'Net als spelen
in de zandbak
Nieuwe lichting krijgt een kans
Frank Groothof (Werkteater en
Sesamstraat) over Idiidertheater:
Come-back van
Maggie Forbes
Op festival van Afrikaanse muziek
DINSDAG 31 JULI 1984
PAGINA
„Het was toevallig dat ie
mand zei: jij moet gaan zin
gen. Anders was ik onder
wijzer geworden of zo. Pure
mazzel allemaal, ik ben er
echt gewoon ingerold".
Frank Groothof, de laatste
tijd ook bekend als Frank
van Sesamstraat, die deze
zomer door het land trok
met het Werkteater om in
de tent samen met zijn
broer René de kindervoor
stelling Broertjes' te spe
len, zat al op de kweek
school toen zijn zangtalen
ten werden ontdekt. Hij
ging naar het conservato
rium en zag de opera als zijn
voorland. Maar dan was eni
ge toneelervaring wenselijk
en daarom greep hij (in sep
tember 1973) de kans om
een jaar stage te lopen bij
het Werkteater met beide
handen aan.
„Het was daar zo spannend alle
maal en er gebeurde veel meer dan
je ooit in tien jaar bij de opera zou
beleven. Ik leerde zoveel bij het
Werkteater, dat ik mijn tanden erin
heb gezet en niet meer weg ben ge
gaan. Ik zing nog wel in alle projec
ten. Bovendien ben ik een lyrische
bariton en dan is het Franse reper
toire mijn terrein. Waar moet je
daar hier je brood mee verdienen?
Bij het toneel kreeg ik kansen om
elke avond op de planken te staan.
En dat wil je toch eigenlijk, elke
dag te kijk staan. Anders had ik
misschien eens in de week of in de
twee weken een concert, en waar
haal je dan je ervaring vandaag?".
Ervaring in het toneelspelen kan
hem inmiddels niet ontzegd wor
den en ook trad hij geregeld voor
kinderen op. Heeft Frank een be
paalde affiniteit met kinderen?
door
Frans Doeleman
„Jazeker, ik heb er zelf vier! En
met spelen, ja, het bevredigt ont
zettend. Je moet niks ophouden,
anders haken ze heel snel af. Vol
wassenen hebben er nog wel be
grip voor als je kunstzinnig gaat
doen of een beetje raar freaken,
maar kinderen pikken dat niet. We
maakten scènes die echt wel goed
waren, maar bij de kinderen niet
aansloegen omdat ze te bedacht
waren, te gemaniëreerd. Kinderen
worden dan onrustig en gaan niet
net doen of ze het leuk vinden. Je
moet op de een of andere manier
gewoon doen, niet artistiek, maar
ook niet kinderachtig".
Iene Mienie
„In Sesamstraat speel ik met die
ren, met Tommy en Ienie Mienie,
en dan denk ik aan mijn kinderen.
Aan hen denk ik ook als ik het niet
meer weet wanneer we in de voor
stelling iets uitproberen. In de tent
zitten de kinderen op je lip, je bent
op gelijk niveau. Ik heb het gevoel
alsof de kinderen bij mij in de ka
mer staan of zo. We hebben ook
niks om ons achter te verbergen.
Er staat een grote trampoline, die
we gebruiken als bed waar je op
kunt springen, en spelen dat het
moeilijk is om in slaap te komen.
Herkenbare dingen naar aanlei
ding van onze eigen kinderen. Ein
deloos wakker liggen, vooral in de
zomer, tot de vader kwaad naar bo
ven gaat en ten einde raad die kin
deren door elkaar rammelt. Daar
gaat .Broertjes' over, maar dan
vanuit het kind bekeken, zijn pro
blemen om in slaap te komen en
wat er verder in zo'n kind leeft: ja
loezie, angst em ambitie ten op
zichte van zijn broertje, afgewis
seld met vriendschap en liefde".
