m
Nazaat poetst
beeld van
Groothertog
van Alva op
C
Auto is in Israël
betere belegging
dan een aandeel
Donderdag besluit over opvolging bij Wereldraad
Reportage
J-
'Hij was geen heilige, maar Willem de Zwijger evenmin'
DINSDAG 10 JULI 1984
Varia
MADRID Vandaag, 10 juli 1984, is het precies 400 jaar geleden, dat Willem de
Zwijger in Delft door de huurmoordenaar Balthazar Gerards werd vermoord. Rond
deze datum staat Nederland niet alleen even stil, al was het maar symbolisch, bij de
dood van de „Vader des Vaderlands", maar ook bij de gruwelen van de Spaanse
bezetting tijdens de tachtigjarige oorlog. Vervlogen gebeurtenissen zoals de wraak-
tocht van de Hertog van Alva zullen weer even uit de geschiedenisboekjes herleven.
Jesus Aquirre, de achttiende Hertog van Alva: "Er is bewust een
vertekend beeld geschetst". (foto gpd>
De laatste jaren zien we echter
een duidelijk andere belichting
van die periode uit onze geschie
denis. In Nederland, maar ook in
Spanje, zijn historici druk doen
de de gemeenschappelijke ge
schiedenis in een ander licht te
zien. De man die zich daarbij van
Spaanse zijde tot dusver heeft
onderscheiden ,is de huidige
Hertog van Alva, Jesus Aguirre.
Deze heeft geprobeerd een ge
nuanceerder beeld te schetsen
van een van zijn meest illustere
voorgangers, de Groothertog van
Alva, van 1566 tot 1573 gouver
neur van Philips II in Nederland.
De huidige Hertog van Alva is
niet alleen een eminent histori
cus, hij is ook een erudiet en een
uiterst kleurrijke persoonlijk
heid. Een uitgetreden priester,
doctor in de filosofie en theolo
gie, die door zijn huwelijk met de
weduwe Maria del Rosario,
Cayetana, Fitz-James Stuart, de
Hertogin van Alva, plotseling als
achttiende Hertog van Alva aan
het hoofd kwam te staan van een
van de voornaamste adellijke ge
slachten van Spanje.
„De zwarte legende rond de
Hertog van Alva is niet door zijn
optreden in de Nederlandse pro
vincies tot stand gekomen, maar
is in Spanje zelf gecreëerd", al
dus Aguirre. „Een legende die in
het leven is geroepen door een
hem vijandig gezinde clan aan
het hof van Philips II, onder lei
ding van de prins van Eboli en de
secretaris van Philips II, Antonio
Perez". Deze Perez werd ge
dwongen Spanje te verlaten en
verraadde Philips II door zijn
door
Gerrit Jan Hoek
diensten aan te bieden aan de ko
ningin van Engeland en aan de
koning van Frankrijk.
Bijna zes jaar heeft de hertog
in de immense archieven van het
huis Alva kunnen snuffelen om
zich een duidelijker beeld te
kunnen vormen van zijn voor
ganger en van de tijd waarin die
leefde. In dezelfde familiearchie
ven bevinden zich trouwens his
torische pronkstukken als het
perkament waarop Columbus in
1492 de ontdekking van het
Amerikaanse eiland La Espanola
beschreef.
"Er is bewust een vertekend
beeld geschetst van de toenmali
ge Groothertog van Alva, omdat
hij allerminst een onderdanige
hoveling was. In de oorlog tegen
Portugal maakte hij een einde
aan alle luxe van de edelen, die
aan de campagne tegen Portugal
deelnamen, en dat zette veel
kwaad bloed in de kringen van
het hof. Ook met koning Philips
II had hij problemen", aldus
Aguirre.
Anti-mythe
Het negatieve beeld dat in Ne
derland bestaat van de Groother
tog van Alva schrijft zijn aange
trouwde nazaat toe aan andere
factoren: „Holland was een klein
land, omgeven door grote naties
en was derhalve gedwongen zijn
identiteit te verdedigen. Dat ge
beurde, zoals zo vaak, door my
thevorming. Die mythe was Wil
lem de Zwijger".
