Actiebereidheid voor
korter werken ldein
Armoede en onrust teisteren Polen
Enquête van NIPO:
Saoedi-Arabië betaalt
vliegtuigen met olie
Blik in de
weekbladen
DE TIJD
EISEV1ERS
Islamitische staten
willen vrede in Golf
Verdere verlaging van
vennootschapsbelasting
Irak meldt beschieting van schip
Varia
DEN HAAG (GPD) - Een grote meerderheid (68 procent) van onze bevolking is tegen het
afdwingen van een 35-urige werkweek door stakingen. Bovendien verwachten weinig
mensen dat dit een bijdrage levert aan de oplossing van het werkloosheidsprobleem, zo
blijkt uit een enquête van het NIPO.
Minister gaat
mogelijkheden
supersnelle
trein bekijken
BRUSSEL (GPD) - Minister Smit-
Kroes (verkeer en waterstaat) gaat
bestuderen of de Franse supersnel
le TGV-trein (train de grande Vites
se) ook in Nederland kan worden
ingevoerd. Zij heeft dit gisteren
toegezegd aan de Belgische ver
keersminister De Croo. België,
Frankrijk en Duitsland hebben
zich in principe uitgesproken voor
doortrekking van de TGV, die mo
menteel tussen Parijs en Lyon
rijdt, naar Brussel en Keulen.
t Als Nederland deelneemt, zou er
een aftakking Brussel-Amsterdam
kunnen komen of een verbinding
van Brussel, via Eindhoven en
Heerlen naar West-Duitsland. De
supersnelle trein heeft een maxi
mumsnelheid van 260 kilometer,
maar in Nederland zal hij maxi
maal 140 tot 160 kilometer kunnen
rijden hetgeen de afstand Brussel-
Amsterdam toch aanzienlijk zou
bekorten. Een gewone sneltrein
rijdt zo'n 120 kilometer.
Minister Smit-Kroes, die van
haar Belgische ambtsgenoot een
dik studierapport over het project
ontving, staat vooralsnog echter
aarzelend tegenover het TGV-pro-
ject. „De Nederlandse bodem is
niet zo geschikt voor deze hoge
snelheden. Er zouden dus kostbare
extra voorzieningen getroffen
moeten worden", aldus de minis
ter. Volgens het studierapport zou
de exploitatie van de snelle lijn
overigens wel rendabel kunnen
zijn. In België wordt er over ge
dacht de zaak in particuliere han
den te geven. De TGV, die momen
teel Parijs binnen drieëneenhalf
uur met Lyon verbindt, is een ge
duchte concurrent gebleken voor
het binnenlandse luchtvaartver-
keer.
Uit het NIPO-onderzoek blijkt dat
slechts 15 procent van de onder
vraagden stakingen om arbeids
tijdverkorting te bereiken wel de
moeite waard vindt. Negenentwin
tig procent van leden van FNV-
bonden wil wel staken voor een 35-
urige werkweek alsmede 5 procent
van de leden van het CNV en 15
procent van andere vakorganisa
ties. Slechts 14 procent van de niet-
georganiseerden wil voor een kor
tere werkweek wel op de barrica
den.
Opmerkelijk is dat 62 procent
van de leden van FNV-bonden dat
niet wil, evenals 77 procent van de
leden van het CNV. Ook 69 procent
van de niet-georganiseerden verzet
zich tegen acties, evenals 67 pro
cent van andere vakbonden.
Een groot gedeelte van de onder
vraagden zegt dat arbeidstijdver
korting slechts een kleine bijdrage
of helemaal geen bijdrage lévert
aan de oplossing van het werkloos
heidsprobleem. Slechts 20 procent
van de ondervraagden denkt dat
arbeidstijdverkorting een zeer gro
te of tamelijk grote bijdrage zal le
veren, 33 procent meent dat slechts
een kleine bijdrage zal worden ge
leverd en 32 procent vindt dat het
helemaal niets uithaalt.
