c
'Meer harttransplantaties
voor ons geen probleem'
Klam Handje en Stalen Zenuw
Verlaging van onroerend-
goedbelasting vastgesteld
Stichting Eurótransplant levertorganen
Eurotransplant verbreedt
werkterrein steeds meer
DINSDAG 26 JUNI 1984
Leiden
LEIDEN - Niet alleen de hart-
chirurgische afdeling van het
Leids academisch ziekenhuis,
maar ook de Stichting Euro
transplant in Leiden heeft een
belangrijke rol gespeeld bij de
harttransplantatie die afgelo
pen zaterdag in in het acade
misch ziekenhuis Dijkzigt in
Rotterdam werd uitgevoerd.
Door bemiddeling van Euro-
transplant heeft het medisch
team over een passend ruilhart
kunnen beschikken.
door
Saskia Stoelinga
Hoewel het ging om de eerste
harttransplantatie in Nederland,
was het niet de eerste keer dat Eu
rotransplant een hart kon leveren.
Dat gebeurde al in 1980. Een Ne
derlands hart, afkomstig van een
verkeersslachtoffer, werd toen
overgebracht naar Engeland en ge
transplanteerd bij de 46-jarige Do
rothy Hayward. De grafieken van
Eurotransplant geven zelfs aan dat
er de eerste drie maanden van dit
jaar al vijf harten bij Nederlanders
zijn verwijderd ten behoeve van
transplantaties in het buitenland.
De harten werden overgevlogen
naar diverse medische centra in
Europa.
In Engeland wordt niet moeilijk
gedaan over de naam van de ont
vanger. De patiënt komt breed uit
gemeten met naam en toenaam in
de krant. Ook wordt daar de naam
van de donor, veelal verkeers
slachtoffers, in de meeste gevallen
niet verborgen gehouden. In Ne
derland gaat dat - tot het moment
dat bepaalde journalisten er achter
komen en menen dit wel te moeten
publiceren - anders. Onder strikte
geheimhouding wordt er hier aan
zo'n bemiddeling gewerkt. De me
disch adjunct-directeur van Euro-
transplant, G.G. Persijn, tevens
voorzitter van de werkgroep Do
norwerving, vertelt waarom.
Nieuwsgierig
"Geheimhoudingsplicht. Wij
vinden dat eigenlijk vanzelfspre
kend. Waarom moet de laatste
daad van solidariteit aan de grote
klok worden gehangen? En ik
meen zelfs dat men in Engeland al
weer van die openhartigheid is be
komen. Want wat heb je er eigen
lijk aan? De nieuwsgierigheid van
het publiek wordt even bevredigd;
een soort nieuwsgierigheid waar
nabestaanden en de ontvangers
niets aan hebben.
Het moment waarop zoiets be
kend zou kunnen worden ge
maakt, komt ook heel ongelegen.
De ene familie is nog verwikkeld in
het verlies van een dierbaar ie
mand, terwijl de andere familie in
spanning leeft of het transplantaat
wel zal aanslaan. Daar moet geen
publiciteit tussenkomen. Ik spreek
uit ervaring, want ik heb een fami
lie gezien die dat wel is overko
men. Daar ben ik erg van ge
schrokken. Bij harten schijnt
zoiets trouwens meer te spelen dan
bij andere organen. Niet on
verklaarbaar natuurlijk, maar bij
een bloedtransfusie zal niemand
vragen naar de naam van de donor.
Nee, ook als de ontvanger zelf
zou willen weten wie de donor was,
zou ik persoonlijk de grootst moge
lijke voorzichtigheid willen be
trachten. Hetzelfde geldt voor de
andere partij. Er bellen wel eens
ouders, die een kind hebben verlo
ren en toestemming hebben gege
De specialiteit van de Stichting Eurotransplant, die werk
zaam is in West-Duitsland, Oostenrijk, België, Luxemburg
en uiteraard Nederland, is de uitwisseling van nieren. In
de bijna zeventien jaar van haar bestaan heeft zij gezorgd
dat ruim 11000 donor-nieren goed terecht kwamen. Maar
het systeem van Eurotransplant wordt de laatste tijd ook
meer en meer gebruikt om hoornvliezen, levers, harten en
soms ook een alvleesklier een goede bestemming te geven.
