi
nister, oppositieleider, premier
en opnieuw oppositieleider zal
hij in deze publicaties aangege
ven weg onverdroten blijven vol
gen. Vandaar het verzet tegen de
bezuinigingsmaatregelen van
Lubbers en voor hem tegen Van
Agt, vandaar ook het pleidooi om
via korter werken de maatschap
pij ontwrichtende krachten van
de werkloosheid te beteugelen.
Welvaartsstaat
Terwijl in Nederlancfde naoor
logse opbouwperiode ten einde
loopt, en de welvaart hand over
hand toeneemt, kiest de afgestu
deerde econoom Den Uyl al in
het begin van de jaren zestig
voor uitbreiding van de collectie
ve voorzieningen. Het ongebrei
delde kapitalisme wordt door
hem net zo hard verworpen als
het staatskapitalisme (socialise
ring). Maar wel dient de overheid
sturend op te treden.
Den Uyls visie botst frontaal
op de opvattingen van de zuini
ge, 'oude' Drees. Het zal nooit
meer goed komen tussen die
twee. In 1971 treedt de Neder
landse vader van de sociaal-de
mocratie teleurgesteld uit de par
tij. Toch was een politieke om
mezwaai voor de PvdA dringend
gewenst. Het socialisme leek na
de kabinetten onder Drees sr. in
geslapen, ingepakt door de zelf
geschapen welvaartsstaat.
In 1966 wordt Den Uyl na de
val van het kabinet Cals-Vonde-
ling de enige lijstaanvoerder van
de PvdA, en de onbetwiste leider
van de partij. Vóór hem had
slechts Drees een vergelijkbare
positie verworven. Zijn uitver-
kiezinging gebeurt tegen de wen
sen in van mr. Jaap Burger, oud-
fractievoorzitter en een van de
meest vooraanstaande partijle
den. Voor het eerst verzet de 'ba
sis' zich tegen de 'regenten' en
Den Uyl is het symbool van de
gewone man.
Nederland is in 1966 in beroe
ring, en ook in de PvdA breekt
de opstand uit. Nieuw Links ver
schijnt en ziet in Den Uyl de
voornaamste tegenstander. Deze
moeilijke periode, waarin zwaar
op de man gespeeld wordt, ein
digt pas na 1970. Maar dan is de
positie van de PvdA-leider ook
onaantastbaar geworden.
In deze periode waarin het
land wordt bestuurd door minis
ter-president De Jong, die met
uiterste vriendelijkheid de te
genstellingen denkt te kunnen
overbruggen, dreigt de PvdA uit
een te vallen. Maar door behen
dig opereren weert Den Uyl de
schade te beperken. SlÊGfaiiJagH
kleine afsplitsing ter reenterajde
moet hij tolereren.
Den Uyl wint op de hem ge
bruikelijke wijze. Eerst mee
gaandheid tonen, om op de be
slissende momenten uit te kun
nen halen. Dat is het moment om
zijn eigen opstelling duidelijk te
maken, waarbij hij niet schroomt
om gebruik te maken van de op
vattingen van de tegenspelers.
Op deze wijze weet hij de een
heid te bewaren en Nieuw Links
te neutraliseren.
Premier
Pas na 1977, als premier Den
Uyl de verkiezingen heeft ge
De Gereformeerde Oecumeni
sche Synode, die deze weken in
Chicago haar algemene vergade
ring houdt, heeft haar lid de Ge
reformeerde Kerken in Neder
land opgeroepen het pastorale
advies over homoseksualiteit in
te trekken. Het voorstel van een
minderheid dat deze Nederland
se kerk zich per 1 januari 1987 uit
de oecumenische synode zou
moeten terugtrekken als ze haar
advies handhaaft, haalde het niet
doordat de stemmen staakten (28
vóór, 28 tegen, 1 onthouding).
(In 1979 adviseerde de synode
van de Gereformeerde Kerken in
Nederland de plaatselijke ker
ken, homofielen naarstig te aan
vaarden en homofiele gemeente
leden toe te laten tot het avond
maal en de ambten).
Van verschillende kanten
werd dit advies met de verduide
lijking ervan (november 1980)
gisteren in de oecumenische sy
node aangevallen bij de voortzet
ting van het debat over de positie
van deze Nederlandse kerk bin
nen de gereformeerde oecume-
De synode sprak als haar oor
deel uit, dat de Nederlandse kerk
zich op bepaalde punten verwij
dert van het getuigenis van de
bijbel en de reformatorische be
lijdenis. Zij doelde daarbij niet
alleen op het omstreden advies,
maar ook op het gebrek aan
tucht, zoals tegen de Leidse stu
dentenpredikant dr. Herman
Wiersinga (met zijn niet-gerefor-
meerde verzoeningsleer en zijn
even niet-gereformeerde visie op
de zonde). De gereformeerde sy
node van Maastricht heeft de
verzoeningsleer van Wiersinga
wel afgewezen, maar desalniette
min is hij als predikant gehand
haafd.
