Het rondvaartbootje
van K. D. Parmentier
ELS gaat met steun
van gemeente uitbreiden
DE NATUUR ALS BUUR
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1984
DO/ST
LEIDEN
LEIDEN - Onder het lichtgrijze
zwerk koerst het rondvaart
bootje van K.D. Parmentier naar
de aanlegsteiger aan de Stille
Mare. De schipper stapt even la
ter op de wal. Een jeugdig per
soon bedankt hem voor het
tochtje. Een ander jongmens
staat inmiddels tegen zijn moe
der te jengelen dat hij zo graag
met die meneer mee wil.
Luttele minuten later vaart
Koene Dirk Parmentier uit.
door
Wim Brands
"Koene Dirk Parmentier, dat is
dus een vrij belangrijke naam.
De piloot van de Uiver heette
ook zo. Familie? Dan moetje wel
drie eeuwen teruggaan in de
tijd".
Parmentier vergeet overigens
op de toeter te blazen, iets dat hij
doorgaans toch altijd doet, zoals
hij ons later meedeelt. Het ventje
dat met zijn moeder aan boord is
gegaan, heeft - nadat hij even
bang was geweest - weer moed
verzameld en verstrekt verschil
lende adviezen.
Koene Dirk Parmentier, één
hand losjes aan het stuur, vertelt:
vDit is dus een salonbootje uit
1930. Vroeger heeft-ie regelmatig
in Leiden gevaren; dat weet ik
omdat ik diverse vorige eigena
ren heb gesproken. Toen ik het
bootje vorig jaar kocht, bleek al
snel dat er wel wat meer mee viel
te doen dan alleen gebruiken tij
dens de vakantie. In Utrecht heb
ik vorig jaar zomer wat tochtjes
door de grachten gemaakt en dat
beviel de passagiers uitstekend".
Zodat Parmentier tot de slot
som kwam dat hij maar eens een
poging moest wagen in Leiden.
Sinds enkele maanden ligt zijn
boot aan de Stille Mare. Meerde
re malen per dag vaart hij uit.
Van huis uit is hij overigens geen
schipper. Industrieel vormgever
was zijn beroep.
Juiste beroep
"Ik voelde me niet zo thuis in
die commerciële wereld. Wat
met mensen doen, ja, dat wilde
ik. Nou, dan is dit het juiste be
roep, want elke dag weer ben ik
tegenwoordig onder de mensen"
vertelt Parmentier.
Tijdens de tocht, die ongeveer
vijftig minuten duurt, verstrekt
Parmentier naar eigen zeggen
toeristische informatie. Hij
neemt daarvoor geen microfoon
ter hand, zoals te doen gebruike
lijk is, maar praat op informele
wijze over bepaalde onderwer
pen. Zo zal hij ter hoogte van het
stadhuis bijvoorbeëld niet gauw
die anekdote over zijn vader ver
geten te vertellen.
"Dan vertel ik dus dat mijn va
der, die aan het water woonde,
altijd even uit het raam keek om
naar de klok op de stadhuistoren
te turen. En in één adem voeg ik
er dan aan toe dat hij op een dag
geen toren zag. Ook toen wist hij
meteen hoe laat het was, zeg ik
dan. Brand".
Parmentier beschouwt zich
niet als een concurrent van ande
re eigenaren van rondvaartbo
ten. "Dit is maar een klein
bootje, is het niet? Eigenlijk
denk ik dat dit - een klein bootje -
een gat in de markt was. Er zijn
veel mensen die het wel leuk vin
den om in zo'n klein geval door
de stad te varen".
We varen in de omgeving van
de Zuidsingel. Een visser is zijn
hengel verloren en stelt pogin
gen in het werk om dit voorwerp
weer uit het water te vissen. Par
mentier trekt aan de bel. De vis
ser kijkt even op en groet terug.
"Ze kennen me, hè", zegt Par
mentier. "Leuk is dat. Weet u wat
mij trouwens ook opvalt: elke
dag zie je wel weer wat nieuws.
En soms is het natuurlijk ook
aardig dat je bij de mensen naar
binnen kunt kijken. Je ziet nog
eens wat als je in een bootje
vaart".
