Raketaanval op
tanker: 8 doden
c
Communist Marchais blijft nog
Schip brandt in Perzische Golf
Regeringspartij van
Zuid-Afrika verliest
Salvadoraans verzet
bezet krachtcentrale
Rogers: politiek faalt
bij chemische wapens
Extreme partijen
Israël mogen toch
Verldezings verlies PC gevaarlijk voor Mitterrand
VRIJDAG 29 JUNI 1984
ZÜRICH (AFP/ANP) - De Zwitserse eigenaar van de olietanker 'Tiburon' heeft meege
deeld dat acht van de 31 bemanningsleden zijn omgekomen en drie ernstig gewond toen
het schip door een Iraakse raket werd getroffen. De aanval had plaats toen de tanker net
vanuit de Iraanse olieterminal Kharg met 250.000 ruwe olie was vertrokken naar Europa.
Buitenland
Volgens de reder, Suisse-Outre-
mer Reederei AG, drong bij de aan
val een raket de machinekamer
van het schip binnen, anderhalve
meter beneden de waterlijn. Er de
den zich daarna explosies en er
brak een brand uit die oversloeg
naar de bemanningsverblijven. De
ze zijn met de volledige opbouw
van de tanker uitgebrand. De
schoorsteen is ingestort en de ma
chinekamer onder water gelopen.
Volgens een woordvoerder zijn
met blusapparatuur uitgeruste
sleepboten in de buurt om te voor
komen dat de laadruimtes met olie
in brand vliegen. Hij zei dat het
niet duidelijk was of het projectiel
een Exocet-raket was. De rederij
had het onder Liberiaanse vlag va
rende schip juist een week in de
vaart.
De reder Suisse-Outremer Ree
derei in Zürich zei dat de .Tiburon'
Rechts wint tussentijdse verkiezing
JOHANNESBURG (Rtr/UP) - De tember van kracht wordt en die
regeringspartij van Zuid-Afrika, de een driekamerparlement, inge-
Nasionale Partij, heeft gisteren een deeld naar ras, inricht,
tussentijdse verkiezing op het plat- Zuidafrikaanse minister van
teland verloren aan een rechtse financiën, Owen Horwood, die tien
coalitie, maar ze kwam versterkt jaar lang de portefeuille van finan-
tevoorschijn in andere verkiezin- cj?n heeft beheerd, heeft gisteren
gen woensdag. De tussentijdse aftreden aangekondigd. Hor-
raadplegingen werden gezien als wood, de enige Engelstalige minis-
een graadmeter voor de populari- ter 1" het Zuidafrikaanse kabinet,
teit van de politieke hervormingen wordt opgevolgd door een Afrika-
van de regering. ner, de huidige minister van onder-
De Conservatieve Partij won in WÜS Barend du Plessis.
Potgietersrus, een Afrikaanderdis- De 69-jarige Horwood zei dat hij
trict, in een lijstverbinding met de aan het eind van de huidige parie
uiterst rechtse Herstigte Nasionale mentaire zittingsperiode, die in au-
Partij en de neo-fascistische Afri- gustus afloopt, wil aftreden. Hij
kaner Weerstandbeweging. achtte het nu een geschikt ogen-
Het kiesdistrict ligt in het enige blik om af te treden omdat in sep-
van 15 gebieden die nee stemden tember het nieuwe constitutionele
in een volksraadpleging in novem- bestel van kracht wordt. Deze poli-
ber van het vorig jaar over het de- tieke machtsdeling heeft ook ge
len van de politieke macht met volgen voor het ministerie van fi-
mensen van Indische origine en
gemengd bloed. De zwarten wor
den van de hervormingen uitgeslo
ten.
De Nasionale Partij vergrootte
haar meerderheid in het overwe
gend Engelstalige kiesdistrict van
Rosettenville in Johannesburg, in
de verkiezingen van woensdag
voor de Provinciale Raad van
Transvaal, die plaatselijke zaken
behartigt zoals onderwijs en we
gen.
De leider van de Nasionale Partij
in Transvaal, F.W. de Klerk, zei te
gen verslaggevers dat de uitslagen
aantoonden dat de Conservatieve
Partij geen vooruitgang boekt in
de steden. Hij noemde haar over
winning op het platteland in Pot
gietersrus teleurstellend.
