Westen voldaan
na amnestiewet
In Polen nu 82
gevangenen vrij
Voedselsituatie ramp in Afrika
Washington en Moskou
praten over 'Starwars'
Versoepeling van sancties verwacht
Opwerkingsfabriek geen
oorzaak leukemiegevallen
Vrouw in Frans kabinet
onderminister defensie
'Bevolkingsgroei moet worden afgeremd'
Jordaans-palestijnse
federatie in de maak
Filippijnen
bij opening
betogen
parlement
DINSDAG 24 JULI 1984
PAGINA 7
WASHINGTON/BRUSSEL - In Washington wordt verwacht dat president Reagan van
avond een versoepeling bekend zal maken van de sancties tegen Polen. Dit naar aanlei
ding van de amnestieregeling.
LONDEN - Hoewel kanker bij
kinderen aanzienlijk meer voor
komt in de buurt van de opwer
kingsfabriek Sellafield dan vrijwel
overal elders in Engeland, is er
geen bewijs dat de nucleaire fa
briek in Noordwest-Engeland
rechtstreeks verantwoordelijk is
voor deze kankergevallen.
door
Henk Dam
Dat is de conclusie van een offi
cieel rapport dat een van de meest
vooraanstaande Britse medici. Sir
Douglas Black, op verzoek van de
regering heeft samengesteld. De
regering gaf opdracht daartoe na
dat een tv-documentaire aantoon
de, dat er in de buurt van Sellafield
opmerkelijk veel gevallen van leu
kemie en lymfeklierkanker bij
jeugdigen voorkomt.
In de fabriek wordt door kern
centrales afgewerkt uranium ge
bruikt voor de aanmaak van pluto
nium, dat zelf ook weer als brand
stof kan worden gebruikt, alsmede
voor atoombommen. Bij het fabri
cageproces komt licht radioactief
afval vrij dat tot dusver steeds via
een pijpleiding in de Ierse zee is ge
loosd.
De tv-documentaire, die vorig
jaar werd uitgezonden, liet zien dat
zwaar giftig plutonium in de loop
der jaren op de zeebodem is te
rechtgekomen, in vissen en schelp
dieren zich heeft opgehoopt, en on
der meer via zeewier het strand bij
Sellafield verontreinigd heeft. Ook
in huisstof kon radioactief afval
worden aangetoond op een schaal
die in de rest van Engeland onge
kend is.
Het onderzoek van Black toont
aan, dat er inderdaad sprake is van
een opeenhoping van kankergeval
len (een „cluster") in het gebied
rond Sellafield, maar berekenin
gen laten geen duidelijke band met
de aanwezigheid van de opwer
kingsfabriek zien. „Toeval of onbe
kende factoren moeten niet wor
den uitgesloten", aldus het rap
port.
Want, aldus Blacks bewijsvoe
ring hiervoor, ook in andere stre
ken, ver buiten Sellafield en niet in
de buurt van enige kerncentrale,
zijn vergelijkbare opeenhopingen
van kankergevallen gesignaleerd.
Het rapport erkent aan de andere
kant, dat voorzover nu bekend al
leen radioactieve straling leukemie
bij kinderen kan veroorzaken.
Het rapport beveelt verdere stu
die naar de kankergevallen bij Sel
lafield aan, en wil zelfs dat het me
dische lot van alle kinderen die
sinds 1950 in het gebied zijn gebo
ren, wordt nagegaan. De regering
heeft inmiddels deze aanbevelin
gen overgenomen.
De milieugroepering Greenpea
ce, die de afgelopen maanden ver
geefs actie heeft gevoerd om de
pijpleiding gesloten te krijgen, ziet
in het rapport een overduidelijke
bevestiging van de gevaren van fa
brieken zoals die in Sellafield.
Greenpeace vindt, dat de Britse
regering niets anders kan doen dan
binnen ten hoogste twee jaar een
eind te laten maken aan de lozin
gen. Als dat technisch niet moge
lijk is, moet Sellafield worden ge
sloten, aldus Greenpeace in een
commentaar op het rapport van
Black.
