c
D-
'Asfaltjeugd' in
vicieuze cirkels
8,21%
Orden breken met General Electric
Hulpverlening verloopt maar moeizaam
OMHOOG OF
OMLAAG, DAT BLIJFT
DE VRAAG.
Crisis op Antillen
komt erg ongelegen
DINSDAG 26 JUNI 1984
Varia
Van 1 augustus 1985 af zal op
een aantal scholen een speciaal
onderwijsprogramma worden
opgezet voor jongeren van 15 en
16 jaar die min of meer uit de
boot zijn gevallen. Dit plan
maakten staatssecretarissen
Ginjaar-Maas en Van Leijen-
horst twee weken geleden be
kend. Het gaat om zoge
noemde 'randgroepjongeren' of
'asfaltjeugd'. Jongeren waarin
de hulpverlening en het onder
wijs nauwelijks
DEN HAAG (GPD) - In de sportzaal zijn ze ontspan
nen aan het werk met glimmende halters en strakge
spannen trekveren. Ze kunnen overleven in de bossen
van de Ardennen, drie dagen boomwortels eten in het
legergroen. Maar een formulier van de sociale dienst is
te moeilijk. Belastingen, huursubsidies en parkeerboe
tes zijn produkten van een veel te ingewikkelde samen
leving. Een wereld vol instanties in kantoorpaleizen,
waar ambtenaren achter kogelvrij glas beschikken over
hun lot.
Met dunne draadjes hangen ze aan de onderkant van de maatschap-
pij, niet wetend, niet begrijpend. Zo nu en dan krijgen ze slecht afge
stemde hulp. De randgroepen. De onderste laag. De nomaden van de
stadsjungle. Ze trekken in groepen van wijk naar wijk, van afbraak
naar afbraak. Werkloos, slecht opgeleid, vaak met een strafblad en
alle mogelijke andere ellende die 'ook al in de familie zat'.
"Er zijn veel verschillende instanties die de mensen kunnen hel
pen. Wij proberen de contacten te leggen tussen probleemgevallen en
de eerstelijns hulpverlening. Wat we hier doen, is dus eigenlijk nul-
lijns hulpverlening", zegt Viktor van Gorkum, welzijnswerker in een
Haags project voor randgroepen.
'Hulp of over de heining' is de
veelzeggende naam van wat er in
een nieuw pand in een oude
stadsbuurt gebeurt. Het wel-
zijnsjargon ontbreekt er niet:
hulpverleners heten 'werkers die
stukjes werk ontwikkelen', voor
zieningen zijn 'hoogdrempelig'
en de mensen heten klanten: het
zijn de groepen die al generaties
lang aan de onderkant bungelen.
Mensen die slecht wonen, geen
werk hebben en nauwelijks op
leiding, mensen met alcohol- en
drugsproblemen en relatiepro
blemen, die tegelijkertijd in een
sociaal isolement zitten.
Hun schoolcarrière ontspoort
al in de eerste jaren. Na een
slechte lagere schooltijd komt er
van een vervolgopleiding of het
vindén van een baan niet veel te-
recht. Vertier is knokken, bier en
drugs. Elke zondag zitten er dui
zenden jongeren in op kooien ge
lijkende delen van de voetbaltri
bunes. Als vee worden ze per
trein aangevoerd. De Centrum
partij vindt er een vruchtbare
voedingsbodem voor simpele,
rechtlijnige en onzinnige in
stantoplossingen voor alle al eer
der genoemde problemen.
drag, worden aangezet tot het
volgen van een cursus. De moge
lijkheid om onderwijs te volgen,
moet dichtbij zijn, drempelloos
maar niet vrijblijvend en vanuit
een praktische aanpak.
De theorie komt later wel. Of,
zoals Van Gorkum het uitdrukt:,
"Ze moeten eerst iets maken. En
dat mag niet te moeilijk zijn: het
moet lukken. Bij die cursussen
kom je allerlei problemen tegen.
Komen ze bij je en vragen ze: het
is toch niet erg als ik een paar
weken of een maandje van de op
leiding wegblijf? Dan moeten ze
dus een straf uitzitten".
