Verldezingsboycot in Polen 'mislukt' Irak sluit preventieve aanval op Iran niet uit Leider oppositie Uruguay opgepakt Chaotisch proces Joodse extremisten Opkomst ruim boven 70 procent John Turner nieuwe leidsman in Canada Vijf doden bij Griekse treinramp Defensie Liga geweerd bij verkiezingen Israël MAANDAG 18 JUNI 1984 Buitenland WARSCHAU (AFP/UPI/GPD) - Volgens de eerste officiële schattingen heeft ruim 75 procent van de 25 miljoen kiesgerechtigden in Polen bij de gemeenteraadsverkiezingen van zondag zijn stem uitgebracht. Dit heeft de regeringswoordvoerder Jerzy Urban gezegd. Een opkomst van 75 procent bewijst volgens hem dat de boycot waartoe de vakbond Solidariteit had opgeroe pen „is mislukt". „De oppositie wilde van de verkie zingen een politieke test maken. Een overweldigende meerder heid heeft nee tegen de oppositie gezegd en dat is een succes voor de bevolking die een oplossing wil voor de crisis, kalmte en de communistische weg", aldus Ur ban. Maar sinds de communisten in Po len aan de macht zijn is het op komstpercentage nog nooit zo laag geweest. Bij de vorige ver kiezingen in 1980 stemde 98,9 procent van de stemgerechtig den en voorheen was de op komst nooit lager dan 85 pro cent. Van de 89 Poolse bisschop pen hebben er slechts drie hun stem uitgebracht, aldus een be richt van het officiële persbureau PAP. Het zijn Jerzy Modzelews- ki van Warschau, Juliusz Paetz (Lomza) en Piotr Hamperek (rec tor van de katholieke universiteit van Lublin). Volgens de voorzitter van de kies commissie, Edward Szymanski, varieerde het opkomstpercenta ge van 81 procent in de provin cies Czestochowa en Bydgoszcz tot 64 procent in de steden Kra- OTTAWA (AFP/Rtr) - John Turner, 55, die zaterdag gekozen is tot lei der van de liberale party van Ca nada en deze maand Pierre El liott Trudeau zal opvolgen als ze ventiende premier van het land, kenschetst zichzelf als een politi- versiteit van Brits-Columbia waar hij op het gebied van de at letiek Canadees kampioen op de 100 meter werd. Later studeerde hij in Oxford en Parijs alvorens een gefortuneerd advocaat te worden. cus „van de contacten". De man De „mythe" Turner wilde dat hij die in 1975 als minister van finan- een aantrekkelijk man was aan ciën het kabinet van Trudeau wie onder meer een jeugdroman- verliet na een ruzie over loon- en ce met de Britse prinses Marga- prijsbeheersing, moest bijna tien ret werd toegeschreven, jaar wachten voordat hij het door In 1972 zette hij als rijzende ster hem begeerde doel bereikte. zijn eerste schrede in de politie- De slimme politicus, die zich een ke arena toen hij werd gekozen comfortabele carrière opbouwde als afgevaardigde van Montreal, als jurist bij handelsondernemin gen en die deel uitmaakte van de directie van tal van belangrijke maatschappijen, verloor nooit de voeling met de politiek en hand haafde zijn persoonlijke contac ten. Ofschoon hij sedert zijn aftreden als minister het in het openbaar uiten van zijn opvattingen tot een absoluut minimum beperk te, begon hij de strijd om de op volging in 1984 als de grote favo riet en hij bleef dat. Zich zorgvuldig distantiërend van Trudeau voerde hij geen uitvoe rig campagne. Hij viel de rege ring aan wegens haar overbeste- ding en beloofde het gapende be grotingstekort van Canada te ISLAMABAD (Rtr) - In hun grote Daarna volgde Ottawa hij tot 1974 regelmatig herkozen werd. In 1965 kreeg hij in het ka binet van Leaster Pearsin zijn eerste ministersportefeuille. In 1968 verloor hij de strijd om het leiderschap van de wel charisma tisch geachte Trudeau die hem in zijn regering opnam als minister van justitie. In 1972 kreeg hij de belangrijke portefeuille van fi nanciën. Maar