In feite is het werk van Eurotransplant'heel simpel. In
een computer zijn gegevens opgeslagen van mensen die
een nieuw orgaan nodig hebben. Komt er zo'n orgaan be-
-schikbaar dan worden de gegevens van dit donor-orgaan
vergeleken met de gegevens in de computer. Er rolt dan
een lijst met namen uit bij welke ontvanger het beschikba
re orgaan het beste zou passen. Dat hangt af van de bloed
en weefselgroepen.
ven voor het 'hergebruik' van de
nieren, met de vraag of de trans
plantatie is gelukt. Dat vind ik al
een hele moeilijke kwestie. Geluk
kig heb ik steeds nog naar eer en
geweten kunnen zeggen dat het
goed is gegaan. Maar hoe zouden
die mensen reageren als dit niet
het geval was?
Iets anders is als de betrokkenen
zelf de publiciteit zoeken, dat kun
nen wij niet tegenhouden. Ik zal ze
daar ook niet op aankijken. Wij - de
mensen van Eurotransplant en alle
andere betrokkenen - proberen in
elk geval tot in de lengte van dagen
de privacy van de donors en de
ontvangers niet te schenden".
Hersenletsel
De toestemming om organen te
verwijderen, hoe verloopt die? "Ik
dacht we in Nederland inmiddels
zover waren dat iedereen wel weet
dat men geen verkeersslachtoffer
zal laten overlijden, omdat men zit
te springen om bijvoorbeeld een
hart. Nee, zo werkt dat niet. Als de
behandelende artsen al het moge
lijke hebben gedaan voor een pa
tiënt en tot slot de hoop hebben op
gegeven omdat er werkelijk niets,
maar dan ook niets meer mogelijk
is, wordt de transplantatie-coördi
nator ingeschakeld. (Het gaat hier
vaak om patiënten met hersenlet
sel opgelopen bij een ongeluk,
waarvan de vitale organen nog in
tact zijn.
Deze coördinator controleert al
les nog een keer en nadat de dood
door onafhankelijke neurologen is
vastgesteld en vastgelegd, volgt
pas de orgaandonor-procedure. Als
vragen als: draagt de patiënt een
codicil en/of geven de ouders toe
stemming met 'ja' kunnen worden
beantwoord, dan gaat een team aan
werk om het betreffende orgaan of
organen, (in sommige gevallen
wordt het hele lichaam ter beschik
king gesteld), te verwijderen. Voor
alle duidelijkheid; het donorteam
werkt volstrekt onafhankelijk van
het transplantatieteam. Zij kunnen
en mogen elkaar niet beïnvloe
den".
Een hart kan, in tegenstelling tot
een nier die 48 uur kan worden be
waard, slechts zes tot zeven uur
worden goed gehouden. Daarom
moet in vlug tempo het donorhart
worden verwijderd. Intussen
wordt in het weefseltyperingslabo-
ratorium nagegaan of de ontvanger
geen antistoffen heeft die gericht
zijn tegen het donororgaan. Op dit
moment kan men dat binnen drie
uur bepalen. Er zijn nu eenmaal
verschillen in de mate waarin een
vreemd orgaan wordt getolereerd.
Tekort
Waar Persijn zich eigenlijk de
meeste zorgen over maakt, is het
beperkte aantal donoren. "Voor
ons maakt het eigenlijk niets uit als
het aantal harttransplantaties in
Nederland zou worden opgevoerd.
Adjunct-directeur G.G. Persijn:
"Geheimhoudingsplicht vinden wij
eigenlijk vanzelfsprekend".
