Nieuwe kolen
centrale dicht
De boer op
voor export
Volcker keerde het getij
Niemeyer verliest kort geding
Beursweek
p li
Westduitse regering zwicht
voor druk milieubeweging
Zweedse zorgen om
uittocht bedrijven
Sowjet-Unie
verlaagt
olieprijs
BMW-top 't
best betaald
Van Nelle krijgt gelijk, shag moet uit de handel
Argentinië begint met
aflossing van schulden
Regionale aanpak
ZATERDAG 28 JULI 1984
ECONOMIE
PAGINA
BONN - Onder sterke druk van de liberale FDP heeft de Duitse bondsregering besloten
de omstreden kolencentrale Buschhaus bij Helmstedt aan de grens met Oost-Duitsland
vooralsnog niet in gebruik te nemen. Milieu-overwegingen gaven de doorslag.
STOCKHOLM (Rtr.) - Een uit
tocht van bedrijven wegens het
belastingklimaat heeft de so
ciaal-democratische regering
van Zweden ertoe gebracht de
bestaande regeling op het ge
bied van de weeldebelasting en
de successierechten nader te
bezien, zo heeft de Zweedse mi
nister van industrie, Thage Pe
terson, gisteren verklaard in
een radio-interview.
Peterson zei toe te moeten
geven dat een aantal onderde
len van het belastingstelsel
voor particuliere ondernemin
gen ingewikkeld en lastig zijn,
vooral voor kleine bedrijven.
Eén van de ondernemingen die
hun heil in het buitenland heb
ben gezocht is het familiebe
drijf Tetra Pak. Deze fabrikant
van voedselverpakkingen heeft
het beheer van haar activiteiten
overgedragen aan een Neder
landse houdstermaatschappij
om de belastingdruk te vermin
deren.
Minister Peterson noemde
transacties als die van Tetra
Pak zeer verontrustend. Vol
gens hem dreigt het gevaar dat
industrieel onderzoek naar het
buitenland verdwijnt en zou
bovendien de lust om Zweden
te investeren kunnen vermin
deren. De regering heeft eerder
deze maand transacties als die
van Tetra Pak bemoeilijkt door
nieuwe bepalingen uit te vaar
digen, maar zulke manoeuvres
zijn technisch nog steeds mo
gelijk.
Hoewel het kabinet aanvankelijk
had bekendgemaakt dat Busch
haus ook zonder ontzwavelingsin
stallatie kon gaan werken, heeft
FDP-voorzitter en minister van
buitenlandse zaken, Hans-Dietrich
Genscher, daar op het laatste mo
ment bezwaar tegen gemaakt. Hij
was kennelijk onder de indruk ge
komen van de oppositie in zijn ei
gen partij, die wordt aangevoerd
door de Bondsdag-afgevaardigde
en vroegere minister van binnen
landse zaken, Baum.
NEW YORK/ROTTERDAM (UPI/
Rtr.) - De Sowjet-Unie verlaagt de
exportprijs van haar ruwe olie voor
de maand augustus met anderhal
ve dollar per vat (159 liter), zo heeft
het Amerikaanse vakblad voor de
olie-industrie Platts Oilgram giste
ren gemeld. Op de vrije oliemarkt
in Rotterdam werd gezegd dat de
Sowjet-Unie per 1 augustus een tij
delijk korting van anderhalve dol
lar op haar olieprijs geeft. Volgens
sommige handelaren staat de we-
reldoliemarkt „aan de vooravond
van een prijzenslag".
De Europese verkoopprijs voor
„Ural Blend" komt dan op 27,50
dollar voor een vat. De basisprijs
voor olie uit de landen van de
OPEC (Organisatie van Olie Ex
porterende Landen) bedraagt 29
dollar. De kwaliteit van „Ural
Blend" is te vergelijken met de
„Arabian Light Crude", de olie
waarvoor de basisprijs van de
OPEC geldt.
De afgelopen twee jaar is de
Sowjet-Unie op de wereldolie-
markt een stevige concurrent ge
worden voor de andere olieprodu
cerende landen. Het land wil veel
olie verkopen om zo aan de nodige
harde valuta's te komen.