de twee liberale sterren gingen na een politieke twist in 1975 uiteen. kov en Lodz. Over de opkomst in Warschau en Gdanks, de stad waar de wieg van Solidariteit stond, was nog niets bekend. De definitieve uitslag zal niet voor morgen bekend zijn. Urban zei dat hier en daar in het land kiezers waren lastig geval len. In een plaats, Walbrzych, was een fles door het raan van een stembureau gegooid. In kra- kow was bij een stembureau traansgas naar binnen gegooid. Elders deden zich geen proble men voor maar in de meeste gro te steden golden scherpe veilig heidsmaatregelen. In Nova Huta, een industrievoorstad van Kra kow, kwam de oproerpolitie in actie tegen ruim l.OOö demon strerende jongeren die met ste nen gooiden en leuzen riepen te gen het bewind. De Poolse machthebbers hebben de rellen in Nova Huta niet ge probeerd onder tafel te werken. Integendeel: ze zijn op de televi sie groot gebracht als voorbeeld van het werk van 'oproerkraaiers en zijn opdrachtgevers uit het Westen' en de buitenlandse cor respondenten zijn regelrecht be schuldigd van het organiseren van de rellen. Urban wilde niet zeggen of de hoge opkomst misschien betekent dat de regering bereid is amnestie te verlenen aan de 600 politieke ge vangenen van wie de meeste nog niet berecht zijn. Onder de ge vangenen zijn Jacek Kuron, Adam Michnik, Zbigniew Ro- maszewski en Henryk Wujec wier proces op beschuldiging van een komplot tegen de staat op 13 juli begint. Vanuit Moskou is nog geen com mentaar op de opkomst gegeven. Het Kremlin heeft voor de ver kiezingen duidelyk gemaakt dat het bereid is alles boven de 70 procent aanvaardbaar te vinden. Ook Lech Walesa, die heeft ge dreigd zich uit het vakbonds werk terug te trekken als de op komst boven de grens van 60 procent zou liggen, had vanmor gen nog geen reactie naar buiten gebracht. 'Slachting in Afghanistan' halveren en aan de bestrijding van de werkloosheid de hoogste voorrang te geven. Tweeëntwintig jaar na zijn komst als rijzende jonge ster in het par lement bereikte de in Engeland geboren en onder meer in Ox ford gevormde Turner het doel dat hij zo graag wilde bereiken. John Turner werd op 7 juni 1929 geboren als zoon van de Britse De groep zc offensief van de afgelopen twee weken in de Afghaanse grens provincie Herat met Iran hebben Sowjettroepen meer dan dui zend burgers gedood, zo heeft een leider van de Afghaanse ver zetsgroep Jamiat Islami zaterdag verklaard op een persconferen- journalist Leonard Turner, die overleed toen John nog maar twee jaar oud was. Zijn uit Brits^ Columbia, aan de westkust van Canada, afkomstige moeder keerde met John terug naar Ca nada. Daar studéerde hij politie ke wetenschapppen aan de Uni- Burnahuddin Rab- bani, heeft een verzoek gericht tot het VN-kantoor in Teheren opdat de Verenigde Naties ingrij pen om een einde te maken aan wat Rabbani een slachtpartij on der burgers door de Sowjettroe pen noemde. Herat is opener komen te liggen na de val van de Pantsjir-vallei benoorden Kabul onder een Sowjetoffensief in april. Door een bombardement door twee Afghaanse gevechtsvlieg tuigen van Sowjetmakelij kwa men zaterdag zes kinderen om en werd een vrouw verwond. Dit werd vernomen uit officiële bronnen in Peshawar in Pakis tan. Het bombardement vond plaats bij Torkham in Afghanis tan aan de grens met Pakistan. Dezelfde plaats werd een maand geleden volgens Pakistaanse functionarissen door Sowjet- migs en -hefschroefvliegtuigen bestookt een paar uur voordat de Amerikaanse vice-president George Bush de grens bezocht. NEW DELHI (UPI) - Sikhs in ge heel India hebben gisteren be toogd en in tempels gebeden uit protest tegen de militaire aanval op het heiligdom „de gouden tempel" in Amritsar, in de deel staat Punjab. De rellenpolitie omsingelde de voornaamste Sikh-tempels in ge heel India om te voorkomen dat duizenden Sikhs zich zouden voegen bij betogingen tegen de dood van zeker 400 geloofsgeno ten in de Gouden Tempel. Tot de demonstraties was opgeroepen door de politieke partij van de Sikhs, de Akali Dal. De federale regering van Indira Gandhi stel de in verscheidene gebieden in Punjab een uitgaansverbod in. Er werd geen melding gemaakt van incidenten of arrestaties. Duizenden Sikhs verzamelden zich in tempels in de hoofdstad New Delhi, in Punjab en de na burige deelstaat Kashmir om te rouwen over de doden en om het heilige boek te lezen. Anderen hielden felle anti-regeringsde- monstraties. Sikhs massaal op de been in heel India De grootste betoging was in Chan digargh, hoofdstad van Punjab waar ongeveer 700 mensen n den om de omgekomen Sikhs Bij Bangla Sahib Gurudwara, een Sikh-tempel in New Delhi riepen verbitterde jeugdige Sikhs anti-regeringsleuzen en verbrandden ze een foto van pre mier Gandhi, schreeuwend „lang leven Khalistan", de naam van de onafhankelijke staat die de Sikhs eisen. De Indiase president Zail Singh, zelf een Sikh, heeft gisteravond via de nationale radio en televisie een hartstochtelijke oproep ge daan tot nationale eenheid. De president verklaarde dat de re gering met tegenzin de veilig heidstroepen heeft ingezet tegen de Sikhs in Gouden Tempel, maar dat dit nodig was omdat ex tremisten de heiligdommen had den overgenomen. De Indiase premier Gandhi heeft onder anderen de Britse premier Thatcher in een brief gevraagd militante Sikhs in de hand te houden. Bijzonderheden zijn niet bekend maar in een vraagge sprek met de Australische radio riep zij buitenlandse regeringen op Sikh-autonomisten in hun land niet te helpen. Vorige week riepen Sikhs de Sikh-republiek Khalistan uit met het hoofd kwartier in Londen. In de roerige deelstaat Punjab werd zaterdag een plaatselijke leider van de regerende Con- gress-partij van premier Indira Gandhi door sikhs vermoord. In de stad Jullunder vuurden twee schutters vanuit een passerende auto op Hardayal Singh, die op dat moment wat stond te praten met enige vrienden. Singh was voorzitter van de Congress-partij in het district Jalandhar. De da ders wisten te ontkomen. KORINTHE (Reuter (DPA) - Bij een treinongeluk in de buurt van het Griekse Korin- the zijn gisteren vijf personen gedood en 200 gewond, van wie 88 ernstig. Dat heeft de Griekse staatsradio bekend gemaakt. De trein vervoerde tussen de 500 en 600 passa giers. Veel van de slachtof fers bleven urenlang bekneld in de wrakstukken. Het ongeluk gebeurde toen in een bocht de vier achterste wagons van de in totaal acht wagons ontspoorden. In de trein zaten mensen die naar hun dorpen waren gegaan om te stemmen in de Europe se verkiezingen. De oorzaak van het ongeluk is niet be kend. MONTEVIDEO (Rtr./AFP) - De militaire regering van Uruguay heeft op positieleider Wilson Ferreira Aldunate (65) en zijn zoon Juan Raul (33) zaterdag gearresteerd en naar een militaire basis overgebracht nadat het schip waarmee hij na 11 jaar ballingschap uit Argentinië terugkeer de, was aangehouden. Oorlogsschepen onderschepten het schip in de baai van Montevideo en bewoog de bemanning „om straatbotsingen" te voorkomen ertoe de koers te wijzigen en niet in de haven van Monte video te meren. Er hadden in de hoofdstad 70.000 aanhangers verzameld ter verwelko ming van Ferreira, die op de terugreis zwoer na de verkiezingen van november aanstaande president van Uruguay te zullen worden. Zij rie pen leuzen tegen het bewind van generaal Gregorio Alvarez. Zwaar bewapende