Functionarissen van de Nasiona
le Partij zeiden dat de grootste be
dreiging voor de partij van rechts
komt, en in het bijzonder van de
conservatieven, die zich in 1982
van de nationalisten afscheidden
uit protest tegen de hervorming
van het delen van de macht.
De hervormingen liggen vast in
een nieuwe grondwet die in sep-
Giftransport
door EG aan
banden gelegd
"LUXEMBURG (ANP) - Na lange
en moeizame onderhandelingen
hebben de milieu-ministers van de
Europese Gemeenschap vannacht
overeenstemming bereikt over een
richtlijn betreffende het transport
van giftige en gevaarlijke afvalstof
fen.
Elke lidstaat is verplicht zowel
aan het ontvangende als tranporte-
rende land te melden als deze stof
fen over de grens gaan. Zowel het
exporterende land als het ontvan
gende land mag in verband met de
verwerking eventueel bezwaar ma
ken tegen het transport.
West-Duitsland en Denemarken
hadden aanvankelijk bezwaar te
gen de door de Europese Commis
sie voorgestelde richtlijn, die
slechts een kennisgeving van de
transporten inhield. Zij wilden de
mogelijkheid van een exportver
bod open houden, hetgeen volgens
de andere lidstaten in strijd is met
het verdrag van Rome inzake het
vrije verkeer in goederen. Uitein
delijk werd een compromis gevon
den.
Nederland, na Duitsland de
tweede grootste producent van
chemische afvalstoffen in Europa,
had grote moeite met een alge
meen exportverbod.
Nieuw licht op
v.d. Lubbe en
Rijksdagbrand
WENEN (DPA) - Historici ver
wachten nieuw materiaal dat
van belang kan zijn voor het
onderzoek naar de achtergron
den van de Rijksdagbrand van
27 februari 1933 in Berlijn. Zij
hebben daarbij het oog op on
langs in Bulgarije gevonden
aantekeningen van de Bulgaar
se revolutionair Georgi Dimi-
trov. Dit staat in een verklaring
die is uitgegeven aan het slot
van een in Wenen gehouden
bijeenkomst van historici uit
Oostenrijk, Bulgarije, de DDR,
Joegoslavië en Hongarije.
De communist Dimitrov
werd vrijgesproken in het pro
ces dat naar aanleiding van de
brand in de Rijksdag, het toen
malige parlement, in Leipzig!
werd gehouden. De Leidenaar
Marinus van der Lubbe, die een
bekentenis aflegde waarvan de
waarde door tegenstanders van
het nationaal-socialisme sterk
werd betwijfeld, kreeg de
doodstraf.
De in Bulgarije gevonden do
cumenten en aantekeningen
hebben betrekking op contac
ten tussen de Sowjetleider Jo
zef Stalin en Dimitrov.
SAN SALVADOR (RTR/UPI) - Guerrillastrijders van het Salvadoraanse
verzet hebben gisteren de grootste waterkrachtcentrale in het land uren
lang bezet gehouden. Het verzet heeft zich later teruggetrokken. Dit heeft
de zender „Radio Venceremos" van het verzet gemeld.
Guerrillastrijders van het Volksbevrijdingsfront (FPL) bestormden de
Cerron Grande Dam, 40 km noordoostelijk van San Salvador, gisteren bij
zonsopgang, aldus de zender. Na een uur strijd veroverden de rebellen de
waterkrachtcentrale, die de helft van El Salvador van elektriciteit voor
ziet. Na de dam zeven uur te hebben bezet trokken de guerrillastrijders
zich terug, „nadat we onze militaire doelen hadden bereikt en een batal
jon van het marionetten-dictatorschap hadden vernietigd", aldus Vence-
Het regeringsleger zette onmiddellijk een tegenaanval in. Op het hoog
tepunt van de gevechten bombardeerden door de Verenigde Staten gele
verde jachtbommenwerpers van het type „Dragonfly" vermoede posities
van het verzet bij de dam en vlogen legerhelikopters troepen van het door
de VS opgeleide elite-bataljon Ramon Belloso naar het gebied. Troepen
vervoer over de weg was onmogelijk omdat de guerrillastrijders de auto
weg van San Rafael Cedros naar de dam in handen hadden. Een konvooi
van drie vrachtwagens liep in een hinderlaag, waarbij de guerrillastrij
ders een 120 mm-mortier buit maakten.