LONDEN (Rtr.) - Het Amerikaanse
vliegtuigconcern Boeing en de
Britse motorenfabrikant Rolls
Royce leggen op het ogenblik de
laatste hand aan een transactie van
ongeveer een miljard dollar met
Saoedi-Arabië waarbij vliegtuigen
en motoren worden betaald met
olie. Dit is gisteren vernomen in
kringen van de Britse industrie in
Londen.
Het is de bedoeling dat Saoedi-
Arabië tien vliegtuigen van het ty
pe Boeing 747 krijgt geleverd als
mede vijftig Rolls Royce-vliegtuig-
motoren van het type RB-211. In
ruil daarvoor zal Saoedi-Arabië ru
we olie leveren aan oliehandelaren
die Boeing en Rolls Royce in con
tanten zullen betalen.
Een woordvoerder van Boeing in
Groot-Brittannië verklaarde giste
ren slechts dat er al enige tijd be
sprekingen gaande zijn, maar dat
het resultaat pas zal worden be
kendgemaakt als de Saoedische re
gering haar fiat heeft gegeven.
Rolls Royce wilde helemaal geen
commentaar geven.
Het gezaghebbende tijdschrift
Middle East Economie Survey
(MEES) weet te melden dat de
vliegtuigen zullen worden gekocht
door de nationale luchtvaartmaat
schappij Saudia namens het Saoe
dische ministerie van defensie, dat
ze zou kunnen gebruiken voor het
transport van troepen of uitrus
ting. Volgens het blad heeft de Sa
oedische minister van olie, Ach-
med Zaki Jamani, gezegd dat de
olie bij een dergelijke transactie zal
worden verkocht tegen de officiële
prijzen en dat voor de aanschaf van
de vliegtuigen de gunstigste com
merciële voorwaarden zullen gel
den. Volgens de minister zou het
gaan om een uitzonderlijk Contract
dat geen verandering brengt in het
beleid van Saoedi-Arabië om ruil
handel af te wijzen, aldus MEES.
In kringen van de internationale
oliehandel is verbaasd gereageerd
op de berichten over het op han
den zijnde contract. De enige plau
sibele reden die kon worden be
dacht voor de voor Saoedi-Arabië
ongebruikelijke transactie is dat
het land niet wil interen op zijn
buitenlandse financiële reserves.
De voormalige KGB-agent Ana-
toliy Golitsyn, in 1961 overgelopen
naar het Westen, stuitte op een
muur van ongeloof toen hij zijn on
dervragers ervan probeerde te
overtuigen dat de Sowjet-Unie al
jarenlang een misleidende politie
ke strategie volgt. Tussen 1957 en
1960 zou in Moskou een nieuwe
strategie zijn uitgestippeld voor
het wereldcommunisme op lange
termijn, waarbij de KGB de op
dracht zou hebben gekregen het
Westen te misleiden. De westerse
landen moesten ervan worden
overtuigd dat het communistische
blok door onenigheid was ver
scheurd, zodat er misbruik kon
worden gemaakt van de voldoe
ning en zelfgenoegzaamheid die
dat in het Westen zou veroorzaken.
Met andere woorden: de breuk tus
sen de Sowjet-Unie en Joegoslavië
in 1958 was schijn, evenals die met
Albanië, en - belangrijker - de
scheiding tussen de Sowjet-Unie
en China was een truc.
Het blad belicht de achtergrond
van het ontslag van Mart Smeets
bij Studio Sport en komt tot de
conclusie dat NOS-baas Carel En
kelaar de touwtjes in 'de slangen
kuil' stevig in handen heeft: chef
Kees Boerhout is een onjournalis
tieke man, zonder enige ervaring,
die met 'Enkelaar Sport' slechts
één doel nastreeft, namelijk goede
kijkcijfers. Theo Reitsma wil graag
weg, velen zijn hem al voorgegaan.
Oud-chef van Studio Sport Bob
Spaak: "Ja, de mensen zullen zich
wel interesseren voor Studio
Sport, dat zal wel. Ze interesseren
zich ook voor André Hazes en, hoe
heet-ieVader Abraham'.