Sturen
Op de terugweg vraagt Par
mentier aan het ventje of deze
misschien even wil sturen. Even
daarvoor had hij gezegd: "Dat
vinden jonge mensen bijna altijd
'Iets met mensen doen, ja, dat wilde ik'
wat als je
je bootje vaart
krijgt hij te
ipitein Parmentier luidt de bel. Hij vindt het varen nog altijd leuk. "Je ziet nog
leuk, ouderen ook trouwens.
Want soms zie ik ze denken: zal
ik het vragen of niet"?.
Onze jeugdige metgezel mag
dan de hele tocht het hoogste
woord hebben gevoerd, nu laat
hij zich van zijn angstige kant
kennen: hij durft niet. Parmen
tier - de vriendelijkheid zelve -
herhaalt zijn vraag nog eenmaal.
Zijn schipperspet dient als lo
kaas. En zie: het mannetje over
wint zijn schroom. Terwijl hij de
kalende schedel van Parmentier
Na enkele minuten, minuten
waarin we soms vervaarlijk naar
de kant koersen, heeft de nieuwe
stuurman de smaak danig te pak
ken. Als Parmentier het stuur
horen: "Laat i
voormalige vormgever laat zich
niet verleiden: "Nee, we zijn er
bijna, ik ben nu aan de beurt".
"Of', en nu wendt hy zich tot
de verslaggever, "zou u nog een
stukje willen sturen".
Rokken van
rek geplukt
LEIDEN - Een voorbijrijdende
fietser heeft gistermiddag
vliegensvlug van een buitenstaand
rek van een kledingmagazijn in de
Haarlemmerstraat zes rokken ge
plukt. Hij hing ze over het stuur,
trapte vervolgens hard door en was
niet meer te achterhalen.
Auto rijdt
het water in
LEIDEN - Zonder bestuurder reed
gistermiddag even na vijf uur een
geparkeerde auto aan de Heren
gracht het water in. Een Leidse
vrouw had even daarvoor haar wa
gen aan de waterkant geplaatst en
volgens eigen verklaring op de
handrem gezet. Door duikers van
de brandweer en een takelbedrijf
uit Oegstgeest is de auto weer op
het droge gezet.
'Derde Ideuterldas nodig'
De verbouwing van de Eerste Leidse Schoolvereniging is al in volle gang. Hoofd can de school Bodoux wijst aan
waar de derde kleuterklas moet komen. Zelf moet hij verhuizen naar boven: daar komt een ruimte bouenop de
parterre. Voordat de leerlingen weer naar school komen moet de uitbreiding voor het grootste deel klaar zijn.
(foto Holvast).
LEIDEN Het onderkomen van
de Eerste Leidse Schoolvereniging
aan de P.C. Hooftlaan is te klein ge
worden. De ELS gaat daarom uit
breiden. De gemeente heeft daar
voor een krediet verleend van ruim
twee ton, de rest zal het schoolbe
stuur zélf bijdragen.
In een tijd, waarin scholen moe
ten sluiten wegens het teruglopen
van het leerlingental, is uitbreiding
van een school een opmerkelijk
feit. "Maar het komt vooral omdat
we een derde kleuterklas moeten
hebben. Het aantal kinderen dat
hier de kleuterschool volgt, is gro
ter geworden", aldus het hoofd van
de school, P. Bodoux. "Vroeger
kregen we hier veel kinderen van
buitenaf. Dat wil zeggen dat ze
kleuteronderwijs elders hadden
gevolgd. Maar nu komen veel kin
deren hier meteen al op de kleuter
school".
Daarmee is de integratie tussen
kleuter- en lager onderwijs, zoals
voorgeschreven in de wet op het
basisonderwijs die volgend jaar au
gustus definitief van kracht wordt,
aan de ELS al vergevorderd. "Die
wet is niet nieuw meer voor ons",
is Bodoux van mening.
Niet vooraan
Toch is zijn school er niet één die
altijd als haantje de voorste met
vernieuwingen meedoet. Integen
deel. In een periode van onderwijs-
30 kilometer
Een snelheidslimiet van 30 kilome
ter moet vooral als een signaal
functie worden opgevat. "Voor het
psychologisch effect", zei ir. G.
Aletrino, hoofd van de Afd. Ver
keer en vervoer vorige week in de
ze krant.
In zijn signalering verhaalt hij
ons dat het zó is dat zij welke om
die snelheidsbeperking vragen, de
ze niet krijgen en zij welke er niet
om vragen, er mee worden opge
scheept.
