Britten doen
boodschappen
in Frankrijk
Weerbericht:
Vaak fout en
dat blijft zo'
Basisbeweging blijft waarnemer bij kerken
Reportage
Bier, wijn
en lekkers halen bij
AUUKD:
PAGINA 6
Varia
MAANDAG 16 JULI 1984
ACHTERGROND
door
Henk Dam
Boulogne - Dover, kwart
voor acht 's morgens.
Langzaam rijdt de bus de
buik van het goede schip
„Tiger" binnen. Hoewel ze
die ochtend al om kwart
over vijf op reis waren ge
gaan, zijn sommige passa
giers al hinderlijk wakker.
„Zouden we eten met de
kapitein?", roept een ou
dere dame achterin de
bus, en ze giert het uit van
de pret. Haar vriendin
wijst uit het raam naar een
plasje water op het dek.
„Kijk, hij lekt", gilt ze, het
gezelschap komt nu niet
meer bij.
Aan boord van de Tiger,
half negen. Op de veer
boot is alles gedaan om
het de Britse dagjesmen
sen naar de zin te maken.
Zo wordt er uitsluitend
oploskoffie geschonken,
en worden er echte Engel
se ontbijtjes met verbran
de bacon, vette worstjes,
taaie toast en in afgewerk
te olie gebakken eieren
uitgeserveerd.
Zo kan men gemakke
lijk vergeten bij Dover het
vertrouwde eiland verla
ten te hebben. Als ruim
een uur later wordt aange
meerd in de haven van
Boulogne-sur-mer, is het
even een andere zaak.
Hier is men echt in het
buitenland, dat wordt al
snel duidelijk.
Boulogne, tien uur. Een Franse
douaneman controleert in de bus
de paspoorten en identiteitskaar
ten en neemt afscheid met een
beleefd „Au revoir", waarop een
niet stuk te krijgen oudere dame
vaststelt: "Daar heb je 't al.
Frans". „En ze rijden allemaal
aan de verkeerde kant", vult haar
vriendin aan.
Terwijl de bus Boulogne bin
nenrijdt, zet een man met schelle
fluittonen de 'Marseillaise' in.
Dat is weer lachen, vooral als hij
zijn concert afsluit met: "Ja, da's
hun volkslied, de Mayonaise."
Allez-oup. West-Londen is een
dagje uit, en de Fransen zullen
het weten ook.
Populair
Taferelen van een dagtocht. Een
zeer populair soort dagtocht. El
ke dag opnieuw verlaten duizen
den Britten bij Dover of het na
bijgelegen Folkestone het land,
om in plaatsen als Calais en Bou
logne een dagje Frankrijk te
doen. En vooral, om er bood
schappen te doen.
Voor 75 gulden ben je vanuit
Londen uit en thuis. En de bus
sen komen van verder dan de
hoofdstad. Er is een reisbureau
dat de tocht naar Frankrijk vanaf
Liverpool, 700 kilometer van
Dover, organiseert volgens het
gruwelijke schema: 's avonds
weg, 's ochtends om vier op de
boot naar Boulogne, de hele dag
daar, 's avonds weer op de boot,
en in de vroege ochtend van de
dag daarna, na een bustocht die
negen uur duurt, weer thuis.
Zoals nog maar zes, zeven jaar
geleden Fransen, Belgen en Ne
derlanders bij duizenden elk
weekeinde naar Londen afreis
den omdat het een stad vol koop
jeskoningen en prijsbrekers leek
te zijn, zo gaan nu de Britten
massaal naar het Continent om
dat alles daar zo goedkoop is.
Een gevolg van de hoge koers
van het pond,, en hoge indirecte
belastingen, onder meer.
Er zijn reisorganisaties die
winkeltochten naar Rotterdam
organiseren. Andere gaan naar
België. Maar dat is niets vergele
ken bij het verkeer naar de Fran-
DE BILT (GPD) - "En morgen in
het zuiden kans op een onweers
bui", zegt NOS-nieuwslezer Joop
van Zijl. Het is maandag 9 juli; het
einde nadert van alweer zo'n war
me zomerdag - al bijna de derde.
