Verhouding Sowjet-
Unie tot Nederland
is sterk verbeterd
Luthersen verplichten zich tot strijd tegen racisme
Interview
Russische ambassadeur Beletsld:
Rectificatie
VRIJDAG 3 AUGUSTUS 1984
PAGINA 15
DEN HAAG De laatste tijd is er een verbetering opgetreden in
de relatie tussen Nederland en de Sowjet-Unie. Zo is bijvoor
beeld de dialoog tussen de ministeries van buitenlandse zaken
van beide landen hervat, en in oktober zal een officiële delegatie
van kamerleden, met Tweede-Kamervoorzitter Dolman aan het
hoofd, een bezoek aan de Sowjet-Unie brengen.
Ook op handelsgebied zijn er betrekkingen tot stand gekomen
tussen Rotterdam en Leningrad en Amsterdam en Moskou, waar
bezoeken van delegaties, onder leiding van de burgemeesters
Van Thijn en Peper, toe hebben bijgedragen. In oktober van dit
jaar brengt het gemeentebestuur van Den Haag, onder leiding
van burgemeester Schols, een bezoek aan Moskou. Na een onder
breking van vele jaren waren de ministers Braks en Smit-Kroes
met officiële delegaties in de Sowjet-Unie. In 1984-'85 worden
volgens Beletski een paar Sowjet-ministers voor een bezoek in
Nederland verwacht.
De handelsomzet tussen Nederland en de Sowjet-Unie nam toe
en bereikte in 1983 bijna 7 miljard gulden; Nederland is daarmee
gestegen tot de zesde handelspartner uit de westerse ontwikkel
de landen met de Sowjet-Unie. Er waren succesvolle contacten
tussen beide landen op het gebied van de landbouw. Ook de
culturele en sportieve banden worden aangehaald.
Rimmer Mulder en Hans Geleijnse vroegen de Sowjet-ambas-
sadeur in Den Haag, prof. Viktor Beletski, naar zijn mening over
de betrekkingen tussen Oost en West op dit moment.
Beletski: consequente houding....
door
Rimmer Mulder en
Hans Geleijnse
Ambassadeur Beletski: „Er zijn
inderdaad duidelijke positieve
ontwikkelingen waar te nemen
in de verhouding tussen onze
beide landen. Wij juichen dat toe
en zullen al het mogelijke doen
om een verbetering van de be
trekkingen tussen onze landen
tot stand te brengen. Er valt ech
ter nog veel werk te verzetten.
Maar als beide kanten geïnteres
seerd zijn in een verdere ontwik
keling van de betrekkingen, dan
zijn de perspectieven mijns in
ziens niet slecht".
- Sinds de jaren '70, toen het
internationale toneel werd gedo
mineerd door Henry Kissinger
aan Amerikaanse kant en Leo
nid Brezjnjev aan Sowjet-zijde,
waarbij 'détente' het sleutel
woord was, zijn de betrekkingen
tussen Moskou en Washington
aanzienlijk verslechterd. Hoe ziet
u de relatie tussen de twee super
machten op dit moment, bevin
den wij ons in een echt gevaarlij
ke situatie?
„De huidige situatie is niet al
leen gevaarlijk, maar zelfs explo
sief. Op 9 juni 1982 sprak presi
dent Reagan tot'het Britse parle
ment en bij die gelegenheid riep
hij op tot een 'kruistocht voor de
vrijheid'. Deze 'kruistocht' van
Washington, die in de eerste
plaats gericht is tegen de Sowjet-
Unie en de andere socialistische
landen, gaat gepaard met een on
gekend bewapeningsprogramma
van de VS, en dat is de werkelij
ke, belangrijkste oorzaak van de
huidige situatie.