„Het is wel een speciale band om
met je broer te spelen. Je begrijpt
elkaar heel gauw, maar je kan ook
flink bakkeleien. Soms weten de
kinderen niet of we aan het spelen
zijn of echt ruzie hebben. Zo nu en
dan wordt het Werkteater ge
vraagd in het Emma-kinderzieken-
huis of gelegenheden voor gehan
dicapten en dan komen we bij el
kaar en bedenken we wat clown-
sacts of zo. We brengen dan wat ra
re dingen die we soms ook ter plek
ke verzinnen. Dus we hebben wel
ervaring om met elkaar te
werken".
Hoewel Frank Groothof (35)
naast Sesamstraat ook andere din
gen voor televisie heeft gedaan
(rolletjes in bijvoorbeeld De Lem
mings en Herenstraat 10) en in
films speelde (als laatste De Witte
Waan) kan hij zich niet voorstellen
dat hij weg zou gaan bij het Werk
teater.
„Het is de enige plek waar je de
dingen die in je opkomen ook kunt
verwezenlijken. Niemand zegt: je
moet dit of dat doen, al ben je er
wel met elkaar verantwoordelijk
voor dat er genoeg geld wordt ver
diend om de zaak draaiende te
houden. We hebben allemaal span
nende plannen. Er is de laatste tijd
ook zoveel gebeurd bij het Werk
teater. Er is min of meer negatief
over gesproken, maar voor mij en
voor iedereen bij het Werkteater,
geloof ik, is het een hele positieve
tijd geweest. De groep leunde op
een aantal mensen die stuk voor
stuk weg zijn gegaan: Peter Faber,
Gerard Thoolen, Helmert Wouden
berg, Marja Kok, allemaal mensen
die de zaak stimuleerden. We wer
den daarna steeds meer op onszelf
geworpen en moesten zelf dingen
gaan bedenken".
Dom
„We hebben die stap moeten ma
ken en ik ben ër nog altijd blij om
dat ik nu mijn eigen projecten kan
doen. Toen die sterke mensen er
nog bij waren, had ik altijd het ge
voel dat ik niks kon zonder hen.
Nu word je sterker doordat je het
alleen moet doen. Vroeger hoefde
je niet zelf te kiezen, want dat werd
voor je gedaan. Dat uitstellen van
je keuzes is heel erg, waardoor het
steeds moeilijker wordt. Ik ben blij
dat het uiteindelijk toch gebeurd
is, dat ik zelf dingen moet beden
ken en keuzes moet maken".
Tv-regisseur Egbert van Hees
nodigde Frank Groothof uit mee te
werken aan het programma Se
samstraat. Hij doet dat met erg veel
plezier.
„Ik moet laten zien hoe een jon
gen van ongeveer twintig jaar met
kinderen omgaat, iemand die dich
ter bij de kinderen staat dan Piet
en Paula. Er moest iemand zijn die
wel groot is, maar domme dingen
doet, zo dom als kinderen kunnen
doen, zodat Tommy en Ienie Mie
nie kunnen zeggen: wat ben jij
toch stom, Frank. Er zit nu ook een
meisje in Sesamstraat dat er niet
ouder uitziet dan twaalf jaar, om
die afstand steeds kleiner te ma
ken. Er is zelfs een kinderhater bij
gekomen. Het programma wordt
steeds vollediger".
„Ik word ook herkend op straat,
dat is heel leuk. Opeens pakt ie
mand je hand vast en zegt: oh, jij
bent Frank van Sesamstraat,
wacht even. Dan belt hij aan en
roept: mam, gooi gauw m'n sleutel
tje, want Frank van Sesamstraat is
er. Dan komt die moeder naar be
neden met het sleuteltje van de
fiets: Kijk, Frank, ik kan fietsen.
zie je wel. Dat vind ik nou lief. Ik
vind het leuk Frank van Sesam
straat te zijn. Het contact met de
kinderen. Vandaar ook die kinder
voorstellingen. In eerste instantie
kijken ze wel tegen Frank van Se
samstraat op, maar tijdens het spe
len vergeten ze dat toch, want ik
speel in .Broertjes' een heel naar
jongetje. Dus ik breek mijn eigen
beeld helemaal af'.