Maar terwijl Van Zijl nog bezig is
zijn boodschap uit te spreken, rol
len knallende donderslagen door
de Westlandse duinen, schieten
bliksems haastig door het zwerk en
vindt een onverhoedse plensbui
stralend zijn weg door wijd open
staande balkondeuren en autoda
ken. Tjeempie, wat is dat voor een
weersverwachting?
door
Harry Kuiper
"Meneer, dat moet u ons niet ver
wijten", roept gebelgd een profes
sionele weersverwachter in De
Bilt, "wij hebben de waarschuwing
die blijkbaar zojuist is voorgelezen,
na half twee vanmiddag niet meer
verspreid. Van toen af hebben wij
gewaarschuwd voor onweer - ook
vandaag". Maar Joop van Zijl
houdt voet bij stuk. „Ik heb hier de
weersverwachting van tien over
vijf. Bestemd voor het journaal van
zeven uur, staat erboven". En hij
herhaalt: „Morgen in het zuiden
kans op een onweersbui".
In het journaal van acht uur rap
porteert collega Siezen een ge
wiekste aanpassing: "Onweers
buien, het eerst in het zuidwesten
van het land". Maar drie kwartier
later is het bij Maarsbergen specta
culair noodweer, en Maarsbergen
ligt hemelsbreed tien kilometer
van het KNMI. Bomen waaien om
en versperren de autosnelweg A-
12. De bovenleiding van de spoor
lijn verliest zijn spanning, het
treinverkeer komt tot stilstand. Uit
Utrecht, Maarssen en andere plaat
sen wordt blikseminslag gemeld.
Weldra blijkt het ook elders in het
land helemaal mis te zijn geweest.
Auto's raken van de weg of slaan
over de kop.
De volgende ochtend erkent A.
C. Bakker, hoofd van de weer-
dienst bij het KNMI, dat, hoewel
onweersbuien al enkele dagen wa
ren voorspeld, de weersverwach
ting voor maandagavond een "ern
stige onderschatting" van de
werkelijke weersontwikkeling is
geweest. Het heftige onweer begon
niet "morgen", ook niet "het eerst
in het zuidwesten", maar een dag
eerder dan aangekondigd en toch
in het zuiden van het land, zegt
Bakker.
De vraag rijst hoe het komt dat
de weersverwachting zo dikwijls
afwijkt van het echte weer. Welis
waar niet altyd, en het KNMI voor
spelt ook wel eens minder gunstig
weer dan we uiteindelijk mochten
ondervinden, maar met zoveel pro
fessionele krachten daar in De Bilt
zou je toch meer dan eens beter
verwachten.
Directeur H. Tennekes van de
hoofdafdeling wetenschappelijk
onderzoek van het KNMI is het
daar ten dele mee eens. "Voorspel
len van het weer blijft een hachelij
ke onderneming", zegt hij."De
weersverwachting is vaak fout, en
dat blijft zo, ondanks het feit dat
sinds de afgelopen vijfjaar compu
ters worden gebruikt om de weers
verwachting op te stellen.
Tennekes, tevens hoogleraar me
teorologie aan de VU in Amster
dam en voorzitter van de stichting
Ruimteonderzoek Nederland
(SRON), stelt dat op deze manier
de atmosfeer werd gebruikt als
computer van zichzelf. Hij vindt
deze methode om drie redenen on
juist, waarmee hij aantoont dat de
methode niet alleen onweten
schappelijk klinkt, maar dat ook is.
Grillig
Tennekes:"Je kunt niet een of
twee weersituaties als uitgangs
punt nemen voor je verwachting,
want er zijn verspreid over de aard
bol op datzelfde moment nog meer
weertypen. Je weet niet of en wan
neer en in hoeverre zij van invloed
zullen zijn op de weersverwachting
die je onder handen hebt."Het ge
volg is dat vanaf het eerste mo
ment vaak grote fouten worden
meegenomen, zodat je weersver
wachting is gedoemd te misluk
ken. In de tweede plaats, ook al
zouden twee gevallen veel over
eenkomst vertonen, de verschillen
tussen die twee groeien ten minste
zo snel als de fouten in een compu
termodel".