Die 'kruistocht' tegen het so
cialisme ondermijnt de grondsla
gen van de politiek van vreedza
me coëxistentie tussen staten
met een verschillend sociaal stel
sel, en houdt een directe bedrei
ging in van het voortbestaan van
de menselijke civilisatie, aange
zien er in een kernoorlog geen
overwinnaars kunnen zijn. In de
VS denkt men daar echter an
ders over. Op 6 april verklaarde
president Reagan in een rede
voering voor de universiteit van
Georgetown dat militaire kracht,
rechtstreeks dan wel indirect
aangewend, een van de belang
rijkste elementen van de Ameri
kaanse buitenlandse politiek
moet blijven. Sterker nog: de of
ficiële militaire doctrine van de
VS is gebaseerd op de mogelijk
heid van het toedienen van een
eerste slag in een kernoorlog en
op het winnen van zo'n oorlog.
Een nieuw en bijzonder ge
vaarlijk gebied van Amerikaanse
militaire activiteit vormt de
ruimte. De plannen ter voorbe
reiding van een 'sterrenslag' wor
den al uitgevoerd. In een rede
voering van de Amerikaanse pre
sident staat te lezen: „Maatrege
len ter controle op de bewape
ning in de ruimte zijn niet wense
lijk als doel op zichzelf, maar al
leen als ze bijdragen aan de ver
sterking van ons (militaire) po
tentieel".
De VS blokkeren een verdrag
dat chemische wapens moet ver
bieden en liquideren. Tegen
woordig doet Amerika dat met
behulp van zogenaamde nieuwe
voorstellen. In hun verdragsont-
werp manipuleren de Amerika
nen met de leuze van de 'algehele
controle', waarbij ze de particu
liere chemische bedrijven van
die controle uitsluiten en tegelij
kertijd de hele chemische indus
trie van de socialistische landen,
waar geen particuliere bedrijven
zijn, willen controleren.
De Verenigde Staten gaan
door met het installeren van ge
vechtsbases in de buurt van de
Sowjet-Unie, hoewel ze al onge
veer 600 bases rondom de socia
listische landen bezitten.
Consequent
De Sowjet-Unie heeft nooit
enig heil of nut gezien in het
principe van 'hard tegen hard'.
De regel die onze autoriteiten
steeds in acht nemen, kan als
volgt samengevat worden: een
principiële, consequente hou
ding in kwesties die de veilig
heid van ons land en onze bond
genoten betreffen, en een bereid
heid tot een serieuze dialoog op
basis van gelijkwaardigheid, een
dialoog die doortrokken is van
verantwoordelijkheidsgevoel.
Die-regel steunt op twee stand
punten, waaraan de Sowjet-Unie
onveranderlijk vasthoudt.
TEN EERSTE: De Sowjet-
Unie streeft niet naar militair
overwicht. Wij zijn er voor, dat
de kwesties aangaande de ont
wapening besproken worden op
basis van gelijkheid en gelijke
veiligheid, zoals dat in de betref
fende akkoorden tussen de
USSR en de USA is vastgelegd.
En de USSR zal nooit een over
wicht toestaan van diegenen die
openlijk roepen dat zij het socia
lisme naar de 'vuilnisbelt van de
geschiedenis' willen verwijzen.
TEN TWEEDE: De Sowjet-
Unie heeft al meerdere malen
verklaard dat zij haar eigen vei
ligheid niet ten koste van andere
staten wil verwerven. Dit princi
pe is bevestigd door de hoogste
instantie van ons land, namelijk
in het besluit van de Opperste
Sowjet van de USSR van 29 de
cember 1983.
Wat kan er worden gedaan
om de betrekkingen tussen Oost
en West te verbeteren, en is daar
bij een specifieke rol weggelegd
voor de Europese landen?
Beletski: „Bovenal moet het
vertrouwen hersteld worden,
hetgeen alleen kan geschieden
door dialogen, onderhandelin
gen en goede wil. Immers, de
mensheid heeft geen alternatief
dan middels vreedzame onder
handelingen tot een oplossing
van de internationale problemen
te komen en zo zijn toekomst in
vrede te verwerven. Met het ver
schijnen van het fenomeen van
het massa-vernietigingswapen
heeft oorlog opgehouden een po
litiek instrument te zijn.