militairen bewaakten de straten tot de menigte zich ver spreidde na het nieuws te hebben vernomen dat het schip niet in Mon tevideo zou aankomen. Ferreira, een fel criticus van het 11 jaar oude militaire regime tijdens zijn ballingschap in het buitenland maakte een teken van victorie toen hij voet aan wal zette (zie foto, AP). Hij werd gearresteerd op beschuldi ging van ondermijnende activiteiten en werd per helikopter naar een onbekende militaire basis weggevoerd samen met zijn zoon die zijn internationale contacten met onder meer organisaties voor mensen rechten onderhoudt. Ferreira is de leider van de tradionele Blanco-partij, een van de twee belangrijkste politieke groeperingen in het land. Hij was op 28 juni 1973 gevlucht, een dag nadat de strijdkrachten de 120-jarige democratie ten val brachten. JERUZALEM (GPD) - In Jeruza lem is gisteren het proces begon nen tegen een groep van 22 Israë lische kolonisten die er van ver dacht worden lid te zijn van een ondergrondse terreurgroep. De ze groep - zo zegt de aanklacht - heeft de afgelopen jaren een aan tal terreuracties tegen Arabieren op de westelijke Jordaanoever ondernomen, waarvan de be langrijkste zijn de aanslag op drie Palestijnse burgemeesters in 1980, een aanslag op de Islami tische Universiteit van Hebron het vorig jaar, een poging om zes Arabische bussen op te blazen, twee maanden geleden en plan nen om de Omar en Aksa Mos kee in Jeruzalem op te blazen, een van de meest heilige plaat sen van de Islam. door Jaap van Wesel Zowel de verdachten als hun fami lieleden in de zaal protesteerden luidruchtig tegen de aanwezig heid van een juridische vertegen woordiger van burgemeester Khalaf van Ramalla, die door de aanslag vier jaar geleden invalide werd. De advocaat zat op de pu blieke tribune, maar de familiele den van de verdachten eisten van de rechtbank dat 'deze PLO- man', zoals hij genoemd werd, uit de zaal verwijderd zou wor den. Toen de rechtbank dat wei gerde, en bovendien weigerde fa milieleden op de publieke tribu ne het woord te geven of hen zelfs aan te horen, stonden alle familieleden demonstratief op en verlieten de rechtszaal, omdat zij niet op een bank met een PLO- vertegenwoordiger willen zitten. De advocaat van de Palestijnen volgt het proces, omdat de bur gemeesters van plan zijn tegen de daders van de terreuraanslag een civiele procedure aan te spannen en schadevergoeding te eisen. De sfeer op de rechtbank is van rommelig tot gemoedelijk. De verdachten, van wie de namen nog steeds niet zijn vrijgegeven, kunnen vrij met hun familiele den praten. Zij zyn in een op perbeste stemming, als betrof het een proces van anderen. Zij hebben grote vrijheid en zijn bij voorbeeld niet geboeid. Het zijn typische doorsnee-activisten van Goesh Emoeniem, het fanatieke blok der gelovigen, zoals zij re- TEL AVIV (UPI) - Het Israëlische centrale verkiezingscomite heeft gisteren de extremistische natio nalistische „Kach"-partij van rabbijn Meir Kahane uitgesloten van de verkiezingen van 23 juli. De Israëlische legerradio gaf geen redenen voor het besluit, waarte gen beroep kan worden aangete kend bij het Hooggerechtshof. Kach is voor uitzetting van Ara bieren uit Israel en de bezette ge bieden, een radicale lijn waar alle Israëlische politieke partyen te gen ziin Rabbijn Kahane, die in de jaren zestig de militante joodse defen sieliga stichtte, is aanvoerder van de Kach-lijst. Onlangs zei hij de doelstellingen van de vermeende joodse ondergrondse, die nu te rechtstaat in Jeruzalem, te steu nen en langs legale weg te willen uitvoeren. Hij verklaarde voorts bereid te zijn „de Omar- en Al Aqsamoskeeën in Jeruzalem „met dynamiet op te blazen". Kahane