"Ten derde, het is gebleken dat
in het bestand van weerkaarten -
zo'n 11.000 stuks want zij omvatten
30 jaar - haast geen gevallen te vin
den zijn die precies, of zelfs maar
bijna precies overeenkomen met
het weerbeeld van vandaag. An
ders dan bijvoorbeeld de schrik
keldag, die zoals bekend niet vaak,
maar wel onveranderlijk weer
keert, heeft de atmosfeer niets pe
riodieks. De atmosfeer herhaalt
zichzelf niet, haar gedrag is grillig
en chaotisch".
Wie in deze dagen een blik haar
buiten werpt, kan dat moeiteloos
beamen. Voorjaar en zomer van
1984 zijn tot dusver knudde ge
weest en een week geleden venti
leerde meteoroloog G. Haijtink de
veronderstelling dat het dit jaar
niet veel zomer meer kan worden.
Op 16 april registreerde een weer-
satelliet enorme zonnevlekken.
Zonnevlekken, zo is wel gesteld,
heten het weer in de war te sturen.
Ligt daar de oorzaak van deze
slechte zomer?
Tennekes betwijfelt dat."Er zijn
zoveel bronnen van atmosferische
storing, dat de invloed van zonne
vlekken daarop echt niet zo groot
kan zijn. Bij zo'n uitbarsting op de
zon schieten gloeiend hete deeltjes
met eèn snelheid van 10 km per se
conde de ruimte in. Dat betekent
dat ze acht dagen later, op 24 april
dus, onze bovenste luchtlaag had
den bereikt, de meer dan 10 km ho
ge stratosfeer.
"Welnu, in de stratosfeer zit maar
vijf procent van de lucht. Daaren
tegen zijn er zoveel aardse warmte
bronnen die het weer beinvloeden
en desondanks is ook hun effect
nauwelijks meetbaar. Nee, ik ge
loof dat niet van die zonnevlekken.
Je kunt over dat wisselvallige
weer treurig doen, op dat rotweer
schelden, maar je kunt er ook de
zonnige kant van bekijken. Hier is
het niet zoals in Noord-Noorwe-
gen, waar de mensen het ene half
jaar met daglicht in bed moeten
stappen en het volgende half jaar
in het donker hun werk moeten
doen. Of zoals in Afrika, Florida en
meer van die streken, waar mensen
zomer en winter in dezelfde zo
merkleren mogen rondsjouwen.
Een of twee weersverwachtingen
per jaar is misschien toereikend
voor de Sahara, voor ons ligt het
anders. Een enigszins betrouwbare
weersverwachting komt ons goed
van pas. Voor de landbouw, de
constructiebouw, de energievoor
ziening, scheepvaart- en luchtver
keer, onze vrije dagen, voor zoveel
meer. We hebben flink wat belas-
te praten. Vorige
tinggeld over voor een beetje be
trouwbare weersvoorspelling.
Computers
ling, o
"Wa
Tennekes: „Er is een flinke verbe
tering gekomen met het gebruik
van computers. De tegenwoordige
verwachtingen van het KNMI,
voor vijf dagen, zijn gebaseerd op
de modelberekeningen van het Eu
ropees centrum voor weersvoor
spellingen in Reading, bij Londen.
"Die computer maakt meer dan
100 miljoen berekeningen per se
conde. Dat is veel, hoewel voor ons
werk eigenlijk nog niet genoeg. El
ke avond om elf uur Nederlandse
zomertijd verstrekt Reading een
analyse van het weer voor de tien
volgende dagen, aan de hand van
de weerssituatié die eerder op die
dag, om 12 uur GMT (14 uur Neder
landse zomertijd) op talrijke pun
ten over de hele wereld werd aan
getroffen.
„De volgende ochtend, circa 15
uur na de wereldomvattende waar
nemingen in Reading en na zoveel
meer computerberekeningen, kan
het KNMI (en zijn collega-institu
ten) beginnen met de verspreiding
van meerdaagse verwachtingen
die zijn toegespitst op het Neder
landse weerbeeld. Niet voor tien
dagen maar voor vijf, omdat daar
na de kans op afwijkingen, en daar-
onbetrouwbare voorspel-
J, ons toch te groot wordt.