Verder in De Tijd een verhaal
over oplichting onder kleine en
grote verzekerden, de ongewisse
toekomst van het bioscoopbedrijf,
de Israëlisch-Palestijnse spannin
gen op de Westoever, bezocht door
hoofdredacteur Arie Kuiper, en
een interview van Mischa de Vree-
de met de schrijver Saul Bellow.
'De nu of nooit ouders' sieren de
omslag van HP, nooit te beroerd
om een (vermeende) trend te signa
leren. Ditmaal gaat het om de
gevorderde dertigers die
plotsklaps tot de conclusie komen
dat er in hun leven iets ontbreekt:
het kind. Cijfers van het CBS wij
zen uit dat het geboortencijfer in
Nederland nog steeds daalt, maar
geven ook aan dat de dertigers
daar wellicht verandering in gaan
brengen. De toekomst moet dat
uitwijzen en daarover maken de
gedragswetenschappers zich zor
gen: "Het is nu al problematisch.
Ik krijg geregeld ouders op mijn
sprekuur die hun kinderen niet
meer begrijpen. als de ontwik
keling van snelle culturele veran
deringen doorgaat, moet ik er niet
aan denken hoe dat over vijftien
jaar zal gaan", zegt psychiater Jan
van de Lande over het probleem
van de relatie kind-oude ouder.
Henk Hofland, pleitbezorger van
parlementaire enquêtes conclu
deert naar aanleiding van het RSV-
onderzoek: "In combinatie met de
televisie zou je dat instituut min
der dan ooit willen missen. Maar in
tegenstelling tot wat er in de Twee
de Kamer wordt beweerd, is nu ge
bleken dat het geen zwaar middel
is, maar hoogstens een belangwek
kend wapen van beperkte rei
kwijdte".
Schrijfster Fay Weldon vindt dat
ze geen vak heeft. "Dat is een mis
verstand. Het is het niet en het is
het ook nooit geweest. Schrijven
gaat het beste als je het er tussen
door doet, zoals Jane Austen
deed", de romanschrijfster die cen
traal staat in haar jongste boek.
Voorts in HP: Bob 'Watergate'
Woodward schreef een boek over
leven en dood van de acteur John
Belushi en maakte er volgens Fred
van Doorn 'research journalistiek
van de eerste orde' van; Emma
Brunt geeft toe dat ze hoopt dat
Mondale wint, iets overkomt en zo
plaats maakt voor de eerste vrou
welijke president in de VS: Geral-
dine Ferraro.
MAGAZINE
minderheidsbewegingen. Dat
heeft Walter Mondale drommels
goed gezien.
EM had ook een gesprek met de
'Geneefse paus', de nieuwe voorzit
ter van de Wereldraad van Kerken,
Emilio Castro. "We zullen de ar
men in de wereld moeten vertel
len: jullie zijn de bevoorrechten.
Ga op jullie rechten staan, veran
der je situatie. Door met de armen
tegen de armoede te strijden ge
hoorzamen we Jezus Christus", al
dus Castro.
Verder in EM een verhaal over
het verschijnsel bodyguards, met
name naar aanleiding van het op
kopen door Freddy Heineken van
ervaren politie-experts. Beveili
gingsadviseur Siebelt meent: "Ik
denk dat de zaak zich over een aan
tal jaren wreekt. Men gaat nu bij de
poÜtie weg uit frustratie over het
wanbeleid daar en de lage salaris
sen. Maar de aard van het beestje
verandert niet. Ik moet nog
zien dat ze net zo flink zijn als ze
geen wapens meer mogen dragen".
Marius van Rijn gaat in op het
Britse conflict in de mijnen en ha
vens. Opmerkelijk noemt hij het
dat Labour zich angstvallig buiten
de bikkelharde strijd houdt.
Verder in EM onder meer aan
dacht voor het KOR-proces in Po
len, waar Jaruzelski 'zich interna
tionaal belachelijk maakte', 25 jaar
Cubaanse revolutie (Castro: Holan-
da, een mooi land, maar met een
smerig verleden) en een interview
met de 'baldadige' vormgever Tom
van den Haspel.
