Noodtoestand in Nicaragua blijft 11=11 Mondale mikt op het midden Frans kabinet sterk verjongd Delors bovenal realist Managua herstelt deel burgerrechten MANAGUA (GPD/Rtr) - De regering in Nicaragua heeft de sinds maart 1982 geldende noodtoestand met drie maanden verlengd. Wel wordt de censuur op het oppositieblad La Prensa grotendeels opgeheven en het recht op vereniging en vergadering hersteld. BONN - In tegenstelling tot de Bondsrepubliek heeft de DDR nooit veel aandacht geschonken aan de herdenking van de mislukte aanslag op Adolf Hitler in de vroe ge middag van 20 juli 1944. De ge schiedenis van het verzet tegen het nazi-regime neemt weliswaar in Oost-Duitsland een veel belangrij ker plaats in dan in West-Duits- land, maar zij beperkte zich vooral tot de verzetsdaden van Duitse communisten. Dat vele sociaal-democraten en christenen ook vanaf 1933 in con centratiekampen zijn opgesloten of koelbloedig vermoord, werd hooguit terloops vermeld. De meeste adellijke en burgerlijke sa menzweerders van de 20e juli wer den helemaal niet genoemd of be stempeld als 'reactionaire put- schisten' die slechts vrede met het Westen wilden, maar de strijd te gen de Sowjet-Unie wilden voort zetten. Naar het heet vinden sommigen van de sociaal-christelijke, conser vatieve en liberale politici in Nica ragua dat een eventuele boycot van het verkiezingsspektakel het ge vaar met zich meebrengt, dat de sandinisten in de toekomst hele maal geen oppositie meer zullen dulden en hen als contra-revolutio nairen zullen bestempelen. Andere oppositieleiders zijn echter bang dat het er bij de verkiezingen maar weinig democratisch aan toe zal gaan, terwijl een eventuele deelna me de internationale positie van de sandinisten alleen maar zal verster ken. Voor volgende week woens dag zal men een besluit moeten ne men, want dan sluit de inschrij vingstermijn voor kandidaten. Dictatuur VS-president Reagan heeft on derwijl de verkiezingen in Nicara gua gelijk gesteld met de stembus slagen die regelmatig achter het IJ zeren Gordijn en op Cuba worden gehouden. Volgens Reagan heeft het gebeuren in Nicaragua niets met democratie te maken. Hij be stempelde het sandinisme op nieuw als een „marxistisch-leninis- tische dictatuur". Reagan heeft de Caraïbische lei ders gisteren opgeroepen opstan delingen tegen het bewind in Nica ragua te steunen. Naar de mening van Reagan moeten de democrati sche landen zich aaneensluiten om weerstand te bieden aan het mar xisme in Centraal-Amerika. Het Amerikaanse staatshoofd, dat sprak tijdens een bijeenkomst aan de universiteit van Columbia in Zuid-Carolina, zei verder dat de invasie op Grenada, vorig jaar ok tober onder Amerikaanse leiding uitgevoerd met deelneming van enkele Caraïbische landen, het ei land van het communisme redde en „voorkwam dat gevaar voor een omwenteling uitging van de stran den van Grenada". Edén Pastora, de beroemde Ni caraguaanse vrijheidsstrijder heeft laten weten dat hij terug is in het zuiden van Nicaragua, waar hij zijn strijd tegen het sandinistische be wind in Managua dat hij hielp ves tigen, zal hervatten. Pastora liet telefonisch aan een Costaricaanse televisiemaatschap pij weten dat hij had besloten zich opnieuw aan te sluiten bij de guer- rüleros van ARDE in het zuiden van Nicaragua, ook om zijn mede strijders verslag te doen van zijn reis naar de Verenigde Staten en bekend te maken dat hij naar Euro pa gaat om hulp te krijgen. Nicaraguanen steken hun gebalde vuist omhoog tijdens de redevoering i Ortega ter gelegenheid van de val dictator Somoza, vijfjaar geleden. Aardbeving in West-Engeland LONDEN (UPI) - Een krachti ge aardbeving heeft gisteren i veel gebieden in het westen van Groot-Brittannië en delen van Ierland gebouwen op de fundamenten doen schudden en bij veel mensen het meubi lair in huis verplaatst. Deskun digen noemden het de zwaarste aardbeving in het gebied in 20 jaar. Er zijn geen