„Maar elke mythe heeft een an
ti-mythe nodig en dat was dit
keer de Hertog van Alva. Dat was
verklaarbaar, per slot van reke
ning was de hertog van Alva de
zegevierende gouverneur van
Spapje. Zijn opvolger, Reque-
sens, kon die anti-mythe niet
zijn, omdat hij talrijke slagen
verloor".
Ondanks zijn eigen visie heeft
de huidige hertog geenszins de
bedoeling het historische beeld
van de groothertog te verande
ren. „Hoewel ik zelf uit een mili
taire familie kom, heb ik geen
roeping voor krijgszaken. Ik ben
meer een man van de letteren.
Vandaar dat ik in mijn voor
drachten alleen maar heb gepro
beerd een aantal humanistische
facetten van de groothertog aan
te stippen. Die facetten bezat hij
ook, dat staat buiten kijf, maar
deze zijn verdrongen".
De huidige hertog wees ook op
die kant van Alva tijdens zijn be
zoek aan Nederland in oktober
1982, toen hij ook een bezoek
bracht aan de universiteit van
Leiden. Volgens de Hertog van
Alva „een zeer origineel ge
schenk van Willem de Zwijger".
In een enkele publikatie heeft
de huidige hertog zijn voorgan
ger ooit bestempeld als 'een ver
kapte Erasmist uit de Renaissan
ce'. „Erasmus en de mentor van
de jonge hertog schreven elkaar
geregeld brieven, waarin de eer
ste raadgevingen verstrekte over
de opvoeding van de hertog. De
Hertog van Alva was een menge
ling van een krijger en een dich
ter, met eigenschappen die in die
tijd minder gescheiden en min
der tegenstrijdig waren als nu.
Alva onderhield nauwe contac
ten met intellectuelen en schrij
vers en zelf schreef hij een on
stuimig proza, waaruit zijn
Grieks-Latijnse wortels bleken.
Het zou onrechtvaardig zijn om
'al deze culturele aspecten van
zijn persoonlijkheid te verge
ten".
Complexen
Volgens zijn genuanceerde kijk
op het verleden is de huidige
•Hertog van Alva van mening dat
serieuze geschiedschrijving be
vrijd moet zijn van elke emotio
nele lading. „Ik wil zeker niet be
weren, dat de Groothertog van
Alva een heilige was. Elke avond
las hij bijvoorbeeld uitgebreid
lerotische verhalen van Laretino.
Bovendien had hij een buiten
sporig eergevoel. Een gevoel van
eigenwaarde op het overdrevene
af en hij was ook meedogen
loos".
„Maar Willem de Zwijger was
evenmin een heilige, en had ook
zo zijn zwarte kanten, misschien
nog wel meer dan de Groother
tog van Alva. Willem de Zwijger
was bijvoorbeeld een man met
grote seksuele complexen. Er be
stond in die tijd een fanatisme
van beide zijden. Men mag bij
voorbeeld niet uit het oog verlie
zen, dat de komst van Alva naar
de Nederlandse provincies het
directe gevolg was van het feit
dat de protestanten alle kerken
en kloosters in brand staken.
Maar nogmaals, een serieuze ge
schiedschrijving moet ontdaan
zijn van alle legenden en van
emotionele lasten".
Om deze woorden te accentue
ren stelt hij retorisch: „Zou de
Nederlandse koningin, wanneer
ze naar Spanje komt, in het Esco-
rial een krans kunnen leggen bij
het graf van Philips II, net zoals
de Spaanse koning in 1980, als te
ken van verzoening, een krans
heeft gelegd op het graf van Wil
lem de Zwijger?".
Op uitnodiging van de huidige
Hertog van Alva staat het archief
van het huis van Alva open voor
alle historici die de Spaanse ver
sie op dit verre verleden willen
bestuderen. „Aan de hand van
onze archieven worden er per
jaar zeker twaalf tot veertien
proefschriften geschreven", al
dus de hertog. In datzelfde ar
chief ontbreekt echter elke ver
wijzing naar de moord op Willem
de Zwijger. „Dat komt omdat de
groothertog al in 1573, (elf jaar
voor de moord op Willem van
Oranje) uit de Nederlanden werd
teruggeroepen en werd overge
plaatst".
