Richard Burton leefde en
acteerde met grote inzet
Bolsjoi Ballet brengt
eerbetoon aan Ulanova
Bas uit
Leiderdorp
wint eerste
prijs in
Salzburg
Russische dansers op tournee in Nederland
Geld voor
standbeeld
Wim Kan
is binnen
Vocalistenconcours
met 99 deelnemers
MAANDAG 6 AUGUSTUS 1984
KUNST
PAGINA 17
Groot succes voor
Piet van Egmond
LEIDEN/SALZBURG - De
Leiderdorpse bas Piet van Eg-
mond heeft op een zangcon
cours in Salzburg de eerste
prijs weten te veroveren. Aan
het concours dat deel uitmaak
te van een zomercursus aan de
Hochschule für Musik en in het
Mozarteum in Salzburg werd
gehouden namen in totaal elf
kandidaten deel. Deze kandida
ten waren uit een groep van
honderd studenten die aan de
cursus deelnamen geselec
teerd.
De 35-jarige Leiderdorper
overtroefde met een aria uit
Verdi's opera 'Simon Boccane-
gra' een Amerikaanse mezzo
sopraan, die als tweede eindig
de. Hij is als gevolg van zijn uit
verkiezing uitgenodigd om op
23 augustus a.s. als solist op te
treden tijdens een concert in
Salzburg.
De Leiderdorpse bas, die
sinds drie jaar een contract
heeft bij de Nederlandse Ope
rastichting, zal bij die gelegen
heid gedeelten zingen uit de
opera 'II Vespri Siciliani', even
eens van Giuseppe Verdi.
Piet van Egmond, die in het
verleden lid was van het Rijn
lands Chr. Mannenkoor en me
dewerking heeft verleend aan
uitvoeringen door het Bach-
koor Holland onder leiding van
Charles de Wolff, is pas op zijn
vijfentwintigste jaar begonnen
met het ontplooien van zijn
zangtalent. Hij deed dat door
middel van privé-lessen.
Veel heeft hij te danken aan
de operazanger Pieter van den
Berg, die hem de laatste twee
jaar onder zijn pedagogische
hoede heeft genomen. Piet van
Egmond, medefirmant van een
bekende Leiderdorpse bloe-
menkwekerij, ziet in het beha
len van de prijs in Salzburg een
belangrijke stimulans om zijn
muzikale carrière ook interna
tionaal verder uit te buwen.
Piet van Egmond
laatste rollen waren in de onlangs
opgenomen film '1984' en - samen
met zijn dochter Kate - in de Ame
rikaanse televisie-serie 'Ellis Is
land'. Hij zou op korte termijn naar
Berlijn vertrekken voor een ver
volg op de film 'The wild gcese'.
„Een grote tragedie voor de to
neelwereld, de filmindustrie en het
publiek", noemde de Britse acteur
Sir Laurence Olivier de dood van
Richard Burton, een groot acteur
die tot de verbeelding sprak door
zijn extravagante leven en zijn se
rieuze, intense inzet op het toneel
en op het witte doek
De voorkeur van de kandida
ten is als volgt verdeeld: 44
doen mee in de afdeling opera,
een zelfde aantal heeft gekozen
voor de afdeling oratorium en
UTRECHT (GPD) - Het geld voor
een standbeeld van Wim Kan op
het Leidseplein in Amsterdam is
vrijwel binnen. Het plan voor een
standbeeld is afkomstig van de
Utrechtse student Jeroen Nugte-
De internationale jury is als
volgt samengesteld: voorzitster
is de mezzo-soprane Cora Can-
nemeijer uit Nederland. Zij
wordt terzijde gestaan door An
nette de la Bije, sopraan uit Ne
derland, Lode Devos, tenor uit
België; Dr. Alfred Holecek, pia
nist uit Tsjechoslowakije, Mei-
nard Kraak, bariton uit Neder
land, Gordon Stewart, produ
cer van de BBC uit Engeland,
Herta Topper, alt uit West-
Duitsland en Erik Herba, pia
nist uit Oostenrijk.
Alleen de voorselectie van de
kandidaten, die wordt gehou
den van 25 tot en met 28 augus
tus is niet voor het publiek toe
gankelijk. De halve finales die
daarna volgen, beginnen op
donderdag 30 augustus en wor
den voortgezet op vrijdag 31
augustus. De finale-partijen
worden gezongen op zaterdag 1
september en gevolgd door de
uitreiking van de prijzen.
ren, die in januari zijn actie be
gon.