Het zou daarbij voornamelijk gaan
om twee maatregelen van betrek
kelijk belang: hervatting van de
wetenschappelijke uitwisselingen
tussen Polen en de VS en het einde
van het vliegverbod op de Verenig
de Staten voor de Poolse lucht
vaartmaatschappij.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken verklaarde gis
teren dat het de amnestie in Polen
toejuicht maar dat het nog onvol
doende is. „Het is een positieve
stap en we hopen dat hij tot vol
gende stappen zal leiden", aldus
een Amerikaanse functionaris.
President Reagan legde Polen
sancties op nadat de regering in
Warschau in december 1981 de
staat van beleg had afgekondigd.
Washington verklaarde toen dat
slechts een einde aan de sancties
Duits netwerk
drugs opgerold
MAINZ (DPA) Het openbaar mi
nisterie in Bad Kreuznach (Rijn
land-Palts) heeft de afgelopen da
gen een netwerk van handelaren in
en kopers van verdovende midde
len opgerold. Tegen 70 mannen en
vrouwen is een onderzoek gaande
op verdenking van de wet inzake
verdovende middelen, zo is giste
ren in Bad Kreuznach meegedeeld.
Zestien mensen zijn gearresteerd.
Sinds eind 1982 verdacht de jus
titie een caféhouder er van, dat hij
50 tot 100 kilo hasjisj uit Nederland
in West-Duitsland had ingevoerd
en in Wiesbaden en Bad Kreuz
nach verkocht. Hij is al in april
1983 gearresteerd. Na langdurig te
hebben ontkend, heeft hij nu een
bekentenis afgelegd, wat tot het
onderzoek tegen de 70
heeft geleid.
zou komen als Polen drie voor
waarden vervulde: opheffing van
de staat van beleg, vrijlating van
politieke gevangenen en dialoog
tussen de regering en haar tegen
standers. In januari werden enkele
maatregelen opgeheven, naar aan
leiding van de opheffing van de
staat van beleg.
De ministers van de tien lidsta
ten van de EG zijn blij met de Pool
se amnestieregeling. Tijdens over
leg van de ministers in het kader
van de Europese Politieke Samen
werking (EPS) is een korte verkla
ring opgesteld waarin voldoening
wordt geuit over het recente am-
nestiebesluit. De Westduitse mi
nister Genscher zal hoogstwaar
schijnlijk in november van dit jaar
een bezoek aan Polen brengen.
Staatssecretaris Van Eekelen zei
in Brussel dat het „altijd de wens
van de tien EG-landen is geweest
om, naar mate de omstandigheden
in dat land dit zouden toelaten, tot
normaler betrekkingen met Polen
te komen". Overigens is volgens
Van Eekelen in het gesprek over
Polen met geen woord gerept over
een nieuwe schuldenregeling voor
dat land of over de verhouding tus
sen Polen en het Internationale
Monetaire Fonds, het IMF.
De in Polen afgekondigde am
nestie is slechts een halve maatre
gel als zij niet gepaard gaat met
vakbondsvrijheid. Dit heeft de se
cretaris-generaal van de Internatio
nale Vereniging van Vrije Vakbon
den (IVW), John Vanderveken,
gisteren in Brussel verklaard.
De amnestie is „slechts een cos
metische maatregel om een econo
mische ruilhandel te verbergen"
als de politieke gevangenen hun
vrijheid met „zwijgen en berus
ting" moeten betalen, aldus Van
derveken.
NEW YORK - Bij een frontale botsing van twee passagierstreinen in New York zijn gisteren één dode t
meer dan honderd gewonden gevallen. Dit hebben de plaatselijke autoriteiten meegedeeld. De dode was et
53-jarige Spaanse diplomaat die op privé-bezoek in de Verenige Staten was. De twee treinen botsten in t
Newyorkse wijk Queens frontaal op elkaar'en ontspoorden. De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend.
PARIJS (AFP) - Frankrijk heeft
voor het eerst een vrouw gekregen
als staatssecretaris op het ministe
rie van defensie. Zij is mevrouw
Edwige Avice, die in het vorige ka
binet verantwoordelijk was voor
jeugd en sport, wat nu de schaatser
Alain Calmat is. Op defensie komt
zij direct onder minister Charles
Hernu.
Avice is 39 jaar en zij behoort tot
"CERES", de militante linkervleu
gel van de socialistische partij. De
fensie is geen onbekend terrein
voor haar binnen de partij was zij
er de woordvoerster van.