meldingen van slachtoffers of zware schade. Volgens berichten van het ei land Man in de Ierse Zee wer den mensen door de beving uit bed geworpen. Ongeveer 1.000 mensen werden uit het bureau rijvaardigheidsbewijzen in Swansea in Wales geëvacueerd toen het gebouw trilde op de grondvesten. In het oosten van de Ierse republiek werden hon derden mensen gewekt door de beving. Politiebureaus in heel Groot-Brittannië meldden overbezette lijnen door meldin gen van mensen die vertelden dat de huizen trilden en me bels omver werden gegooid. Nieuwe voorzitter Europese Commissie Ondanks alle beloftes hebben de sandinistische leiders van Nicara gua besloten de noodtoestand niet af te schaffen ter gelegenheid van de op 4 november te houden ver- kiezingen.Gisteren, tijdens de vie ring van de vijfde verjaardag van de overwinning op dictator Anas- tasio Sompza, maakte juntaleider Daniel Ortega voor een feestende menigte vin 250.000 mensen be kend dat de noodtoestand is ver lengd tot 2(jl oktober. De belangrijkste oppositiepartij en hadden tot nu toe voor hun eventuele deelname aan de stem busslag van november onder meer de eis gesteld dat de noodtoestand zou moeten worden afgeschaft. Da niel Ortega, die ook de sandinisti sche presidentskandidaat is, zei gisteren dat een dergelijke maatre gel onmogelijk is vanwege de, wat hij noepide, „terroristische poli tiek" van de Amerikaanse rege ring. „Zolang de agressie voort gaat, zal de noodtoestand van kracht blijven", aldus de sandinis tische leider. Om toch enigzins tegemoet te komen aan de oppositie, kondigde Ortega aan dat de censuur op het oppositiedagblad La Prensa zal worden opgeheven, zij het met uit zondering van zaken die direct te maken hebben met „de verdedi ging". Tevens beloofde Ortega dat de regering tijdens de verkiezings campagne, die op 1 augustus be gint, de oppositie het recht op poli tieke meetings en demonstraties zal garanderen. Gesprek over Falklands vast ten. Na lang voorbereidend werk van Zwitserse diplomaten toonde Argentinië zich ook bereid op die voorwaarde met Engeland te pra ten. Bij de besprekingen in Bern bleek niettemin, dat de Argentij nen alleen over een herstel van de betrekkingen met Engeland wil den praten in samenhang met dis cussies over de souvereiniteit over de betwiste eilandengroep. De discussie in Bern, waaraan werd deelgenomen door hoge Brit- maar een zaak van overleving in het kerntijdperk". Noch Mondale noch Geraldine Ferraro, die overigens het politieke bereik van de Democraten aanmer kelijk heeft verruimd, schuwde de clichés, die gepaard gaan met een beroep op de amorfe massa van po tentiële kiezers, die het doorgaans bij de stembus laat afweten maar wel omstandig weet te klagen. Dat leidde tot een exposé van wat de traditionele Amerikaahse waarden zijn gaan heten: familie, religie, eerbiediging van 's lands wetten, getrouw schoolbezoek en vader landsliefde. De duizenden Amerikaanse vlag getjes waarmee dit verhoudingsge wijs liberale congres ten slotte zwaaide, onderstreepten de woe dende bewering van Gary Hart, dat die vlag niet het eigendom is van de rechtervleugel van de Republi keinse Partij, maar van alle Ameri kanen. Vakbeweging Mondales „nieuwe realisme" be tekent, zo zei hij, dat de Democra ten klaar staan voor de toekomst en uit het verleden het beste willen bewaren. Dit paaide hij aan belof ten tegenover de vakbeweging (die hem tenslotte in het zadel tilde en ruim 25 procent van de gedelegeer den inbracht bij dit congres): „Wij se en Argentijnse ambtenaren en de ambassadeurs van de twee lan den in Zwitserland, was de veelbe lovend lijkende climax van infor mele, indirecte kontakten tussen de twee landen die begonnen toen de junta in Argentinië plaats maak te voor de regering-Alfonsin. De Britten hadden de hoop dat Argentinië bereid zou zijn een ein de te maken aan de staat van oor log, hetgeen hen in staat stelt hun zeer omvangrijke militaire