Wij kunnen dat heus wel aan. Ons
succes hangt echter af van de be
reidheid van iedereen om via een
codicil zijn organen beschikbaar te
stellen. Als ik u vertel dat er op dit
moment voor niertransplantaties
een wachtlijst van bijna 5000 pa
tiënten is en voor hoornvlies er ze
ker 250 wachtenden zijn, zegt dat,
denk ik, genoeg".
VALPARTIJ - Een 18-jarige Lei-
denaar moest gistermorgen om
streeks tien uur met een gebroken
sleutelbeen en kneuzingen naar
het AZL worden gebracht nadat
hij op de splitsing Haagweg/Rijn-
zichtbrug met zijn brommer was
geslipt en ten val kwam.
Beenakker
waarschijnlijk
rector-
magnificus
LEIDEN - Prof.dr. J.J.M. Beenak
ker, hoogleraar in de experimente
le natuurkunde aan de subfaculteit
sterrenkunde en natuurkunde, zal
naar verwachting per 1 september
1985 rector-magnificus worden van
de Leidse universiteit.
Hij volgt daarmee de huidige rec
tor prof dr. A.A.H. Kassenaar, die
te kennen heeft gegeven bij het af
lopen van zijn huidige termijn af te
willen treden.
Beenakker (58), werkzaam bij de
vakgroep moleculaire natuurkun
de, staat op de voordracht van het
college van decanen. De universi
teitsraad is gisteravond in alle be
slotenheid gehoord over de voor
dracht. De Kroon neemt de uitein
delijke beslissing. Het is niet ge
bruikelijk dat zij afwijkt van de
door college van decanen gedane
voordracht.
Zakkenrollers
beroven man
LEIDEN - Een 52-jarige man uit
Israël is gistermiddag omstreeks
tien over vijf op het perron van het
Leidse station beroofd door zak
kenrollers. Gestolen werden vijf
honderd Amerikaanse dollars en
voor ongeveer honderdvijftig gul
den aan Nederlands geld. De man
werd vermoedelijk bestolen toen
hij op het punt stond om in de trein
naar Schiphol te stappen.
Diefstal bij SSR
LEIDEN - Uit een kamer van de
studentenvereniging SSR, geves
tigd aan de Hogewoerd, is in het
afgelopen weekeinde voor onge
veer tienduizend gulden aan ge
reedschap gestolen. Het gereed
schap was eigendom van een aan
nemer die in het pand bezig was
met werkzaamheden. Volgens de
politie is de dader met behulp van
een valse sleutel binnengekomen.
Nieuwe secretaris
emancipatieraad
DEN HAAG (ANP) - Drs. F.T.E.
van Hoorn (45) is met ingang van 1
juli benoemd tot secrtaris van de
Emancipatieraad. Zij is weten
schappelijk medewerker bij de
dienst sociaal-wetenschappelijk
onderzoek van de faculteit der so
ciale wetenschappen aan de Rijks
universiteit in Leiden.
Van Hoorn studeerde in Leiden
sociale- en organisatiepsychologie.
Zij had als speciale taak bij de uni
versiteit de coördinatie van de
werkgroep arbeidsvraagstukken
en welzijn. Een aantal jaren is zij
voorzitter geweest van de emanci
patiecommissie van de Leidse Uni
versiteit.
ADVERTENTIE
1982
SAINT-
IVÉRAN
Een bijzonder
lichte, witte
cDelcavê
wijn gedistilleerd
Tel. f015)569324
LEIDEN - De kans is groot dat de
Morspoortbrug nog dit jaar wordt
afgesloten. Afsluiting is alleen te
voorkomen als er voor "enkele
tienduizenden guldens" reparaties
worden verricht, voordat begin
1985 begonnen wordt met de ver
nieuwing van de in een deernis
wekkende toestand verkerende
brug. De winkeliersvereniging 'De
Morsstraat' is fel gekant tegen een
afsluiting.