DONDERDAG 19 JULI 1984
Ook heeft VN zich verdiept in
het geheimzinnige genootschap De
Levensboom. Een recent in op
spraak geraakte kring van mensen
met idealen die rieken naar nazis
me. Leidster van het geheel is me
vrouw Rost van Tonningen, wedu
we van een NSB-topman, bij wie
onlangs een grote hoeveelheid na
zistische lectuur in beslag is geno
men.
Verder in VN een gesprek met de
meest succesvolle ploegleider in
de Tour de France op dit moment:
Cyrille Guimard. Met de gedood
verfde Tourwinnaar Fignon e
reldkampioen Lemond als
tweede in zijn ploeg vraagt i
een zich af hoe hij het voor elkaar
krijgt. Guimard noemt een aantal
punten: je snel kunnen aanpassen
aan de omstandigheden en inspe
len op situaties, een goede organi
satie en een ploegleider die weet
wat wielrennen is.
I hervormd
nederland
Elseviers Magazine is met de
Tweede Kamer op reces. Het voor
zijn doen magere nummer van 84
pagina's bevat weinig nieuws: het
omslagverhaal gaat over Geraldine
Ferraro, Mondale's gok. EM
schrijft: terwijl Gary Hart en Jesse
Jackson tijd en energie verspilden
aan hun wanhopige pogingen Wal
ter Mondale te verslaan, onder
hield Geraldine Ferraro nauwe
contacten met pressiegroepen en
VN vist deze week in troebel wa
ter met het openingsverhaal over
'de raadselen rond de brand in
Club 26'. Club 26 maakte deel uit
van een groots opgezet vermaaks
centrum in de rosse buurt van Am
sterdam. In december vorig jaar
werd het door brand verwoest, der
tien mensen kwamen daarbij om
het leven.
Een ex-werknemer van de club
'onthult' nu dat een oud-collega
hem zou hebben benaderd om 'rot
zooi te trappen'. 'Er moet binnen
geschoten worden en als het kan
moet er een klein brandje worden
gesticht', zou de bewuste oud-col
lega hebben gezegd. De informant
was niet op het aanbod ingegaan,
dat hem tien 'rode ruggen' zou heb
ben opgeleverd.
Na de brand, aangestoken door
een derde ex-werknemer, liep de
informant met zijn verklaring naar
de politie. Die schonk er weinig
aandacht aan. 'Eén getuige is geen
getuige', aldus commissaris Jager-
man. 'Ik heb het idee dat men de
hele brandstichting te simpel en te
dom vond voor die wereld en dat
milieu'.
'Een rotte appel in de alternatie
ve fruitmand'. Zo omschrijft Her
vormd Nederland deze week Melle
Uyldert, bekend van tientallen
boeken over kruiden en natuurge
neeswijzen. 'Talloze mensen heb
ben een boek van haar in de kast
staan, vaak zonder iets te weten
van de racistische ideeën die ze er
op nahoudt", aldus HN.
Het stokpaardje van Uyldert is
de rasvermenging, die ze als bron
van alle kwaad der wereld aan
wijst. "Als de joden zich niet met
een zogenaamd lager, donkerder
ras hadden vermengd, waren ze
blond en blauwogig gebleven en
dus niet door de nazi's vermoord.
Dq, 'psychische erfenis' van deze
•rasvermenging is de joodse zelf
haat".
Tegen HN zegt Uyldert dat ze
niet begrijpt dat anderen haar ra
cistisch vinden. "Ik heb tegen geen
enkel ras of soort mens iets. Maar
iedere kweker of fokker weet toch
dat je geen twee grote verschillen
de kleuren moet mengen. De nako
melingen zijn altijd ongelukkig".
'De RSV-ervaringen van een
simpele jongen', worden door HN
opgetekend uit de mond van Wim
van Schellebeek, in de nadagen
van RSV voorzitter van de centrale
ondernemingsraad. Hij ergert zich
eraan dat Stikker nog durft te kla
gen, terwijl de ontslagen werkne
mers straks moeten rondkomen
van een bijstandsuitkering. Stik
ker heeft altijd meer dan genoeg
verdiend. "Toen het faillissement
van RSV kwam, dacht ik: gevoeli
ge klap voor de vijfsterrenhotels en
voor de KLM'.