aanwe zigheid op de Falklandeilanden te rug te brengen. De Britten zouden daarvoor in ruil bereid zijn, de oor logszone van 400 kilometer om de Falklandeilanden op te heffen. Daarom hebben met name de Ar gentijnse vissers al lang gevraagd. willen geen King-Kong-methoden die resulteren in Hong-Kong-loon- tjes". Verder: „Optreden tegen lan den die hun markten voor Ameri kaanse produkten sluiten". De grootste ovatie kreeg Monda le tijdens zijn paragrafen over de Oost-West-verhoudingen: binnen PARIJS - Jacques Delors, de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, verlaat als sociaal-de mocraat het ontbonden kabinet van Pierre Mauroy op het moment waarop de sociaal-democratie in het Franse bewind doorbreekt. De in 1925 geboren Delors stamt uit een streng-katholiek gezin, waar van de vader een bescheiden baan tje bij een bank vervult. De briljan te Jacques doorloopt de goede scholen, doet aan sport en ijvert voor een links-katholicisme, dat in dat stadium de naam van socialis me nog niet verdient. door Rudolp Bakker Als Delors chef van de sociale af deling op het algemeen planbu reau is, wordt hij opgemerkt door premier Chaban-Delmas, die tij dens het presidentschap van Geor ge Pompidou de lijnen uitzet voor een 'nieuwe samenleving'. Delors voelt voor het plan en de eerste mi nister benoemt hem tot zijn raad gever voor sociale vraagstukken. Het is dan 1970 en al twee jaar later loopt het plan op de klippen als president Pompidou het te links vindt. In feite zijn het de machtige gaullisten die voor dit geëxperi- menteer niet voelen. In 1974 neemt Delors de beslis sing toe te treden tot de Socialisti sche Partij, die op dat moment al drie jaar onder leiding van Fran cois Mitterrand in de opmars is. Veel enthousiasme ondervindt hij drie maanden beëindiging van „de illegale oorlog in Nicaragua", waar om niet met de Russen onderhan delen, ook al past een nuchtere kijk op het communisme bij een sterke defensie, waarom geen jaar lijkse topconferentie met de Sow- jet-leiders. De verkiezingsstrijd in de Ver enigde Staten kan nu beginnen - met twee liberalen aan het hoofd van de Democratische Partij, die zeer behoudende taal spreken, om dat zij degAen die op Reagan heb ben gestemd in 1980, willen terug winnen. De Democraten willen het politieke midden bezetten en heb ben president Reagan ingedeeld bij het stuk verleden dat op een weg naar de toekomst maar het best in de historie kan worden ach tergelaten. Mondales redevoering toont op een enkel moment oprechte en diepe emotie, die dan ook kan in spireren. Hij werd ingeleid door Edward Kennedy, een spreker van hoog octaangetal, die zich vriende lijk inhield dit maal. Nominaal zijn de Democraten nu dus onder Mon dales vaandel verenigd. Reken kundig hebben ze een kans om te winnen; ze weten dat Mondale in 1976, als kandidaat voor het vice- presidentschap onder Carter, zijn DDR plaatst aanslag Hitier in ander licht Dit jaar, veertig jaar nadat Claus Schenk Graf von Stauffenberg een bom in de Fuhrerbunker 'Wolfs- schanze' plaatste, lijkt het echter wel of de DDR bezig is met een campagne om de aanslag op Hitier in een nieuw historisch licht te rukken. Alle media schenken uit gebreid aandacht aan de moord aanslag. Op de voorpagina van de officiële partijkrant Neues Deutschland stond gisteren dat het om een „vaderlandslievende daad van historische betekenis" gaat. In het theoretisch tijdschrift Ein- heit van de Socialistische Een heidspartij (SED): „De aanslag in er van de oude garde erachter niet: was hij voor de gaullisten te links, voor de socialisten is hij niet links genoeg. Toch wordt hij gekozen voor het Europese parlement, waar hij van '79 tot '81 voorzitter is van de economische en financiële com missie. Als in '81 de socialisten hun historische verkiezingsoverwin ning behalen, wordt Delors door de nieuwe president Mitterrand tot minister voor economie en finan ciën benoemd. Een