Jenny Arean: 'Lastig
Ik ben gedreven kritisch'
Zingen is voor mij
iets onontkoombaars''
C
Grote namen in Carré
NOS wil ANP-nieuws
op radio bekorten
Nieuwbouw
RO en NDT
eindelijk
aanvaard
Mathilde Santing wil doen wat ze wil
DINSDAG 3 JULI 1984
Radio - tv - kunst
AMSTERDAM (GPD) -
Zou ze een rol weigeren als
ze er niet achter staat? Wel
zeker zou ze dat. Een vast
beraden, verbeten 'ja'. Op
het pinnige af. Jenny Arean
is op haar hoede. Taxeert el
ke vraag en weegt haar ant
woord. Al eens een aanbie
ding afgeslagen dus? „Ja,
maar ik zeg niet welke". Het
gaat niemand wat aan, vindt
ze. Het is een onderdeel van
haar vak, van de manier
waarop ze het beoefent. Een
werkende vrouw met koele,
gifgroene ogen.
door
Jacques d'Ancona
„Het afgelopen seizoen speelde
ik in de musical 'De zoon van
J Louis Davids', ik doe radio en tv, ik
heb een huis en een kind. Er moet
gekookt, gestofzuigd en gestreken
worden. Een tournee gaatje niet in
de koude kleren zitten. Het is ge
woon werk".
Ze kent het theaterleven. Jenny
Arean was net 17 jaar, toen ze bij
Wim Kan binnenkwam. Na drie
jaar huishoudschool was ze op
haar vijftiende gaan werken in de
huishouding. Nu, op haar 41e,
houdt ze nog steeds van zingen en
van toneelspelen als fantastische
j uitingsvormen.
Ze leest geen noot, bespeelt geen
instrument en onthoudt de mu-
zieklijnen via een zelfverworven
soort braille-notities. „Ik heb een
scherp ontwikkeld muzikaal ge
heugen en studeer de nummers in
met een pianist. Als je de kennis
van het notenschrift mist, scherp je
andere talenten aan". Veel activi
teiten zijn bij Arean terug te bren
gen tot een kwestie van inzet. „Als
iets niet loopt zoals gehoopt is, heb
je een mentaliteit op te bouwen,
anders zou de boel in het slop ra
ken. Daar zijn we te goed voor".
Zelf is ze niet creatief op papier.
„Er zijn ongelooflijk veel slechte
tekstschrijvers. Daar hoef ik geen
onderdeel van uit te maken. Ik
schrijf wel voor mezelf, maar brei-
lappen en oninteressant gekleuter
bestaan er genoeg. De noodzaak
van zelf schrijven moet aanwezig
zijn. Je moet weten dat het deugt".
Ze doelt op de periode met Ischa
Meijer, journalist, begaafd intervie
wer, theatermaker. „We leefden en
werkten samen. Er werd ruzie ge
maakt over elke zin die getikt
werd. Hij is de schrijver. Dat soort
processen heb ik niet veel meege
maakt. Meestal werkje met paskla
re tekst. Je moet het er al of niet
mee doen. Met Ischa viel te over
leggen. Hij zei altijd: „Voor elk
woord is wel een ander woord, ik
heb niet de pretentie dat ik nu een
gouden ei heb gelegd".
Jenny Arean heeft al heel vroeg
iets bereikt. Op de auditie voor het
programma van Wim Kan moest ze
een liedje voorspelen en het toneel
aflopen.
„Het ging er om of je wijs kon hou
den. Of het veel voorstelde, weet ik
niet. Mensen zoals Henk Elsink die
al iets eerder in het vak zaten, kon
den niet tegen de sfeer bij Corry en
Wim. Die vonden het een kleuter
school. Ze werden er kriegel van.
Daar had ik totaal geen last van. Ik
was zielsgelukkig dat ik eindelijk
mocht. Die kleuterschool had ik
nooit gehad. Ik kwam recht van
moeder vandaan en slurpte alles
met volle teugen in, tweeëneenhalf
jaar lang. Alle poriën stonden
open..."
Televisie
Het ging hard. Er kwam televisie,
er kwamen shows bij de NCRV en
musicals. Op haar éénentwintigste
was Arean een naam in het theater
en het grote toneel toonde belang
stelling. Ze koos voor Ensemble
(het huidige Globe) en was met rol
len in de weer, ging verder dan een
cabarettekstje.
„Er zijn geen gezelschappen waar
ik me echt verwant mee voel. Ja
toch, het Werktheater. Hun manier
van werken spreekt me erg aan.
