Emigrerende erwt
Kinderlamp met eigen gezicht
Zweeds Durobehang ouderwets gemaakt
Eenpot-
systeem
voor
metaal
ZATERDAG 14 JULI 1984
PAGINA 18
Kikkererwten noemen wij ze, of
ook wel kekererwten. Daar blijkt al
uit dat de erwt niets te maken heeft
met het kwakende dier uit de sloot.
De naam is een klanknabootsing:
in Frankrijk zeggen ze pois chiche,
in Italië cece en in Engeland chick
pea. Wat het oorspronkelijke
woord geweest is blijft nogal on
duidelijk, maar tot in India toe
kennen ze een soort die channa
wordt genoemd.
In elk geval is het een erwt uit
subtropische gebieden. Sinds de
oudheid wordt hij in het Nabije
Oosten gekweekt en later ver
spreidde hij zich, als voedsel van
de Arabische legers, over geheel
Noord-Afrika en Spanje. Daar noe
men ze hem overigens garbanzo.
De Islamitische veroveraars na
men de erwt mee naar India, waar
het een van de belangrijkste voed-
selgewassen is geworden. Vroeger
waren ze bij ons nauwelijks te krij
gen, maar buitenlandse winkels
kunnen ze nu moeiteloos leveren.
De eenjarige planten worden
zo'n 40 centimeter hoog. Na vier tot
zes maanden zijn de erwten rijp.
Hoogstens twee erwten zitten er in
de harige en kleverig vette peulen.
Met blote handen oogsten is niet
erg prettig, want ze scheiden nogal
veel bijtend oxaalzuur af. De erw
ten zijn er in allerlei soorten en
kleuren. Meestal lichtbruin, ook
wel bleekgroen of donkerbruin,
een enkele keer zwart. Alleen in de
produktielanden worden ze wel
eens vers gegeten, maar normaal
gesproken is de kikkererwt uitslui
tend in gedroogde vorm te koop.
Net als andere gedroogde peul
vruchten moeten kikkererwten
eerst weken voordat ze worden ge
kookt. Dat weken duurt bij sommi
ge soorten erg lang. Een truc om
dat te voorkomen is de erwten drie
minuten te laten koken en dan de
pan goed af te sluiten en een uur te
laten staan. Ze zijn dan bijna net zo
zacht als na een hele nacht inwe
ken. Hoe dan ook, het hele proces
blijft een langdurige kwestie, want
kikkererwten moeten wel twee uur
koken. In een snelkookpan, onder
druk, lukt het in tien tot twintig
minuten. Maar dan is er ook een
uiterst voedzaam gerecht ontstaan
dat stevig in de maag staat en van
oudsher werd aanbevolen voor
mensen die zware lichamelijke ar
beid moesten verrichten.
Smaken verschillen. De Noordafri
kaan blieft zijn koeskoes niet zon
der kikkererwten erbij. Oostelijk
van de Middellandse Zee kan men
nauwelijks zonder choemoes, een
pasta van gemalen kikkererwten
met geroosterd sesamzaad. Die
wordt graag gegeten bij falafel, ge
bakken of gefrituurde balletjes van
kikkererwtenmeel.
Sinds de Moren over het Spaan
se land heersten, heeft de garbanzo
een vaste plaats veroverd op het
menu van zowel de Spanjaard als
de Portugees. Een stoofschotel,
een cocido (cozido in het Portu
gees) van kikkererwten, rund- of
kalfsvlees, maar vaak ook pittige
knoflookworst, stevig gekruid met
paprikapoeder en allerlei groenten
zoals bonen, wortelen, tomaten of
aardappelen, kan een groot aantal
verschillende gedaanten aanne
men, afhankelijk van de streek of
de tijd van het jaar. De kikkererw
ten echter gaan er steevast door.