Een andere grief van de oecu
menische synode betrof het rap
port 'God met ons'. Daarin komt,
volgens de synode, een visie op
de bijbel naar voren, die verwar
ring wekt en het absolute gezag
en de betrouwbaarheid van de
bijbel ondermijnt".
Pad der duisternis
Over het advies van de Neder
landse kerk betreffende de ho
moseksualiteit zei de Amerikaan
professor R. Gaffin, lid van de or
thodoxe presbyteriaanse kerk,
dat het wel goed bedoeld is, maar
dat daarin de zonde geen zonde
meer wordt genoemd. "Daarmee
riskeren de gemeenten, dat ze
steeds verder afglijden op het
pad der duisternis". De Australi
sche predikant A. de Graaf vond
het 'ongelukkig', dat het lidmaat
schap van de Nederlandse gere
formeerden zo sterk wordt ge
koppeld aan hun houding tegen
over de homoseksuelen. Zij heb
ben uit barmhartigheid gehan
deld, zei hij.
Voorzitter dr. H. J. Kouwenho-
ven van de Nederlandse gerefor
meerde synode legde er de na
druk op, dat zijn kerk moet ope
reren in een geseculariseerde sa
menleving. "Wij proberen vanuit
de belijdenis antwoorden te vin
den op de vragen van deze tijd".
"Wij staan open voor kritiek,
maar moeten ook luisteren naar
de gemeenteleden".
Met 31 tegen 26 stemmen ging
de vergadering akkoord met het
voorstel van de christelijke gere
formeerde afgevaardigde ds. K.
Boersma (Hoogeveen) om de
kerk in kwestie te verzoeken,
haar pastorale advies in te trek
ken. Eerst stond in het voorstel:
'opnieuw in overweging te ne
men', maar Boersma zag kans
dat te laten vervangen door 'in
trekken'. Het bestuur van de oe
cumenische synode zal de Ne
derlandse kerk vragen, vóór juni
1986 antwoord te geven op de be
zwaren die binnen de synode le-
De gereformeerde afgevaardig
de professor dr. K. Runia (Kam
pen) stelde op de valreep voor
om alsnog een studierapport
over homoseksualiteit te schrij
ven. Daarbij zou ook het pastora
le advies van de Nederlandse
kerk moeten worden betrokken.
De vergadering zou dit voorstel
vandaag bespreken.
Apartheid
Volgens de Zuidafrikaanse
kerk voor kleurlingen, de 'Ne
derduits Gereformeerde Sen-
dingskerk', kunnen mensen over
afwijzing van de apartheid niet
meer van mening verschillen
zónder in strijd te komen met het
belijden van de kerk. Daarmee
heeft deze kerk de kwestie van
de apartheid tot een 'zaak van be
lijden' gemaakt.
Zestien hoogleraren en 24 we
tenschappelijke medewerkers
van de theologische faculteit van
de Vrije Universiteit in Amster
dam en de theologische hoge
school van de Gereformeerde
Kerken in Nederland (Kampen)
hebben hun 'waardering' hier
over uitgesproken. (De blanke
Nederduits Gereformeerde Kerk
van Zuid-Afrika, die het apart
heidssysteem steunt, heeft deze
'belijdenis' van de Sendingskerk
scherp afgewezen en aangedron
gen op intrekking).
De Nederlandse theologen, on
der wie de Kamper hoogleraren
Runia, De Moor, Bakker en Rot
huizen en bijna alle hoogleraren
van de Amsterdamse faculteit,
willen met hun adhesiebetuiging
de Sendingskerk een hart onder
de riem steken, 'juist in deze tijd
van kerkelijke en politieke druk'.
De leiding van deze kerk zit met
de vraag, of de lidmaten al dan
niet moeten worden opgeroepen
tot boycot van verkiezingen on
der kleurlingen op 15 augustus.
Hervormde Kerk: beroepen
te Kampen I. J. Wisse Zeist; aan
genomen naar Gaastmeer kandi
daat G. F. Dekker Amsterdam.
Gereformeerde Kerken: beroe
pen te Ommen M. Mellema (Bra
zilië).
Ook protestanten. De
rooms-katholiekc bisschoppen
van de Verenigde Staten hebben
op hun laatste hoorzitting voor
de opstelling van een 'pastorale
brief over de Amerikaanse eco
nomie ook protestanten de gele
genheid geboden hun visie te ge
ven. De Nationale Raad van Ker
ken, waarbij 31 protestantse en
orthodoxe kerken zijn aangeslo
ten met bij elkaar rond 40 mil
joen leden, had een hele middag
nodig om zijn deskundigen aan
het woord te laten komen.
De protestantse visie komt in
de kern hierop neer, dat de huidi
ge economie bepaalde groepen
van de bevolking definitief zal
uitsluiten van de mogelijkheid,
om een menswaardig bestaan te
bereiken.