groot probleem voor minis ter Delors is de ongebreidelde da dendrang waarmee het nieuwe be wind Fr ank wijk wil omtoveren in een ouderwetse socialistische heil staat. Met afgrijzen ziet hij aan hoe nationalisaties worden doorge voerd ook daar waar ze geen zin Hart's button munt uit in eenvoud: Mondale, F erraro (foto ap> tegenvoeter senator Robert Dole (geen doetje) heeft vermorzeld. Wie weet wat er dus nog kan gebeuren in de honderd dagen die resten voordat het Amerikaanse volk zich naar de stemmachines begeeft. Ongeacht de uitslag van die ver kiezingen was dit toch een histo- de Wolfsschanze, de poging om op 20 juli 1944 Hitler ten val te bren gen, was een antifascistische actie, ongeacht het gegeven dat de sa menzweerders in meerderheid tot de heersense monopool-kapitalisti- sche klasse van Duitsland behoor den en erop uit waren na het uit de weg ruimen van Hitier en zijn kliek het kapitalistische systeem te handhaven". In de DDR is een hoeveelheid ideologische ballast kennelijk overboord geworpen, waarvoor wel een paar bokkesprongen moesten worden gemaakt. Maar dit past in de historische 'aanpas singen' van de laatste jaren. Zoals de reformator Martin Luther allang geen „kapitalistenknecht" meer is, maar een „vroege revolutionair", zo worden nu de mannen van de 20e juli ook ingebed in de culturele en historische achtergrond van de 'eerste arbeiders- en boerenstaat op Duitse bodem'. PARIJS - Het nieuwe Franse ka binet bevat louter getrouwen van president Mitterrand, maar alle stromingen van de socialistische partij zijn erin verenigd. Het nieu we kabinet vertegenwoordigt aller eerst de stroming-Mitterrand. De 74-jarige Gaston Deferre, die op binnenlandse zaken niet meer vol deed, kreeg het ministerie voor door Rudolph Bakker plannen op lange termijn en werd daarmee geeerd voor zijn niet afla tende trouw aan de president. Her- nu en Cheysson werden gehand haafd respectievelijk op defensie en buitenlandse zaken. Mitterrand's persoonlijk advo caat in de onstuimige jaren van de oppositie, en langjarige vriend, Ro- hebben en dan nog voor 100 pro cent, terwijl de staat ook met de overname van 51 procent de macht al in handen zou hebben gehad. De eerste grote strubbeling komt al in augustus '81, als Delors tussen neus en lippen laat weten dat het goed zou zijn 'een pauze in de her vormingen' in te lassen. Na de derde devaluatie van de franc en de steeds wanhopiger si tuatie van de Franse handelsbalans drortg het tot de regeerders door dat Delors met zijn waarschuwing in '81 gelijk had gehad en dat het waard was hem met zijn bezuini- gingspolitiek zijn gang te laten gaan. Vanaf dat moment stond hij niet meer protocollair zestiende op de ranglijst van ministers, maar nummer twee.„Als sociaal-demo craat was Delors te realistisch voor de linkse dogmatici en te idealis tisch voor de conservatieven", al dus een van zijn biografen. Zijn eerlijkheid en korzeligheid, zijn to taal gebrek een overdrijving of romantiek, maakten hem tot een steunpilaar in de zwaarste dagen van het socialistische experiment. Delors had zonder moeite minis ter kunnen worden in een van de kabinetten van de vroegere presi dent Giscard d'Estaing. De gaullis tische overmacht in die regeringen zal hem echter wijzer hebben ge maakt. Delors is burgemeester van de Parijse voorstad Clichy. Tot zijn dagelijkse lectuur behoort ook in de zwartste dagen de sportkrant l'Equipe. In de 'Who is who' ont breekt onder zijn biografie de ge bruikelijke opsomming van hob by's. Op het ogenblik volgt hij de Tour de France. risch congres. Vanwege Ferraro, vanwege Jackson en vanwege en kele redevoeringen van indruk wekkend kaliber. Buttons Aan de zijlijn van de Democrati sche Conventie speelden buttons een belangrijke rol. Zij gaven vaak weer, wat in de officiële toespra ken niet tot uiting kwam.'Tot af grijzen van Mondales trouwe sup porters prijkten op revers in de de legatie van de staat