Zo iets waar wij in onze prille
jeugd al mee kennismaakten, wan
neer wij om iets vroegen: kinderen
die vragen, worden overgeslagen,
in het midden latend hoe die er dan
wél aan moesten komen.
In zijn verhaal lezen wij dan dat
het beperken van de snelheid géén
eenvoudige zaak is, men kan - al
dus de heer Aletrino - met grote
kans op succes er tegen proteste
ren, door bezwaren aan te tekenen.
Dat het dan veelal blijft bij het in
dienen van bezwaren, daar weten
de bewoners langs de route waar
de busbaan in het kader van een
experiment wordt aangelegd.
Al dat geld- en energieverspil-
lend werk wat daar wordt uitge
voerd, is ontsproten in de breinen
van hen welke de Stuurgroep
vormden en daar maakte o.a. de
heer Aletrino mede deel van uit.
Miljoenen belastinggeld worden
hier verspild om de Heilige Koe,
d.w.z. de bussen, welke veelal leeg,
die route berijden, enkele minuten
tijdwinst te geven. Dit alles ten
koste van het werkelijk openbaar
vervoer, het eigen vervoer en de
bewoners langs die route.
Nu die snelheidsbeperking tot 30
km. Wanneer u nu zou menen dat
het de bedoeling is een auto met
zijn giftig uitlaatgas zo vlug moge-
"De gemeente begint wel vaker
aan een zaak waarvan ze niet zeker
weet of dat zij die wint". Op de
bonnefooi dus. Natuurlijk is de
heer Aletrino gaarne bereid goede
raad te geven aan hen welke e.e.a.
niet aan zou staan, bijv. wanneer
men beknot zou worden in zijn of
haar broodwinning. Hij zegt al
thans dat men door bijv. harde ac
ties wel kan bereiken e.e.a. onge- -
daan te maken. Was het dan niet
verstandiger eens eerst het oor be
ter en meer gedifferentieerd tot
luisteren te leggen alvorens men
besluit?
Dit gewraakte artikel in het LD
is blijkbaar zonder voorkennis van
ons verantwoordelijk stadsbestuur
lijk uit de wijk te krijgen, dan is dat
een grote denkfout, want men
moet ze zo lang mogelijk met die
draaiende motor in de wijk houden
om ze dan later weer met dat antis
tank argument helemaal uit de
wijk te houden. Nu zijn er wel lie
den welke dit autopesten noemen,,
maar dat is het beslist niet, dan
gaat het niet meer om de veilig
heid, maar om millieutechnische
redenen. Natuurlijk is er dan wel
weer een wethouder, die er voor
"allemaal" zit, om ook dan daar
weer een bord voor te onthullen.
Werkelyk een onthullende bezig
heid, wie zegt daar nu weer een on
benullige bezigheid?
Typerender kon men het niet aan
ons duidelijk proberen te maken.
tot stand gekomen, daarom ook
van deze zijde een "Signaal". Het
komt mij voor dat de heer Aletrino
het best zonder snelheidsbeper
king naar een andere functie kan
solliciteren. Wat ons betreft mag
hij dan ook nog wat zg. stadsbe
stuurders meenemen. Vogels van
verschillende pluimage, maar wel
gekozen. (Dat is wat anders dan
verkozen om de zaken in goede -
veilige - banen te leiden. Al was
het maar voor het psychologisch
effect).
H. van Eek
Hoge Ryndijk 3
Leiden
(van redactiewege ingekort)
Duivensport
De postduivenvereniging De
Vriendenclub vloog een wed
vlucht met 248 duiven in con
cours van Corbeil. De uitslag: 1
en 10. F.J. Compier; 2. Th: Don-
gelmans; 3 en 8. W. v.d. Kooy; 4.
C. Bonneur; 5. L. Koopman; 6.
C.P. Gijsman; 7. A. Compier; 9.
W. Vijlbrief
Met 629 jonge duiven in con
cours vloog De Vriendenclub een
wedvlucht van Noyon. De uit
slag: 1. J.M. Turk; 2. W. v.d. Kooy
3. L. Burgers; 4. L. Koopman; 5.
R. v.d. Dop6 en 8. W. Siera sr; 7.
J. Boelee; 9 en 10. W. Siera jr.
De postduivenvereniging Lei
derdorp vloog van Corbeil. De
uitslag: 1 en 6. P. Sloos; 2, 7, 8 en
9. F. v. Heusden3 en 4. J. v. Al
phen; 5. Comb. Reijka; 10. J.