Kunstcollectie
De opening van de historische
archieven is slechts een van de
taken die de achttiende Hertog
van Alva zich tot doel heeft ge
steld. De huidige hertog ziet voor
de aristocratie in deze eeuw als
belangrijkste taak het beheren
van een bezit, van een erfenis.
Het huis Alva beschikt over een
immens rijke kunstcollectie met
schilderijen van Rembrandt, Ru
bens, Titiaan, Goya en Velaz
quez, die zijn verspreid over de
meer dan vijftig paleizen of
kastelen die de adellijke familie
in Spanje bezit. Met name in het
paleis van Liria, een pronkju
weel in een oase van rust en
groen op amper honderd meter
van het rumoerige centrale plein,
de Plaza de Espana in Madrid,
hangt een collectie waar menig
conservator van welk internatio
naal museum dan ook voor zou
tekenen. Een tuin van Eden voor
een kunstminnaar als de huidige
hertog, die niet eens de deur van
zijn slaapkamer hoeft te openen
om oog in oog te staan met histo
rische meesterwerken: „Ik heb
zelfs een paar uitstekende doe
ken in mijn slaapkamer hangen".
„Het huis Alva heeft het im
mense geluk gehad, dat het in
het verleden een aantal vertegen
woordigers heeft gehad met een
enorme menselijke waarde. En
degenen die niet zo geniaal wa
ren, beschikten gelukkig toch
nog altijd over een grote dosis
gezond verstand waardoor de he
le kunstverzameling bij elkaar
gebracht en gehouden is. Dat
kunstbezit is nu ondergebracht
in een stichting, wat niet weg
neemt dat we geregeld exposi
ties houden voor het publiek, of
onze schilderijen uitlenen aan
buitenlandse exposities, als ze
tenminste enig niveau hebben".
Het huis Alva bezit ook uitge
strekte landerijen. De hertogin
van Alva, een van de tien rijkste
vrouwen ter wereld, heeft ooit
eens op de Spaanse tv verklaard
dat ze van de Franse grens bij
Irun tot aan Gibraltar over haar
eigen landerijen zou kunnen rei
zen. Maar ook voor dat groot
grondbezit wil de Hertog van Al
va van lieverlee een sociale be
stemming vinden: „Alleen blijkt
er bij de autoriteiten weinig ani
mo voor te bestaan. Het paleis
van Epiba hebben we aan de pro
vincie Aragon willen afstaan,
maar we kregen geen reactie. En
het gemeentebestuur van El Car-
pio toonde al evenmin interesse
voor het gebruik van het paleis
dat we in de buurt van Cordoba
hebben".
Die politiek om de deuren van
het statige huis Alva te openen,
komt treffend overeen met de
persoonlijkheid van de huidige
hertog. Voor zijn huwelijk met
de hertogin van Alva was hij een
gerespecteerd priester. Na zijn
studie theologie in München, on
der de vermaarde theoloog
Sohngen, keerde hij in 1962 te
rug naar Madrid.
Zijn preken in de kerk van de
universiteit van Complutense
verwiervan al snel een grote
faam: „In mijn kerk gebeurde
het tegenovergestelde als el
ders", herinnert Aguirre zich.
„Vooral op het platteland is het
gebruik dat de mannen tijdens
de preek in het voorportaal een
sigaretje roken en pas daarna
weer de mis verder volgen. Bij
mij gebeurde precies het tegen
overgestelde. De mensen kwa
men voor de preek en gingen
daarna weer weg".
Franco-regime
Op grond van zijn liberale pre
ken was hij bij het Franco-regi
me minder gezien. Zijn boek
„Preken" werd twee jaar lang
door de censuur tegengehouden.
Als pater Jesus Aguirre was de
Hertog van Alva een van de ini
tiatiefnemers van een dialoog
tussen christenen en marxisten,
een kwestie waarover hij ook een
verhandeling schreef.
„Het raakvlak tussen filosofie
en theologie heeft altijd mijn bij
zondere belangstelling gehad.
Wat mij in het marxisme met na
me aantrok was de tweeslachtig
heid die er op een gegeven mo
ment in kwam. Misschien wel
omdat ik zelf ook een beetje
tweeslachtig ben. Marx is, histo
risch gezien, natuurlijk een be
langrijk figuur, maar hij heeft
mij als filosoof noch als ideoloog
ooit aangetrokken".