De channa noemde ik al als de
kikkererwt uit India. Het is een
wat kleinere soort, waar puree, sar,
van wordt gemaakt die men ver
werkt in een van die talrijke bo
nenschotels uit dat land. De erwt
wordt ook gemalen tot een romig-
geel meel. Probeer dat niet ineen
gewone koffiemolen, die zou
prompt kapotgaan van de harde
erwten. Dit besan-meel dient, met
water tot beslag gemaakt, om mee
te frituren of om soepen mee te
binden. Zoals de Arabische Isla
mieten de erwt onze richting uit
brachten, zo zijn het de Indiërs ge
weest die de kikkererwt meena
men naar Zuid-Afrika, Noord- en
Zuid-Amerika, maar ook Australië.
Met recht een emigrerende erwt
dus.
Eerst tekenen met een viltstift
Daarna de tekening "inkleuren"
Het eindresultaat.
Menig doe-het-zelf of knutselge-
zin wil in de vakantietij d wel iets
aan of in het huis veranderen of
vernieuwen. Dat zoiets niet heel
ingrijpend of kostbaar hoeft te
zijn, ziet u aan het voorbeeld in
dit artikel: de ballonlamp.
Deze witte lichtbol wordt alge
meen gesignaleerd in toiletruim
ten en badkamers, maar ook op
veel kinderkamers, zowel in de
plafond- als wanduitvoering.
Niet bepaald een gezellige lamp
- daar is iedereen het wel over
eens maar als lichtbron wel erg
doeltreffend en op vochtige
plaatsen ook redelijk spat- en
condensbestendig. Toch is er op
een betrekkelijk snelle en heel
makkelijk manier best iets gezel
ligs van zo'n witte bol te maken.
Wat u daarvoor nodig hebt zijn
enkele kleuren glasverf, een (wa
tervaste) viltstift, een penseel
wat fantasie en durf.
Wat let u dus, ga er op een re
genachtige middag gewoon eens
voor zitten. Als 't even kan met
de kinderen er bij, zodat in sa
menspraak het gewenste motief
op de bol geschilderd kan wor
den. En als u daarvoor nog inspi
ratie nodig heeft, blader dan een
strip-tijdschrift of kinderboek
door. Televisiefiguren uit kinder
programma's scoren meestal erg
hoog - voorbeelden daarvan
staan in radio- en tv-gidsen.
Glasverf is onder andere ver
krijgbaar bij hobby- en handen-
arbeidwinkels. Er zijn twee soor
ten: dekkend en transparant.
Voor het beschilderen van deze
lampen heeft u de transparante
soort nodig; drie tot vier flesjes
zijn al voldoende. Bijvoorbeeld
in de kleuren rood, geel, blauw
en zwart. De kleuren zijn onder
ling goed mengbaar, zodat u met
deze tinten alle kanten op kunt.
Meer informatie over het beschil
deren van glas en allerlei (huis
houdelijke) glazen voorwerpen
vindt u in het boekje: „Zelf schil
deren op glas", uitgegeven door
Cantecleer (f 19,50).
Het begin
Ga bij de ballonlampen als
volgt te werk: maak het glas
eerst schoon en vetvrij. Als het
om een hoofd gaat, bepaalt u de
plaats van de ogen, neus en
mond. De ogen tekent u met vilt
stift vlak boven het midden van
de bol. Fouten lijntjes verwijdert
u met wat thinner. Als de figuur-
schets naar uw zin is, vult u de
verschillende vlakken op met
glasverf. Doe eerst de lichte en
daarna de donkere tinten. Met
transparante glasverf kunt u niet
„nat-in-nat"-schilderen. Wan
neer de verf de eerste keer niet
voldoende dekt, wacht dan tot
hij stofdroog is en breng dan een
tweede laag aan. Verdun de verf
eventueel met terpentine, maar
lees tevoren de gebruiksaanwij
zing door. Laat de ballon tijdens
het schilderen in de voet staan;
hieraan kunt u het werkstuk
vasthouden of ronddraaien.
Van zo'n bolvormige plafon-
nier maakt u heel makkelijk een
bureau- of stalamp door de on
derkant met een dun plankje
dicht te maken. Verzwaar de
voet zonodig met zelfhardende
kunstklei (Darwi) of iets derge
lijks. Het is ook mogelijk de pla
fonnier in of op een bestaande
lampvoet te bevestigen; tenslotte
is er nog de mogelijkheid om de
lamp op een stuk pvc-buis (dia
meter 110 mm inwendig) te mon-
teren.,Vefrzwaar deze met zand of
cement. Hoe u het ook doet, zorg
er altijd voor, dat de 220 volt-be-
drading zodanig is „opgebor
gen", dat de kinderen er niet bij
kunnen. De glazen bol met be
schildering mag niet te heet wor
den. Doe er een gloeilamp in van
maximaal 25 watt.