Verder in HN: Castro's kijk op de
kerk, Wereldraad van kerken in het
psot-Potter-tijdperk en de ontdek
king door Nederlandse bedrijven
van de sagobossen in West-Irian.
Gratis drinken
in de 'duizenden'
guldens gelopen
GUTTECOVEN (GPD) - Het
weekje gratis drinken, waarop
Gerrit Horssels uit Guttecoven
zijn dorpsbewoners vorige
week ter gelegenheid van zijn
50e veijaardag tracteerde, heeft
hem een flinke bom duiten ge
kost. Hoeveel wil kastelein
Wetzels van café de Sport in het
dorp niet zeggen, 'maar het
loopt zeker in 'de duizenden
guldens'.
'Het is een plezierige week
geweest, niet alleen voor de
dorpelingen, maar vooral voor
Gerrit Horssels die aan zijn 50e
veijaardag prettige herinnerin
gen overhoudt', aldus Wetzels,
die zegt dat er van het gebaar
van Horssels geen misbruik is
gemaakt. 'Zeker niet, die week
gratis drinken was alleen be
stemd voor de dorpelingen, en
wij kennen onze Gerrit'.
JEDDAH (AFP/Rtr/DPA/UPI) - In
de Saoedische hoofdstad Jeddah is
gisteren een „vredescomité" van
de Islamitische Conferentie-Orga
nisatie (ICO) een tweedaagse ver
gadering begonnen. Men wil pro
beren tot een initatief te komen dat
een doorbraak kan betekenen in de
'Golfoorlog die al sinds september
1980 woedt tussen Irak en Iran, die
beide lid zijn van de ICO.
Het comité bestaat uit negen per
sonen, onder wie de presidenten
van Pakistan en Bangladesh, Zia
ul-Haq en Mohammed Ershad,
PLO-voorzitter Jasser Arafat en
Habieb Chatti, die secretaris-gene
raal is van de ICO. Verder zijn ver
tegenwoordigers aanwezig uit Tur
kije, Senegal, Malaysia en Guinee.
Het Saoedische persbureau SPA
heeft gemeld, dat president Dawda
Jawara van Gambia tot voorzitter
is gekozen als opvolger van Ahmed
Sekou Touré, de ex-president van
Guinee die in maart is overleden.
PLO-leider Arafat zou in een be
sloten zitting een plan van zijn or
ganisatie presenteren dat kan lei
den tot een bestand tussen Iran en
Irak. Onderdeel hiervan zou de
vorming van een islamitische vre
desmacht zijn, die op een staakt-
het-vuren moet toezien.
Vorige maand besloten Irak en
Iran, na inspanningen van de Ver
enigde Naties, dat ze geen aanval-
Jeddah.
len meer zouden ondernemen op De Islamitische Conferentie-Or-
burgerdoelen, maar Teheran houdt ganisatie, waarbij 44 voornamelijk
vol dat het de strijd voortzet tot de islamitische landen zijn aangeslo-
Iraakse leider, Saddam Hoessein, ten, is in 1969 opgericht naar aan-
is gevallen. leiding van een brand in de Al Aq-
kÏÏLSSSS da^waarnemers
over IC° hoofdkwartier
de ontmoeting omdat ze komt na
signalen dat Teheran zijn harde
standpunt, dat het niet met Bag
dad wil onderhandelen, heeft ver
soepeld". Maar de voorzitter van
het Iraanse parlement, Hasjemi
Rafsanjani, heeft maandag nog
eens verklaard dat zijn land nooit
zal onderhandelen met de Iraakse
president. Hij noemde Saddam
Hoessein een „oorlogsmisdadi
ger".
Hoessein verklaarde op dezelfde
dag dat hij Iran „nederlagen en
ontluistering" zou toebrengen in
de oorlog.
Reeds vóór de nieuwe islamiti
sche bemiddelingspoging heeft
Iran verklaard dat het elk voorstel
vierkant afwijst dat een compro
mis behelst.