"Want", zegt Tennekes, "er is een
feitelijk gegeven. Meteorologie is
de eerste natuurwetenschap die
aantoont dat de uitkomsten van
onderzoek niet onder alle omstan
digheden beter worden naarmate
je er meer geld in stopt. Je maakt
met computers weliswaar een be
tere, maar niet een aanzienlijk be
trouwbaarder weersverwachting
als je er nog grotere of meer
verfijnde computers en computer
programma's tegenaan gooit. De
oorzaken van veranderingen en af
wijkingen zijn vaak zo subtiel".
"Atmosferische verschijnselen",
vervolgt Tennekes, „kunnen niet
langer worden voorspeld dan hun
eigen levensduur. Welnu, een de
pressie duurt niet langer dan een
week. Wat daaruit voortvloeit is op
voorhand niet te zeggen. En daar
mee worden tevens de grenzen
aangegeven van het vermogen van
de geleerden om een redelijk be
trouwbare weersverwachting op te
stellen.
Tennekes citeert de natuurkundi
ge E.N.Lorentz. Twintig jaar gele
den constateerde Lorentz dat, af
hankelijk van vele omstandighe
den maar zelfs midden op de At
lantische Oceaan "de wiekslag van
een meeuw het weer kan doen om
slaan".
Voorspellen van het weer blijft
een hachelijke onderneming.
De werkgroep 'Raad van Ker
ken' van de Basisbeweging van
kritische groepen en gemeenten
in Nederland vindt dat de bewe
ging waarnemer moet blijven bij
de Raad van Kerken. De basisbe
weging, zegt de werkgroep in
een nota, heeft die confrontatie
met de kerken nodig om eigen
keuzes van christenen in de
maatschappij aan te scherpen en
te verdiepen. En de kerken moe
ten op hun beurt steeds weer
worden uitgedaagd door christe
nen voor wie 'geloven' in wezen
een politieke handelwijze is.
Eerst was de basisbeweging bij
de Raad van Kerken een jaar
waarnemer op proef. Dat werd
verlengd met een experimentele
periode van twee jaar. Die is nu
ten einde. Volgens de werkgroep
is het de afgelopen drie jaar dui
delijk geworden, dat het waarne
mer-zijn niet vooruitloopt op een
(gast)lidmaatschap. De positie
van waarnemer betekent een 'in
houdelijke keuze'; de basisbewe
ging moet in de raad ónders aan
wezig zijn dan de kerken. Ze is
geen kerkgenootschap en wil dat
ook niet worden. "Wij zijn een
deel van de basis van de kerken,
op nieuwe wijze dwars door de
bestaande kerken heen gegroe
peerd".
Op dit ogenblik is de beweging
vertegenwoordigd in de maande-
lfjkse vergaderingen van de raad
en in de afdelingen dienst, ge
loofsvragen, eredienst, interna
tionale zaken, sociale vragen en
vrouw-kerk-samenleving. Ge
zien de rol van deze afdelingen
bij de voorbereiding van beslui
ten in ae raad, adviseert de werk
groep, dat de basisbeweging in
alle afdelingen van de raad een
vertegenwoordiger krijgt.
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Haarlem-Schoten C.
J. G. Keijzer Leeuwarden; aange
nomen naar Utrecht (deelwerk)
kandidaat mevrouw L. A. van
Ketel, naar Blitterswijk-Venray
(hervormd-gereformeerd 'Samen
op weg') kandidaat H. J. C. van
Es Alphen aan den Rijn.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Leimuiden kandidaat
C. van der Kooi, te Berkel-Ro-
denrijs (voor verpleeghuis
'Zandhove') M. H. Rougoor Berg-
schenhoek.
Voorschoten. De Voorscho-
tense pastoor W. H. de Munck
heeft dit weekeinde afscheid ge-
nortien van de parochies Lauren-
tius en Moeder Gods. Hij is per
25 juli benoemd tot pastoor van
de Maria-parochie in Roelofa-
rendsveen. Veertien jaar heeft
pastoor De Munck in Voorscho
ten gewerkt.