Op 25 augustus zullen in
Utrecht leden van het comité van
aanbeveling, onder wie Toon Her-
mans, Simon Carmiggelt, Ton van
Duinhoven en Herman van Veen,
een keuze maken uit drie ontwer
pen, die zijn gemaakt door respec
tievelijk Hans Baycns uit Amster
dam, Ineke van Dijk uit Stolwijk
en Siemen Bolhuis uit Almereha-
ven.
CONCERTEN - Het Concertge
bouworkest, het Amsterdams PLjil-
harmonisch Orkest en het Neder
lands Kamerorkest gaan komende
weken weer zogenoemde Zomer
avondconcerten geven, in totaal
elf. De uitvoeringen zijn op 15, 18,
22,24,25,29 en 31 augustus en op 1.
4, 5 en 9 september, telkens in het
Amsterdamse Concertgebouw.
Plaatsbewijzen worden onbespro
ken verkocht. Vorig jaar trokken
soortgelijke concerten vele duizen
den muziekliefhebbers.
GENEVE (GPD/ANP/Reu-
ter/AP) - Richard Burton
werd in 1925 als twaalfde
kind van een mijnwerker
geboren in Pontrhydfen in
Wales. Zijn eigenlijke naam
was Richard Walter Jen
kins. Het toneelspelen be
schouwde hij eerst als mid
del om zijn weinig betalen
de baan als verkoper in een
herenmodezaak vaarwel te
kunnen zeggen.
Zijn toneeldebuut maakte hij in
1943 in 'Druid's rest' in Liverpool.
Het succes als toneelspeler bezorg
de hem een beurs voor de universi
teit van Oxford. De naam Burton
nam hij aan als eerbetoon aan zijn
schoolmeester, de schrijver Philip
Burton, die hem „de liefde voor de
Engelse taal bijbracht".
Na zijn debuut vertrok hij naar
Londen, waar hij grote naam
maakte als Shakespeare-vertolker
en voorbestemd leek te zijn voor
een briljante toneelcarrière. Zijn
ingehouden spel, opmerkelijke
stem en norse charme hadden ech
ter de aandacht getrokken van Hol
lywood en in 1952 maakte Burton
zijn eerste Amerikaanse film, ,My
cousin Rachel', onder regie van
Henry Koster.
Zijn Broadway-optreden als Ko
ning Arthur in de musical ,Came-
lot' in 1960 was volgens de critici
een openbaring en betekende het
keerpunt in Burton's carrière. Hij
werd in Amerika een ster en zelfs
een superster door Cleopatra', de
monsterproduktie uit 1962, waarin
Elizabeth Taylor en hij als de ge
doemde geliefden Cleopatra en
Marcus Antonius optraden.
Tijdens de opnamen in Rome
ontstond een hartstochtelijke ro
mance tussen de twee, die zich bei
den lieten scheiden en in 1964 met
elkaar trouwden. "Zij is mijn alles,
mijn adem, mijn bloed, mijn geest
en mijn verbeelding. Als er iets
met haar zou gebeuren, zou ik weg
kwijnen en sterven", zei Burton
over haar.
Onderkoeld
Hun haat-liefdeverhouding, die
in 1974 in een scheiding resulteer
de, waarna ze in 1975 hertrouwden
om in 1976 opnieuw te scheiden,
haalde voortdurend de wereldpers
en overschaduwde enigszins Bur
ton's belang als acteur. In .Who's
afraid of Virginia Woolfi (1966), een
van de belangrijkste films voor de
twee sterren, vertolkte het echt
paar hun haat-liefde-verhouding
op superieure wijze, maar ze kre
gen niet meer dan een Oscar-nomi
natie voor deze rollen. Andere
films van het duo Burton-Taylor
zijn 'The taming of the shrew', 'The
comedians' en 'Under milk wood'.
Burton publiceerde in 1966 een
boek over haar: 'Meeting mrs. Jen-
kins'.
Burton, die in meer dan veertig
films speelde, is met acht Oscar
nominaties de meest genomineer
de acteur die nooit een Oscar won.
Dit ondanks zijn perfecte, onder
koelde rollen in produkties als
'The Robe' en 'The Spy who came
in from the Cold'. Hij was gewoon
lijk beter dan de films, waarin hy
verkoos te spelen. Hij was een ac
teur die met evenveel gemak een
Shakespeare-koning als een verlo
pen spion kon spelen, een groot ta
lent dat echter vaak werd verspild
aan mindere films.