Huilen
„We improviseren veel, de tek
sten worden eigenlijk tijdens de
voorstellingen verzonnen. We gaan
gewoon op de kinderen in als ze
dingen zeggen. Laatst zat mijn ei
gen kind er en begon te huilen.
Dan denk je, wat is nou belangrij
ker, je voorstelling of een kind dat
zit te huilen. Dus toen heb ik hem
op mijn schoot genomen en heb
ben we gewoon doorgespeeld met
dat kind erbij. Dan merk je dat nie
mand van die kinderen dat een
probleem vindt. En mijn baby was
ook tevreden, Niks óphouden, dat
is belangrijk, dat leer ik van kin
dervoorstellingen".
„Kinderen zijn de zuiverste
graadmeter. Volwassenen hebben
nog iets van, ja, het is toneel. Spe
len voor kinderen is eigenlijk in de
zin van spelen in de zandbak. Niet
van dat ingewikkelde, geen toneel
spelen of zo, maar op het niveau
van de kinderen, open. Het is net of
het geen werk is, alsof je, terwijl er
visite is, met de kinderen zit te spe
len".
HILVERSUM - De politieserie
'Hill Street Blues' verdwijnt in ok
tober tijdelijk van het scherm. De
NCRV wil de serie minimaal een
half jaar opschorten. In plaats
daarvan keert na een afwezigheid
van anderhalfjaar 'Maggie Forbes'
weer terug.
Die serie moest in het begin van
het vorig jaar worden gestaakt, om
dat de Engelse makers geen afleve
ringen meer in voorraad hadden.
Die zijn er inmiddels wel, zodat de
NCRV nu weer tien nieuwe beleve
nissen heeft kunnen aankopen. De
eerste daarvan wordt op 6 oktober
uitgezonden, Hill Street Blues ein
digt daags daarvoor.
Komend seizoen begint de
NCRV ook met een nieuw poppro
gramma. Het wordt een televisiese
rie van het radioprogramma 'Pops-
jop', gepresenteerd door Jaap de
Groot. Het programma wordt een
maal in de twee weken op de vrij
dagavond uitgezonden.
Talentenjacht
bij 'Los Vast'
HILVERSUM - De NCRV begint
in oktobër met het organiseren van
een groot aantal "Los-Vast"-talen-
tenjachten. Het is een activiteit in
het kader van het zestigjarig be
staan van de NCRV.
Iedereen die wat presteert op po-
pulair-muzikaal gebied kan mee
doen. De winnaars van de finale
van de "Los-Vast"-talentenjachten
mogen optreden in het populairste
live-radioprogramma van Neder
land: "Los-Vast".
Om mee te doen aan de "Los-
Vast"-talentenjachten moeten aan
komende artiesten en andere muzi
kale talenten, een cassettebandje
van goede kwaliteit sturen naar de
NCRV. Het mag maximaal vijftien
minuten repertoire bevatten.
Zangers en zangeressen en in
strumentalisten mogen gebruik
maken van een orkestband, waar
op "live" ingezongen of gespeels is
Groepen dienen geheel "live" gere
gistreerd te zijn, layback-artiesten
zijn uitgesloten van deelname.
LJOEBIMOV - De vorige week
van zijn Russische staatsburger
schap ontheven toneelregisseur
Joeri Ljoebimov wordt in de herfst
van dit jaar directeur van het thea
ter Arena del Sole' in Bologna in
Italië.
TENOR OVERLEDEN - De Beier
se tenor Lorenz Fehenberger, vele
jaren verbonden aan de Beierse
staatsopera in München, is kort
voor zijn 72ste verjaardag aan een
hartverlamming overleden.