Opleiding
Alcohol-, drugs- en relatiepro- Kleine Schaal
blemen zijn vaak een gevolg van
slecht wonen en een sociaal iso
lement. Dat komt weer door het
niet kunnen vinden van werk,
wat weer samenhangt met het
gebrek aan opleiding. Een slech
te opleiding is het begin van het
door
Ben Rogmans
einde. Van Gorkum: "Ze komen
vaak al op een te laag niveau van
de basisschool af. Ondanks alle
vernieuwingen binnen het on
derwijs zitten ze op scholen in de
oude binnensteden nog steeds
met grote groepen en onderwij
zers .die al blij zijn als ze orde
kunnen houden".
Het plan van minister Deet-
man (onderwijs) óm volgend jaar
acht miljoen gulden uit te trek
ken voor extra onderwijs aan
randgroepjongeren van 15 en 16
jaar wordt bij 'Hulp of over de
heining' met gemengde gevoe
lens ontvangen. Scholing is no
dig, maar in scholen is het plan
gedoemd te mislukken.
Bij scholing moet men zich
niet voorstellen dat de randgroe
pen op eigen initiatief met tassen
vol boeken naar de avondschool
gaan. Eerder dat er in het wijkge-
bouw voor randgroepjongeren
behalve recreatie- en sportruim-
ten ook werkplaatsen en docen
ten zijn voor timmerlieden en au
tomonteurs. Alleen dan kunnen
mensen die vervallen zijn tot ne
gatief (apatisch of agressief) ge-
'Hulp of over de heining' heeft
voorbeelden van redelijk ge
slaagde onderwijsprojecten op
kleine schaal. Van Gorkum: "Als
je de mensen eindelijk aan hun
verstand hebt gebracht dat het
toch wat duur rijden is zonder
rijbewijs, met al die bekeurin
gen, krijgen we het voor elkaar
dat ze de verkeerStheorie in een
groepje gaan bestuderen. En dal
we voor enkelen een mondeling
theorie-examen aanvragen, war
daarin zit 'm vaak het probleem
Ooit heeft een groepje met r<
delijk succes gepoogd het hore
cavakdiploma te halen. Momen
teel probeert men voor de i
sen met een Scheveningse ach
tergrond de visvakopleiding zo
aan te passen, dat enkele jonge
ren over één of twee jaar een ei
gen vishandel kunnen drijven.
De schaal waarop dergelijke din
gen gebeuren, is echter klein. In
de Haagse timmerwerkplaats
heeft men momenteel twee, en in
de garage drie cursisten. De op
leidingen zijn echter pas enkele
weken geleden begonnen. 'De
werkers' zullen zich nog behoor
lijk moeten inspannen om de
groepen op volle sterkte te krij
gen.
'Hulp of over de heining' helpt
met alles, van rijbewijzen en be
lastingaanslagen tot complete
programma's voor body-buil
ding en overlevingskampen. Ge
constateerd wordt dat de gewone
hulpverlening is versnipperd,
dat er geen sprake is van integra
le hulpverlening. En dat de nor
male hulpverlening voor de
randgroepen is gedoemd te mis
lukken. Alle problemen hangen
met elkaar samen. Werk is er
niet, uitkeringen worden lager.
Centrumpartij
De eerste contacten met justi
tie ontstaan bijna automatisch,
na een knokpartij of rijden zon
der rijbewijs. Wat is hulp in zo'n
wereld? Nette en oppassende
burgers zullen het nooit worden.
Wordt er bij de sociale dienst
weer een ambtenaar over de ba
lie getrokken of krijgt-ie een paar
telefoons op z'n kop. Een week
later zijn de ruiten wat dikker, zit
de ambtenaar wat verder weg.
Neem Willem nou. Hij komt
thuis en ziet twee politiewagens
voor de deur staan. Zijn zwager
zit in een van de wagens. Willem
maakt het autoportier open en
vraagt wat er aan de hand is.
Zwager legt uit dat-ie gearres
teerd is. Willem gaat in debat met
een agent, uiteraard op een niet
al te vriendelijke toon. Komt er
een andere agent aan, die denkt
dat zijn collega wordt bedreigd.
Willem krijgt een flinke stomp.
Hij slaat meteen terug en vijf mi
nuten later is er een gigantische
knokpartij tussen drie families
en de politie. Nu moet Willem
voorkomen. Voor de eerste keer.
De politie heeft bij hem voor
goed afgedaan.