kondigde z i beroep te gelmatig op de televisie verschij nen, gekleed in spijkerbroeken, shirts, een baard en een keppel op hun hoofd. Allen zijn voorzien van gebedenboeken. Regelmatig zijn zij verzonken in gebed. Zij hebben al aangekondigd toe stemming te zullen vragen in de gevangenis een religieuze leer school, een jesijiewe, te openen. Het rechtbankpersoneel heeft de zaken kennelijk niet zo goed voorbereid: er zijn te weinig ta fels en stoelen voor 22 verdach ten, 12 verdedigers en drie verte genwoordigers van het openbaar ministerie. Op het laatste mo ment worden er tafels aangedra gen in een zaal die speciaal voor de gelegenheid is ingericht. De verdediging protesteert tegen de vele en negatieve perspublika- ties over het proces en de groep, waardoor een onbevooroordeel de rechtsgang onmogelijk is. Het proces moet daarom een aantal maanden verdaagd worden om de gemoederen te doen bedaren. Het openbaar ministerie verwerpt de bezwaren van de verdediging: ook de versie van de beklaagden is uitgebreid in de pers geweest, en zo is het nu eenmaal in een land met een vrije pers. De recht bank zal zich over een uitstel op grond van de 'hetze' nader bera den. Maar het staat vrijwel vast dat het proces vanwege het zo merreces tot oktober verdaagd zal worden. Winst Cockerill BRUSSEL (ANP) - De Belgische staalgigant Cockerill-Sambre maakt voor het eerst in vijf jaar weer winst. In de maand mei van dit jaar was die winst ruim vijf miljoen gulden. Dat is voor een groot deel te danken aan de weer oplevende conjunctuur die een prijsstijging voor een aantal staalprodukten tot gevolg heeft gehad. De Fransman Jean Gandois, die door de Belgische regering is aangezocht, is overigens nog steeds bezig met het uitvoeren van een herstructureringsproces voor de onderneming. Nog 10.000 staalarbeiders moeten er in de komende drie jaar af vloeien. MANAMA (UPI/AFP/DPA/Reuter) - Irak sluit met het oog op een al weken verwacht Iraanse offen sief een preventieve aanval niet uit. Dat heeft de commandant van het derde Iraakse leger, ge neraal Maher Abdul Rashid, ge zegd in een gisteren gepubli ceerd vraaggesprek met het Ku- weitse dagblad „Al Anbaa". Iran heeft zondag meer reservisten opgeroepen naar het front. Volgens generaal Maher, die ver- antwoordëlyk is voor het gebied van de tweede stad, Basra, kan het Iraanse offensief binnen en kele dagen worden verwacht. Maher zei niet of de eventuele preventieve aanval zal zijn ge richt tegen Iraanse troepen op Iraaks grondgebied of dat deze zich zal uitstrekken tot Iran zelf. Maher voorts dat 150.000 tot 2Ö0.000 man Iraanse troepen zijn samengetrokken in verband met het te verwachten offensief, en niet een half miljoen zoals eerder in berichten naar voren was ge komen. Volgens Maher heeft Iran wapens ontvangen uit de VS, Israël, Noord-Korea, Syrië en Libië. Maher zei verder dat Irak nieuwe geperfectioneerde wapens heeft ontvangen met een grote vernie tigingskracht. De Iraakse minis ter van buitenlandse zaken, Ta- rek Aziz, sprak in een vraagge sprek overigens van „efficiënte wapens" uit de Sovjetunie. Hij zei ook dat coördinatie met de Golfstaten nodig is voor de vor ming van een front tegen Iran. Volgens hem is er nu nog te wei nig coördinatie. Iran heeft gisteren nog meer reser visten opgeroepen naar het front. Radio Teheran zei dat de reser visten van de Revolutionaire Garde en het Baseej Nationale Mobilisatie Korps voor 20 juni op hun bases moeten zijn. Het was de oproep tot reservisten zich binnen twee weken op hun basis te melden. Eerder waren enkele honderden reservisten opgeroe pen. w.v. Burgerdoelen Het bijna een week oude deelbe stand tussen Iran en Irak dat be helst dat