Fehenberger, die een repertoire
van 70 rollen had en die ook in ei
gentijds werk thuis was, werd in
1955 onderscheiden met de titel
"Kammersanger".
LONDEN - De Engelse popster Boy George kwam het afgelopen weekein
de uit Jamaica in Londen aan met geblondeerd haar en een donker
baardje. De beroemde zanger van de Culture Club werd op het vliegveld
uitgejouwd door een aantal van zijn fans. Boy George tegen de verzamel
de journalisten: 'Het kan me niets schelen wat ze van me denken, het is
mijn zaak en niet de hunne' (foto anp>.
DELFT (GPD) - „Afrika en
het Westen hebben nog heel
wat aan cultuur uit te wisse
len. Ik zet me daarvoor in,
niet alleen omdat ik ervan
leer, maar ook omdat het
een zeer opwindende bezig
heid is", aldus Oko Dram-
meh, een in Delft woonach
tige Afrikaan die op 11 au
gustus voor de tweede maal
het 'African Music Festival'
organiseert.
„Er is zoveel onontgonnen op het
gebied van moderne Afrikaanse
muziek, dat ik nog jarenlang inte
ressante festivals kan organiseren.
En als het commercieel onhaalbaar
blijkt en ik failliet ga, dan zal ik
toch opnieuw de centen bij elkaar
schrapen om het volgend jaar weer
een festival te laten plaatsvinden".
Drammeh is overtuigd van zijn
projecten, waaraan hij vorm geeft
als voorzitter van de Delftse stich
ting 'African Arts Foundation'.
In het voetbalstadion van DHC
heeft hij dit jaar andermaal een in-
door
Henk Linse
teressant programma weten te'rea-
liseren, met zowel grote Afrikaanse
sterren als muzikanten en dans
groepen die in Delft hun Europese
debuut zullen meemaken. Dram
meh: „Ja, die sterren schijnen zo
nodig op het programma te moeten
staan. Ik sta op het standpunt dat
het festivalprogramma niet be
heerst moet worden door groepen
die de liefhebber al eerder heeft
kunnen zien. Alle, min of meer on
bekende, artiesten die 'ik nu heb
opgespoord heb, hebben het pu
bliek een verhaal te vertellen. De
betekenis van hun muziek in het
algemeen, of een bepaald stuk in
de context van hun cultuur, of al
leen al de geschiedenis van het in
strument dat ze bespelen... Dat zijn
stuk voor stuk dingen waar ik uren
over zou kunnen praten - de muzi
kanten gaan er in op en tijdens zo'n
festival nodigen ze het publiek uit
om daarin mee te gaan".
Franco
„Franco en zijn TPOK-Band uit
Zaire is een voorbeeld van een
commerciële ster. Voor mij hoeft
zo'n concert niet zo nodig, maar
omdat er zoveel vraag naar was
hebben we hem toch nog aan het
programma toegevoegd. En ik
moet toegeven dat hij natuurlijk
wel de publiekstrekker is. Franco
heeft in Afrika zelf meer platen
verkocht dan mensen als King
Sunny Adé en Chief Abenezer
Obey".
De 'superster' komt met een uit
maar liefst twaalf mensen bestaan
de begeleidingsgroep, compleet
met danseressen. Een andere be
kende naam is Manu Dibango uit
Kameroen; onlangs was deze
bandleider nog in de Amsterdamse
Melkweg te zien.
Voor vijfentwintig gulden kan
men ook al die andere kleurrijke
percussie- en dansgroepen, kora-
spelers, gitaristen en zangers ko
men zien, die volgens organisator
Drammeh van het festival 'een ma
gisch gebeuren' zullen maken.