Sinds half juni zijn de olieprijzen
op de vrije markt, waar ongeveer
een derde van alle geproduceerde
olie wordt verhandeld, aan het da
len. De daar gehanteerde prijzen
liggen nu meest iets onder de offi
ciële exportprijzen en gelden als
een vrij nauwkeurige graadmeter
voor de prijsontwikkeling op de
lange termijn.
Het door de huidige minister van
binnenlandse zaken, Friedrich
Zimmermann (CSU) genomen be
sluit, dat Buschhaus pas na 1987
gezuiverd hoeft te worden, gaat na
melijk lijnrecht in tegen een beslis
sing van de Bondsdag, waarbij alle
partijen - er was slechts één stem
tegen - overeenkwamen dat de
centrale pas na de bouw van een
installatie om de uitstoot aan zwa
veldioxide te verminderen, in ge
bruik mag worden gesteld.
Zimmerman zelf zei dat hij een
„wezenlijk effectievere politiek"
nastreeft dan het parlement wil. De
„vuilspuiter van de natie", zoals
Buschhaus nu al heet, zou name
lijk voorlopig met bruinkolen wor
den gestookt en die zijn minder
schadelijk voor het milieu dan
steenkolen. Daarnaast kunnen an
dere centrales in het gebied rond
om Helmstedt gedeeltelijk buiten
gebruik worden gesteld, waardoor
er minder zwaveldioxide in de
lucht komt. En tenslotte worden,
aldus Zimmerman, arbeidsplaat
sen in stand gehouden als Busch
haus nu al zonder zuiveringsinstal
latie gaat draaien. En dat was een
van de eisen van de Bondsdag ge
weest.
door
Hans Amesz
De SDP en de Groenen geloof
den maar weinig van de argumen
ten van Zimmerman. En een groot
gedeelte van de liberale coalitie
partner FDP lijkt zich daar inmid
dels bij te hebben aangesloten. Het
lijkt erop dat de FDP zich, vooral
na de nederlaag bij de Europese
verkiezingen, toen de kiesdrempel
van vijf procent niet gehaald werd,
binnen de coalitie meer wil profile-
Genscher had al eerder ver
klaard dat de liberalen agressiever
moeten worden ten aanzien van de
milieupolitiek. Dat vooral om de
Groenen „wind uit de zeilen te ne
men". Opiniepeilingen tonen im
mers aan dat milieubescherming
hoog scoort. Zeker nadat kort gele
den bekend werd dat in West-Ber-
lijn op grote schaal afgewerkte mo
torolie met stookolie werd ver
mengd, wat bij verbranding in
huisverwarmingsinstallaties het
Seveso-gif dioxine kan opleveren.
Het openbaar ministerie verricht
een onderzoek naar zeven firma's
die bij dit schandaal zijn betrok
ken.
HAMBURG (DPA) - De leden
van de raad van bestuur van
het automobielconcern BMW
hebben hun inkomen vorig jaar
met maar liefst 34,2 procent
zien stijgen tot ongeveer 1,3
miljoen mark de man per jaar
en werden daardoor de best be
taalde managers in de West
duitse industrie. Dit blijkt uit
,een overzicht van de salarissen
I bij 33 ondernemingen van het
economische tijdschrift „Capi-
ANDENNE Een werknemer van het Waalse bedrijf Pegard laat een
freesmachine zien van het type dat deze week naar de Sowjet-Unie zou
worden uitgevoerd, ware het niet dat de Belgische regering op het laatste
moment een exportvergunning weigerde, omdat de machine gebruikt zou
worden voor de produktie van SS-20 raketten. Aanleiding voor een nieu
we Waals/Vlaamse twist. (foto ap>
de Argentijnse centrale bank, Leo-
poldo Portnoy, heeft dit gisteren
bekendgemaakt.
Hij zei dat Colombia zijn vijftig
mihoen dollar al heeft teruggekre
gen. Nog vóór het einde van de
maand krijgt Brazilië de vijftig mil
joen dollar terug die het Argentinië
heeft geleend en Mexico en Vene
zuela beide hun honderd miljoen
dollar. Het geld komt uit de devie
zenreserve van de Argentijnse cen
trale bank.