Bayer
De gunstige invloeden van de
conjuntuur hebben tot nu toe dit
jaar bij Bayer de overhand gehad.
Dit heeft Herbert Gruenewald, pre
sident-directeur van het Westduit-
se chemsiche concern, gisteren
verklaard op de jaarlijkse aandeel
houdersvergadering. De concern-
omzet van Bayer is de eerste helft
van dit jaar met 21,5 miljard mark
zeventien procent groter geweest
dan in de eerste helft van vorig
jaar. De omzet van de moedermaat
schappij nam toe met veertien pro
cent tot 8,5 miljard mark.
DEN HAAG (ANP) - Het fiscaal
aantrekkelijk maken van de aan
koop van nieuw uit te geven aande
len is van de baan. Om de vermo
genspositie van het bedrijfsleven
te verbeteren wordt nu gedacht
aan het verder verlagen van de
vennootschapsbelasting naar 41,5
MANAMA (AP) - Iraakse ge
vechtsvliegtuigen hebben vandaag
"een zeer groot maritiem doel" ge
troffen ten zuidoosten van de
Iraanse olieterminal op het eiland
Kharg. Dit heeft het officiële Iraak
se persbureau bekendgemaakt.
Irak gebruikt deze term meestal
voor mammoettankers die olie ver
voeren vanaf Kharg.
Een woordvoerder van het Iraak
se leger meldde dat alle betrokken
gevechtsvliegtuigen veilig waren
teruggekeerd op hun basis.
Sinds het begin van de zeeblok
kade in de Perzische Golf zijn vol
gens Irak in totaal 53 schepen ge
troffen door het Iraakse leger.
Iran heeft inmiddels de bemid
delingspogingen van de Organisa
tie van de Islamitische Conferentie
(OIC) afgewezen. De commissie
houdt op dit moment een twee
daagse conferentie in de Saoedi
sche stad Jedda.
De vice-voorzitter van de defen-
siécommissie van het Iraanse par
lement Najaf-Abadi verklaarde
woensdag dat de bemiddelings
commissie van de OIC, gelet op
haar staat van dienst, de vrede
geen stap dichterbij zal kunnen
brengen. "Als de commissie denkt
dat zij een vredespoging kan on
dernemen met alle fouten die som
mige van haar leden gemaakt heb
ben en met haar houding ten op
zichte van de agressor, dan heeft
de commissie het behoorlijk mis,"
zo zei hij.
procent en een verhoging van de
dividendvrijstelling in de inkom
stenbelasting.
Dit heeft een woordvoerder van
het ministerie van financiën van
daag bevestigd. De voorstellen
staan op een lijstje van minister
Ruding. Beslissingen hierover zal
het kabinet bij het begrotingsover
leg eind augustus nemen.
Bij het verhogen van de divi
dendvrijstelling circuleren op het
ministerie bedragen tussen de vijf
honderd en vijftienhonderd gul
den. Als gevolg van de maatrege
len in de derde fase tweeverdieners
zou een dividendyrijstelling van
duizend gulden voor echtparen
een vrijstelling van tweeduizend
gulden betekenen. Zou de vrijstel
ling vijftienhonderd gulden wor
den dan loopt'die voor echtparen
op tot drieduizend gulden.
Voor ondernemers die hun firma
niet in een bv of nv vorm drijven
zullen in plaats van de verlaging
van de vennootschapsbelasting
compenserende maatregelen wor
den genomen.
Meer dan 600 Poolse politieke
gevangenen wachten samen
met hun familieleden met
spanning op het bericht dat er
zondag ter gelegenheid van de
veertigste verjaardag van het
uitroepen van de republiek een
amnestie wordt afgekondigd.
Dat er een amnestie komt is ze
ker. Het parlementsdebat daar
over zaterdag is een formaliteit.
Maar de grote vraag is wie on
der een amnestieregeling zul
len vallen.
door
Anton Koene
Er zijn harde onderhandelin
gen gevoerd tussen kerk en
staat. Het episcopaat gedraagt
zich de laatste tijd betrekkelijk
rustig, wat er op duidt dat het
afwachten tot de amnestie
werkelijkheid is gpworden.