Misschien is het voor hen al achter
haald, maar ik vind het nog steeds
benijdenswaardig. Gewoonlijk be
staat dat niet aan het toneel: dat
omspitten van dingen, het uit de
diepte scheppen. Gebruikelijk is
dat je zes weken repeteert en dat is
het dan".
- Heb je daar zelf invloed op?
Jenny Arean: „Zeker, ik zeg het de
regisseur als ik bepaalde dingen
zie".
- Er wordt verteld datje nogal las
tig bent.
Jenny Arean, niet echt scherp in
haar reactie: „Het is merkwaardig
dat ik die naam heb onder mensen
die nooit met me hebben gewerkt.
Ik ben gedreven kritisch, dat is
noodzaak. Zo heb je te zijn".
De mensen kennen haar van de te
levisie of van het na jaren opgegra
ven musicalliedje 'Vluchten kan
niet meer' dat ze samen met Frans
Halsema zong. Wat ze op tv heeft
gedaan blijft hangen bij het grote
publiek, maar ze leverde meer en
belangrijker werk af in het theater.
Is dat niet ondankbaar?
„Ik zou niet weten waarom. Het
vak en de wereld zijn wijder. Ze
prikken je vast op dingen. Dat is
een gegeven. Het meeste artistieke
genoegen heb ik beleefd aan de
programma's met Ischa, aan
'Scherts Satire Songs en ander
snoepgoed' van Dimitri Frenkel
Frank en Robert Long en aan 'Het
leven van Brecht', een collage van
liederen en fragmenten. Hoewel,
duizendenéén dingen zijn mooi en
leuk als jé met liefde je werk doet".
Het land is geïnteresseerd in Jenny
Arean. Toen ze aankondigde dat ze
vanaf januari met een solopro
gramma komt, is het onmiddellijk
prima geboekt in de schouwbur
gen. Met name in de kleine zalen,
maar daar wordt het ook voor ge
maakt. Het wordt gesproken, ge
speeld en' gezongen. Misschien
doet ze ook typeringen, maar er is
geen pasklare omschrijving in
voorraad. Bernard van Lent zal
haar op accordeon begeleiden. En
verder?
AMSTERDAM (ANP) - Theater
Carré in Amsterdam krijgt in au
gustus bezoek van maar liefst vier
buitenlandse gezelschappen. Op 4
en 5 augustus treedt er het NOH-
theater uit Japan op. Alle rollen
worden door mannen en jongens
gespeeld. Van 7 tot en met 11 au
gustus is het de beurt aan het Bols-
joi Ballet. Het Russische gezel
schap komt met tien solisten onder
wie Jekaterina Maximowa en Wla-
dimir Wasiljew. Verder komt van
13 tot en met 19 augustus een Ame
rikaans gezelschap met de musical
Hair. Tenslotte is het Circus van
Peking er van 21 augustus tot en
met 2 september te zien. Een circus
zonder dieren maar met "geweldi
ge" menselijke prestaties. Voorlo
pig is Carré tot en met 27 juli geslo
ten.
Arean: „We praten met schrijvers,
spuien ideeën, we zitten in voor
bakstadia. Een uitermate zenuws
lopend proces, juist omdat ik ande
re dingen wil doen. Cabaret is zo'n
merkwaardig begrip, later maken
we uit hoe het moet heten. De thea
tervorm is nog niet onder een noe
mer te vangen. Het wordt geen dra
ma en geen amusement, neem ik
Het idee voor een Heinrich-Heine-
programma met Frits Lambrechts
moet voorlopig vervallen. De beide
agenda's bleken niet synchroon te
zijn afgestemd. Een kwestie van
tijdgebrek, stelt ze vast.
Interviews
Interviews ervaart Jenny Arean als
„iets vreselijks, een ramp". Flau
wekul die ze als vakvrouw onder
gaat en beoefent omdat het er bij
hoort: „Ik lees zelden iets over me
zelf dat me interesseert".
- Word je gewaardeerd?
Arean, alert en zonder theatrale po
se: „Ik dacht het wel. Er is nooit
iemand uit bescheidenheid op een
toneel gaan staan, maar ik houd
niet van een expositie van mezelf.
Het moet aanspreken, de moeite
waard zijn. Dat is het enige dat in
teressant is. Werken om populair te
zijn. In dat straatje heb ik nooit ge
dacht. Of ik gelukkig ben? Ik ben
niet tevreden. Natuurlijk moet een
mens eten; daarom is geld ver
schrikkelijk belangrijk. Maar als je
goede dingen doet en het graag
doet, gaat het over zaken die be
langrijk zijn. Laat ik het zo zeggen:
het is mijn streven tevreden te
kunnen zijn met mijn vak".