Knijnenburg.
Met jonge duiven vloog Leider
dorp van Noyon. De uitslag: 1. J.
Knijnenburg; 2. D. v. Seggelev; 3,
6 en 9. Comb. Reijka; 4 en 5 B. v.
Vliet; 7. P. Sloos; 8. W. Jacobi; 10.
J. v. Alphen.
Afgelopen weekeinde was het
zover. Na weken van grauw en
veel te koud weer bleek het ein
delijk echt zomer. Niet alleen de
dagjesmensen hadden daarop
gewacht. Voor bepaalde dieren
was het veel belangrijker: de
Zoals waarschijnlijk bekend
bestaat een mierennest uit één of
meerdere koninginnen die zich
uitsluitend met het leggen van
de eieren bezighouden en uit
duizenden werksters die voor al
het andere opdraaien.
door J.P.H.M. Adema
en H.A.J. in den Bosch
Elk jaar worden in een volwa-
sen mierennest gevleugelde die
ren geproduceerd. Dit zijn de
mannetjes en de toekomstige ko
ninginnen. In tegenstelling tot
de werksters, die in het geheel
geen nakomelingen kunnen krij
gen, planten deze dieren zich ge
slachtelijk voort. Het zijn de ex
emplaren die wij vliegende mie
ren noemen. Tijdens de bruids
vlucht, of soms al op de grond,
vindt de enige paring in hun le
ven plaats.
Een kolonie mieren wordt wel
met een boom vergeleken: de
kleine werksters als bladeren, de
soldaten van somipige soorten
als doorns en de geslachtelijke
individuen als vruchten, waar
van er hooguit een paar tot was
dom komen. Er zit een enorme
investering in de vliegende mie
ren: zij kunnen eenvijfde tot
tweederde van het totale gewicht
van een kolonie uitmaken. Vele
vallen tijdens de bruidsvlucht
ten prooi aan vogels of komen op
een ongeschikte plek terecht. Of
ze landen juist op een heel ge
schikte: een ander nest, waar ze
zelden getolereerd worden. De
gevaren zijn legio.
Voor de mannetjes is het al
snel afgelopen. Zij dienen voor
de bevruchting en na hun daad is
er geen taak meer voor ze wegge
legd. De toekomstige koningin
nen gaan op zoek naar een ter-
reintje dat veel overeenkomst
vertoont met dat waar zij van
daan kwamen. Hebben ze dat ge
vonden, dan werpen of bijten ze
hun vleugels af en graven een
holletje. Uiterlijk het volgend
vooijaar leggen ze eieren, waar
uit larven komen, die an enige
tijd werksters opleveren. Een
kolonie is geboren.
De vluchten vinden gelijktij
dig plaats voor alle gevleugelde
mieren van één soort binnen één
gebied. Het blijkt uit onderzoek
aan de Vrije Universiteit van
Amsterdam dat een bepaalde
combinatie van weersfactoren de
Een mannelijke vliegende t\
mieren tot vliegen aanzet. De
vluchten geschieden in de zomer
bij weer met weinig wind, zonder
neerslag en een temperatuur van
rond de 20° Celsius. Dit komt
soms overeen met een wat druk
kend weertype, zoals afgelopen
maandag en dinsdag. Met het
vorderen van het jaar raken ze
wat minder kritisch en vóór de
winter worden de gevleugelde
dieren in elk geval buiten de
deur gezet.
De verschillende soorten mie
ren reageren niet gelijk op de fac
toren zoals temperatuur, lucht
vochtigheid en instraling; ook de
tijd van de dag waarop de vlucht
begint, kan anders zijn. Gewoon
lijk stijgen de mannetjes eerder
op en vormen een zwerm waar
de vrouwtjes doorheen moeten,
vliegen.
De meest algemene soort bin-
nen de stad is de bruine weg-
mier, Lasius niger, maar ook de
kleinere knoopmieren (Myrmica-
soorten) zijn dikwijls te zien. de
bruine wegmier begint aan de
bruidsvlucht 's middags kort na
het bereiken van de maximale
dagtemperatuur, terwijl de
knoopmieren vroeger of later
zijn. De bruine wegmier heeft
een voorkeur voor een wat lagere
relatieve luchtvochtigheid.