"Het ziet er wel naar uit dat de
brug voor auto's moet worden af
gesloten", zegt Ph. Woltering, bij
de gemeente verantwoordelijk
voor het onderhoud van de brug
gen. "Als de brug net zo hard
achteruit blijft gaan als nu dan
moet er iets gebeuren. En dat kan
afsluiting zijn, maar ook een vrij
grote reparatie".
Afsluiting
Morspoort
brug lijkt
onvermij delijk
De Morspoort is al vrijwel geheel
ontmanteld. De bovenbouw is in
april gedemonteerd, omdat die na
genoeg geheel was verrot. Maar
ook met de fundering en de leunin
gen is het niet al te best. Volgens
Woltering kan de brug nog open
blijven al dreigt instortingsgevaar.
"We houden het geheel nauwgezet
in de gaten", vertelt hij.
De enige mogelijkheid
brug open te houden tot de grote
opknapbeurt, begin volgend jaar,
is het vervangen van de fundering.
In het onderhoudsbudget voor de
bruggen is voor een dergelijke re
paratie geen geld en het is maar de
vraag of B en W bereid zijn veel
geld uit te geven voor zo'n relatief
korte periode.
Als het aan de Morsstraat-winke-
liers ligt, zal de gemeente dat geld
wel moeten uitgeven. In een brief
aan B en W eisten zij vorige week
dat "de Morsstraat en omgeving
via de bestaande route volledig be
reikbaar blijft voor alle verkeer".
Afsluiten van de brug voordat de
vernieuwing begint, "is voor ons
uit economisch oogpunt totaal on
aanvaardbaar", aldus de nering
doenden.
WD: huurders zwaarder aanslaan
De Morspoortbrug is onlangs al ontdaan van zijn bovenbouw, die nagenoeg geheel was verrot. De situatie
aan de onderkant van de pijlers is evenmin rooskleurig zoals de foto links laat zien. Een foto die overigens vorig
jaar september is gemaakt. ifotos Holvast*
de laa8
LEIDEN - B en W van Leiden heb
ben de definitieve verlaging van de
onroerend goedbelasting (OGB)
met terugwerkende kracht per 1 ja
nuari 1984 vastgesteld. Afhankelijk
van de getaxeerde waarde van de
woning is de verlaging meer of
minder. Is de woning bijvoorbeeld
op 150.000 gulden getaxeerd, en
bewoont de eigenaar ook die wo
ning, dan is de verlaging 28 gulden
per jaar.
De verlaging is vrij simpel te bere
kenen. Per 3.000 gulden getaxeer
de waarde gaat de OGB voor de ei
genaren met vier dubbeltjes om-
de gebruikers per 3.000
gulden met 16 cent. De eigenaar,
die tevens gebruiker is, bedraagt
de verlaging 56 cent per 3.000 gul
den. PvdA-wethouder Bordewijk
(financiën) deelde dat gisteravond
mee tijdens een gecombineerde
vergadering van diverse raadscom
missies over de woonlasten. In een
vorige vergadering had hij al mee
gedeeld dat de verlaging er aan
kwam.
De OGB kwam gisteravond ook
nog op een andere manier ter spra
ke. De WD'er Van der Nat maakte
duidelijk dat wat zijn partij betreft
de gebruikers (huurders) meer
moeten gaan betalen en de eigena
ren minder. Hij wees op het feit dat
de verhouding in Leiden scheef lag
vergeleken met de rest van het
land. In Leiden betalen de eigena
ren ruim drie keer zoveel OGB als
de gebruikers, in de rest van het
land is dat maar tweemaal. Van der
Nat wil dat die verhouding vol
gend jaar wordt veranderd. De rest
van de raadsleden leek echter wei
nig te voelen voor een dergelijke
verandering, omdat die de woon
lasten verder zou verhogen. En de
vergadering van gisteravond, en
twee eerdere vergaderingen, waren
juist belegd om oplossingen te zoe
ken voor dit probleem, waar vele
huishoudens mee kampen.