Bij de aanval op de Cerron Grande Dam zijn zeker 120 mensen omgeko
men, van wie 80 militairen. Dit is vandaag vernomen in militaire bronnen
in Cerron Grande.
De Salvadoraanse president, Jose Napoleon Duarte, deelde persoonlijk
mee dat de balans van de aanval ongeveer 60 doden aan de zijde van het
leger en 60 doden bij de guerrillatroepen is. Duarte inspecteerde, in gezel
schap van zijn minister van defensie Eugenio Vides, gisteravond de in
stallaties van de waterkrachtcentrale om zich op de hoogte te stellen van
de schade van de aanval en de bezetting door het verzet.
BRUSSEL (UPI) - De westerse po
litieke leiders dragen hun verant
woordelijkheid voor het gebruik
van chemische wapens niet en la
ten te veel daarvan over aan de mi
litairen. Dit heeft de commandant
van de NAVO-troepen in Europa,
generaal Bernard Rogers, gister
avond verklaard in Brussel tijdens
een diner van de Columbia Club.
Rogers zei dat chemische wa
pens ..gewoon te hard zijn (voor de
westerse regeringen) om over te
praten", waardoor de politici de
militaire leiding te veel verant
woordelijkheid geven over het ge
bruik ervan. Volgens de NAVO-
commandant dreigen 15 jaar oude
voorraden chemische wapens en
-wapensystemen verouderd te ra
ken. Rogers zei dat de Verenigde
Staten juist voldoende chemische
wapens zouden moeten produce
ren om te kunnen onderhandelen
over het uitbannen ervan.
Rogers verwacht dat de Ameri
kaanse senaat uiteindelijk een
amendement van senator San
Nunn zal aanvaarden als deze
doorgaat op te roepen tot gedeelte
lijke terugtrekking van de Ameri
kaanse troepen in West-Europa,
tenzij de bondgenoten hun defen
sie-uitgaven verhogen. Dit amen
dement werd vorige week met 55
tegen 41 stemmen afgestemd, maar
Rogers zei dat de marge volgende
keer kleiner zal zijn. „Het instru
ment is foutmaar Nunns motive
ring is juist".
Volgens de NAVO-commandant
zal de stap van Nederland een be
sluit over stationering van kruis-
vluchtwapens uit te stellen tot no
vember 1985, niet voorkomen dat
de Sowjet-unie doorgaat met het
plaatsen van SS-20-raketten. Ne
derlandse functionarissen hebben
het besluit een aansporing ge
noemd aan Moskou de plaatsing
van SS-20's te staken, maar Rogers
verwierp deze redenering. Hij zei
dat de Nederlandse stap „bemoedi
ging" en „soelaas" betekent voor
de Russen en de vredesbeweging
in West-Europa.
als afgeschreven moet worden be
schouwd. Het achterstuk lag onder
water. Voor de lading, die intact
was, dreigde geen direct gevaar.
Brandweerploeg
Een uit tien man bestaande brand
weerploeg van het Rotterdamse
bergingsbedrijf Smit-Internationa
le is op weg gegaan naar de Perzi
sche Golf, om daar te helpen met
het blussen van de grote brand aan
boord van de tanker Tiburon
(260.000 ton). Twee sleepboten van
Smit arriveerden de afgelopen
nacht bij de brandende tanker en
zijn onmiddellijk met blussen be
gonnen. Volgens een woordvoer
der van Smit in Rotterdam woedt
er een zware brand op het achter
schip. In de loop van de ochtend is
de pompkamer vol schuim gespo
ten om te voorkomen dat het vuur
zou overslaan naar de met ruwe
olie gevulde ladingtanks.
KUNEITRAISYRIË - Twee doch
ters van een Syrische krijgsgevan
gene begroeten hun vader nadat
hij door Israël is vrijgelaten. De Sy
rische generaal Moustafa lias en de
gouverneur van Kuneitra, Hassan
Al Sakka. kijken lachend toe. Syrië
liet gisteren zes Israëlische krijgs
gevangen vrij in ruil voor 300 Sy-
riërs. De uitwisseling had plaats in
het stadje Kuneitra op de Golan-
hoogte, onder toezicht van de Ver
enigde Naties en het Rode Kruis.