Pikzwart behang op de wand? Dat
zullen de meeste mensen .niet
gauw aandurven. Die mogelijk
heid bestaat echter, nu in Neder
land de collectie Durobehang
(beperkt) verkrijbaar is. Dat
egaalzwarte papier is overigens
maar een van de vele stalen uit
dit uit Zweden afkomstige wand-
bekledingsmateriaal. Leuk voor
een gewaagde combinatie met
andere kleuren.
De fabrikant laat tweemaal per jaar
door teams van bekende ontwer
pers nieuwe collecties maken.
De „boeken" zien er dan ook uit
als een verzameling moderne
kunstwerkjes.
Een bijzonder kenmerk van het
produkt is dat het gemaakt
wordt volgens de „ouderwetse"
druktechniek, het zogenaamde
hoogdrukprocédé. Koperen rol
len, waarin het dessin in relièf op
Leiden
LUXOR (121239): "KrulT, da.
14.30. 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur. al.
LIDO 1 (124130): "Indiana Jones
and the temple of Doom", da. 14.30,
Bioscopen
121.15 u
ook 16.45 v
l deel 3".
19.00
12 jr.
LIDO 2: "Canonball
da. 14.30,19.00 en 21.15
16.45 uur, al.
LIDO 3: "Terms of endearment",
da. 14.30.19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur, al.
LIDO 4: 'Terug naar de hel", da.
19.00 en 21.15 uur, do., vr., ma. en di.
ook 14.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Donald Duck in
het Wilde Westen", za., zo. en woe
14.30 uur. zo. ook 16.45 uur, al.
STUDIO (133210): "YenU", da.
14.15. 18.45 en 21.15 uur. al.
TRIANON (123875): "Deense
snoepjes in Tirol", da. 14.30,19.00 en
14.15, 16.30, 19.00
21.15 i
21.15 uur, 16 jr.
REX (125414):
blussen", da. 14.30, 19.00
uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Weekendsex
"Meisjes
i 21.15
r,al.
Nachtvoorstelling Euro 1: "Ca
nonball Run deel 3". za. 24.00 uur,
16 jr.
Nachtvoorstelling EURO 2: "Wil
de dromen", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 3: "Le Marginal", da. 13.45,
18.45 en 21.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Sweet sexy
slips", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 4: "She", da. 18.45 en 21.15
uur, al.
Kindermatinee: "Robin Hood",
za. tm. woe. 13.45 uur.
Nachtvoorstelling: "She", z
24.00 uur, 16 jr.
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
Greenway: "Staying alive",
za. 19.30 uur, za. en zo. 15.45 u
"The Big Chili", vr. en za.
uur, zo. 20.30 uur, ma. tm. woe.
uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Dik Trom
raad", za., zo., di. en woe. 14.00
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Inpikken en wegwezen
deel 2", da. 14.45,19.00 en 21.15 uur,
al.
CITY 2: "Ciske de Rat", da. 14.45
en 19.00 uur, al.
CITY 2: "An officer and a gentle
man", da. 21.15 uur, 16 jr.
CITY 3: "Local hero", da. 14.45,
19.00 en 21.15 uur. al.
CITY 4: "Zweedse meisjes op de
Reeperbahn", da. 19.00 en 21.15 uur,
do., vr. en zo. 14.45 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "101 Dalma-
tièrs", za., ma., di. en woe. 14.45 uur.
aangebracht is, draaien heel
langzaam over de papierbaan,
waarbij veel inkt wordt gebruikt.
Daardoor ontstaat een sterk le
vend dessin, waarin duidelijk re
liëf lijkt te zitten. Toch is het vol
komen glad papier. Door deze
techniek krijgt men de indruk
dat elke rol met de hand „ge
schilderd" is: je ziet bij wijze van
spreken de penseelstreken.