In de randgroepen stemt een
relatief groot deel van de mensen
op de Centrumpartij. Van Gor
kum: 'De mensen hier hebben
niet het vermogen om met
vreemden om te gaan. Velen van
hen hebben in de oude stadswij
ken rare dingen meegemaakt
met buitenlanders. Een Turk op
de derde verdieping doet zijn
was in een teil met water. Als de
was klaar is, giet hij het water ge
woon op de keukenvloer, net als
hij thuis in Turkije deed. Het wa
ter komt met bakken tegelijk bij
de benedenburen naar binnen.
Na verloop van tijd komt er een
ambtenaar van de gemeente die
de man uitlegt hoe het wel moet.
de sociale dienst is te moeilijk
Die man wist ook niet beter.
Maar het contact tussen de fami
lies op de tweede en die op de
derde verdieping wordt niet
meer hersteld. De sfeer blijft be
dorven. De problemen worden
wel gesignaleerd, maar alleen
door de verkeerde mensen'.
Mooie babbels
En zo ontstaat een groep waar
maar weinig mee te beginnen
valt. Vuil werk is er niet meer of
wordt geautomatiseerd. Het ar
beidsethos blijft echter in stand,
mooie babbels van mensen die
werk hebben en zeggen dat dat
niet zaligmakend is ten spijt. Van
Gorkum: 'Als je drie jaar werk
loos bent en je geld verdwijnt in
de gleuf van de flipperkast, als je
drie jaar lang met je ene arm
biertjes naar binnen giet en met
de andere aan de hendel van de
fruitautomaat staat te trekken,
dan wil je wel werken. Het is veel
te duur om op die manier werk
loos te zijn. Als 't effe kan zijn die
jongens aan het klussen. Zwart
natuurlijk. Anderen zakken weer
weg in een verschrikkelijke apa
thie, soms ook door het voortdu
rende gebruik van soft-drugs.
Het kost veel moeite om ze daar
uit te halen'.
De randgroepen. Over tien jaar
heten ze weer anders, maar het
zijn dezelfde mensen. Gevangen
in vicieuze cirkels die leiden tot
apathie of agressie. Van Gor
kum: 'De meeste mensen heb
ben een onbestemd gevoel van
angst. Ze zitten zo onveilig als de
pest voor wat de buitenwereld al
lemaal met ze uithaalt'.
ADVERTENTIE
Kapitaalmarkt-
Renterekening.
Rentepercentage maand juli.
Denkt u dat de spaarrente nog verder omhoog gaat? En wilt u
verzekerd zijn van de actuele rente? Profiteer dan van een
spaarvorm die de rente op de voet volgt. U kunt al meedoen vanaf
f 1.000,-. En hoe langer uw geld op de rekening staat, hoe lager
de opnamekosten. Praat er eens NMB BANK
DE NMB DENKT MET U MEE.
over bij de NMB.
WILLEMSTAD - De partij van
premier Don Martina, de Movi-
miento Antias Nobo, afgekort
MAN, staat bloot aan felle kritiek
vanwege de interne strijd en het
nastreven van eigenbelang die uit
eindelijk de val van de regering
hebben veroorzaakt. Tragisch,
want juist deze partij begon vijf
jaar geleden met niets en behaalde
grandioze verkiezingsoverwinnin
gen met de belofte aan de vriend
jespolitiek een drastisch einde te
zullen maken. Met schone handen
zou deze partij de politiek bedrij
ven. De Curagaoenaars kozen mas
saal voor de magische uitstraling
van de man achter die partij, Don
Martina.
Vorige week donderdag diende
premier Martina het onslag in van
de derde regering die door hem
werd geleid. Aanleiding was een
ultimatum dat een van de leden
van zijn partij, parlementsvoorzit
ter Roy Markes aan de minister
stelde. Het ging om een weinig
principiële kwestie. 8000 gulden
regeringssubsidie voor een reis
van enkele atleten naar Puerto Ri-
De Antilliaanse minister-presi
dent vond dat zijn partijgenoot de
spelregels van de parlementaire
democratie had overtreden en
drong erop aan Markes uit de partij
te zetten. Volgens premier Martina
wilde de parlementsvoorzitter hem
chanteren omdat Markes graag di
recteur wil worden van het Antil-
lenhuis in Den Haag.