BUENOS AIRES (Rtr.) - Argenti
nië heeft een begin gemaakt met
de terugbetaling van een lening
van driehonderd miljoen dollar die
het in maart van dit jaar van vier
andere Latijns-Amerikaanse lan
den kreeg. De vice-president van
HAARLEM (GPD) - Het Nie-
meyer-concern mag geen pakjes
zware shag van het merk Jakobs
Export meer verkopen in de huidi
ge verpakking. Tevens moet dit
Groningse bedrijf zijn afnemers
per brief zodanig instrueren, dat
die eveneens de verkoopactivitei
ten door middel van de huidige
verpakking staken. Dit blijkt uit
het vonnis van de Haarlemse recht
bank gistermiddag in het kort ge
ding, dat Niemeyer's concurrent
Van Nelle had aangespannen.
Wanneer Niemeyer in gebreke
blijft en toch doorgaat met de ver
koop van zware shag in de ge
wraakte verpakking, moet aan Van
Nelle een dwangsom worden be
taald van tien mille per dag. Wan
neer Niemeyer zijn afnemers geen
brief met instructies stuurt, kost el
ke dag dat dit niet gebeurt vijf mil
le, die aan Van Nelle moet worden
betaald.
Het kort geding, dat twee weken
geleden in Haarlem diende, is aan
gespannen omdat Van Nelle vindt
dat de uitvoering van het pakje Ja
kobs Export te sterk doet denken
aan het eigen merk, de bekende
zware van de weduwe van Van
Nelle. De advocaat van Van Nelle
- mr. W. Hoyng - verweet Nie
meyer tijdens het geding dat het
bedrijf expres de verpakking en de
opdruk van Van Nelle had nage
bootst.
Volgens mr. Hoyng is gebruik
gemaakt van dezelfde kleuren,
vlakverdeling en plaatsing van de
letters. Bovendien is de toevoeging
Export gebruikt, die volgens mr.
Hoyng zou zijn ontleend aan de op
druk export-kwaliteit bij de Van
Nelleshag. Van Nelle had met zijn
zware shag vorig jaar ongeveer 87
procent van de markt in handen en
is uit vrees dat die marktpositie
wordt aangetast door Niemeyer
naar de rechter gestapt.
Uit de overweging van de Haar
lemse rechtbank blijkt dat de
rechtbank met Van Nelle vindt dat
de pakjes shag qua uiterlijk erg
veel overeenstemming vertonen.
Daarnaast is de rechtbank het eens
met Van Nelle dat door de gelijke
nis het publiek zou kunnen den
ken dat Jakobs een B-merk van
Van Nelle is. De rechtbank vindt
derhalve dat Van Nelle door Nie
meyer met Jakobs in zijn markt-
rechten wordt aangetast.
Secretaris Harms van de raad
van bestuur van Niemeyer wist gis
teren nog niet of zijn bedrijf in ho
ger beroep zou gaan.
De vier Latijns-Amerikaanse lan
den kwamen Argentinië eind
maart te hulp toen het aan Ameri
kaanse banken verschuldigde ren
te al drie maanden lang niet had
kunnen betalen. Te elfder ure kon
worden voorkomen dat de banken
hun vorderingen op Argentinië als
oninbaar te boek zouden moeten
stellen.
Portnoy deelde mee dat volgen
de week een Argentijnse delegatie
naar Washington gaat voor verder
overleg met het Internationale Mo
netaire Fonds (IMF). Op de vraag
of hij dacht dat Argentinië het met
het IMF eens zou kunnen worden
over de wijze waarop Buenos Aires
orde op economische zaken wil
stellen antwoordde Portnoy ont
kennend.