Neemt deze tijdens het uitvlie
gen toe, dan zorgt dit voor een
onderbreking hiervan. Eenzelfde
effect hebben een toenemende
bewolking (dikwijls met het vori
ge samenhangend) en het opko
men van de wind.
Waarschijnlijk heeft deze ver
andering er afgelopen dagen er
voor gezorgd dat het
(foto In den Bosch)
beperkt bleef. Met wat lang
warm weer verwachten we het
echte massale uitvliegen. Zijn er
maar af en toe korte geschikte
perioden, dan blyft zulks achter
wege en vliegen ze min of meer
geleidelijk uit.
De vliegende exemplaren zijn
altijd groter dan de werksters.
Bij de bruine wegmier moeten
de uitgangen speciaal verbreed
worden om ze eruit te laten. Dit
werk kan een dag vergen en
heeft tot gevolg dat er, vooral
vroeg in het seizoen, met "vertra
ging" gereageerd wordt op het
weer. De omstandigheden kun
nen immers onderwijl verslech
teren. Niettemin is een gedeelte
van de klus dan al geklaard en bij
een volgende gunstige gelegen
heid kunnen ze er direct uit.
vernieuwingen heeft de ELS daar
aan bewust niet meegedaan. "En
daarin zit nu juist de aantrekkings
kracht van deze school", aldus be
stuurslid Völker. "In eerste instan
tie staat by ons de zorg van de kwa
liteit van het onderwijs voorop.
Kernvakken als taal, rekenen, ge
schiedenis en aardrijkskunde krij
gen veel aandacht". Bodoux vult
hem aan: "Er is hier een harmonie
tussen leervakken en creatieve
vakken. Het ene aspect krijgt niet
de overhand boven het andere".
"Ouderwets gedegen", dat is het
toverwoord waarmee vooral jonge
ouders worden gelokt om hun
kleuters naar deze school te sturen.
Er is zelfs een wachtlijst, want
sommige echtparen laten, zodra de
eerste tekenen van zwangerschap
zich manifesteren, hun boreling al
inschryven. "Onze formule trekt
juist mensen tussen de twintig en
dertig weer aan. We lopen niet ach
ter elke modegril aan. Om een
voorbeeld te noemen: wij gebrui
ken rekenboekjes die niet meer in
de handel zijn. We hebben inder
tijd de laatste partij van de uitgever
opgekocht. We gooien nu eenmaal
niet zo snel iets overboord als niet
bewezen is dat het nieuwe ook be
ter is".
Jaartallen
Rekenmachientjes zijn op de
ELS uit den boze. Computeronder-
wijs is een beladen woord. Hoofd-
rekenen, zinsontleding, jaartallen
en plaatsnamen: menigeen zal zich
het "erin stampen" met afschuw
herinneren. Zo niet leerkrachten
en ouders van kinderen op de ELS.
Bodoux: "Het is heus niet zo dat
we jaartallen er in pompen, zoals
dat vroeger werd gedaan. Overbo
dige jaartallen laten we achterwe
ge. Maar er moet toch een zekere
basis zijn. Thema-onderwijs is
prachtig, maar als dat de enige
vorm is waarin onderwijs wordt
gegoten kan het ook verkeerd uit
pakken".
Hij illustreert zijn opmerking
met een anekdote over een jongen
die ook thema-onderwijs had geno
ten en niet gehinderd was door
kennis van jaartallen. "Die jongen
dacht dat Napoleon en Hitler in de
zelfde tijd hadden geleefd". Een
dergelijke situatie zul je op de ELS
niet tegenkomen. Daar worden de
Slag bij Waterloo (1815) en D-day
(1944) niet door elkaar gehaald.
Leerkrachten en sommige ou
ders mogen deze leermethoden
dan prachtig vinden, kinderen
denken er misschien anders over.
Is de ELS niet een te strenge
school? Bodoux en met hem de be
stuursleden Völker en Tjaarda la
chen ontkennend: "Vraag het de
leerlingen zelf. Die zullen net zo
hard lachen. Ze gaan hier met ple
zier naar school. Sommigen vinden
het zelfs jammer dat het nu vakan
tie is".
BRAND - Op het veilingterrein aan
de Zoeterwoudseweg is gistermid
dag een geparkeerde auto van een
74-jarige Leidenaar volledig uitge
brand. De brandweer, die nog
heeft geprobeerd een en ander te
blussen, vermoedt kortsluiting in
de bedrading.