In 1969 zegde Jesus Aguirre
zijn priesterschap vaarwel: „Een
priester is iemand die zijn geloof
aan anderen moet overbrengen.
En ik heb een zeer gecompli
ceerd geloof. Derhalve meende
ik op een gegeven moment, dat
ik het recht niet had om anderen
met mijn complicaties in de leer
op te zadelen. Bovendien gaf ik
er mij in de kerk rekenschap van,
dat ik niet religieus maar politiek
bezig was. En toen ben ik er mee
gestopt".
De sprong van priester naar
Hertog van Alva, via tussenstap
jes als directeur van de uitgeverij
Taurus en directeur-generaal
voor het muziekwezen, heeft Je
sus Aguirre overigens geen com
plexen bezorgd. „Ik heb geen
druppel blauw bloed in mijn ade
ren. Na mijn huwelijk hebben
talrijke stamboomspecialisten
aangeboden mijn stamboom te
onderzoeken".
„Ik heb ze verteld dat ze toch
niets zouden vinden, maar daar
lig ik niet wakker van. Ik ben op
dit moment de Hertog van Alva.
Het legt een loodzware verant
woordelijkheid op mijn schou
ders en het familiebezit van het
huis Alva administreren is iets
anders dan mijn flatje uit de tijd
van mijn priesterschap bijhou
den. Maar ik zal ervoor zorgen de
rol van de Hertog van Alva toch
zo goed mogelijk te vervullen in
de lijn van mijn illustere voor
gangers".
JERUZALEM „Als je me vraagt
hoeveel ik verdien, dan kan ik je
daar geen antwoord op geven",
zegt Pricha Alkelai. Zeker, Pricha
werkt al 15 jaar op het postkantoor
in Haifa. Maar het loonbriefje ziet
er elke maand anders uit. Het is
steeds weer een verrassing. Dat
komt door de inflatie en de pogin
gen van werknemers en werkge
vers om de inflatie, die nu tot 400
procent is opgelopen, te overwin-
„Alles went, ook de inflatie. Ik
heb geen tijd om dagelijks of weke
lijks de prijsstijgingen bij te hou
den, want ik ben tegelijk huis
vrouw en werkende vrouw met
schoolgaande kinderen; mijn man
werkt bij een elektronisch bedrijf'.
Toeslagen
Pricha laat haar loonbriefje zien
van de afgelopen maand: een ba
sissalaris van 60.000 sjekel en ver
der een regen van toeslagen: duur-
tetoeslag wordt eens in de drie
maanden betaald als compensatie
voor de inflatie. Maar omdat de in
flatie zo hard gaat en de correctie
pas na drie maanden komt, is er
een correctie op de correctie: dat
verschijnt onder verschillende na
men op het loonbriefje.
Daar is in de eerste plaats de 'ba
lanstoeslag', een toeslag die ambte
naren krijgen om de balans die
door de is inflatie verstoord, te her
stellen. Dan is er een premie van 27
procent. Overwerktoeslag, auto
kosten, inflatietoeslag, bij elkaar
zeven extra's die Pricha de afgelo
pen maand netto 100.000 sjekel
hebben opgeleverd. Elke maand is
het anders. Nu eens die toeslag,
dan weer een andere, fictief of
reëel, dat maakt niets uit. Zelfs de
werkster krijgt een toeslag voor
vakliteratuur. Waarom niet al die
toeslagen aan het salaris worden
toegevoegd? Omdat ze dan bij de
pensioenberekening gaan meetel
len.
Pricha houdt gemiddeld netto
100.000 sjekel over, maar dat was
afgelopen maand zo'n 150.000. Bij
elkaar ongeveer 3300 gulden; vol
gens het centrale bureau voor de
statistiek een gemiddeld salaris. Je
kunt ermee rondkomen, als je er
tenminste op de juiste manier mee
om weet te gaan. „Het komt erop
neer dat ik de eerste week of twee
de van de maand geld op mijn re
kening heb staan. Meestal is het
tussen de achtste en de tiende op".