(foto AP)
Poolse filosoof
'te vrijzinnig'
uit partij gezet
WARSCHAU (RTR/AFP) - De
marxistische filosoof Adam Schaff
(71), vroeger een der leidende theo
retici van de Poolse communisti
sche partij, is volgens de partij
krant Trybuna Ludu van gisteren,
geroyeerd wegens het publiceren
van "politiek schadelijke" artike
len.
Schaff, die sinds 53 jaar lid was
van Poolse marxistische politieke
partijen, heeft zich sinds de Solida-
riteitscrisis in geschriften in bin
nen- en buitenland afgevraagd of
de marxistische leer of de wijze
waarop zij werd toegepast, aan de
wortel lag van de praktische moei
lijkheden die communistische re
geringen ontmoetten. Het dispuut
leidde tot furieuze aanvallen op de
filosoof die in de Stalinistische tijd
een vooraanstaande plaats innam,
maar nu wordt beschouwd als vrij
zinnig.
Adam Schaff was hoogleraar in
de wijsbegeerte aan de universiteit
van Warschau tot 1968.
JERUZALEM - De Joodse De
fensieliga en de Progressieve Vre-
deslijst mogen van het Israëlische
hooggerechtshof meedoen aan de
verkiezingen. Het hooggerechtshof
vernietigde eenstemmig een eer
der besluit van de centrale verkie-
zingsraad die beide partijen had
verboden aan de verkiezingen mee
te doen. Er was op dat besluit van
de verkiezingsraad veel kritiek ge
weest, omdat de algemene opinie
was dat het een politiek besluit
was. De centrale verkiezingsraad is
een politiek lichaam, samengesteld
uit vertegenwoordigers van de po
litieke partijen die in het parle
ment vertegenwoordigd zijn onder
voorzitterschap van een rechter
van het hooggerechtshof.
door
Jaap van Wesel
Het hooggerechtshof trad niet in
de discussie over de vraag of de
verkiezingsraad wel de bevoegd
heid heeft partijen uit te sluiten
van de verkiezingen om andere
dan formele redenen. Veel juristen
hadden verkondigd dat de wet de
raad in het geheel geen bevoegd
heid geeft om de partijprogram
ma's te toetsen aan wat voor maat
staven ook.
Het tegenargument was dat de
Joodse Defensieliga verboden
dient te worden vanwege zijn on
democratische en racistische pro
gramma. Rabbijn Kahane en de zij
nen propageren openlijk het ver
drijven van de arabieren uit Israël,
zonodig met geweld. De Progres
sieve Vredeslijst zo is het argu
ment erkent alleen om tactische
redenen Israëls bestaansrecht. In
feite zien de arabische leiders dit
als een fase in de uitschakeling van
Israël.
De Joodse Defensieliga heeft bij
vorige gelegenheden meegedaan
maar nooit een kans gehad. Dit
keer wijzen de opiniepeilingen uit
dat rabijn Kahane een goede kans
heeft in de Knesset gekozen te
worden. Ook de lijsttrekker van de
Progressieve Vredeslijst zal waar
schijnlijk verkozen worden, en wel
via het arabische electoraat. De
grote vraag is of ook nummer twee
van de lijst, reserve-generaal Pe-
led, het zal halen. Op stemmen in
de joodse sector hoeft deze partij
nauwelijks te rekenen, reden waar
om Mohammed Myan, een ara-
bisch advocaat uit Haifa,
De opkomst van de Joodse De
fensieliga is ondanks zijn kleine
aanhang symptomatisch voor het
proces dat gaande is onder de Is
raëlische joodse kiezer: er is sinds
de Libanese oorlog een toenemen
de polarisatie, die de Likoed naar
rechts en de Arbeiderspartij naar
links trekt. Dat werkt vervolgens
door in de partijen die ideologisch
dicht bij de Likoed staan, zoals de
extremistische Techia-partij en de
nog extremistischer Joodse Defen
sieliga. Het zijn juist die extremis
tische partijen die het te verwach
ten verlies van de Likoed enigszins
zullen compenseren.