Het Durobehang is afwasbaar,
zelfs met behoorlijk agressieve
schoonmaakmiddelen. Het aan
brengen is eenvoudig, omdat het
voorgelijmd is. Dus nat maken in
een waterbakje en meteen op de
De rollen zijn minimaal 900 centi
meter lang. By soorten met pa-
tronende dessins krijg je echter
zoveel meer als nodig is om het
rapportverlies op te vangen. Elke
rol (uniforme prijs f42), hoe
groot het rapport ook is, bevat al
tijd royaal drie kamerhoge ba-
Het is een produkt dat beant
woordt aan de zeer hoge eisen
die de Zweedse consument stelt.
Men verwacht er in Nederland,
nu de belangstelling voor het in
de afgelopen jaren wat „ingezakr
te" behang weer opleeft, ook veel
belangstelling voor. Er is meer
over aan de weet te komen bij
„Stof en Stijl" in Leiden, tel. 071-
14.21.95.
IJzeren of stalen dingen, vanaf
een tuinhek tot een cv-radiator,
moeten goed tegen roest wor
den beschermd. Als de verf eraf
bladdert door corrosie, moet
een heel systeem opgebouwd
worden om de zaak weer ge
zond (en mooi) te maken: af
krabben, ontroesten, primen,
gronden, aflakken.
Metaallak van
Flexa maakt die bewerking een
stuk makkelijker, het is, wat in
vakkringen een 'eenpotsys-
teem' genoemd wordt. De lak is
primer, grondverf en aflak te
gelijk. Samengesteld op basis
van polyurethaan. Gauw klaar
dus, maar verwijder eerst wel
losse roestdelen, met staalbor-
stel, vijl of 'permanente schuur-
ders' als het schuurstaal van
Sandvik of het hartmetaalkor-
rel-schuurblad dat op de Sur-
form past.
Flexa metaallak is verkrijg
baar in wit, zwart en zes andere
kleuren. Alles wat binnen en
(vooral) buiten kan roesten,
wordt er mooier van en kan
weer een aantal jaren de in
vloed van vocht weerstaan.
Leiden
Lak-galerie - Cleveringaplaats, grafiek
tentoonstelling van 23 Nederlandse
Exposities
Pieterskerk - 'Pilgrim Fathers, Eng-
land-Lcyden-New England', t/m 16/9; toónstelimH
dag 13.30-16 uur toonstelling
Holiday Inn Ellen Denig. textiele
werkvormen: Henny Dijkstra, olie
verfschilderijen, tm 25/7.
Museum Boerhaave - Steenstraat
'Potten kijken en pillen draaien
oude apotheek', tm aug.; di tm za 10-
16 uur. zo 13-16 uur.
Leidse Beleg-Fred Rohde, foto's, tm
1 aug.
Galerie 'De Oude Ryn' (Stille Ma
re): houtsneden van Guillaume le
Roym, etsen in kleur van Jan Mon-
tijn, zeefdrukken van Bob Bonies en
keramiek van Marianne Hensel tm 31
augustus, dag. 10-18 uur. zo. 11-18
Het Pijpenkabinet - Oude Vest. ten-
126 Leiderdorp
Rijksmuseum voor Volkenkunde
de Steenstraat. 'Poolstreken. Over leven
overleven', tm 1/9: di tm za 10-17
r. zo 13-17 uur.
Jtijden tijdens bankun
Hortus Botanicus - Rapenburg, ten-
oonstelling 'Aap? Mens', tm 23/9; ma
'm vr van 10-16.30 uur. zo 12.30-16.30
De Lakenhal - Oude Singel.