JEUGDJOURNAAL - Huub Spall
(42) is per 1 augustus benoemd tot
eindredacteur van het NOS-Jeugd
journaal. Hij volgt in deze functie
Arno Wamsteeker op, die enkele
maanden geleden is vertrokken
naar de Stichting voor het Kind.
Spall is sinds 1967 in dienst van de
NTS en later NOS.
In de zeventien jaar die Spall bij
de omroep werkt, heeft Spall mee
gewerkt aan programma's als Mo
nitor, Scala en Panoramiek. ,Het
programma met de muis', een
voorloper van Sesamstraat, is door
Spall opgezet. De laatste jaren
heeft hij als chef programma-orga
nisatie bij de NOS-programma-
dienst meegewerkt aan het pro
gramma voor buitenlanders Pas
poort en aan .Mensenwerk'.
Jenny Arean: 'Ik probeer tevreden te kunnen zijn met mijn vak'.
(foto GPD)
HILVERSUM/DEN HAAG (ANP) - De NOS wil de
nieuwsbulletins van de Radionieuwsdienst ANP op Hil
versum 2 en 4 met in totaal ruim een half uur per dag
bekorten. Daarmee zou de omroep over zo'n 350.000 gul
den extra per jaar kunnen beschikken om radioprogram
ma's te bekostigen.
Dit heeft een woordvoerder van de
NOS gisteren desgevraagd beves
tigd. Het plan om de ANP-bulle-
tins te bekorten is ingegeven door
het feit dat voor de uitbreiding van
de radiozendtijd per oktober dit
jaar geen extra geld beschikbaar is.
De gemiddelde vergoeding per ra
dio-uur gaat met zo'n vijftien pro
cent omlaag. Bovendien komen er
minder faciliteiten beschikbaar om
radioprogramma's te maken, aldus
de NOS.Het College van Program
maleiders (CPL) van de omroep
zou graag zien dat vier van de vijf
nieuwsbulletins van tien minuten
op Hilversum 2 (07.00, 13.00, 18.00
en 22.30 uur) tot elk vijf minuten
zouden worden teruggebracht. Het
bulletin van 23.55 uur op Hilver
sum 2 moet helemaal vervallen, al
dus het college. De bulletins op
Hilversum 4 zouden van vijf naar
twee minuten terug moeten. De
350.000 gulden die deze operatie
kan opleveren, wordt „verdiend"
doordat de omroeporganisaties het
vrijkomende half uur moeten op
vullen en daarvoor hun directe
programmakosten vergoed krij
gen.
Het bekorten van de ANP-bulle-
tins heeft overigens geen gevolgen
voor de werkgelegenheid bij de
Radionieuwsdienst, waar nu 31
mensen werken.
DEN HAAG (ANP) - De gemeente
raad van Den Haag is gisteravond
in grote meerderheid akkoord ge
gaan met gezamenlijke huisvesting
van het Residentie Orkest (RO) en
het Nederlands Dans Theater
(NDT) aan het Haagse Spui. Voor
de bouw van het complex is ruim
dertig miljoen gulden beschikbaar
De gemeente zorgt voor ruim 18
miljoen gulden.
RO en NDT krijgen aan het Spui
elk een eigen zaal, maar moeten de
entree, de foyers en een parkeerga
rage delen. In de plannen is ook de
bouw van een hotel opgenomen.
De concertzaal krijgt 1800 stoelen,
de balletzaal 880 plaatsen.
In de raad hadden alleen de meer
derheid van PvdA-fractie en de
klein rechtse combinatie proble
men met het voorstel van B en W
om het geld vrij te maken. Klein
rechts is om godsdienstige reden
tegen ballet. De tegenstemmers bij
de PvdA vonden deze uitgave voor
cultuur in economisch barre tijden
niet wenselijk.
De meeste fractieleiders spraken
gisteren ook hun zorg uit over de
toekomst van de andere grote za
len in Den Haag. De gehele raad
schaarde zich achter een motie van
de WD waarin het gemeentebe
stuur wordt uitgenodigd eindelijk
eens klare wijn te schenken over
de gevolgen van het nieuwe ge
bouw voor de exploitatie van het
Circustheater en de PW A-zaal in
het Congresgebouw. De raad liet
verder in het besluit opnemen dat
Residentie Orkest en NDT moeten
meewerken aan de onderlinge af
stemming van de programmering
van de vier grote zalen in Den
Haag.