Lutherse assemblee
Zondag begint in het sport
stadion van Boedapest (Honga
rije) de zevende algemene verga
dering (assemblee) van de Lu
therse Wereldfederatie (97 ker
ken met 54 miljoen gelovigen)
De federatie komt voor het eers
in haar bijna 4
nis bijeen in een Oosteuropees
Jand.
De Hongaarse autoriteiten
hebben zich bij de voorbereidin
gen van de assemblee uiterst soe
pel opgesteld. Zij hielden zich
aan de belofte, dat geen enkele
afgevaardigde uit de lutherse we
reld - en ook geen enkele jour
nalist - een strobreed in de weg
zou worden gelegd.
Het thema van de vergadering
is 'In Christus hoop voor de we
reld'. Eén van de kerkpolitieke
onderwerpen zal zeker de apart
heid zijn. In enkele Zuidaft>
kaanse lid-kerken wordt de
apartheid niet alleen ge
rechtvaardigd, maar ook in prak
tijk gebracht. Een belangrijk
deel van de lutherse wereld
vindt, dat dit niet langer kan
worden getolereerd.
Waarnemers achten de aanwe
zigheid in Boedapest van de
Zuidafrikaanse theoloog Allan
Boesak, president van de We
reldbond van Hervormde Ker
ken, van veel betekenis. Van be
lang is ook de houding van de rij
ke en nog altijd machtige luther
se kerk van West-Duitsland, die
naast 'broerderlijke' ook finan
ciële banden heeft met de twee
blanke lutherse kerken in Zuid-
Afrika.
De assemblee duurt tot 5 au
gustus. Er komen 330 afgevaar- -
digden. Uit Nederland twee, on
der wie de bekende predikant
Wonno Bleij, en twee adviseurs.
Een paar Zuidafrikaanse theolo
gen hebben van de regering daar
geen uitreisvisum gekregen om
de vergadering in Boedapest
mee te maken.
DE REMISE SUR
LA VI AH DE
gS DEB0EUF"
In het hoogseizoen is een uur wachten voor een van de 25 kassa's van de 'hypermarket' geen uitzondering.
(foto GPD)
se kustplaatsen die het dichtst
bij Engeland liggen. Jaarlijks
gaan 2 miljoen dagjes-Britten
naar Calais, en anderhalf miljoen
naar Boulogne. Verder pikken
Dieppe, Le Havre en Duinker
ken nog een fors graantje mee.
Het programma is steeds het
zelfde. Eerst wordt een bezoek
gebracht aan een bovenmaats
soort supermarkt, de Hypermar
ket. Daarna is er nog wat tijd
over voor de rest van het stadje,
de kleine winkeltjes, de restau
rantjes. Aan het eind van de mid
dag gaat het weer huiswaarts.
Middenstand en horeca in
plaatsen als Calais en Boulogne
zqn zo afhankelijk geworden van
hun Britse bezoekers, dat som
mige neringdoenden er een
mondje Engels zijn gaan spre
ken! Dat helpt zeer bij de handel,
want het omgekeerde, een Brit
die Frans spreekt, is schaarser
dan truffels in de wouden van
Périgord.
Kikkers
Het Britse miljoenenbezoek is
ook nuttig voor het begrip tussen
de naties. Want daar ontbreekt
het nogal aan. Als door een on
fortuinlijk toeval de Fransen ter
sprake moeten worden gebracht,
heeft de gemiddelde Brit het bij
voorkeur over de „Froggies". De
kikkers dus, naar het diertje dat
dat onbeschaafde volk in groten
getale eet.
De Fransen hebben omge
keerd ook weinig op met het
Britse volk. Bij een opiniepeiling
kwam Engeland onlangs als een
van de onsympathiekste landen
ter wereld (na Rusland) uit de
bus. Mevrouw Thatcher was na
Khomeini en Khadaffi de meest
gehate wereldleider. Ze eindigde
bijvoorbeeld ook nog ruim bo
ven Tsjemenko.
Geen wonder dus, dat op de
veerboten tussen Engeland en
Frankrijk boekjes te koop zijn,
die de Britten inleiden in de ge
woonten aan gene zijde van het
Kanaal. Uit zo'n boekje: „Zelfs
levenslange vrienden geven el
kaar een hand bij ontmoeting en
afscheid. Meisjes mogen onge
straft op beide wangen worden
gekust, d.w.z. na ongeveer de
derde ontmoeting."