President van
Brazilië maakt
volksverkiezing
onmogelijk
BRASILIA (AFP - President
Joao Figueiredo van Brazilië heeft
gisteren zijn grondwetswijziging
om het staatshoofd in 1988 weer
rechtstreeks door het volk te laten
kiezen, ingetrokken. Hij nam dit
besluit vanwege het risico van aan
vaarding van een oppositiemotie,
die onmiddellijk rechtstreekse ver
kiezingen eiste. Het is een zaak
waarvoor miljoenen Brazilianen in
de afgelopen maanden hebben be
toogd. De president deelde de in
trekking schriftelijk mee aan de
voorzitter van het congres, Moacyr
Dalla.
De opvolger van Figueiredo zal
derhalve volgens de bestaande
grondwet op 15 januari 1985 wor
den aangewezen door een kiescol
lege dat beperkt is tot federale en
regionale parlementsleden die in
meerderheid de aan de macht zijn
de militairen na-staan. De ambts
termijn zal zes jaar zijn in plaats
van de vier jaar die in een wijzi
gingsvoorstel van de president was
voorgesteld. De eerste rechtstreek
se verkiezingen sedert de militaire
coup van 1964 zullen nu pas in 1990
worden gehouden.
De president had woensdag op
de eerste dag van een rumoerig de
bat over zijn voorstel waarbij de
gemoederen hoog opliepen, al ge
dreigd zijn voorstel te zullen in
trekken. Een groeiend aantal dissi
denten binnen de regerende so
ciaal-democratische partij PDS
had aangedrongen op verkiezingen
dit jaar.
In de afgelopen dagen werden er
in Curitiba, Sao Paulo en Rio de
Janeiro opnieuw volksmanifesta
ties gehouden ten gunste van een
„diretas ja" (onmiddellijk recht
streeks). Een eerder voorstel op
initiatief van de oppositie tot ver
vroeging van de verkiezingen was
op 25 april door het congres in Bra
silia verworpen.
EG-rijstregels
voor Suriname?
LUXEMBURG (ANP) - De moge-
lijkheid bestaat dat een nieuwe sa
menwerkingsovereenkomst tus
sen de EG en ruim zestig ontwik
kelingslanden een speciaal ryst-
protocol gaat omvatten. Zo'n pro
tocol zou in het belang zijn van Su
riname omdat dit land zijn rijst dan
gemakkelijker op de gemeen
schappelijke markt kan afzetten.
Over deze zaak is gisteren in Lu
xemburg gesproken. Volgens de
staatssecretaris voor Europese za
ken, VanEekelen, is Nederland be
reid „deze zaak op zijn meritus te
bekijken en zijn huidige speciale
verhouding met Suriname daar
niet bij te betrekken".
HAVANNA De Amerikaanse presidentskandidaat ds. Jesse Jackson
(links) geeft blijk van zijn waardering voor een onvervalste Cubaanse
sigaar bij zijn voorlopig laatste ontmoeting met de Cubaanse leider Fidel
Castro op het vliegveld José Marti in de hoofdstad Havanna. Jackson
vloog even later met 48 door Cuba vrijgelaten Amerikanen terug naar de
Verenigde Staten. De Amerikanen, voornamelijk ex-drugshandelaren
werden mede op aandrang van Jackson vrijgelaten. (foto upi»
PARIJS Voor de Franse com
munistenleider Georges Marchais
doet zich „de vraag van zijn vertrek
als secretaris-generaal niet voor".
Ook zouden de communisten niet
van plan zijn hun deelgenoot in de
socialistische regering op te geven.
Tot deze mededelingen kwam de
communistenleider gistermiddag
in een tv-interview, dat meteen zijn
eerste optreden vormde na het de
bacle dat de partij bij de Europese
verkiezingen van 17 juni had gele
den. Ze behaalde toen maar 11 pro
cent van de stemmen en was daar
mee binnen enkele jaren in aan
hang gehalveerd.
door
Rudolph Bakker
Het televisie-optreden van Mar
chais volgde kort na afloop van een
tweedaagse vergadering van het
Centrale Comité van de partij. Het
communiqué dat na deze bijeen
komst door de partijleiding werd
uitgegeven, wekte algemene ver
bazing. Er staat in te lezen dat de
schuld voor het debacle van de PC
niet in eigen kring moet worden
gezocht, maar bij de socialisten, en
dat ook de regering schuld heeft
aan de ondergang van de partij
Ook de media, zoals de Franse tele
visie, worden mede verantwoorde-"1
lijk gesteld.