Zowel Carel Birnie, zakelijk leider
van het NDT als RO-dirccteur H.B.
van der Meer, lieten zich enthou
siast uit over het raadsbesluit. „Dit
is stukken beter dan wij in Scheve-
ningen hadden kunnen krijgen",
aldus Birnie. Anders dan in Sche-
veningen maakt de hoogte van de
toneeltoren in de balletzaal uitwis
seling met het muziektheater in
Amsterdam mogelijk.
De eerste spade voor het gebouw
moet nog dit jaar de grond in, om
dat Den Haag anders de werkgele
genheidsgelden van het Rijk mis
loopt. Als alles goed gaat kunnen
de eerste voorstellingen in de loop
van 1987 worden gegeven.
Mathilde Santing: 'Uiteindelijk blijft ik die zangeres van het café op de hoek'.
AMSTERDAM/HILVER-
SUM (GPD) „Zingen is
voor mij iets onontkoom
baars. Ik heb gewoon een
goede stem". Dit zegt de 25-
jarige zangeres Mathilde
Santing. Ze heeft een mini-
elpee op haar naam staan
met daarop allemaal covers.
Enige tijd geleden heeft ze
samen met Dennis Duc-
chart de mini-elpee Water
under the Bridge op de
markt gebracht. Maar wie is
nu eigenlijk die Mathilde
Santing, hoe heeft zij het zo
ver kunnen brengen?
Mathilde: „Ik heb eigenlijk altijd
al gezongen. Vanaf het eerste liedje
dat mijn moeder mij op een dag
leerde. Ik heb die nacht daarna
geen oog dicht gedaan omdat ik
telkens het liedje wilde zingen". Ze
kreeg vanaf haar elfde jaar zangles
van Elizabeth Ooms. „Daar heb ik
ontzettend veel aan gehad. Al spe
lend heeft ze me jarenlang les gege
ven", aldus Mathilde. „Het was
toen mijn hobby, en nu is het mijn
werk".
Vroeger begeleidde ze zichzelf
op gitaar. „Ik kende niet meer dan
acht akkoorden, en dat is altijd zo
gebleven", vertelt ze lachend. „Een
beetje piano kan ik spelen. Dat is
ook minimaal, maar ik vermaak
me er wel op". Op een gegeven mo
ment kwam ze in het bandje van
haar jongste broer terecht. Ze heeft
wel verscheidene malen met het
bandje opgetreden maar het zin
gen in een popgroep bleek niet
voor haar weggelegd. „Ik heb geen
stem om in zo'n band te zingen.
Dus ik ben er maar mee opgehou
den".
Improviseren
Na een tijdje „niets doen" ging ze
samen met een Amerikaanse jon
gen in kroegen optreden. Mathilde
zong en hij speelde piano. Ze
brachten de bekende nummers
van die tijd op een eigen wijze. „Ik
heb toen leren improviseren. Bij
elk nummer zaten we te denken
hoe we het nu weer eens aan zou
den gaan pakken. Dat ging prima,
het was een leuke tijd", mijmert
Mathilde. Ze heeft ook een tijdje
muziekwetenschappen gestu
deerd, maar dat bleek een verkeer
de studiekeuze te zijn geweest.
.Het was wel leuk hoor, maar voor
mij geen haalbare kaart. Ik was he
lemaal niet zo met muziek bezig".
Ondertussen trad ze overal op.
Het ging ineens heel hard. Ze werd
gevraagd voor interviews en voor
optredens bij Sonja Barend en in
het VARA-televisieprogramma
voor vrouwen, Kijk Haar. De pro
ducer Johan Visser zag haar op een
Amsterdamse televisiepiraat zin
gen en besloot een plaat met haar
te maken. Het werd haar mini-de
buut. Een plaat vol met covers.
Rolf Hermsen, ex-Tapes, heeft ook
aan deze mini-elpee meegewerkt.
„Er hoefde niet zoveel meer ge
daan te worden. Wat vorm, zang en
sfeer betreft, zat alles al in elkaar",
aldus Mathilde.
De plaat werd gemaakt bij het
kleine label Idiot Records. De dis
tributie en promotie kwam in han
den van WEA, een grote platen
maatschappij. „Op een gegeven
moment bleek dat ik een artiest uit
hun stal was. Bij hun label hoorde.