Kerst
Vooral in de maanden voor de
kerst is het zeer, zeer druk op de
boten naar het land waar helaas
Fransen wonen, een tekortko
ming die echter ruimschoots
wordt goedgemaakt door het he
melse en in Britse ogen spot
goedkope eten en drinken dat ei-
te koop is. Alleen al naar Calais
gaan dan per dag 60 boten tjok
vol met op koopjes beluste Brit
ten.
Een geregeld Boulogne-gan
ger, psychiater Peter Hurford uit
Londen: "Voor de kerst is het
vreselijk. Op elke veerboot staan
dan al gauw tien bussen vol dag
jesmensen, plus de nodige perso
nenauto's. Dat gaat allemaal naar
de Hypermarket. Daar verzamel
je in 20 minuten je boodschap
pen. En dan is het anderhalf uur
voor de kassa staan."
Vechtpartijen, omdat mensen
denken dat anderen proberen
voor te piepen, zijn dan heel ge
woon. Weer terug in Dover moet
iedereen door de douane. Dan
sta je daar weer, soms wel drie
kwartier, in de kou, met je bood-
schappenwagentjes en tassen.
Iedereen weet van te voren dat
dat je te wachten staat. Toch ga
je."
Pourquoi, is de vraag die hier
opkomt. Waarom doen al die
Britten dat? Waarom laten ze
zich met z'n allen naar een soort
fabriekshal even buiten Boulog
ne of Calais slepen, waarop met
grote letters 'Hypermarket'
staat? Het antwoord is: omdat je
daar, met een beetje slim inko
pen, je reiskosten eruit haalt en
zelfs meer dan dat.
Winst
Met name op de drank valt veel
winst te maken. Bier kost in
Frankrijk een derde van wat het
in Engeland doet. Daar komt dan
nog het voordeel bij dat het hier
écht bier betreft, een schaars
goed in het perfide Albion: met
schuim erop dus, en met een be
hoorlijk alcohol-percentage. Het
aardige is nu, dat men per per
soon het equivalent van 50 liter
mag meenemen.
Dat zijn dus 200 flesjes van een
kw^rt liter, en het aantal Britten
dat bij dagtochtjes zoveel bier uit
Frankrijk meesleept, zou maan
delijks een flink voetbalstadion
kunnen vullen. Het is altijd weer
verbijsterend om te zien wat de
mens uit hebzucht doet. De veer
boten tussen Engeland en Frank
rijk bieden wat dit betreft over
weldigende bewijslast.
Wijn
Want het blijft niet bq bier. Me
nigeen sleept ook nog de maxi
maal zeven flessen wijn mee die
vrij door de douane mogen.
Voordeel: een gulden of vijf per
fles. Plus twee flessen gedestil
leerd. Om maar te zwijgen van-de
belastingvrije rookwaren die op
de veerboot te koop zijn.
Je zal verder de Britten de kost
moeten geven die loodzware gie
tijzeren pannen meesjouwen,
omdat die in eigen land wat
duurder zijn. Koffiezetappara
ten, weggooi-aanstekers, keu
kenmessen, opvouwbare fietsen,
overalls, je kan het zo gek niet
verzinnen of ze gaan mee.
En dan zijn daar natuurlijk lek
kernijen met namen als ballotine
de faisan et volaille, huile aux
quatre herbes, vacherin du mont
d'or, bouchée a la reine, paté de
chevreuil a l'armagnac, het soort
delicatessen kortom, dat in En
geland of niet te vinden is, of een
modaal weeksalaris kost.
De beloning wacht thuis. Het
is hier zeer 'bon ton' om lunches
of dinner-parties te geven, en
daarbij dan uitsluitend de uit
Frankrijk meegenomen lekker
nijen uit te serveren. Wie dan nog
kan zeggen dat hij de 'casserole'
in een eveneens ginds gekochte
Le Creuset pan heeft gemaakt,
kan, in termen van sociale pikor
de gesproken, niet meer stuk.