Burton was getrouwd met de 36-
jarige Sally Hay, een gewezen
prdoduktie-assistente van de BBC.
In een kort voor zijn dood versche
nen interview verklaarde hij "al
half met pensioen" te zijn. Zijn
l
é-HERTOGENBOSCH (ANP)
- Van 25 augustus tot en met 5
september wordt in s-Herto-
genbosch het 31ste Internatio
naal Vocalistenconcour gehou
den. Het heeft zoals gewoonlijk
plaats in het theater Casino en
wordt ook dit jaar georgani
seerd door de Stichting é-Her-
togenbosch Muziekstad.
Voor dit concours hebben
zich 99 kandidaten aangemeld.
Het betreft hier 50 sopranen, 21
alten-mezzo-sopranen, 3 coun
ter tinars, 5 tenoren en 20 bas-
sen-baritons.
er zijn er nog eens 11 die geko
zen hebben voor de liedkunst.
In totaal zullen kandidaten
uit 24 landen in s-Hertogen-
bosch aantreden. Japan is daar
bij met 15 deelnemers de sterk
ste, onmiddellijk gevolgd door
Groot-Brittannië, dat met 12
deelnemers op het concours
aanwezig is. De Verenigde Sta
ten brengen 9 kandidaten, Ne
derland 8, Roemenië 7, West-
Duitsland 7, Canada 4, Korea 4,
België 4, Bulgarije 3, Hongarije
3, Zuid-Afrika, dat voor het
eerst meedoet, 2 en Brazilië en
Indonesië beide één kandidaat.
AMSTERDAM/DEN HAAG (GPD) Vraag naar het be
roemdste balletgezelschap ter wereld en de naam Bolsjoi
valt. Bolsjoi betekent simpelweg 'groot' en er dragen dan
ook verschillende theaters in Rusland deze aanduiding.
Toch ontstaat er nooit enig misverstand, want er is maar
één echt Bolsjoi. In dit grootste - en fraaiste theater van
Moskou worden dagelijks groot gemonteerde balletavon
den en operaprodukties gegeven. Vooral het dansensem
ble van dit theater heeft zo'n faam, dat de naam Bolsjoi
Ballet voor velen ongezien geldt als een synoniem voor de
uiterste perfectie op het gebied van de klassieke dans
kunst. Een verblijf in Moskou, zonder een bezoek aan dit
vermaarde balletensemble van het Bolsjoi Theater, is ook
eigenlijk niet compleet. Het beroemde Russische gezel
schap komt nu voor het eerst naar Nederland. Er staan
acht voorstelligen aangekondigd van een programma met
de balletten 'Ter ere van Ulanova' en 'Argentijnse Suite'.
Een bezoek van het Bolsjoi Ballet
is zeker voor ons land een bijzon
derheid. Sinds de eerste buiten
landse voorstelling van dit Russi
sche gezelschap (Londen 1952) zijn
er wel tournees naar West-Europa
gemaakt, maar in Nederland heeft
het als ensemble nog nooit volledi
ge balletten laten zien. Er zijn in
het verleden wel eens solisten van
het Bolsjoi Ballet voor gastvoor-
stellingen naar ons land gekomen.
Jekaterina Maximova en Wladimir
Wasiljew, die als stersolisten op het
programma staan voor de komen
de tournee van het Bolsjoi Ballet,
hebben bijvoorbeeld in 1972 als
gast gedanst bij het Nationale Bal
let in Giselle. Voor het Nederland
se publiek kan daarom de komen
de tournee van het Bolsjoi Ballet
een uiterst boeiende kennisma
king betekenen.
Enigszins teleurstellend is het
misschien, dat bij het eerste be
zoek van het Bolsjoi Ballet niet een
avondvullend klassiek ballet
wordt uitgevoerd. Het aangekon
digde programma bestaat uit twee
recente eenakters, waarschijnlijk
ook gekozen omdat deze door hun
opzet eenvoudiger zijn te hanteren
tijdens een tournee dan een bewer
kelijke avondvullende produktie.