beide landen geen bur gerdoelen zullen beschieten, hield dit weekeinde stand, on danks de beschuldiging van Irak dat Iran het bestand twee maal heeft geschonden en de beschul diging van Iran dat Irak een maal hetzelfde deed. Koning Hoessein van Jordanië heeft gisteren in een vraagge sprek met de Britse televisie ver klaard dat hij bereid is troepen naar de Golf te zenden, indien Irak of een andere Golfstaat vraagt om hulp bij de verdedi ging tegen Iraanse offensieven. Hoessein waarschuwde dat in het Golfgebied een veel erger conflict dan in Libanon zal ont staan, indien Iran erin slaagt een wig te drijven tussen shi'itische en soennietische moslims in de regio. Volgens veel commentato ren berust het aanbod van Hoes sein op het misplaatste geloof dat de Iraakse troepen het con flict met Iran spoedig tot een eind kunnen brengen. Hoessein zei over de eigen wapen behoefte dat zijn land in Europa en de Sovjetunie kykt naar mo gelijkheden voor aankoop, nu de VS de verkoop van Stingerraket- ten hebben geannuleerd. Scheepvaart rak heeft zaterdag het Iraanse voorstel de afspraak van niet aanvallen van civiele doelen uit te breiden tot de scheepvaart in de Perzische Golf van de hand gewezen. Het argument daarvoor is dat het voorstel geen garantie voor de Iraakse scheepvaart in houdt, aldus het Iraakse persbu reau INA. De Iraakse minister van informa tie, Latif Nassif Jassim zei dat het voorstel van de voorzitter van het Iraanse parlement, Ali Akbar Hashemi Rafsanjani, „niets nieuws inhoudt. Enkele dagen geleden beloofden de twee landen geen aanvallen meer uit te voeren op eikaars burgerdoelen. Rafsanjani zei Een Iraakse soldaat, met het hoofd gericht naar Mekka, bidt tot Allah. vrijdag vervolgens dat Iran be reid is deze afspraak uit te brei den tot de scheepvaart in de Golf als Irak dat ook doet. De Iraakse minister zei dat „als Iran een nieuw standpunt be kend wil maken, dan moeten de functionarissen zonder vaaghe den hun positie duidelijk maken tegenover resolutie 540 van de Veiligheidsraad". Deze resolutie van oktober vorig jaar riep de twee landen op de oorlog hele maal te beëindigen. In een reso lutie van 1 juni jongstleden wer den Bagdad en Teheran drin gend opgeroepen hun aanvallen op neutrale schepen in de Golf onmiddelijk te staken. Mogelijk toch spionage door Koreaanse 747 LONDEN (Rtr/DPA) - De Zuidko- reaanse Boeing 747 die vorig jaar boven het schiereiland Sachalin in de Sowjet-Unie werd neerge schoten kan zijn gebruikt om sig nalen van Russische radar en electronische defensie uit te lok ken en ze met Amerikaanse sa tellieten op te vangen. Dit staat in een artikel in het Britse blad over defensiezaken „Defence At tache" van deze week. Het artikel legt verband tussen het incident in september, waarbij 269 passagiers en bemanningsle den van vlucht Kal 007 omkwa men, en afzonderlijke schendin gen van het Russische luchtruim door twee Amerikaanse militaire vliegtuigen in 1964, kort nadat de eerste van de Amerikaanse „fret"-electronische bewakings satellieten in een baan om de aar de werden gebracht. De aan dacht van Moskou was al getrok ken door de blijkbare coördine ring van de beweging van de KAL 007 en de herhaaldelijke passering van de fret-satcllict. Het wees erop dat de „Shuttle" ongeveer 36 uur voor het inci dent was gelanceerd, „in ooste lijk richting op de ongewone tyd van 02.00 uur, de eerste lancering bij nacht". In het artikel wordt gezegd dat de Russen door vlucht KAL 007 hun totale „afweermechanisme moesten inschakelen" en daar mee hun electronische mogelijk heden onthullen. De signalen zouden zijn opgevangen door het ruimteveer.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 9