DEN HAAG (GPD) - De export
deskundigen van het ministerie
van economische zaken gaan de
komende tijd meer 'de boer op',
de provincie in. Nu het landelij
ke actieprogramma van de Ex-
portbevorderings- en Voorlich
tingsdienst (EVD) van het minis
terie met meer dan 300 buiten
landse acties per jaar op volle
toeren draait, zal meer man
kracht ingezet worden om het
potentieel aan exporteurs in de
Nederlandse regio's en provin
cies te mobiliseren. Voor de pre
sentatie en coördinatie van deze
regionale aanpak is onlangs het
voormalige Tweede-Kamerlid
voor D'66, mr. Suzanne Dekker,
aangetrokken.
door
Marien v.d. Bos
„In de korte tijd dat ik bij de
EVD werk, heb ik al gemerkt dat
het borrelt van de activiteit op re
gionaal gebied", aldus de kers
verse beleidsmedewerkster. Su
zanne Dekker heeft nog nauwe
lijks tijd gehad haar kantoortje in
het Holland Trade House aan de
Bezuidenhoutseweg in Den
Haag in exportkringen 'het Ro
de Paleis' genoemd vanwege de
dieprode kunststofgevel - fat
soenlijk in te richten. „Maar het
is dan ook geen bureaubaan".
De nieuwe functie bij de EVD
is een uitdrukking van een vol
gende fase in het beleid van de
dienst van het ministerie. In
plaats van af te wachten wat zich
uit de regio's meldt voor deelna
me aan de buitenlandse promo-
tiereizen van de EVD, voor deel
name aan beurzen en symposia
of alleen het gebruik van de ge
detailleerde kennis van buiten
landse markten gaan we nu de
boer op, aldus Suzanne Dekker.
Zowel om meer bekendheid te
geven aan de activiteiten van de
EVD als „mee te nemen wat daar
leeft. Om het regionale élan te
vertalen in nationaal beleid".
Misverstand
Suzanne Dekker en eerder ook
EVD-medewerker mr. H. H.
Drieser willen het misverstand
voorkomen dat de nieuwe regio
nale aanpak moet leiden tot si
tuaties als 'Appelscha strikes
again'. Regionale missies naar
het buitenland, vooral wanneer
gekozen wordt voor een sectora
le benadering, zijn natuurlijk pri
ma, aldus Drieser. Maar dan niet
het regionale karakter benadruk
ken. „Plak er een Holland-stic
ker op". Drieser wijst op een re
cent onderzoek in de Bondsrepu
bliek, waaruit bleek dat erg veel
Duitsers niet eens wisten waar
Nederland precies ligt, laat staan
Twente of de Zaanstreek.
Voorop echter staat het infor
meren en activeren van met na
me de kleinere en middelgrote
bedrijven in de regio over de lan
delijke EVD-activiteiten. Het
midden- en kleinbedrijf is overi
gens al met ongeveer 85 proeent
de belangrijkste afnemer
kennis en faciliteiten van
EVD. „Philips hebben we op het
gebied van de export natuurlijk
niets te melden". Wel is het Su
zanne Dekker tijdens een export-
bijeenkomst in de Zaanstreek
bijvoorbeeld opgevallen dat ook
de grote bedrijven met veel
port-ervaring bereid zijn de .star
ters te helpen wegwijs te wor
den. „Een zeer actief gebeuren,
met wel zo'n honderd onderne-
De belangrijkste ondersteu
ning voor de nieuwe regionale
aanpak vormt het netwerk
de inmiddels 28 exportconsulen
ten bij de plaatselijke Kamers
van Koophandel. „De beurs voor
touristische- en nijverheidspro-
dukten in Chicago bijvoorbeeld.
Dat liep al jaren en we vroegen
ons af of we daar als EVD nog
nieuw leven in konden blazen",
aldus Suzanne. „Via de Kamers
van Koophandel hebben we dat
toen geïnventariseerd en dat le
verde meteen 15 nieuwe inzen
dingen op".
Exportconsulenten
Het zwaar leunen op de export
consulenten in de regio neemt de
EVD ook veel werk uit handen.
„Het bestaande EVD-actiepro-
gramma komt natuurlijk ook
niet uit een Haagse hoed vallen",
aldus Suzanne Dekker. „Dat
sluit in belangrijke mate al aan
op wat er leeft in de regio".