„Op de eerste van de maand be
taal ik alle schulden: water, gas,
elektriciteit, afbetaling en vooral
ook de kredietkaarten, die twee
maal in de maand (op de 15e en le)
worden afgerekend. Dan doe ik
verder inkopen, zoals schoenen en
kleren voor de kinderen. Tot het
geld op is. Op de achtste van de
maand is het geld meestal al op. De
tweede helft van de maand koop ik
minder, en wat ik koop betaal ik
ofwel met mijn kredietkaart, ofwel
met een cheque die op de eerste
van de volgende maand wordt uit
geschreven".
„Zo werkt het systeem: de schul
den van de tweede helft van de
maand kan ik dan weer met mijn
salaris van de volgende maand be
talen. We verdienen om schulden
te betalen, dat is het principe. Na
tuurlijk kun je de tweede helft van
de maand met een negatief bank
saldo werken, maar dan betaal je je
blauw aan rente: 200, 400, 600 pro
cent, ik kan het niet meer bijbenen.
Soms moet het, en bij onze bank
een speciale bank voor ambtena
ren is er een regeling dat je met
een bepaald plafond tegen geredu
ceerde rente geld kunt opnemen.
Dat recht is ook eigenlijk onder
deel van je salaris".
„Alles bijeen heb ik het niet
breed, maar ook niet slecht. Nu
wordt er bij ons op de post ge
staakt. Waarom weet ik niet, maar
vaak zijn het de bonden die het
meest staken, die er het minst
recht op hebben. Er zijn groepen
die er veel slechter aan toe zijn dan
wij. Hoeveel ik deze maand krijg?
Geen idee. Dat weet je nooit van
tevoren. Plotseling is er een correc
tie waardoor je meer of minder
krijgt. Het is niet bij te houden".
Dat geldt in nog sterkere mate voor
ACHTERGROND
door
Jaap van Wesel
het bedrijfsleven. Ephraim Allon is
instrumentenmaker en reparateur.
Hij heeft de afgelopen maanden
zijn produktie aanzienlijk inge
krompen. „Het beste dat ik van
daag de dag kan doen, is de zaak
opdoeken en mijn geld op de bank
zetten. Een rekening die gekop
peld is aan de dollar. Dan weet ik
waar ik aan toe ben. Mijn probleem
is dat ik met de huidige inflatie
geen kosten en prijzen meer kan
berekenen".
„Als ik 10.000 sjekel spaar, zeg
maar 100 dollar, dan krijg ik daar
belastingvrij over een jaar 100 dol
lar in sjekels voor terug. Zeg maar
40.000 sjekel. Als ik diezelfde
10.000 sjekel in mijn zaak stop en
er materiaal voor koop dat ik over
een jaar voor 40.000 sjekel moet ko
pen, dan worden die 30.000 sjekel
als winst aangerekend. Daar moet
ik dan belasting over betalen. Voor
de inkomstenbelasting bestaat er-
geen inflatie. Een sjekel is een sje
kel".
„Ik zeg het nu heel eenvoudig,
want in werkelijkheid is het zo in
gewikkeld, dat de belastingambte
naren het zelf niet weten en wille
keur troef is. En de kosten van wil
lekeur kan niemand berekenen.
Dan de werknemers. Ik weet nooit
hoeveel ik de volgende maand aan
salarissen moet betalen. En met al
le toeslagen en premies, het is
nooit genoeg, zodat ik ze altijd ex
tra's moet geven. Ook hier weet ik
dus nooit wat mijn kosten zijn".
„Dat werd me te bont: ik heb al
mijn twintig werknemers ontsla
gen en werk nu alleen met mijn
zoons. Inkrimpen en vooral selec
tief werken. Alleen projecten aan
nemen die je kunt overzien. Alles
op heel korte termijn. Alles heel
snel, niets lang in huis houden,
niets uitstellen. Ik koop en ver
koop natuurlijk alles omgerekend
in dollars. Maar betalingen gaan in
sjekels. Het is in het bedrijfsleven
gebruik binnen dertig dagen te be
talen. Dertig dagen betekent 15
procent verlies. En als je dat navor
dert, is het nabetaalde bedrag als
inflatiewinst weer belastbaar".
„Ik hink nu op twee gedachten:
nieuwe machines kopen of niet? Ik
kan het niet overzien, daarom koop
ik ze niet. Maar ik weet dat ik me
daardoor op langere termijn uit de
markt prijs, want ik word ouder
wets in mijn produktieproces".