Overigens bleek ook gisteravond
weer, evenals tijdens de vorige ver
gaderingen, dat de gemeente wei
nig kan doen aan die woonlasten.
Het leeuwedeel, 95 procent, wordt
bepaald door het rijk. Het restant is
een zaak waar de gemeente enige
invloed op kan uitoefenen.
Waarborgsommen
Een voorbeeld daarvan zijn de
waarborgsommen die huurders
moeten betalen aan de verhuur
ders. Meestal is dat een maand
huur, die bij beëindiging van het
huurcontract teruggegeven wordt.
PvdA-wethouder Eikerbout
(volkshuisvesting) vertelde dat de
federatie, waarbij alle Leidse wo
ningbouwverenigingen zijn aange
sloten, de rente over de waarborg
sommen gaat bijschrijven op een
rekening. Dat betekent dat de
huurders als zij de gehuurde wo-
LEIDEN De nieuwe wekker
van Klam Handje had op deze
ochtend niet gerinkeld. Te laat
was hij voor het ontbijt en tijd
om zich te scheren had hij ook
niet meer. Eenmaal achter het
stuur van zijn bescheiden au
tootje wreef hij nog maar eens
een keer over zijn schuurpapie
ren kin: wat zou juffrouw Janny
wel niet denken?
Niet aan denken nu, hij moest
als de bliksem naar z'n werk.
Maar welke handeling hij ook
uitvoerde, z'n auto was niet in
beweging te krijgen. Alleen de
ruitewissers bewogen. Het leek
wel alsof die dingen hem bespot
ten.
Rennend ging Klam Handje
even later naar het station. Van
de zenuwen klemde hij z'n tasje
zo hard onder z'n arm dat de bo
terhammen met jam een huwe
lijk aangingen met de boterham
men kaas, maar wat deed dat er
toe? Als hij maar op tijd was.
Hij had nog één minuut, zo zag
hij, om de trein te halen. Een
kaartje kon hij in de trein wel ko
pen. Toen Klam Handje op de
treeplank sprong, ging het fluitje
van de conducteur: gehaald. Te
vreden zeeg hij neer op de bank
in een werkcoupé. Alles was van
ochtend fout gegaan, maar dit
was hem dan toch maar mooi ge
lukt.
Zijn hoofd begon te knikken
als de kop van het speelgoed
hondje op de hoedenplank in z'n
auto. Langzaam vervaagden de
contouren. Een sluimerslaapje
deed zijn intrede. Klam Handje
zag zichzelf achter de tekstver
werker staan. Een glimlach sier
de zijn gelaat. Gelukkig zat er
niemand anders in de coupé, zo
dat niemand het idee kon krijgen
naast een halvegare te zitten.
Een droge, harde klop wekte
hem. Eerst dacht Klam Handje
dat de tekstverwerker het begaf,
maar dat was niet het geval; een
conducteur stond dreigend voor
hem, met in zijn rechterhand een
kaartjesknipper. Uw kaartje?
Klam Handje begon te stotteren
en te wapperen met zijn handen,
alsof het ruitewissers waren.
Geen touw viel er aan vast te
knopen, aan dat verhaal van
hem. Nog voor Klam Handje ook
maar één zin verstaanbaar had
uitgesproken, had hij dan ook al
een bekeuring gekregen.
In de trein zat ook Stalen Ze
nuw. Nadat de conducteur Klam
Handje had bekeurd was deze
jongeman aan de beurt. Kaartje?
Hoezo kaartje? Stalen Zenuw
had dus geen kaartje, maar dat
was ook niet vreemd Stalen Ze
nuw had nooit een kaartje. Hij
reisde op de bonnefooi. Kreeg hij
een bekeuring, dan had hij pech
gehad.
Stalen Zenuw werd in elk ge
val niet warm of koud van een
boete. Vrolijk fluitend - When
the saints go marchin' in - stapte
hij even later over het perron.
Klam Handje was uit het veld ge
slagen. Gedesillusioneerd stond
hij de hele ochtend achter de
tekstverwerker. Groot was z'n
woede. Zou hij de tekstverwer
ker misschien een trap geven?