Verbindende schakel tussen
regio en Den Haag wordt nu mr.
S. Dekker. Na haar vrij korte po
litieke loopbaan twee jaar Eu
ropees Parlement en een jaar
Tweede Kamer zegt Suzanne
Dekker (34 jaar) zin te hebben in
haar nieuwe baan, in de promo
tie en coördinatie van het regio
nale exportbeleid. „De band naar
de doelgroepen is kort zodat je
flexibel kunt opereren. Het
een voorbeeld van optimale
dienstbaarheid van de overheid.
Bovendien kan ik mijn ervaring
uit de politiek meenemen. Ik kan
daarop voortbouwen".
Van enige tegenstrijdigheid
tussen haar D'66-denkbeelden
en het exportbeleid van de libe
rale bewindslieden Van Aarden-
ne en vooral staatssecretaris voor
export Bolkestein hoeft volgens
haar geen sprake te zijn. „Export
is politiek redelijk neutraal. Er is
eigenlijk geen enkele partij tegen
exportbevordering".
TT
Susan Dekker: Het borrelt
door
C. Wagenaar
AMSTERDAM (GPD) - Krach
tig schoot Wall Street woensdag
omhoog en schudde daarmee de
neerslachtige stemming van zich
af. Het zat er aanvankelijk deze
week bijzonder bedenkelijk uit.
In twee dagen tijd ging er nog
eens 15 punten op de Dow Jones-
index verloren. Er trad een
nieuw laagtepunt van het jaar op
en de Newyorkse effectenbeurs
kwam op een stand die in bijna
anderhalf jaar niet meer was
voorgekomen. Amsterdam deed
het nog bonter, want hier zette
de beurs-maandag met een val
van bijna 4 punten in. Vooral ons
hoofdfonds Koninklijke Petro
leum geraakte geheel van streek
en kwam in een paar dagen op
een verlies van meer dan 10 gul
den te staan.
Gezien de grote invloed van dit
aandeel op de index van het
beursgemiddelde en het vrijwel
niet doorkomen van herstel,
bleef de gedrukte stemming en
het koersverlies van 4 punten en
kele dagen gehandhaafd. Tot
donderdag ook hier een keer ten
goede intrad. Met een sprong van
3 punten werd de sinds vorige
week vrijdag opgetreden daling
van het algemeen beursgemid
delde tot 1,5 punt teruggebracht.
Lang werd er nog gefilosofeerd
over wat nu precies de achter
grond voor de enorme verkoop-
golven van aandelen Koninklijke
Petroleum op maandag jl. is ge
weest. Over het algemeen wordt
aangenomen dat zij nog een na
sleep waren van de vorige week
vrijdag afgelopen contrScten op
de Europese optiebeurs.
Het was reeds opgevallen dat
begin juli nog op grote schaal in
deze spoedig aflopende opties
Koninklijke werd gehandeld.
Rechttrekkend aanbod in een
dunne markt zou afgelopen
maandag tot de enorme koersval
voor aandelen Koninklijke Pe
troleum hebben geleid. Maar het
was wel opvallend dat er later in
de week, toen het effect van de
optiebeurs allang uitgewerkt had
moeten zijn, nauwelijks of geen
herstel voor ons hoofdfonds op
trad. Het verlossende woord
voor de Newyorkse effecten
beurs kwam, zoals al zo vaak de
laatste tijd van topman Paul
Volcker van de FED, het bestuur
van de gezamenlijke Amerikaan
se centrale banken. Dit college
heeft pas een belangrijk onder
ling beraad over de te volgen
geldpolitiek achter de rug en de
senaatscommissie, waarvoor
Volcker elk half jaar moet ver
schijnen om zijn beleid te verdui
delijken, was dan ook reuze be
nieuwd wat daar uit de bus was
gekomen.
De uitslag viel enorm mee
want een veel grotere economi
sche groei in het tweede kwar
taal dan was verwacht had bange
vermoedens over een mogelijk
dicht draaien van de krediet
kraan doen ontstaan. Maar Volc
ker berichtte woensdag dat de
FED besloten had voorlopig niet
op te treden, noch tegen de
geldaanwas, noch tegen de kre-
dietvraag.