Ervaringen
„Waarom ik mijn geld niet op de
bank zet en de zaak opdoek? Wel,
dat ligt niet in myn aard. En verder
heb ik met sparen ook slechte erva
ringen. Ik dacht solide te zijn en
kocht bankaandelen, tot ze het vo
rig jaar de helft van hun waarde
verloren, ondanks alle schone be
loften van de regering. Wie garan
deert mij dat er na de verkiezingen
niet weer iets komt waardoor myn
belegde geld waardeloos wordt?"
„Daarom kies ik nu vóór de ver
kiezingen eieren voor mijn geld,
zoals zo veel mensen: ik koop een
nieuwe auto, hoewel ik die hele
maal niet nodig heb. Maar dan
weet ik tenminste dat ik iets heb.
En verder maar afwachten wat er
na de verkiezingen gaat gebeuren.
Als u het mij vTaagt, zal het nog er
ger worden, welke regering er ook
komt. Want geen regering zal sterk
genoeg zijn om echt te saneren. En
zachte heelmeesters maken nu
eenmaal stinkende wonden".
genomen naar Wolvega: R. J
Blaauw te Den Burg op Texel.
Gereformeerde kerken vrijge
maakt: Beroepen te Harkstede in
combinatie met Overschild en te
Nagele in combinatie met Mark
nesse G Zomer, kandidaat
Zwolle; beroepen te Alblasser-
dam in combinatie met Nieuw-
Lekkerland drs A. Kruizinga,
kandidaat Aduard.
Gereformeerde Gemeenten:
Beroepen te Arnhem J. J. van
Eckeveld Zeist; beroepen te
Randburg (Zuid-Afrika) A.
Moerkerken, Nieuw-Beijerland
Aangenomen naar Scherpenisse:
J. Beens, kandidaat Genemui-
den.
De strijd om de opvolging van
dr. Philip Potter als secretaris
generaal van de Wereldraad van
Kerken wordt een nek-aan-nek-
race tussen dr. Emilio Castro uit
Uruguay en de Amerikaan van
Nederlandse komaf dr. Arie
Brouwer. Het centrale .comité
van de Wereldraad, dat sinds gis
teren voor zijn jaarlijkse zitting
in Genève bijeen is, zal donder
dag de knoop moeten doorhak
ken.
Naar verluidt komt het benoe
mingscomité vandaag met een
voordracht waarop Castro met
elf stemmen nummer één en
Brouwer met tien stemmen
nummer twee staat. De derde
kandidaat, de voormalige pers
chef van de Wereldraad John
Bluck uit Nieuw-Zeeland, maakt
bij voorbaat al geen schijn van
kans meer.
Dr. Philip Potter (62) die eind
dit jaar terugkeert naar zijn ge
boortegrond in het Caraibisch
gebied om te gaan doceren, hield
gisteren voor het laatst zijn jaar
lijkse redevoering tot het centra
le comité. Daarin gaf hij een te
rugblik op het werk van de We
reldraad sinds de oprichting in
Amsterdam in 1948. Potter was
destijds als jongeren-afgevaar
digde aanwezig. Van de 36 jaar
dat de Wereldraad bestaat, heeft
hij 24 jaar als staflid in Genève
gewerkt, waarvan twaalf jaar als
secretaris-generaal.
Hij omschreef de geschiedenis
van de oecumenische beweging
als een periode van groei in de
bijbelse betekenis van dat
woord. Hij noemde het een won
der van genade dat kerken die de
eeuwen door van elkaar geschei
den waren door verdeeldheid,
isolement en ruzie, gegroeid zijn
tot een gemeenschap rond de fi
guur van Jezus Christus. Die
groei manifesteerde zich in het
vasthouden aan Christus als
hoofd van de gemeente, in de
groei als gemeenschap van ker
ken in onderlinge afhankelijk
heid en wederzijds vertrouwen
en in een sterke betrokkenheid
bij het leven van mens en schep
ping, die een gave zijn van Chris
tus.
Tijdens een persconferentie zei
Potter dat hij met groot plezier
na meer dan dertig jaar in tal van
landen gewerkt te hebben, terug
gaat naar huis. Hij ontkende dat
hij Genève als een teleurgesteld
man zou verlaten omdat de We
reldraad na jaren van controver
se rond onder meer het anti-ra-
cisme-programma, in rustiger
vaarwater zou willen belanden.