De 'Argentijnse Suite', die wordt
uitgevoerd bij pianomuziek van
Zuid-Amerikaanse componisten,
lijkt opgezet als een showstuk voor
de virtuositeit van alle medewer
kers. De legendarische Galina Ula
nova (1910) en de befaamde danser
Wladimir Wasiljew (1940) staan ge
noteerd als de makers van deze
danssuite. Ditzelfde tweetal is ver
antwoordelijk voor de enscenering
van het ballet 'Ter ere van Ulano
va', dat op initiatief van de Unesco
in 1982 is gecreëerd ter gelegen
heid van het zeventigjarig dansju-
bileum van de grote danskunstena-
res. Deze hommage is aangekon
digd als een collage van fragmen
ten uit klassieke balletten en re
cente Russische choreografieën.
Het mag geen verwondering
wekken dat niet alleen het histori
sche klassieke repertoire wordt
uitgevoerd in Rusland, een com
munistische staat sinds 1917. Het is
ook de bedoeling om choreogra
fieën te creëren, waaruit een meer
aan de ideologie en de tijd aange
paste geest spreekt. Deze ballet-
werken geven danstechnisch vaak
minstens even verbluffende pres
taties te zien als de romantische en
klassieke balletten uit de Tsaren
tijd. De opleiding van de Russische
dansers is nu eenmaal het voor
beeld voor vrijwel elke westerse
balletacademie. Toch kunnen de
dikwijls fabelachtige staaltjes van
techniek en acrobatiek, hoe specta
culair ook gepresenteerd, niet al
tijd de artistieke schraalheid van
deze nieuwere werken verbloe-
door
Jan Baart
Over het algemeen maken de
voorstellingen van de grote Russi
sche gezelschappen, en zeker van
het Bolsjoi Ballet, een heel ver
zorgde indruk. De dansers lijken
tot in alle details van hun toneel-
presentatie geregisseerd. Ook in de
avondvullende klassieke produk
ties komt die zorgvuldige coaching
van de dansers opvallend tot ui
ting. Het grote aantal uitzonderlij
ke talenten - danseressen uitblin
kend door lichtheid van techniek
en dansers imponerend door over
rompelende kracht verleent bo
vendien met de onnavolgbare uit-
voeringsprecisie juist die klassieke
produkties een extra kwaliteit.
Voor kenners en publiek, waar
ook ter wereld, blijft de Russische
school het grote voorbeeld bij de
uitvoering van de beroemde klas
sieke meesterwerken. Met dat re
pertoire heeft het Bolsjoi Ballet, als
de bekendste onder de Russische
balletensembles, ook zijn wereld
wijde faam verworven. De licht
heid van techniek bij de danseres
sen en de overrompelende kracht
van de dansers blijken moeilijk te
evenaren. Zeker al vijftig jaar heeft
het Bolsjoi Ballet deze toonaange
vende positie, verworven mede
door de stimulans van het Sowjet-
russische bewind, om de hoofd
stad Moskou ook artistiek als voor
beeld te kunnen stellen.
Vóór de revolutie is de Russische
danskunst steeds gedomineerd
door het Maryinski Theater van
Sint Petersburg, de hoofdstad van
de cultuurminnende Tsaren. De
Russische danskunst heeft daar
een creatieve hoogconjunctuur
doorgemaakt in de tweede helft
van de negentiende eeuw en direct
na de eeuwwisseling. Met de
verfijnde Deense Bournonville-tra-
ditie heeft de grootschalige Russi
sche school daarmee de klassieke
balletkunst (ontstaan maar ook
doodgebloed in Frankrijk en Italië)
voor een totaal verval behoed.
Door het werk van belangrijke
choreografen als Petipa is de dans
kunst sinds die tijd ontwikkeld tot
een hoog ontwikkeld theatervak.
Van vrijblijvend amusement, geba
seerd op romantische zwijmelarij
of erotisch vertoon, groeit de klas
sieke dans uit tot een demonstratie
van perfectie en schoonheid.
De Schone Slaapster, de Note-
kraker, en het Zwanenmeer, die
tussen 1890 en 1895 in première
zijn gegaan in het Maryinski Thea
ter van Sint Petersburg (nu bekend
als het Kirov Theater van Lenin
grad) gelden nog steeds als de be
langrijkste voorbeelden van de
klassieke balletkunst. Later, in de
Jekaterina Maximova en Wladimir
duetten.
eerste helft van de twintigste eeuw,
dragen reizende Russische gezel
schappen (Anna Pavlova en Diag-
hilev met zijn Ballets Russes) de
invloed van deze in Rusland opge
waardeerde danskunst uit in Euro
pa en Amerika.