Zwarte maandag
De heren bankpresidenten ne
men aan dat de economische
groei in de tweede helft van dit
jaar in de Verenigde Staten flink
zal afnemen, maar toch op een
gunstig niveau gehandhaafd zal
blijven. En dat tot diep in 1985.
Wel deelde Volcker mee dat er
ook niet zou worden opgetreden
als door een toch nog versnelde
economische groei de rente ver
der mocht gaan stijgen. De beurs
haalde verlicht adem en stortte
zich op vele sterk in koers inge
zakte topfondsen. Ook de obliga-
tiemarkt in Wall Street veerde
krachtig op. De dollar daarente
gen kreeg een flinke duw naar
beneden. Voor deze vaiuta was
de afgelopen zwarte maandag
juist een topdag want overal in
de wereld schoot de waarde door
naar nieuwe recordstanden se
dert verscheidene jaren. In Am
sterdam moesten toeristen al
meer dan f 3,30 betalen.
Helemaal duidelijk is de hon
ger naar dollars niet. Aangeno
men wordt dat er op grote schaal
in deze valuta wordt gespecu
leerd omdat de krachtige econo
mische groei van Amerika zon
der inflatie alom grote indruk
maakt. De meeste centrale ban
ken blijken nu ook het hoofd in
de schoot te hebben gelegd en
aan de rijzing geen tegenstand
meer te willen bieden. Op die
manier kan nog het beste voor
komen worden dat de dollar
overal ter wereld het rentepeil
mee omhoog trekt, maar het be
tekent wel dat de inflatie die de
Verenigde Staten zelf kennelijk
nog altijd de baas blijven nu naar
andere landen wordt geëxpor
teerd. Want vele belangrijke goe
deren als olie en andere grond
stoffen worden met dollars be
taald.
Het ministerie van financiën
kwam deze week met de jongste
staatslening volledig op de tocht
te staan. Het succes was uiterst
mager en meer dan 800 miljoen
gulden kwam er niet binnen.
Zelfs niet op 100 procent. Er
werd dan ook regelrecht van een
mislukking gesproken, hetgeen
ook de eerste beursnotering van
99,3 procent aanwees. Ook de
pas geplaatste 9,25 procent le
ning van de ABN kwam op dit
niveau te staan. De obligatie-in
dex werd naar een nieuw laagte
record teruggeduwd. Van de top
van 102,5 van medio maart jl.
ging hierdoor 5 punten verloren.
Mede een reden dat ook de aan
delenmarkt deze week aanvan
kelijk nieuwe laagtestanden van
het jaar aansloeg die 17 procent
beneden de toppen van begin fe
bruari jl. waren gelegen.
Optimistisch
Maar een optimistische be
schouwing in het bekende Ame
rikaanse beursblad The Wall
Street Journal over de Amster
damse beurs houdt een herstel
van 20 procent voor mogelijk ge
zien de stroom van zeer gunstige
winstcijfers die binnenkort ver
wacht mag worden en de krach
tige groei van onze export en
daarmee van de Nederlandse
economie in zijn geheel.
In hoeverre dit gehonoreerd
wordt, ligt in de schoot der go
den verborgen. Wall Street bleef
echter ook donderdag onvermin
derd vast en onze obligatiemarkt
keerde zich eveneens ten goede
zodat de nieuwe staatslening al
snel weer de pari-waarde wist te
bereiken. Met uitzondering van
Koninklijke Petroleum die er per
saldo 5 gulden bij inschoot, wist
het gros van de aandelenmarkt
de eerder opgelopen verliezen
vrijwel weg te werken. Unilever
hield er zelfs een flinke winst aan
De Europese optiemarkt zette
voor 83.000 aan contracten om,
tegen 80.000 in de week daar
voor. De eerste dagen van de
week liet een krachtige stijging
van spoed-opties zien, maar don
derdag begonnen de calls weer
sterk te overheersen. Vooral in
Philips werd druk gehandeld. De
belangstelling voor valuta-opties
nam belangrijk af.