De directe en voornaamste oor
zaak van de dramatische terugloop
moet worden gezocht onder al die
kiezers die niet naar de stembus
waren gegaan, aldus de stelling
van het Centrale Comité. Ook de
socialisten hadden kort na het be
kend worden van de voor hen
eveneens teleurstellende uitslag de
theorie verkondigd dat die goed
deels te wijten was aan het niet op
komen van de 'reserves'. Onafhan
kelijke politicologen trekken deze
theorie van de niet opgekomen re
serves echter in twijfel.
Terwijl de communistenleider
nog tijdens de verkiezingscampag
ne voor het Europese Parlement
bij herhaling had verklaard dat „de
balans van drie jaar socialistisch-
communistisch regeringsbeleid
over het algemeen als goed moet
worden beoordeeld", stelt na de
uitslag van de verkiezingen het
Centrale Comité dat de uitslag van
dit samen regeren als „globaal ne
gatief' dient te worden gezien. Met
deze woorden zou de partij zijn
vertrek uit de regeringsequipe van
premier Mauroy min of meer heb
ben aangekondigd. Naar wordt
aangenomen zal president Mitter
rand op zijn beurt voor Mauroy een
opvolger zoeken.
Commentatoren zien in de recen
te ontwikkeling binnen de Franse
communistische partij „een nieu
we fase in de lange doodsstrijd van
de linkse unie op weg naar het fata
le einde". De vraag zou nog slechts
zijn op welk tijdstip de communis
ten de regering zullen verlaten zon
der later voor dit vertrek en zijn ge
volgen verantwoordelijk te worden
gesteld Naar men aanneemt doet
zich een dergelijke gelegenheid
voor bij de behandeling van de be
groting in de komende herfst.
Minachting
Het heeft algemeen tot nadenken
gestemd, dat de partijleiding met
superbe minachting voorbij is ge
gaan aan de werkelijke oorzaken
van zijn nu snel afbrokkelende in
vloed. Dat zijn de archaische rege
ringsvorm binnen de allerminst
democratisch bestuurde partij, de
niet langer door de kiezer geaccep
teerde nauwe banden met de Sow-
jet-Unie, en een ideologie die geen
aansluiting meer vindt bij de no
den en verlangens van het heden
daagse Frankrijk.
In kringen rond president Mit
terrand vraagt men zich af of de
communisten na de komende par
lementsverkiezingen in '86 nog wel
over een bruikbare vertegenwoor
diging in het Palais Bourbon' zul
len beschikken, wanneer Mitter
rand ertoe overgaat een kieswet in
te voeren die het proportionele
stelsel (ten dele) invoert. Binnen de
communistische party woedt nu
intern de strijd tussen de groep die
een open en echt democratisch de
bat verlangt, en de anderen die
zich liever in hun 'bunker' terug
trekken zonder concessies te doen
aan de regels en opvattingen van
weleer. Van de vleugel die zou stre
ven naar een 'Italiaanse' opening,
dat wil zeggen naar een „historisch
compromis" in sociaal-democrati
sche richting, zou de huidige mi
nister van transport en Politbu-
reaulid Fitermann de aanvoerder
zijn.
Als het waar is dat president Mit
terrand de communisten aan zijn
regering liet deelnemen om nou
vanuit deze positie makkelijker de
..kus des doods" te kunnen geven,
heeft de vroegere socialistenleider
nu een punt gescoord. Hij had ech
ter niet voorzien dat zijn eigen par
tij in het proces zelf ook op een ge
vaarlijke manier veren zou laten.
Het zou nu de nieuwe strategie van
de communistische partij kunnen
worden, aan te sturen op een volle
dig debacle van de vroegere socia
listische partners, die in geval van
een communistisch uittreden uit
de regering in hun eentje en in een
minderheidssituatie een bedroe
vende indruk zouden maken In
deze gedachtengang zouden de
huidige rechtse oppositiepartijen
bij de parlementsverkiezingen van
'86 de overwinning behalen en zou
den de communisten dan op de
puinhopen van de socialistische
partij een nieuw leven kunnen be
ginnen.