De benoeming moet gezien wor
den in het kader van de wens van
de regering om de krijgsmacht te
"feminiseren". Minister Hernu had
vorig jaar al de volledige gelijkheid
van mannen en vrouwen in de
krijgsmacht afgekondigd. Hierin
blijven alleen onderdelen als infan
terie en cavalerie - geroepen om in
een oorlog het spits af te bijten -
aan mannen voorbehouden.
Mevrouw Avice kan als vrouw
op defensie althans op één mede-
standster rekenen: generaal Valé-
rie André, eerste vrouw in Frank
rijk met de rang van inspecteur-ge-
neraal-arts. De rang is gelijk aan
die van een divisie-generaal met
drie sterren.
De internationaal bekende vul-
kanoloog en filmer van het binnen
ste van vulkanen Haroun Tazieff, is
gisteren benoemd tot staatscretaris
toegevoegd aan het kabinet van de
eerste-minister. Hij wordt belast
met de preventie van grote natuur-
en andere rampen. Hij adviseerde
de regering terzake al op lager ni
veau en had daardoor de bijnaam
"Monsieur Catastrophes Naturel
les" (Meneer natuurrampen) gekre
gen.
MARINE - De Britse koninklijke
marine krijgt een nieuwe reeks
verzorgingsschepen die tussen de
80 en 100 miljoen pond sterling
kosten. Het ministerie van defen
sie deelde mee dat de "Royal Na
vy" tot 1995 zes uiterst moderne
verzorgingsschepen in dienst wil
nemen die met raketten van het ty
pe "Sea Eagle" en helikopters zul
len worden uitgerust.
De "Sea Eagle" is de nieuwste
Engelse versie van een afweerraket
ter zee.
WARSCHAU (Rtr) - In Polen zijn
als gevolg van de amnestie gisteren
82 gevangenen vrijgelaten, onder
wie tien politieke gevangenen. Dat
heeft het officiële Poolse persbu
reau PAP gemeld.
PAP meldde verder dat onder de
vrijgelaten gevangenen 17 vrou
wen zijn. Negenendertig gevange
nen zaten volgens PAP in voorar
rest. Het persbureau zei dat ko
pieën van de amnestiewet naar ge
vangenissen in het hele land zijn
gestuurd en dat de amnestiecam
pagne de komende dagen goed op
gang zal komen.
Onder de vrijgelaten personen
zijn geen bekende politieke gevan
genen. De autoriteiten hebben ge
zegd dat vrouwen en kinderen
voorrang krijgen. In justitiële krin
gen wordt gezegd dat de hoofd
aanklager heeft bepaald dat lei
dinggevende functionarissen van
Solidariteit van de gevangenis naar
huis zullen worden gereden om pu
bliciteit buiten de gevangenis te
voorkomen.
Maciej Kuron, zoon van de advi
seur van Solidariteit en leider van
de dissidente beweging KOR,
heeft gisteren een bezoek van twin
tig minuten aan zijn vader, Jacek
Kuron, kunnen brengen. Volgens
Maciej is de enige verandering
voor zijn vader sinds de afkondi
ging van de amnestie dat hij nu een
cel deelt met zijn vriend Karol
Mzelewski, een van de zeven lei
ders van Solidariteit die gevange
nen zitten.
J apans/Chinese
twist over
bloedbad 1937
TOKIO (AFP) - Het bloedbad
dat door het Japanse leger in
1937 in Nanking (China) is aan
gericht heeft aan zeker 300.000
mensen het leven gekost en
niet aan „meer dan 100.000" zo
als in de Japanse geschiedenis
boeken staat. Dit staat in een
officieel Chinees rapport waar
op de Japansae krant Mainichi
de hand heeft gelegd.
Het rapport is opgesteld door
een archief uit Nanking in 1982,
het jaar dat er in verscheidene
landen in Azië zoveel te doen
was over een herziening van de
Japanse geschiedenisboeken
voor middelbare scholen waar
door de gruwelijkheden van
het Japanse keizerlijke leger
werden gebagatelliseerd. Vol
gens Mainichi zal het stuk bin
nenkort in Japan verschijnen
met als titel „De waarheid over
de slachting van Nanking".