De aanvallen die de oecumeni
sche beweging de afgelopen ja
ren heeft moeten verduren, zijn
volgens Potter terug te voeren op
de weigering van haar vijanden,
waaronder ook krachten binnen
de kerken, om het geloof en de
daadwerkelijke betrokkenheid
bij de strijd tegen armoede en
onderdrukking als een noodza
kelijk geheel te zien.
De vertrekkende secretaris-ge
neraal herhaalde wat hij tot het
centrale comité had gezegd, dat
trouw blijven aan Christus in
woord en daad de Wereldraad
niet populair maakt. Over moge
lijke successen en teleurstellin
gen uit zijn loopbaan wilde de rij
zige Caraibiër niet spreken. Als
advies voor zijn opvolger had hij
slechts de vermaning: zorg datje
gelovig en trouw blijft.
De kerken zullen duidelijk
moeten maken waar ze staan in
de grote conflicten van onze tijd.
Volgens Potter leven we in een
tijd waarin onderdukte mensen
die door machtselites als naam
loze massa's misbruikt zijn, op
staan, hun eigen identiteit ont
dekken en de machtigen ontmas
keren als de gezichtsloze krach
ten in onze wereld. Dat proces
voltrekt zich volgens hem onder
alle ideologische systemen, zo
wel in Oost als West en Noord en
Zuid.
De voorzitter van het central
comité, de Westduitser dr. Heinz
Joachim Held. zei in zijn jaarrede
dat de Wereldraad meer aan
dacht moet besteden aan de
communicatie met de achterban.
Hij verheelde niet dat er op dit
punt in het verleden problemen
zijn geweest, maar zei later tij
dens een persconferentie dat de
kloof tussen de voorhoede en de
lidkerken de Wereldraad altijd
parten heeft gespeeld.
Held sprak lovende woorden
i het adres van dr. Potter. In
een terugblik op de assemblee
die de Wereldraad vorig jaar in
Vancouver hield, zei de West-
duitse theoloog dat de sterke na
druk op liturgische vieringen,
het zoeken naar samenhang tus
sen theologische vragen en maat
schappelijke kwesties en de gro
te inbreng van vrouwen de oecu
menische beweging nieuwe im
pulsen hebben gegeven.
Gezien de krappe financiële si
tuatie waarin de Wereldraad bij
na permanent verkeert, pleitte
dr. Held voor een herverdeling
van fondsen en een bezinning op
de prioriteiten in het werk. Nieu
we activiteiten zullen volgens
hem alleen ondernomen kunnen
worden wanneer de financiering
vooraf geregeld is. Eerlijk delen
kan volgens Held een moeilijk
proces zijn, „niet in het minst
voor kerken in landen als die
waar ik zelf vandaan kwam", al
dus de Westduitser.
Het centraal comité verwel
komde op de eerste dag van zijn
zitting de aanvragen voor lid
maatschap van vier nieuwe ker
ken uit respectievelijk Soedan,
Zaire, Nicaragua en Brazilië. Het
ledental van de Wereldraad komt
daarmee boven de driehonderd
kerken.
Beroepen: Nederlands Her
vormde kerk, benoemd tot secre
taris van de werkgroep Israël en
de Palestijnen van de Raad van
Kerken: F. Bouwen, vicaris te
Den Haag (Kloosterkerk) die de
ze benoeming heeft aangeno
men. Aangenomen naar Brede-
voort (toezegging): drs. J. C. Ha-
nekamp, kandidaat Temeuzen,
aangenomen naar Zwammer-
dam: T. A. Eijsenga, kandidaat
Nunspeet die bedankte voor Co-
hjnsplaat, voor Harkema-Opein-
de en voor St. Johannesga-Delf-
strahuizen; aangenomen naar
Naaldwijk (deelgemeente Dijk
weg) toezegging: G. J. D. C. Loor
Nijland; aangenomen naar Pols
broek en Vlist: S. Jumelet, kan
didaat Zeist. Bedankt voor Al-
blasserdam: G. C. Kunz. Dor
drecht; bedankt voor Capelle aan
de IJssel (toezegging): H. Visser,
Katwijk aan Zee.
Gereformeerde kerken: Aan-