Een belangrijke rol in het her
stel van het vertrouwen tussen
het Oosten en het Westen en in
de oplossing van het vredes
vraagstuk kunnen de landen van
West-Europa spelen, wier veilig
heid niet gerealiseerd kan wor
den langs de weg van de wapen
wedloop of door zich te verande
ren in lanceerplaatsen voor tran-
soceanische first-strike-wapens,
maar wel langs de weg van ont
spanning en het ontwikkelen
van vreedzame wederzijdse be
trekkingen met hun oostelijke
buren. Wij zijn realisten en wa
ren er nooit een voorstander van
West-Europa tegen andere gebie
den uit te spelen, in het bijzonder
de Verenigde Staten; nee, steeds
hebben wij gestreefd naar goede
verhoudingen met zowel de een
als de ander".
Vredesbeweging
- In Nederland hebben we de
laatste jaren een sterke en actie
ve vredesbeweging zien ont
staan. Hoe schat u het effect
daarvan, ook op het internatio
nale vlak, en hoe ziet u de ambi
ties om een actief kader in heel
Europa te vormen?
„Het 'effect' van de vredesbe
weging in Nederland kunt u be
ter zelf beoordelen. Een dergelijk
oordeel valt buiten mijn compe
tentie. Maar wat mijn indrukken
betreft over de vredesbeweging,
niet alleen in Nederland, maar
zoals zij ook in de hele wereld is
ontstaan, kan ik het volgende
zeggen. De huidige vredesbewe
ging heeft aangetoond wat de
kwaliteit is van een nieuw feno
meen, waar steeds meer mensen
rekening mee moeten houden.
Deze beweging beschikt over
een grote morele en politieke
kracht en heeft voldoende in
huis voor een verdere ontwikke
ling.
Nu er een begin is gemaakt
met de plaatsing van Amerikaan
se raketten in Europa, moet de
vredesbeweging onder nieuwe
omstandigheden opereren. In
toespraken van westerse politici
en in krantencommentaren hoor
je steeds vaker de stelling dat
Europa het 'post-Pershing-tijd-
perk' zou zijn ingegaan en dat de
mensen daarmee akkoord zou
den zijn. Die veronderstelling
houdt mijns inziens geen stand,
aangezien de verwachtingen, dat
het verschijnen van Amerikaan
se raketten in Europa een onher
stelbare slag aan de vredesbewe
ging zou toebrengen, absoluut
niet zijn uitgekomen.
Uit de westerse pers maak ik
op dat er van een 'gewenning'
aan de Amerikaanse raketten in
Europa geen sprake is. Steeds
meer dringt het begrip door, dat
iemand Europa als oorlogster-
rein wil gebruiken en bereid is
daar willekeurig welke wapens
toe te passen - van kernwapens
tot chemische wapens. Dat in
zicht, die onrust kon je overtui
gend terugvinden in het optre
den van de vredesbewegingen in
de lente. Ik denk aan de paas-
mars voor de vrede in de Duitse
Bondsrepubliek, waar maar dan
600.000 mensen aan deelnamen.
Om mijn antwoord op uw
vraag samen te vatten: wie vrede
wil en geen oorlog, mag de vre
desbeweging niet als een desta
biliserende factor beoordelen.
Geen geloof
President Reagan heeft re
cent de heer Tsjemenko uitgeno
digd voor een topconferentie. De
ze invitatie is afgewezen. Hetzelf
de gebeurde met Amerikaanse
voorstellen om de ontwapenings
onderhandelingen in Genève
(START en INF) te hervatten.
Waarom?
„Om een eenvoudige en voor
ieder weldenkend mens duidelij
ke reden: wie kan geloof hechten
aan serieuze oproepen tot onder
handelingen, als tegelijkertijd
steeds nieuwe kernraketten op
de Sowjet-Unie en haar bondge
noten gericht worden?! Men
spreekt slechts over dialoog en
onderhandelingen omdat men
een scherm nodig heeft, waar
achter men verborgen kan hou
den dat het territorium van een
aantal Westeuropese landen ver
anderd wordt in een lanceer-
plaats voor nieuwe Pershings en
kruisraketten.