Volgens het internationaal
gerechtshof inzake oorlogsmis
daden in het Verre Oosten zijn
er in Nanking zeker 200.000
mensen afgemaakt. Door deze
publikatie werd de Japanse be
volking voor het eerst ingelicht
over de oorlog met China.
HARARE (UPI) - Door een com
binatie van droogte, snelle bevol
kingsgroei, recessie, interne tegen
stellingen en het onvermogen zich
zelf te voeden dreigt er een ramp te
ontstaan in Afrika. Dit heeft
Edouard Saouma, directeur-gene
raal van de Voedsel- en Landbouw
organisatie (FAO) van de Verenig
de Naties, gisteren gezegd in Hara
re. In de hoofdstad van Zimbabwe
wordt drie weken lang een FAO-
conferentie gehouden.
Tegenover afgevaardigden uit
meer dan veertig Afrikaanse lan
den verklaarde Saouma dat „Afri
ka hopeloos faalt in het oplossen
van de problemen die er zijn met
de voedselvoorziening". Als het ge
boortecijfer niet snel daalt steve
nen veel Afrikaanse landen regel
recht op een ramp af, aldus Saou-
De FAO-directeur stelde voor al
le moeilijkheden in de agrarische
sector diepgaand te bespreken tij
dens de eerstkomende Afrikaanse
voedselconferentie, die volgend
jaar wordt gehouden. Om dat over
leg te laten slagen is de volledige
medewerking vereist van de over
heden, zeker in de korte tijd die er
voor de voorbereidingen beschik
baar is, aldus Saouma.
Afrika heeft de grootste bevol
kingsaanwas ter wereld. Er zijn
Afrikaanse landen waar de bevol
kingsgroei vier procent per jaar be
draagt. „Explosief' betitelde Saou
ma die groei. Zelfs landen waar de
bevolking met drie procent per
jaar toeneemt zijn niet in staat zich
uit eigen produktie te voeden. De
problemen moeten worden aange
pakt aan twee kanten, namelijk bij
de bevolking en bij de voedselpro-
duktie, zo betoogde Saouma.
Afrika heeft niet alleen te kam
pen met droogte en andere natuur
rampen, zijn economie is aangetast
door niet minder gevaarlijke ont
wikkelingen in de wereldecono
mie. De recessie is in Afrika harder
aangekomen dan elders; geen en
kel gebied heeft zijn handel zo
achteruit zien gaan als Afrika. Bo
vendien houden binnenlandse vij
andelijkheden en spanningen de
boeren van hun land, aldus de
FAO-directeur.
Politieke verwikkelingen heb
ben volgens Saouma nog veel meer
grotere problemen veroorzaakt.
Hij wees op de miljoenen vluchte
lingen in Afrika, die voor de landen
die hen opnemen grote moeilijkhe
den veroorzaken.
AMMAN (AP) Jordanië en de Pa
lestijnse bevrijdingsorganisatie
PLO hebben bijna overeenstem
ming bereikt over het raamwerk
voor een Jordaans-palestijnse fe
deratie. Dat heeft een h'oge PLO-
functionaris gisteren gezegd.
Hani al-Hassan, een adviseur van
PLO-voorzitter Jasser Arafat, zei in
een interview met de Jordan Ti
mes, een Engels-talig dagblad dat
"de politieke meningen van Jorda
nië en de PLO nu dichter bij elkaar
liggen dan ooit tevoren." Hij zei dat
de twee partijen op het punt staan
een raamwerk voor een federatieve
staat op te stellen.
Eerder dit jaar hervatten Arafat
en de Jordaanse koning Hoessein
besprekingen over het vormen van
een federatie van Jordanië met een
toekomstige palestijnse staat die
zou moeten worden gevestigd in
de nu door Israël bezette westelij
ke Jordaanoever en de Gazastrook.
Al-Hassan zei dat de toenadering
een teken was van een wijziging in
het Jordaanse standpunt. "In het
begin stond Jordanië open voor de
Verenigde Staten, maar nu wendt
het zich meer naar Europa en de
socialistische landen", zei Al-Has-
Eerder dit jaar verklaarde ko
ning Hoessein dat de Amerikaanse
rol van bemiddelaar in het Midden-
Oosten was uitgespeeld.