Dat wilde ik eigenlijk niet", vertelt
Mathilde. Ze wilde er niet aan vast
zitten. Daarom stelde ze zelf een
contract samen met daarin de
voorwaarde dat ze elk jaar een
plaat op de markt zou brengen. Zo
dat ze daarnaast de mogelijkheid
blijft houden om andere dingen te
doen. „Ik kreeg ook het gevoel dat
ik mijn succes aan WEA te danken
had. Dat is natuurlijk niet helemaal
waar". Met het voorgestelde con
tract ging WEA niet akkoord.
door
Harmke Schaart
Eén plaat per jaar vindt Mathilde
mooi genoeg. Ze wil ook nog tijd
over hebben voor iets anders. „Als
ik even iets wil proberen moet dat
gewoon kunnen. Ik moet alles zelf
kunnen beslissen. Met drie andere
vrouwen (Elly de Waard, Josée
Ruiter en Diana Blok) is ze door
een stichting gevraagd om samen
een middag met optredens te vul
len. Met z'n vieren hebben ze be
sloten een videofilm te maken. „En
wie weet wat er verder nog uit onze
samenwerking komt".
Volgens Mathilde ben je wel be
ter af als je in een band speelt. „Ik
ben wel tevreden, maar als zange
res alleen heb je toch een achter
stand. In teamverband kun je veel
meer tot stand brengen. Gelukkig
ben ik geen lieverdje en kan ik
goed van me afbijten. Maar neem
nou zo'n Sinatra. Die had toch een
prima orkest achter zich, waar hij
altijd van op aan kon. Dat zijn voor
mij dingen waar ik nog naar moet
zoeken".
Mathilde moest wel wennen aan
haar bekendheid. „Dat kwam in
het begin heel hard aan. Dat moet
je verwerken. Mensen die je aan
spreken van: „goh, het gaat wel
goed met je hè". Maar dat is de bui
tenkant. Voor jezelf verandert er
niets. Ik ben gewoon aan het zin
gen", legt Mathilde uit.
Inmiddels is ze overgestapt naar
Megadisc. Die tnaatschappij ging
wel akkoord met haar voorstel om
eens per jaar een plaat op de markt
te brengen. Samen met Dennis
Ducchart heeft ze een nieuwe mi
ni-elpee gemaakt. Water under the
Bridge. Ditmaal staan er geen
covers op. De nummers zijn voor
namelijk van Duccharts hand. De
synthesizer is naar de achtergrond
verdwenen. Daarvoor in de plaats
teden er veel akoestische instru
menten naar de voorgrond.
Discotheek
Als alles gaat goed wordt het
nummer Too Much op single uitge
bracht. Op de andere kant zullen
weer twee covers komen te staan.
Deze zijn opgenomen op oude
jaarsavond in een kleine moderne
discotheek in Berlijn. Verder laat
Mathilde zich daar niet over uit
„Ga maar luisteren", zegt ze. Grote
optredens heeft Mathilde niet op
haar programma staan. In besloten
clubs en andere gelegenheden zul
len we haar wel terug kunnen vin
den. „Want uiteindelijk blijf ik die
zangeres van het café op de hoek".
GRONINGEN (GPD) - De
dichteres-journaliste Elly de
Waard heeft samen met de ac
trice Josee Ruiter, ontwerpster
Diana Blok en zangeres Mathil
de Santing een videofilm ge
maakt. De film die gevuld
wordt met gedichten van Elly
de Waard, duurt ongeveer een
halfuur
Elly de Waard: "De film is
nog niet helemaal klaar, want
hij moet nog voor een gedeelte
afgemonteerd worden. Het
wachten is op Josee tot zij te
rug is uit Italië om de laatste
montage te maken".
Videofilm van
Elly de Waard
In de film leest Josee Ruiter
gedichten en gedeelten van ge
dichten van Elly voor. "Daar
tussen door zijn beelden van
Diana te zien cn Mathilde zingt
twee liedjes die wat sfeer be
treft daarop zijn ingesteld", al
dus Elly de Waard.
De dichteres-journaliste
heeft voor de samenwerking
met de drie gekozen, omdat Jo
see indertijd voor de radio de
len van haar bundel heeft voor
gelezen. "Daarna heeft ze dat
ook tijdens performances ge
daan en dat was prima. De keu
ze van Diana Blok is duidelijk:
zij heeft ook de omslag ge
maakt van mijn laatste bundel.
Ik vind dat haar werk in vele
opzichten thematisch en zeer
verwant is aan wat ik doe. Dus
haar keuze voor de visualise
ring lag voor de hand. En Ma
thilde ook voor mijn gevoel.
Dat het klikte, bleek al bij de
voorbespreking".