De partij moet rigoureus worden
gesaneerd, zo verklaarde Martina.
'Machtsdronken politici', 'baan
tjesjagers' en nog meer prominente
MAN-figuren zouden moeten ver
dwijnen. De Antilliaanse minister
president kon niet langer rekenen
op een meerderheid in het parle
ment. „De kwestie is zo eenvoudig
dat het ongelooflijk is", verklaarde
Vance James, oppositieleider op
Sint Maarten.
door
Elly Wempe
Uit alle maatschappelijke gele
dingen kwamen verontwaardigde
reacties. Het is duidelijk dat de An
tillen zich momenteel geen kabi
netscrisis kunnen veroorloven. De
komende anderhalf jaar zijn vitale
beslissingen te verwachten over de
toekomstige staatkundige struc
tuur want de status aparte van Aru
ba per 1 januari 1986 ligt vast.
Voorzitter Elcova van de over
koepelende vakcentrale: „Sommi
gen van onze politici kunnen de
verantwoordelijkheid niet aan. Ze
spelen met hun macht". Zijn kri
tiek op de politieke spelletjes
wordt gedeeld door de zakenlieden
die vinden dat politieke instabili
teit slecht is voor de handel, om
van het aantrekken van nieuwe in
dustrieën maar niet te spreken.
De ambtenarenvakbond ABVO
vindt zelfs dat het democratisch
bestel in gevaar is. „De Antillen
dreigen dezelfde kant op te gaan
als Suriname. Door hun tragische
onvermogen om het democratisch
systeem goed te laten functioneren
geven de politici wapens aan de
vijanden van de democratie".
De Antilliaanse gouverneur dr.
René Roemer consulteert op het
ogenblik de partijleiders in het par
lement om na te gaan of er een
nieuwe regering kan worden ge
vormd. Gedacht wordt aan een na
tionaal kabinet waarin de grootste
partijen van alle zes eilanden verte
genwoordigd zijn. Voor de meer
derheidspartij op Aruba, de Movi-
miento Electoral di Pueblo (MEP)
van Betico Croes, dus een uitste
kende kans om regeringsverant
woordelijkheid op zich te nemen.
Polarisatie
In verband met de staatkundige
veranderingen voor Aruba in de
komende jaren moeten deze partij
en eigenlijk in de regering worden
opgenomen. Onderhandelingen
hierover liepen echter steeds vast.
Probleem daarbij is de sterke pola
risatie tussen Aruba en de overige
vijf eilanden.
Nog maar drie weken geleden
vroeg de Arubaanse politieke lei
der in Den Haag om juridische
maatregelen en een eventuele op
schorting van de ontwikkelings
hulp indien de andere eilanden de
afspraken van de Ronde Tafelcon-
ACHTERGROND
ferentie niet zouden nakomen. Met
name op Curagao zien de politieke
partijen steeds meer problemen in
de uitwerking van de afspraken
van vorig jaar waardoor de status
aparte van Aruba gevaar loopt.
Als herformatie op korte termijn
niet mogelijk blijkt wordt het kabi
net ontbonden en zijn nieuwe ver
kiezingen noodzakelijk. Dit is de
minst aantrekkelijke oplossing
omdat de Antilliaanse bevolking
apatisch wordt van het politieke
gekonkel en niet langer bereid is
naar de stembus te gaan. Urgente
maatregelen en belangrijke beslis
singen worden daardoor voor lan
ge tijd uitgesteld.
Partij sanering
Vrijwel alle partijen zijn tegen
verkiezingen. Alleen de Movimien-
to Antias Nobo (MAN) van Don
Martina was er in eerste instantie
vóór omdat zij de mogelijkheid ge
ven de partij grondig te 'saneren'.
Vooral de Arubaanse politici zijn
nu bang dat de voorbereidingen
voor de status aparte stagnatie on
dervinden door de val van het ka
binet. Op Curasao hebben ver
schillende politieke partijen zich
gehaast om te zeggen dat de datum
voor de afscheiding van Aruba vast
staat. Zij halen opgelucht adem als
de banden met Aruba kunnen wor
den verbroken.