Ulanova
De Russische prima ballerina as-
soluta Galina Ulanova (1910), aan
wie het eerste ballet van het Bols-
joi-programma is opgedragen,
stamt ook uit deze Maryinski-tradi-
tie. Haar ouders hebben in Sint Pe
tersburg gedanst en lesgegeven.
Aanvankelijk is Galina Ulanova
ook door hen opgeleid. Haar studie
heeft ze later afgerond bij Vagano-
va, de koningin van de variaties,
die wordt beschouwd als de grond
legster van het Russische danSon-
derricht. Na haar officiële debuut
in 1928 ontwikkelt Galina Ulanova
zich aan het KirovBallet van Le
ningrad snel tot een van de groot
ste danseressen van deze eeuw. Op
duizenden foto's en een aantal
films treft nog steeds haar tere
maar toch sterke uitdrukking, ge
dragen door een altijd onberispelij
ke houding. In 1944 maakt Galina
Ulanova de overstap naar het Bols
joi Ballet in Moskou, dat dan al eni
ge tijd als het eerste gezelschap
van Rusland fungeert. Het kunste
naarschap van danseres Ulanova is
al wereldvermaard wanneer ze in
1951 voor het eerst buiten Rusland
optreedt.
Na haar officiële afscheid van het
toneel, in 1962, blijft Galina Ulano
va als eerste balletmeester verbon
den aan het Bolsjoi Ballet, om jon
ge dansers te helpen bij de instude
ring van belangrijke rollen. Ze
wordt ook dikwijls als jurylid uit
genodigd bij verschillende Oosteu-
ropese balletcompetities, waaron
der die van het Bolsjoi Theater tot
de belangrijkste ter wereld wordt
gerekend.
Het als een hommage aan Galina
Ulanova opgedragen dansstuk laat
in solo's en duetten een groot aan
tal hoogtepunten zien uit de loop
baan van deze begenadigde danse
res. Naast het beroemde duo Jeka
terina Maksimowa en Wladimir
Wasiljew treden hierin op de balle-
Wasiljeio in een van hun befaamde
(foto GPD)
nna's Nina Timofejewa, Alla Mi-
chaltsjenko, Nina Semizorowa en
Irina Pjatkina met de dansers Wa-
leri Anisimow, Viktor Barykin,
Andris Lijepa en Aleksei Fadejet-
sew. Voor zover deze uitvoerenden
hier bekend zijn van andere pro
gramma's kan gesteld worden dat
deze groep bestaat uit begaafde so
listen en meermalen op danscon-
coursen gelauwerde jonge dans
kunstenaars, waar een imponeren
de voorstelling van mag worden
verwacht.
Symbolisch voor een gedanste
hommage, stelt het decor een repe
titieruimte voor. Galina Ulanova
heeft daar zestig jaar geleden haar
liefde voor de dans ontdekt en het
is ook de plaats waar ze nu haar
leerlingen traint. In stijl met deze
repetitie-opzet wordt er gedanst op
pianomuziek, miniaturen van on
der meer Glinka, Tsjaikowski en
Rachmaninow.
Privileges
Wie ooit zelf in Moskou een be
zoek aan het Bolsjoi Theater kan
brengen, moet zeker een voorstel
ling gaan zien van Giselle, Romeo
Julia of één van de grote Tsjai-
kowski-balletten Zwanenmeer,
Schone Slaapster, Notekraker. De
zwarte markt is voor veel Russen
de aangewezen weg, want voor hen
zijn de voorstellingen vaak lang
van tevoren uitverkocht. Buiten
landse bezoekers verkeren in een
positie met meer privileges. Voor
hen is het gemakkelijker kaarten te
reserveren. Er zijn elke avond
dansvoorstellingen, die in roulatie
met de operaprodukties soms ook
in het Congrespaleis van de Russi
sche hoofdstad worden gegeven.
Wie een bezoek brengt aan het
Bolsjoi Theater, en de keus heeft,
kan het beste plaatsen nemen van
de rangen Amphitheater, Benyar
Loge of Belle Etage.
Een echte dansliefhebber zal
zich waarschijnlijk de kans niet la
ten ontgaan om het Bolsjoi Ballet
nu in Nederland te zien. Er zijn
voorstellingen geprogrammeerd in
Amsterdam (Theater Carré 7-11 au
gustus), Den Haag (Ned. Congres
gebouw 13 augustus) en Rotter
dam (Luxor Theater 16 en 17 au
gustus).
De danseres Galina Sergejevna tijdens een repetitie met de balletpeda
goge Ljoedmilla Semenjaka. (foto GPD)