De werkelijkheid immers is,
dat men onveranderlijk vast
houdt aan de plaatsing van de ra
ketten, hetgeen de Amerikaanse
regering herhaaldelijk verklaart
en heeft verklaard. Voor ieder
weldenkend mens is het duide
lijk dat de weg naar de onderhan
delingen moeilijker toegankelijk
wordt naarmate er meer raketten
zijn.
Is een dialoog nodig, zijn on
derhandelingen noodzakelijk?
Konstantin Tsjernenko heeft on
langs deze vraag behandeld en
gezegd: Wij hebben daar zowel
vandaag als morgen slechts één
antwoord op: ja. Maar een eerlij
ke dialoog, serieuze onderhande
lingen. Daar zijn we elk moment
toe bereid.
- Een Sowjet-voorwaarde voor
hervatting van de INF-onder-
handelingen is de terugtrekking
van reeds geplaatste Pershing-2-
en kruisraketten van Europees
grondgebied. Deze eis ging echter
niet gepaard met een gebaar als
vermindering of stopzetting van
de plaatsing van SS-20's. Wat is
de logica hierin?
„Die 'logica' zit in de geschie
denis zelf. Of, concreter, in de
vraag, waardoor de behoefte aan
onderhandelingen in Genève
ontstond en hoe zij werden afge
broken. De geweldige hoeveel
heid desinformatie en openlijke
leugens die naar aanleiding van
het afbreken van die onderhan-
deingen in een aantal westerse
landen is verspreid, maakt het
nodig dat wij de geschiedenis er
van bekijken.
Treuzelen
De behoefte aan deze onder
handelingen ontstond doordat
de Amerikaanse kant dit pro
bleem niet wenste op te lossen
binnen het kader van de beper
king van de strategische kernwa
pens, en vervolgens treuzelde
met de ratificatie van SALT-2.
De VS kwamen pas na lang aar
zelen naar Genève en pas nadat
de Sowjet-Unie vele malen zich
bereid had getoond tot deze on
derhandelingen. De Amerikanen
kwamen onder druk van de we
reldopinie, maar met een „nulop
tie'' voor wat betreft de intentie
om tot afspraken te komen.
Voordat men begon met plaat
sing van de Pershings-2 en kruis
raketten zag de krachtsverhou
ding in Europa er als volgt uit.
De USSR had 938 'delivery vehi
cles' (transportmiddelen - red.)
voor wapens voor middellange
afstand (465 bommenwerpers en
473 raketten, waarvan ongeveer
de helft verouderd was). De NA
VO had 857 van zulke middelen
(162 Engelse en Franse raketten
en 695 bommenwerpers). De
USSR had iets meer 'delivery ve
hicles', de NAVO daarentegen
had bijna anderhalf maal zoveel
kernladingen.
Het was niet toevallig, dat de
NAVO er geen aandacht op wil
de vestigen dat zij, voor de ont
wikkeling van de 'Euro-raket', in
één keer 3056 kernladingen kon
lanceren, tegen de USSR 2153.
Toch kon je in die tijd wel spre
ken van een globaal evenwicht
wat de kernwapens voor middel
lange afstand in Europa betrof.
Maar Washington wenste niet
akkoord te gaan met beslissin
gen die het plaatsen van Ameri
kaanse Pershings-2 en kruisra
ketten in Europa onmogelijk
zouden maken. Op Sowjet-voor-
stellen om alle kernwapens, zo
wel de tactische als die voor mid
dellange afstand, uit Europa te
verwijderen, hebben de Ameri
kanen niet eens gereageerd. Zij
vermeden een inhoudelijke
beoordeling van ons voorstel, om
het aantal 'delivery verhicles' tot
ongeveer een derde terug te
brengen (tot 300 eenheden aan
elke kant) met een gelijk raket-
tenniveau.
Ook het voorstel van de Sow
jet-Unie, dat men bereid was om
op het moment dat het akkoord
over beperking van kernbewape
ning in Europa in werking trad,
niet meer kernladingen in de ei
gen raketten voor middellange
afstand te hebben dan Frankrijk
en Engeland, kreeg geen positie
ve reactie.