New York reeds groen-witte 'buttons' met de tekst „Cuomo '88". Als de Cuomo- buttons één ding verraden, is dat een sterk voorgevoel van de neder laag die Walter „Fritz" Mondale uiteindelijk wacht. Zelfs zijn keuze voor Geraldine Ferraro als vice-president werd nog ontluisterd door Jackson, die de eer (en het inzicht) opeiste als eerste te hebben gezegd een vrou welijke mede-kandidaat te zullen benoemen. Vandaar de buttons die zeggen: „Ferraro, thank Jesse". Ferraro heeft, volgens een com mentator, voor de Democraten „de kwaliteiten van een ikoon", maar op een van San Francisco's juist herstelde en luidruchtiger dan ooit bellende kabeltrammetjes prijkte Burgemeester van Londen boos weg LONDEN (DPA) De voorzitter van de gemeenteraad van Groot- Londen, Ken Livingstone, treedt op 2 augustus af. Hij heeft hiertoe besloten uit protest tegen een in grijpende hervorming van de ge meenteraden door de regering- Thatcher. Met zijn besluit wil Livingstone, een links georiënteerde Labour- politicus, nieuwe verkiezingen af dwingen. Hij zal dan opnieuw kan didaat zijn. Deze nieuwe verkiezin gen beschouwt Livingstone als een referendum over het plan van de conservatieve regering. De nieuwe wet op de gemeenteraden behelst afschaffing van de gekozen ge meenteraad van Londen en van zes andere grote steden, waaronder Li verpool. land Dumas, behield Europese za ken. Edith Cresson's invloed werd uitgebreid van het ministerie voor buitenlandse handel met dat van industrie, het zware ministerie dat Laurent Fabius opgaf voor het eer ste ministerschap. De elegante ad vocaat Robert Badinter, die de doodstraf afschafte, behield justi tie. De autodidact Michel Berego- voy, een van Mitterrand's getrouw- ste aanhangers, werd van het mi nisterie voor sociale zaken - waar hij een gapend begrotingstekort wegwerkte - bevorderd tot het topministerie van economie en fi nanciën, zojuist verlaten door de populaire Jacques Delors, die zich uit antipathie voor premier Lau rent Fabius heeft laten wegpromo veren tot voorzitter van de Europe se Commissie in Brussel. Een van de grote verrassingen bij de kabinetsformatie was de te rugkeer in het kabinet van Jean- Pierre Chevenement, ditmaal op het ministerie van onderwijs, waar zijn voorganger Savary zijn ontslag had genomen. Chevenement is de leider van de linkervleugel van de partij, de Ceres. Het was met de hulp van Chevenement dat de poli tiek dakloze Mitterrand in '71 tot leider van de verstrooide socialis ten gekozen werd en de toenmalige kandidaat voor het leiderschap van de partij, Savary, na een ingewik keld machtsspel het onderspit delfde. De derde, de sociaal-democrati sche, stroming in de partij werd in het kabinet-Fabius geeerd met de handhaving van de vroegere presi dentskandidaat Michel Rocard op het lastige ministerie van land bouw, waar hij grote achting ver wierf. Rocard blijft in alle opinie onderzoeken de populairste politi cus in het land, hoewel hij zich schaars uitlaat. Hij is echter representatief voor een generatie van socialisten zo als die nu in meerderheid in het ka binet vertegenwoordigd zijn - die in duidelijke woorden precies zegt waar het op staat. De romantiek en de retoriek van een beweging, die in zijn filosofie de tram had gemist, werd gesymboliseerd door de hart stochtelijke demagoog Pierre Mau roy, die als eerste minister al jaren was achterhaald, toen hij vorige week in overleg met president Mit terrand zijn ontslag aanbood. Het nieuwe, zakelijk-ogende en verjongde kabinet van president Mitterrand is een uitdaging aan de oppositie van gaullisten en aan hangers van oud-president Gis card. Zij erkennen dat ook zij hun leiding zullen dienen te vernieu wen en te verjongen. In het licht van de parlementsverkiezingen van '86 is hun taak niet langer te vechten tegen de vermoeid geraak te mythologie van Mauroy, maar tegen de keiharde argumenten van een kleine groep briljante technici. Dat