Kale Kip
U begrijpt dat dit verhaal is
verzonnen, maar dat neemt niet
weg dat de beschreven types -
Klam Handje en Stalen Zenuw -
wel degelijk bestaan. Vertegen
woordigers zie je zo nu en dan
tijdens een zitting van de kanton
rechter.
Stalen Zenuwen verschijnen
vaker voor de balie; en dat is na
tuurlijk ook niet vreemd. Klam
me Handjes vinden het vreselijk
om een bekeuring te krijgen en
zullen er dan ook alles aan doen
om deze smet op hun fonkelwitte
blazoen weg te werken. Stalen
Zenuwen laten alles op z'n be
loop. Ze zien wel.
Reizen zonder kaartje be
schouwen ze als een sport. Ze
proberen vanzelfsprekend wel
om geen veroordeling te krijgen.
Bedenken desnoods een smoes;
je kunt tenslotte maar nooit we
ten.
Zo zei de jongeman die gister
ochtend werd veroordeeld tot
een boete van 225 gulden dat je
van een kale kip toch geen veren
kon plukken. Waarop de rechter
antwoordde dat hij dan niet met
de trein moest reizen "Een kale
kip moet gewoon in z'n hok blij-
ning verlaten de waarborgsom en
de jaarlijks bijgeschreven rente
(zo'n vijf procent) terugkrijgen.
Vooral de SP en PPR/PSP hadden
hierom gevraagd.
Het CDA-raadslid Van Zijp pleit
te voor meer verschillen in de
verontreinigingsheffing die aan
het Hoogheemraadschap moet
worden betaald. "De samenwonen
den worden gestraft", zei hij, ver
wijzend naar de grondslag waarop
de heffing is gebaseerd. Een alleen
staande betaalt nu ruim vijftig gul
den. Twee of meer mensen die sa
menwonen betalen driemaal dat
bedrag. Juist de samenwonenden
zouden door deze verdeling zwaar
der worden getroffen.
Eikerbout was best bereid de
zaak aan de orde te stellen in het
Hoogheemraadschap via de Leidse
vertegenwoordiging daarin. Hij
waarschuwde er echter wel voor
dat grote gezinnen dan zwaarder
getroffen zouden worden. Een ver
der verschil betekent volgens Ei
kerbout dat al naar gelang het aan
tal bewoners meer verontreini
gingsheffing wordt geheven. Maar
dat ging Van Zijp weer te ver. Hij
wil dat er drie bedragen komen:
voor alleenstaanden, voor samen
wonenden en voor gezinnen van
drie r
Stevenshof
Een pleidooi van PPR-raadslid
Van Lint, mede namens de PSP,
voor de bouw van energiezuinige
woningen in Stevenshof werd
voorlopig door wethouder Eiker
bout afgewezen. Van Lint wees op
een project waarbij luchtverwar-
ming werd toegepast. Daardoor
werd de huur wel 42 gulden per
maand hoger, maar daalde de ener
gierekening in datzelfde tijdsbe
stek met 91 gulden.
Maar Eikerbout zag daar voorlo
pig niets in. Hij zei dat de belang
stelling voor de veertien energie
zuinige woningen, die op dit mo
ment in de binnenstad worden ge
bouwd, zeer gering is. Bovendien
is het maar de vraag of het project
waarop Van Lint doelde wel zal
slagen "Je kunt wel op grote
schaal gaan experimenteren, maar
als het dan mislukt, zijn de gevol
gen ook groot", aldus Eikerbout.
SCHRIJFAVOND - De Leidse
werkgroep van Amnesty Interna
tional organiseert vanavond weer
een schrijfavond voor gewetensge
vangenen Vanaf half acht in de
Bevrijdingskerk en vanaf acht uur
in de Vredeskerk kan worden ge
schreven voor een docent in Peru,
een journalist in China en een ju
rist in Syrië.