Tegenmaatregel
Op die manier werden alle
Sowjet-voorstellen die gericht
waren op het beperken van de
kernbewapening in Europa afge
wezen. En precies daarom maak
te de plaatsing van Amerikaanse
raketten op bases in Engeland,
de Duitse Bondsrepubliek en
Italië het voortgaan van de on
derhandelingen in Genève on
mogelijk, die immers gericht wa
ren op de beperking, en bepaald
niet op de uitbreiding van de
kernbewapening.
Tegenmaatregelen die in een
dergelijke situatie onvermijde
lijk zijn, hebben toen de plaats
ingenomen van nieuwe midde
len om de weg te effenen voor
een overeenstemming. Wil nu de
Sowjet-Unie een stap terug doen
in de richting van wat in oktober
vorig jaar nog eigenlijk vanzelf
sprekend leek, dan is het abso
luut noodzakelijk dat de NAVO
terugkeert naar de situatie die
bestond voordat men begon met
de plaatsing van Amerikaanse
raketten.
Op de vergadering van secreta
rissen van de broederpartijen der
socialistische landen, die op 11
en 12 juli van dit jaar in Moskou
werd gehouden, is duidelijk ge
steld dat, als er maatregelen ge
nomen worden die zullen leiden
tot de verwijdering van de reeds
geplaatste raketten, er gelijktij
dig stappen ondernomen zullen
worden die de tegenmaatregelen
ongedaan maken. Dat zal een ba
sis kunnen scheppen voor de
hervatting van onderhandelin
gen, die erop gericht zijn tot af
spraken te komen over het kern-
wapenvrij maken van Europa,
zowel van middellange-afstands-
als tactische wapens".
- Als u een Nederlands staats
burger was, zou u dan de drei
ging voelen van de Sowjetrussi-
sche raketten die in de Sowjet-
Unie zelf en in landen als Tsje-
choslowakije en de DDR ge
plaatst zijn?
„Noch de Sowjet-raketten,
noch de Sowjet-Unie vormen
voor iemand een bedreiging,
aangezien onze enige zorg is: het
verzekeren van de veiligheid van
ons land en van het werken in
vrede van de Sowjet-burgers en
onze bondgenoten. U weet dat de
Sowjet-Unie heeft verklaard dat
zij nooit als eerste een kernwa
pen zal gebruiken en dat zij die
naangaande een verplichting op
zich genomen heeft. Dat was en
blijft het fundamentele principe
van de buitenlandse politiek van
de Sowjet-Unie. Wij weten wat
oorlog is, en vooral kernoorlog,
en daarom doen wij al het moge
lijke om die oorlog te vermij
den".
- De Nederlandse regering
heeft besloten 48 kruisraketten te
plaatsen na november 1985 als er
dan meer Russische SS'20's ge
plaatst zijn dan op 1 juni van dit
jaar. Vindt u dit een verstandige
en realistische beslissing?
„Anders dan ambassadeurs
van andere landen, mengen Sow-
jet-ambassadeurs zich niet in de
binnenlandse aangelegenheden
van andere staten. Welke beslis
sing u genomen hebt over de ra
ketten is een zaak van uw rege
ring, uw parlement en uw volk.
Wat onze principiële opstelling
aangaat tegenover de wapen
wedloop en de plaatsing van
Amerikaanse kernwapens in
West-Europa: die is welbekend".
Ontmoeting
- Hoeveel SS-20's waren er op
1 juni dit jaar geplaatst en wan
neer of bij welk aantal zal het SS-
20-plaatsingsprogramma zijn
afgerond?
„Ik ben geen militair. Daarom
vind ik het moeilijk op die vraag
te antwoorden. Echter, de Sow-
jet-gegevens hieromtrent zijn
door ons herhaaldelijk gepubli
ceerd en ze zijn welbekend in het
Westen. U kunt er bijvoorbeeld
twee officiële publicaties van het
ministerie van defensie van de
USSR op naslaan".