Libanon
De islamitische en christelijke
groeperingen in Libanon hebben
gisteren overeenstemming bereikt
over het scheiden van hun milities
in de buurt van de luchthaven van
Beiroet, waar sporadische gevech
ten het nieuwe veiligheidsplan van
de Libanese regering hebben on
dermijnd.
Een wapenstilstandscommissie
van vier partijen die de groeperin
gen vertegenwoordigt, verklaarde
dat er ongeveer twee dagen voor
nodig zouden zijn om de milities in
de heuvels op 8 kilometer van het
centrum van Beiroet te scheiden.
Leden van libanese milities heb
ben zaterdag en zondag gevochten
in Kfar Shima, een christelijk dorp,
en Schweifat, een stadsdeel van is
lamitische Druzen op nog geen ki
lometer ten zuidoosten van de in
ternationale luchthaven. De ge
vechten hadden de pogingen van
de regering gefrustreerd om haar
veiligheidsplan van 4 juli van Bei
roet uit te breiden tot het Shouf-
gebergte boven de stad.
WASHINGTON (Rtr/DPA/AFP) -
De Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie zullen een gezamenlijke ver
klaring opstellen over hun bereid
heid te onderhandelen over een
verbod op ruimtewapens. Dat
heeft de woordvoerder van het Wit
te Huis, Larry Speakes, gisteren
verklaard. De reactie van het Witte
Huis kwam kort na een voorstel
hiertoe uit Moskou.
Speakes zei dat de verklaring on
derwerp zal zijn van vertrouwelij
ke contacten. Hij gaf geen bijzon
derheden en onderstreepte dat
vooruitgang in belangrijke zaken
wordt bereikt door diplomatie en
niet door persverklaringen. Hij be
treurde overigens dat de Sowjet-
Unie er voor heeft gekozen de
kwestie te behandelen „via de pers
eerder dan via diplomatieke kana
len". Speakes kritiseerde impliciet
dat het Russische ministerie van
buitenlandse zaken heeft onthuld
dat een gezamenlijke verklaring in
studie is, en gaf ook te kennen dat
Betogers steken een legerjeep in brand in het centrum van Manilla.
MANILLA (AP) - De Filippijnse
politie heeft gisteren tienduizend
demonstranten, die zich verzameld
hadden in het centrum van de
hoofdstad Manilla, met traangas
uiteen gedreven.
Het politie-optreden kwam twee
uur voordat president Marcos de
openingszitting van de nationale
Assemblee zou toespreken.
De Assemblee is het eerste "ge
wone" wetgevend lichaam in de Fi
lippijnen sinds Marcos in 1972 het
naar Amerikaans model gevormde
Congres afschafte De vorige As
semblee was tijdelijk en telde nog
geen twaalf oppositieleden.
Bij de verkiezingen op 14 mei be
haalden tegenstanders van Marcos
71 van de 183 gekozen zetels, enke
le zetels zijn nog omstreden.
De botsing tussen politie en de
monstranten deed zich voor kort
nadat de Assemblee haar zitting
begonnen was. Terwijl de assem
bleeleden met 111 tegen 66 stem
men Marcos' bondgenoot Nicanor
Yniguez tot hun voorzitter kozen,
bloKKeeiue de politie de hoofdweg
naar het assembleegebouw. Daar
had zich eeri groep van 300 beto
gers verzameld onder leiding van
Butz Aquino, de broer van de vorig
jaar vermoorde oppositieleider
Benigno Aquino. Na een vreedza
me demonstratie van een uur ver
trok de groep naar de binnenstad
van Manilla.
Daar demonstreerden verschil
lende groepen tegen de wetgeven
de bevoegdheden van Marcos, te
gen de Amerikaanse inmenging in
de Filippijnen, de lage lonen en ho
ge prijzen en tegen vermeende
fraude bij de verkiezing van de As
semblee.