Drammeh verklaart de langzaam
stijgende interesse voor Afrikaan
se populaire muziek, uit de
nieuwsgierigheid van westerlingen
in de wortels van vele hier populai
re muziekculturen. De zwarte mu
ziek die in de 450 jaar lange periode
van slavernij in Noord-Amerika tot
stand kwam (jazz. blues, rock, go
spel, funk, reggae) heeft zijn muzi
kale basis in West-Afrika liggen.
Door de koloniale relatie van
Frankrijk en Engeland met dit ge
bied slaat nu deze 'Afro-pop' daar
het beste aan.
Drammeh: „Entertainers in Afri
ka hebben op hun beurt weer wes
terse elementen in hun muziek ver
werkt, die ze hun westerse broe
ders zagen gebruiken. Gitaar, het
moderne 'drumstel', maar ook bij
voorbeeld een vrij herkenbare,
overzichtelijke ritmiek, die voor
Europeanen veel toegankelijker is
dan traditionele Afrikaanse drums,
zoals die in de oorspronkelijke
volksmuziek voorkomt".
Kora
Wel oorspronkelijk, en zelfs al
een slordige zeshonderd jaar oud,
is de kora, een 21-snarige kruising
tussen harp en luit. Op het festival
zal Sourakate Koitc dit instrument
komen bespelen. Koite (die vorig
jaar ook al van de partij was) is af
komstig uit Mali. Zijn muziek
komt voort uit de Manding-cul-
tuur, waarin van oudsher de ge
schiedschrijving door een soort
minstreels in gezongen vorm, van
geslacht op geslacht werd doorge
geven. De weliswaar voor een Ne
derlands publiek onverstaanbare
teksten gaan dan ook meestal over
vroeger, over oorlogshelden en le
genden.
Het Delftse Festival zal, zo verze
kert Drammeh, dit jaar beter ver
zorgd zijn. Afrikaanse koks zullen
de hele dag in de weer zijn om de
bezoekers met de exotische rijst
en visgerechten van de Westafri
kaanse keuken te laten kennisma
ken.
Men verwacht ongeveer 5000
Franco en zijn TPOK-Band uit Za
Festival.
mensen en omdat het festival pas
rond middernacht is afgelopen,
heeft Drammeh de nieuwe dingen,
zoals de percussiegroep Fatala en
het Bugarabu-danstheater, in het
middagprogramma geconcen
treerd, „dan hoeven degenen die
ver weg wonen dat in elk geval niet
te missen". Het festival begint om
12.00 uur in het lommerrijke DHC-
stadion in Delft-Noord en de voor
verkoop (vijf gulden korting) loopt
via de VVV's en een groot aantal
platenwinkels.
Amsterdam
Eind augustus is ook in de Am
sterdamse Melkweg en het Vondcl-
parktheatcr een tweede 'Africa
Roots Festival' met een gedeelte
"e, eveneens naar het African Music
lijk overeenkomstig programma
Het sextet 'Hi-Life International'
uit Ghana, de Guineese percussie
groep Fa tala en het in Engeland
populaire 'Ifang Bondi' (vroeger
bekend als de Super Eagles) uit
Gambia en Senegal komen naar
beide festivals.
Naast Westafrikaanse muziek
wordt in de Melkweg ook gedacht
aan de Afrikaanse wortels van een
deel van de Surinaamse bevolking.
Tussen 29 augustus en 2 september
zullen in dat kader optreden de Ka-
scko-groepen 'Oema Prisiri' en
'Trafassi' en de Winti-band 'Akrc
ma'. Het definitieve programma
van het Melkweg-Vondelpark--
project wordt overigens pas halt
augustus bekendgemaakt.
Frank Groothof: Laatst zat mijn eigen kind in de zaal. Die begon te huilen. Ik heb hem toen r
genomen en gewoon doorgespeeld. Waren.we allebei tevreden".
Een danseres van de 26 ledne tellende groep Bug ar abu, éér
de attracties van het African Music Festival
(foto G