- Tijdens het parlementaire
debat over het plaatsingsbesluit
verklaarde minister van buiten
landse zaken Van den Broek dat
hij zou proberen een ontmoeting
te hebben met zijn Soiojet-collega
Gromyko. Denkt u dat het Neder
landse besluit uitleg behoeft en
dat daartoe een ontmoeting tus
sen de ministers Van den Broek
en Gromyko nuttig zou kunnen
zijn? Ziet u zo'n ontmoeting bin
nen zes maanden tot stand ko
men?
„Wat ontmoetingen tussen mi
nisters van onze landen betreft,
die zijn nuttig. Dit jaar is al een
begin gemaakt met wederzijdse
bezoeken, en dat zal doorgaan.
Wat in concreto een ontmoeting
tussen onze ministers van bui
tenlandse zaken betreft, het is
mij nog niet bekend wanneer die
zal plaatsvinden".
- U heeft een aantal malen ver
klaard dat Nederland geen doel
wit voor Russische raketten zal
zijn wanneer er geen Ameri
kaanse raketten op Nederlands
grondgebied worden geplaatst.
Is dat een overtuigend argument
in de wetenschap dat er wel Sow
jet-raketten gericht staan op onze
buurlanden? Met andere woor
den: wat is de waarde van zo'n
garantie?
„Hierover kan ik niets toevoe
gen aan de officiële verklaring
van de ambassade in reactie op
de herrie die door uw massame
dia werd gemaakt na mijn toe
spraak voor de Universiteit van
Nijmegen. De organisatoren van
die lezing hebben een en ander
zelf van de hand gewezen".
Met grote meerderheid heeft
de zevende algemene vergade
ring van de Lutherse Wereldfe
deratie in Genève (330 afgevaar
digden) een resolutie tegen racis
me goedgekeurd. De 97 lutherse
kerken die stemgerechtigd lid
zijn van de federatie verplichten
zich daarmee, alle vormen van
racisme te bestrijden. Het gaat
dan niet alleen om de apartheid
in Zuid-Afrika, maar ook om (bij
voorbeeld) discriminatie van
gastarbeiders, ethnische minder
heden en vluchtelingen.
Krachtens dit besluit zal de fi
nanciële en personele steun die
de blanke lutherse kerken van
Zuidelijk Afrika krijgen van de
Evangelische Kerk van Duits
land, op z'n laatst per 1 januari
1987 worden beëindigd, als deze
kerken de apartheid piet duide
lijk in het openbaar veroordelen.
De lid-kerken zullen zichzelf
nauwkeurig onderzoeken op
sporen van racisme. Bij regerin
gen en economische machten
zullen zij hun invloed aanwen
den om sancties te treffen tegen
staten waar de apartheid wordt
gehuldigd. Die staten zouden
geen olie, militaire uitrusting,
kennis voor kernenergie en zo
meer mogen ontvangen, terwijl
ook een eind moet komen aan re
laties in cultuur en sport.
De kerken uit de Derde Wereld
vroegen de lutherse assemblee
om voor de wereldfederatie niet
méér dan de helft van het aantal
medewerkers uit Noord-Ameri-
ka en Oost- en West-Europa te
halen. Die aanbeveling kreeg
geen meerderheid. De Derde We
reld-kerken wilden hiermee een
ongelijkheid tegenover ontwik
kelingslanden opheffen.
Lutheranen in Rusland
De banden met de lutherse
christenen van Duitse afkomst in
de Sowjet-Unie zullen worden
versterkt, vooral met de 1,2 mil
joen in Aziatisch Rusland wo
nende lutheranen. Wat de theolo
gische opleiding en de liturgie
betreft moeten deze mensen veel
ontberen. De gemeenten staan
onder leiding van gekozen leke-
predikers. Sinds 1934 hebben de
lutheranen daar geen theolo
gisch opleidingsinstituut meer.
Er is een grote behoefte aan lec
tuur en liedboeken.