Minister Richardson (staatkun
dige structuur) geeft toe dat door
de politieke onzekerheid en onrust
wel vertraging zal ontstaan bij de
ontwikkelingen op staatkundig ge
bied. Vandaag zou onder zijn voor
zitterschap op Sint Maarten het
topoverleg beginnen van de cen
trale regering met de overige vijf
eilanden die overblijven na de af
scheiding van Aruba. Curasao, Bo
naire, Saba, Sint Eustasius en Sint
Maarten zullen dan praten over de
onderlinge samenwerking als Aru
ba uit het Antilliaanse verband is
gestapt.
Het rapport-DIP, 'samen of ge
scheiden voortbestaan', dient bij
dit topoverleg tot leidraad. Een no
ta waarin enkele samenwerkings
modellen voor de eilanden worden
uitgewerkt. In juridische kring
luidt de kritiek op dit rapport dat
opnieuw het 'eilandelijke denken'
wordt gestimuleerd in plaats van
dat er wordt gezocht naar een poli
tieke structuur die de nationale
eenheid bevordert.
Dit eilandelijke denken leidde
juist tot de controverse tussen Aru
ba en Curasao en uiteindelijk tot
de afscheidingsbeweging op Aru
ba. De juristen voorspellen een uit
eenvallen van de vijf eilanden
doordat Curasao opnieuw een te
overheersende rol krijgt toebe
deeld. Een belangrijke voorwaarde
voor de samenwerking tussen de
vijf eilanden is overigens het soli
dariteitsfonds. Een fonds ter dek
king van de begrotingstekorten
van de kleinste eilanden, die nu
jaarlijks geld krijgen van de centra
le, overheid.
Nederland zal volgens de kleine
eilanden moeten garanderen dat zij
niet de dupe worden van het uittre
den van Aruba. Op alle vijf eilan
den is inmiddels een motie geratifi
ceerd waarin van Nederland een
grotere bijdrage aan dit fonds
wordt geëist. Tot nu toe heeft de
Nederlandse regering steeds vast
gehouden aan haar voorstel voor
een bijdrage van tien procent. De
Nederlandse gelden voor het soli
dariteitsfonds worden bovendien
afgetrokken van de ontwikkelings
hulp aan de Antillen. De eilanden
willen echter dat het plafond voor
ontwikkelingsgelden dan wordt
verhoogd.
Zesentwintig orden en congre
gaties in de Verenigde Staten
hebben hun aandelen van Gene
ral Electric verkocht, omdat zij
niet in militaire produktie willen
investeren. General Electric is
een van de grootste kernwapen-
fabrikanten in dat land.
De orden, waaronder regionale
afdelingen van Dominicanen en
Franciscanen, hadden aandelen
met een totale waarde van ruim
2,4 miljoen dollar (ongeveer 7,5
miljoen gulden). Ze hebben over
een periode van zes jaar gesprek
ken met de directie van de fa
briek gevoerd. Ook gaven zij op
aandeelhoudersvergaderingen
via resoluties blijk van hun be
zorgdheid.
"Als het onmogelijk blijkt, het
beleid van een kernwapenprodu
cent te veranderen, dan kunnen
wij niets anders doen dan onze
betrekkingen volledig verbre
ken", zei Charles Dahm van de
Dominicanen. En zuster Katheri-
ne Talbot van de Zusters van
Liefdadigheid in New York: "Wij
kunnen het als leden van een re
ligieuze orde niet verantwoor
den, financieel beter te worden
Verzonnen. De Amerikaanse
^.uitgeverij Richardson en Snyder
(New York) heeft op het laatste
ogenblik de publikatie van een
boek met gesprekken met paus
Johannes Paulus II tegengehou
den. De schrijver, Antoni Grono-
wioz, bleek de gesprekken hele
maal te hebben verzonnen.
Omdat de uitgever begon te
twijfelen aan het waarheidsge
halte van de interviews, stuurde
hij een medewerker naar Rome
om de echtheid te onderzoeken.
Die kwam al gauw tot de conclu
sie, dat ze aan pure fantasie wa
ren ontsproten. Het boek was al
gedrukt. Op de voorpagine stond
een foto van de paus en de schrij
ver. Die was gemaakt tijdens een
audiëntie.