Eerder deze week is.ér een ad
vies uitgegaan van de PRON,
de adviesgevende raad - gedo
mineerd door leden, die de
communistische ideologie
trouw zijn gebleven - om aan
de politieke gevangenen am
nestie te verlenen. Dit betekent
dat er al besloten is amnestie te
verlenen.
Maar hebben de havikken in
de regeringsploeg de overhand
gekregen, zodat de „zware jon
gens" onder de politieke gevan
genen, de vroegere plaatselijke
leiders van Solidariteit en dissi
dente adviseurs van het Poolse
comité tot Verdediging van de
Arbeiders (KOR), gevangen
blijven? De meeste wachten al
31 maanden op hun berechting.
De meest prominente KOR-le-
den zijn afgelopen week al voor
de rechter verschenen. Deze
week woensdag is het proces
tegen hen voor onbepaalde tijd
verdaagd.
Geen lawaaiDe regerjng
wil niets liever dan deze lastige
gevangenen zonder veel lawaai
kwijtraken. Tot deze mensen
vrij zijn krijgt Polen geen kans
de Verenigde Staten tot andere
gedachten te brengen, zodat de
sancties worden opgeheven en
Polen eindelijk lid kan worden
van het Internationale Monetai
re Fonds. Aan de andere kant is
er de drük vanuit Moskou zwa
re straffen uit te delen. In het
Kremlin is het blijkbaar nog
niet doorgedrongen hoe ge
vaarlijk het is juist in Polen van
mensen martelaars te maken.
Zelfs Lenin heeft vroeger zijn
partijgenoten gewaarschuwd
op te passen voor het nationa
lisme in Polen. Daarom moeten
de geruchten dat de Poolse re
gering deze lastige onderdanen
wil deporteren en van hun
Poolse nationaliteit wil bero
ven, niet al te serieus worden
genomen. De Poolse nationali
teit is iets zo onaantastbaars,
dat er niet als in de DDR en de
Sowjet-Unie aan wordt gedacht
dezelfde methode te gebruiken
om het „politieke schuim"'
kwijt te raken.
De kerk heeft ook alles ge
probeerd om met deze promi
nente gevangenen tot een com
promis te komen. Maar geen
van hen wenste een „handel
tje" te beginnen. Ze weigerden
zes maanden naar het buiten
land te gaan met de garantie
van de mogelijkheid terug te
keren. Zij weigerden ook een
document te ondertekenen
waarbij zij afzagen van alle po
litieke activiteiten voor de duur
van tenminste achttien maan
den na hun vrijlating. In het bij
zonder hebben Adam Michnik,
die zich volledig afzonderde en
met niemand sprak om niet in
de verleiding te komen, alsme
de Jacek Kuron hebben gewei
gerd een compromis te aan
vaarden. En omdat de regering
alleen op een handel wilde in
gaan als allen meededen, ging
de zaak niet door.
Rechtzaak
Afgelopen week stonden de
vier KOR-leden Kuron, Mich
nik, Wujek en Romaszewski
voor de rechtbank. De andere
zeven weten niet wat hun toe
komst is. Door heel Polen zijn
leuzen opgehangen zodat de
veertigste verjaardag van de re
publiek een feestelijk gezicht
krijgt. Iedereen weet evenwel,
dat er niet van harte wordt
meegevierd. In Warschau wor
den delegaties uit vrijwel alleen
communistische landen ver
wacht.
Op z'n minst voor deze gas
ten moet de schijn worden op
gehouden dat alles onder con
trole is. Tot nu toe is er geen
oproep door de ondergrondse
beweging gedaan om te protes
teren - mogelijkerwijze om de
Jaruzelski: aftreden?
amnestiekansen niet in gevaar
te brengen. Maar het volk zal
zeker uitblinken door afwezig
heid. Zoals ieder weekend lo
pen de steden leeg en zoeken
de stedelingen rust bij familie
op het land of in vakantiehuis
jes op de volkstuintjes.