De politie reed met jeeps in op de
demonstranten, tien minuten na
dat de politiechef van Manilla de
betogers had opgedragen zich te
verspreiden. Hij zei dat de autori
teiten een eerder verstrekte de
monstratievergunning hadden in
getrokken omdat zij van de inlich
tingendienst vernomen hadden dat
aan het protest ook werd deelgeno
men door communisten.
het de Amerikanen zijn geweest
die een gezamenlijke verklaring
hebben voorgesteld. „We zijn te
vreden dat de Sowjets nu hebben
geantwoord op onze suggestie een
gezamenlijke verklaring op te stel
len. We zullen direct via diploma
tieke kanalen antwoorden", aldus
Speakes. Gevraagd naar de verkla
ring van een Russische regerings
woordvoerder dat een moratorium
op het testen en ontwikkelen van
ruimtewapens wordt geëist, zei
Speakes dat er geen voorwaarden
vooraf zijn.
Speakes herhaalde dat Washing
ton het Russische voorstel heeft
aanvaard besprekingen in Wenen
te beginnen zonder voorwaarden
vooraf. „We zien uit naar deze be
sprekingen in september in de ver
onderstelling dat de Sowjet-Unie
ook geen voorwaarden vooraf
stelt". Hij weigerde in te gaan op
het Russische idee een morato
rium af te kondigen op de statione
ring en beproeving van ruimtewa
pens.
Genève
De Verenigde Staten zijn niet
van plan het aantal middellange-af-
standsraketten te bevriezen om de
Sowjet-Unie ertoe te bewegen de
onderhandelingen hierover in Ge
nève te hervatten. Dat heeft de
woordvoerder van het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse za
ken John Hughes gisteren ver
klaard.
"Stopzetting van de stationering
van pershings en kruisraketten, bij
afwezigheid van concrete onder-
Tsjech verdacht
van spionage
STUTTGART (Rtr) - Een 43-jarige
Tsjech in West-Duitsland is aange
houden op verdenking van spiona
ge voor een land in Oost-Europa
gedurende bijna 14 jaar.
De man was werkzaam voor een
Westduits elektronica bedrijf.
De arrestant wordt ervan ver
dacht sinds 1970 informatie te heb
ben doorgegeven aan een "Euro
pees communistisch land". Zijn
firma levert apparatuur voor tele
communicatie aan de Westduitse
strijdkrachten en speelt een hoofd
rol in kabeltechniek.
handelingsresultaten, zou er sim
pel op neerkomen dat de Sowjet-
Unie wordt beloond voor het verla
ten van de onderhandelingen", zo
onderstreepte Hughes het Ameri
kaanse standpunt.
De Amerikaanse verklaring
komt na uitlatingen van de Roe
meense leider Ceausescu in een
Amerikaanse krant, dat de Russen
weer aan de onderhandelingstafel
zouden willen verschijnen, indien
het Westen het aantal euroraketten
bevriest. Moskou sprak dit later
overigens tegen.
Protest tegen
opslag zout
Franse mijnen
MUHLHOUSE (DPA/ANP) - On
geveer 400 demonstranten hebben
gisteren in Chalampe in de buurt
van Muhlhouse in de Elzas verhin
derd dat een begin werd gemaakt
met proefboringen voor de voorge
nomen ondergrondse opslag van
zoutvoorraden uit de kalimijnen in
de Elzas. De demonstranten bezet
ten het boorterrein en dwongen
technici en boorpersoneel te ver
trekken. Tot de bezetters behoor
den de burgemeesters van enkele
dorpen in de buurt.
Zondag hadden circa 4.000 men
sen meegedaan aan een door de
burgemeester van Chalampe geor
ganiseerde protestbijeenkomst op
het terrein. Zij betwijfelden of de
ondergrondse inspuiting van het
afvalzout zonder risico's is voor het
milieu en betreurden de Franse
handtekening onder de zogeheten
„Conventie van Bonn" die mikt op
de ontzilting van de Rijn- Tot nu
toe werd het zout uit de Elzas op de
Rijn geloosd
Nederland heeft zich jarenlang
ingespannen voor het schoner ma
ken van de Rijn, één van de belang
rijkste leveranciers van drinkwater
voor Nederland. Ook voor de tuin
bouw in het Westland is de Rijn
van levensbelang. Najaren heen en
weer praten kwamen de Rijnoevcr-
staten in 1983 de Conventie van
Bonn overeen, die op termijn een
eind zal maken aan de ongeremde
lozing van zout uit de kalimijnen in
de Elzas in de Rijn.