Subsidie onzeker
sidies van de stad voor zijn socia
le werk kwijt te raken, omdat het
niet wil voldoen aan de bepaling
dat homosexuelen in het perso
neelsbeleid niet achtergesteld
mogen worden. De nieuwe ver
ordening dateert van 1981. Ze is
nu ook opgenomen in de con
tracten die de gemeente New
York afsluit met organisaties
subsidie wordt gege-
Aartsbisschop John Connor
heeft verklaard, dat de kerk lie
ver haar opvanghuizen sluit dan
haar leer schendt, die homosexu-
eel gedrag verbiedt. Hij maakte
onderscheid met homosexuele
geaardheid. "De kerk probeert
wel alle mogelijke bijstand te ge
ven aan mensen van die aard".
Ook het Leger des Heils loopt
gevaar 4,4 miljoen dollar (ruim 13
miljoen gulden) aan gemeentelij
ke subsidies te verliezen.
Burgemeester Edward Koch
ziet nog een kans dat het conflict
wordt opgelost. In het contract
zou mogen staan, dat
ding van de bepalingen niet bete
kent, dat de kerk homosexueel
gedrag vergoelijkt of aanvaardt.
Vrouw. "Toelating van de
vrouw tot het kerkelijk ambt is
een wezenlijk onderdeel van de
gehoorzaamheid aan het evange
lie", zegt een studierapport van
de Lutherse Wereldbond. "De
gelijkheid van de geslachten op
grond van de doop is zo wezen
lijk, dat de kerk moeilijk kan
vasthouden aan een praktijk die
daarmee in strijd is".
Het rapport verwijst naar het
bijbelboek Galaten 3 vers 27 en
28: "Want gij allen, die in Chris
tus gedoopt zijt, hebt u met
Christus bekleed. Hierbij is geen
sprake van Jood of Griek, van
slaaf of vrije, van mannelijk of
vrouwelijk: gij allen zijn i
één in Christus Jezus"
Beroepen
Opeinde kandidaat Th. Eijsenga
Nunspeet, te Polsbroek-Vlist
kandidaat S. Jumelet Zeist; aan
genomen naar Heerde Tj. Sijtse-
ma Harlingen, naar Onstwedde
H. Harkema Brakel; bedankt
voor Benschop en voor Sprang J.
C. Schuutman Zalk.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Wolvega R. Blaauw
Den Burg (Texel).
Orgelconcours. In de Haar
lemse Bavokerk (Grote Markt)
wordt volgende week dinsdag, 3
juli, het 34ste internationale or
gelconcours geopend met een
concert voor koor, orgel en ande
re instrumenten. De Haarlemse
componist Wim de Ri/iter heeft
het thema voor het concours ge
maakt. In de internationale jury
zit ook de Nederlander Piet Kee.
Bedevaart. Op maandag 16
juli wordt vanuit Noordwijk, Lei
den, Den Haag, Delft en Rotter
dam een eendagsbedevaart ge
houden naar 'Maria's Genade
oord' Banneux-Notre Dame in
de Belgische Ardennen. Wie be
langstelling heeft, kan bellen: in
Noordwijk 16706, in Leiden
220146, in Leiderdorp 893621, in
Sassenheim 19004, in Lisse
14328, in Rijnsaterwoude 8297 en
in Langeraar 2674.
Postzegels. In het Bijbels
Museum in Amsterdam (Heren
gracht 366) is een tentoonstelling
geopend onder de titel 'Postze
gels en het Heilig Land'. Met
postzegels en kaarten geeft deze
tentoonstelling een reportage
over de geschiedenis van Israel
als volk en land. De tentoonstel
ling duurt, evenals de tentoon-
Israel-
Het museum is open vai
dag tot en met zaterdag 1
tot 5 uur en op zondag van
Bezinning. Het 'Diepgang-
centrum' in Hazerswoude heeft
voor het seizoen 1984-1985 een
bezinningscyclus opgezet onder
de titel 'Lijden aan de kerk, de
kerk als gave en opgave'. De se
rie bestaat uit vijf bijeenkomsten
van twee uur. Voor Leiden en
omgeving wordt de cyclus ge
houden in 'Het Bruggehoofd',
Steenschuur 11 Leiden.
Belangstellenden kunnen een
inschrijfformulier aanvragen bij
de administratie van het 'Diep
gangcentrum', Rijndijk 108, 2394
AJ Hazerswoude.