Wie blijkbaar niet komt is
Konstantin Tsjernenko. Een
maand geleden werd er serieus
rekening mee gehouden, dat hij
de Russische delegatie zou lei
den, wat had betekent dat de
andere Warschaupact-landen
ook hun partij- en staatshoof
den hadden moeten afvaardi
gen. Het bezoek van Tsjernen
ko - zijn eerste in het buiten
land sinds hij tot partijleider is
gekozen - zou een teken zijn
geweest in het bijzonder tegen
over Reagan in het verkiezings
jaar, dat Polen onder de knoet
van het Kremlin is en blijft.
De andere communistische
leiders, die met hun landen
netjes in de pas lopen, voelden
zich beledigd alleen al door de
gedachte, dat Tsjernenko juist
de rebel Polen met een eerste
bezoek zou eren. Daarbij kwam
nog de slechte gezondheidstoe
stand van het Russische staats
hoofd. Nu heeft hij de oude tra
ditie van Brezjnjev hervat en is
voor lange vakantie naar de
Krim afgereisd. Wie naar War
schau wordt afgevaardigd staat
nog niet vast. Aan de sterkte
van de delegaties vanuit andere
Warschaupact-landen kan wor
den afgelezen hoe het met Po
len binnen het bondgenoot
schap is gesteld.
Protesten
Buiten mogelijke individuele
protesten zijn er niet veel acties
te verwachten tijdens de festi
viteiten. Toch weet de Poolse
regering dat het op een kruitvat
zit. Alleen het volk houdt haar
woede nog in.
De vryspraak eerder deze
week van twee politieagenten,
die beschuldigd waren de zoon
van een bekende dissidente in
elkaar te hebben geslagen, zo
dat deze twee dagen later aan
zijn verwondingen bezweek,
heeft veel kwaad bloed gezet.
Zo ook het verbod aan de War-
schause advocaat Wladyslaw
Sila-Nowicki zijn beroep uit te
oefenen. Hij heeft de verdedi
ging aangenomen van veel le
den van Solidariteit en de
rechtszaak tegen een andere
Solidariteit-verdediger Maciej
Bednarkiewicz.
Uitgerekend zaterdag, een
dag voor de veijaardag van de
republiek, moet de vroegere
Solidariteitsleider van Lodz
Andrzej Slowik, die een straf
van zes jaar uitzit, voor de rech
ter verschijnen omdat hij de di
recteur van de gevangenis zou
hebben beledigd.
Zo worden dag-in-dag-uit de
mensen geconfronteerd met de
beperkingen van hun elemen
taire vrijheden. Maar de meeste
onrust veroorzaakt de alsmaar
verslechterende economische
toestand, waaronder de officië
le aankondiging dat het vlees-
tekort in de herfst nog groter
wordt. De prijzen stijgen - de
lonen niet. Steeds meer gezin
nen glijden af onder de armoe
degrens. De boeren, die 80 pro
cent van het landbouwgebied
privé in handen hebben, zorgen
eerst voor zichzelf en dan voor
de mensen in de industriege
bieden.
Binnen de regering zijn mo
gelijk rond de verjaardag ver
anderingen te verwachten. Ge
neraal Jaruzelski zou zaterdag
zijn premierschap kunnen'
overdragen aan een gerenom
meerd econoom en zich in het
kabinet tevreden stellen met de
post van minister van defensie.
Dat zou op verzoek van het
Kremlin zijn, dat het junta-ach-
tige gezicht van de Poolse ge
neraal te bont vindt. Niettemin
blijft de kleine generaal met de
donkere bril nog altijd hoofd
van de partij, opperbevelheb
ber van de strijdkrachten en
voorzitter van de raad, die in
wezen de controle over de rege
ring uitoefend. Een cosmeti
sche verandering dus.
afgrond gebracht. Of dit land
dat van zichzelf zegt dat het in
gebouwde zelfmoordtenden-
zen heeft over de afgrond stort
liever dan op de rand te leven,
zal blijken voordat er meer ver
jaardagen van de republiek zijn
verstreken.