doel stond president Mitter rand met zijn huidige kabinetsfor matie voor ogen. de conducteur met een button van simpeler allooi: „Fritz and Tits". Hij wilde die niet ruilen voor een toch ook niet onaardige anti-Rea- gan-penning: „No Mo'Ron for pre sident", die onder congresgangers eveneens een begeerd bezit vormt. („Moron" is Amerikaans voor een individu met buitengewoon gerin ge verstandelijke vermogens Ron is kort voor Ronald - de sa mentrekking staat woordspelend voor „No more Ron"). Het buttonwezen heeft reeds een lange geschiedenis achter de rug in de VS. Het museum voor Ameri kaanse geschiedenis in Washing ton DC beschikt over een kostelij ke collectie, die ver teruggaat in de historie van presidentsverkiezin gen. Elk voorval overigens van al lure inspireert buttons die ermee te maken hebben. Het is ontroerend zo'n oude knoop te zien met portretten van de drie broers Kennedy: John, Ro bert en Edward, en het bijschrift „de droom duurt voort". De handel verdiende weinig aan deze button. De brave ncgotiehouder heeft er niet één van kunnen verkopen tij dens de vijf conventiedagen, waar van hij de eerste voornamelijk heeft besteed aan het ten slotte met schorre keel uitspreken van één zin: „De Ferraro-buttons zijn er nog niet". De geringe belangstelling voor Kennedy-buttons verraadt het feit dat hier een partij vergaderde op dc kentering van een politiek tij, waarvan de kracht nog niet duide lijk is. T roepengesprek met zomerpauze WENEN (Rtr./AFP/UPI) - Temid den van verwijten over en weer is het MBFR-overleg, de besprekin gen in Wenen over een troepenver mindering in Centraal-Europa, gis teren met zomerreces gegaan tot 27 september. Het overleg, dat al ja ren loopt maar nog niets heeft op geleverd, is het enige forum waar oost en west nog rechtstreeks on derhandelen over wapenbeheer sing. De Nederlandse ambassadeur Jan Hein van de Mortel zei namens de NAVO-landen, dat de bal nu aan de kant van de andere partij ligt. Maar de woordvoerder van het Warschaupact kaatste terug met de opmerking dat de "bal niet aan on ze kant kan zijn, want het Westen heeft helemaal niet gespeeld". LONDEN De eerste gesprekken tussen Engeland en Argentinië sinds de Falklandoorlog die woensdagavond in de Zwitserse hoofdstad Bern van start waren ge gaan, zijn gisteren vastgelopen. door Henk Dam Volgens de Britse minister Howe (buitenlandse zaken) is het ge sprek, mislukt omdat de Argentij nen erop stonden om over de sou vereiniteit over de Falklandeilan den te praten. De Britten hadden tevoren laten weten, dat zij niet bereid zijn over de souvereiniteitskwestie te pra- SAN FRANCISCO - Walter Mon- rm~ ~m m -m ~es TB TS dale en Geraldine Ferraro hebben BI Ba la le partijcongres heeft hen onder _BL donderende ovaties verwelkomd als de nieuwe leiders van de partij, maar Ferraro en Mondale ontwik kelden in hun toespraken vooral een behoudende visie op de sa menleving, gevat in enkele liberale verlangens als grondwettelijk be vestigde gelijke rechten voor vrou wen en een bevriezing van de kern wapenarsenalen. door Henk Kolb Verrassing had de Democrati sche Conventie op zijn slotbijeen komst nauwelijks meer te bieden, doch Ferraro's optreden stuwde golven van ontroering door de rij en. En Mondale ontvouwde een programma waarin hij niet alleen beloofde het enorme Amerikaanse begrotingstekort in vier jaar met twee-derde te verminderen, maar hij stelde onvervaard belastingver hoging in het vooruitzicht en be heerster defensie-uitgaven om dat doel te bereiken. „Reagan", zo zei hij, „gaat dat ook doen, maar hij zal dat tot na de verkiezingen geheim houden. Ik laat het nu al weten". Ferraro: „Wij willen de Ameri kaanse veiligheid en de zaak van de vrijheid verdedigen, maar wij willen een president die ons kan vertellen waarvóór wij vechten in plaats van waartégen". Ook: „Nu cleaire bevriezing is geen slagzin,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7