Niettemin is het kerkelijke le
ven er opgewekt, zo meldde Sam
Dahlgren, medewerker voor Eu
ropese zaken bij de Lutherse We
reldfederatie in Genève. De
kerkdiensten duren in de regel
drie uur. Preken van een uur zijn
normaal. Een probleem is, dat de
leider van deze gemeenten, Ha-
rald Kalnins, ver van zijn kudde
is verwijderd en zijn ambt uitoe
fent in Riga (Letland). Hij was
wel voor de algemene vergade
ring in Boedapest uitgenodigd,
maar kreeg hiervoor geen uitreis
visum.
(De Duitse christenen in Azia
tisch Sowjet-Rusland zijn nako
melingen van de 'Wolga-Duit-
sers', die 200 jaar geleden door
tsarina Katharina II werden uit
genodigd om in het Wolga-ge-
bied kolonies te stichten. Na de
Tweede Wereldoorlog werden zij
over de Sowjet-Unie verspreid.
Een eerste contact met de Lu
therse Wereldfederatie kwam in
1976 tot stand).
Kerken in slop
De scheidende voorzitter van
de Lutherse Wereldfederatie, de
Tanzaniaanse bisschop Josiah
Kibira, zei gisteren in een toe
spraak tot de algemene vergade
ring, dat de kerken in de westelij
ke wereld in een slop zijn beland
omdat ze geen inwendige zen
ding meer bedrijven. "Daarom
zou het goed zijn, als er Afrikaan
se zendelingen naar Europa zou
den komen. Maar daarvoor ont
breekt het geld".
Volgens Kibira zijn er in Afrika
anders dan in de Verenigde
Staten of Europa - veel duidelij
ker verschillen te zien tussen
mensen die zich christen noe
men en mensen die dat niet zijn.
Hij vond het zeer bemoedigend,
dat het communistisch geregeer
de Hongarije godsdienstig leven
aanvaardt. '.'Hongarije is een be
wijs voor de vrijheid waarmee
het evangelie in een socialistisch
land kan worden verkondigd".
Geen vervolging
De Nationale Raad van Ker
ken in de Verenigde Staten heeft
beweringen tegengesproken als
zou er in Nicaragua sprake zijn
van godsdienstvervolging. Daar
mee reageerde de raad op de be
schuldiging van het conservatie
ve Amerikaanse 'Instituut voor
religie', dat hij anti-godsdiensti
ge campagnes in Nicaragua fi
nanciert.
Voor deze aantijging wordt
geen enkel bewijs geleverd, zegt
de raad in zfjn verklaring. "De
meeste protestantse kerken
werken met de regering van Ni
caragua samen om een
rechtvaardige maatschappij op
te bouwen, net zoals Amerikaan
se kerken samen met de regering
proberen humanitaire program
ma's uit te voeren". Het conflict
tussen de rooms-katholieke hiër
archie in Nicaragua en de sandi-
nistische regering is, volgens de -
Nationale Raad van Kerken in de
Verenigde Staten, geen bewijs
van godsdienstvervolging.
(Artikelen in de New York Ti
mes onthulden deze week, dat de
rooms-katholieke top in Nicara
gua actief betrokken is bij het
kweken van verzet tegen de san-
dinistische revolutie. Aartsbis
schop Bravo van Managua zou
Amerikaanse zakenmensen hulp
hebben gevraagd bij het 'trainen'
van Nicaraguanen die ontevre
den zyn over het regime. Vol
gens de bisschop zou het slechts
om het trainen van 'geestelijke
kaders' gaan).
Niet meer 'gewijd'. De term
'gewijd' voor dienstdoende pre
dikanten in de Hervormde Kerk
van Frankrijk is op voorstel van
de nationale synode vervallen. In
plaats daarvan worden predi
kanten nu 'liturgisch erkend'.
Al in de jaren 60 keerde een be-
Bij de gisteren op deze pagina
verschenen reportage over Oost-
Timor is ten onrechte Bob Manti-
ri als auteur vermeld. Het artikel
is echter niet van zijn hand.
weging onder Franse predikan
ten zich tegen de 'wijding', om
dat die het clericalisme in de
kerk kon bevorderen. Voorgan
gers zijn niet hoger dan de ande
ren, zo redeneerden zij. Het ver
schil zit 'm alleen in hun functie.