'Leidse kunstenaars rond de i
wisseling', tm 16/9; Beeldhouwkunst
Oegstgeest
Kapsalon Jacques van Bellen
Lange Voort, bloemen aquarellen
ülémy Banning-Zurcher. tm 3/8; i
■n do 9-18 uur. vr 9-21 uur. za 9-17
Wassenaar
Galerie Henk de Greef (School-
i Frans de Wit. M«ya van Hall. Carel straat): schilderijen Mense Jacob en
Visser ea.. schilderkunst van Peter keramiek Petri Voet, di. tm za. 10-17
Struycken. Remier Lucassen. Jaap .uur-
van de Ende, tm aug, 'Manenpoel
een Leids klooster 1428-1573, tot 3/10; Alphen
di tm za 10-17 uur, zo 13-17 uur. Galerie Alba (Korststeekterweg):
schilderijen Helna Kruijswijk
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 u
Bezoek a<
Wanneer
doorlopend bezoek wordt toegestaan
vrijdag afd. dagelijks v
r (Elisabeth 14.00-14.45 uur
Klasse kan de hoofdverpleegkundige hier-
uur, van voor speciale kaarten verstrekken
Kindèrafdeling: dagelijks
Bezoekuren
ziekenhuizen
uur en van 18.30 tot 19.30 uur. Kinderaf- njjes van 14.00-14.30
deling: elke dag van 10.30 tot 19.00 uur. 19.30 Uur.
De afdeling intensieve zorg: uitsluitend intensieve verpleging: dagelijks
na overleg met het hoofd van de afde- 14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30
ling.
Academisch ziekenhuis
Sportmedisch Advies Centrum: Tel. 269111 uur 's
Blessurespreekuur: Elisabethzieken- Voor alle patiënten (behalve kmde- bezoek
renzijn de bezoekuren als volgt
18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
avonds 18.30-19.30 uur. Extra
de hartbewaking:1
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
18 30- voor vac*ers °P kraamafdeling:
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks
Elke dag: 14.15-15.00
Avondbezoekuur afdeling Verlos- mlddaes" aUeen
v.,nHo iR on-ia nn 18 30
14.00- kunde 18.00-19.00 u
0uöïliruto£
14 juli 1984
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Te Chapereillan, nabij Gre
noble, is een driedubbele moord
gepleegd. Een 36-jarige klom
penmaker gaf sinds eenigen
tijd zoo bedenkelijke teekenen
van verstandsverbijstering,
dat zijne vrouw haar intrek
had genomen bij hare ouders,
waarna de man zelf daarna bij
zijne ouders in Chapareillan
s gaan inwonen. In zijn op
gewonden toestand leefde hij
daar voortdurend in oneenig-
heid, vooral daar de oude lie
den, die een klein vermogen be
zaten, hem bedreigden met ont
erving ten gunste van een jon
geren broeder. Bij een nieuwen
twist werd de halfwaanzinnige
zoo woedend, dat hij met een
scherpere bijl achtereenvolgens
zijn moeder, zijn jongeren broe
der en zijn vader vermoordde.
Na het plegen van dien drie-
dubbelen moord begaf hij zich
naar een oom en verzocht dezen
voor zijne vrouw en kinderen te
zorgen. De gendarmerie nam
den misdadigen klompenmaker
in hechtenis.
De Duitsche cholera-kenner
prof. Robert Koch, die op ver.
zoek van de Fransche regering
een onderzoek naar den aard.
van de ziektegevallen te Toulon
en te Marseille heeft ingesteld,
heeft in laatstgenoemde stad
een cholerahospitaal, het kas
teel Pharo, bezocht en goedge
keurd. Hij is thans met zijn
leerling dr. Liszrisz, naar Pa
rijs vertrokken, waar Hotel-
Dieu als centraal hospitaal zal
worden aangewezen. Te Toulon
zijn de bedienden der begrafe
nismaatschappijen uit vrees
de ziekte aan den drank
geraakt, zoodat het bij eene be
grafenis schandelijk toeging en
voorbijgangers het lijk naar het
kerkhof moesten dragen.
Vijftig jaar gelet
Uit Sjanghai
eleden:
Sjanghai wordt bericht,
dat in Noord-China cholera is
uitgebroken. Vooral te Tsinan-
foe heerscht de ziekte zeer
kwaadaardig, waardoor reeds
zestig personen om het leven
zijn gekomen en nog vele ande
ren vermoedelijk eveneens zul
len overlijden. De autoriteiten
hebben zeer strenge maatrege
len genomen.
