Extreem rechts
steekt
kop op
Duitse liberalen
niet over drempel
Thatcher lijdt
zwaar verlies
Italië: communisten het grootst
Frans Nationaal Front wint
'Belgen luchtten hun gemoed
over deze regerïngspolitiek'
Anti-EG-stemming wint
in Denemarken terrein
Regeringscoalitie Luxemburg verliest
Griekse socialisten
houden goed stand
PARIJS (GPD/AFP) - Het extreem rechtse Nationale Front doet zijn intrede in het
Europees Parlement. De party van de Fransman Jean-Marie Le Pen haalde 10.8 procent
van de stemmen.
De uitslag van de Europese verkie
zingen zal in Frankrijk het tradi-
tionele politieke beeld grondig
veranderen. Niet alleen opzien
barend was het grote succes dat
werd geboekt door het 'Natio
naal Front' (te vergelijken met
onze Centrum Partij). Meteen
daarop volgt de tweede verras
sing: de verdere drastische neer
gang van de communistische
partij, die eveneens op een score
van 10,8 procent zaL uitkomen en
daarmee even sterk - of even
zwak - is als het 'Nationaal
Front'.
De Franse communisten boekten
hiermee het slechtste resultaat in
vijftig jaar tijd. Nadat ze bij de
presidentsverkiezingen van 1981
nog 15,3 procent van de stem
men haalden, hebben de com
munisten in de afgelopen maan
den bij tussentijdse verkiezingen
flinke klappen opgelopen.
De derde ontwikkeling van beteke
nis was het magere resultaat
voor de socialisten, die met hun
score niet boven de 20,8 procent
uitkwamen. Dit betekent dat so
cialisten en communisten als re
geringspartijen duidelijk nu de
ondergang hebben geboekt van
de politiek die ze sinds hun op
zienbarende parlementaire ver
kiezingswinst in '81 hadden ge
volgd.
Voor de verenigde oppositiepartij
en van de gaullisten en de aan
hangers van oud-president Gis-
card, die worden aangevoerd
door madame Simone Veil is het
resultaat ook niet bijzonder te-
vredenstemmend. De tweepartij-
encombinatie behaalde welis
waar het resultaat van ruim 43
procent der uitgebrachte stem
men. Wanneer dit cijfer echter
vergeleken zou worden met de
verkiezingsdebacle in '81 (by de
parlements- en presidentesver
kiezingen) blijkt dat beide partij
en toen te samen 43,9 procent be
haalden. Madame Veil is daar
mee net onder de limiet gebleven
die ze zichzelf had gesteld.
Afgekeurd
Op het spel staan nu de machtsver
houdingen allereerst binnen de
regerinspartijen, waarmee met
name de communisten met hun
slechtste cijfers sinds mensen-
heugnis en hun vier ministers in
het kabinet niet veel druk meer
zullen kunnen uitoefenen. Ook
de socialisten zullen zich echter
ernstig dienen te beraden over
de te volgen weg in het licht van
het feit dat de afgelegde weg
kennelijk door de kiezers is afge
keurd.
President Mitterrand had gehoopt
op een toekomstige zwenking
naar het midden en hij had daar
toe zijn officiële steun gegeven
aan een kleine groepering, waar
onder zich vertegenwoordigers
van de vroegere roemruchte ra
dicale partij bevonden, benevens
leiders van ecologengroepen.
Deze beweging heeft de 5 pro-
centsgrens echter niet gehaald.
Binnen de ter gelegenheid van de
Europese verkiezingen samen
werkende oppositiepartijen
wordt de toestand nu ook moei
lijk. De oude achterdocht zal
weer oplaaien en men zal elkaar
de schuld gaan geven over het
niet helemaal bereiken van het
manifesteerd. De laatste „geest
verwant" van Le Pen was Pouja-
de.
Bijgevolg kan men deze Europese
verkiezingen, die alle deelne
mende partijen hadden gekarak
teriseerd als een belangrijke
graadmeter tussen twee verkie
zingen in (1981 en 1986) typeren
als een „nee" tegen links dat
sinds driejaar aan de regering is.
MAANDAG 18 JUNI 1984
Labour profiteert
Jean-Marie Le Pen
BRUSSEL (ANP) - De socialisten
in België worden de overwin
naars in de Europese verkiezin
gen, samen met de Groenen. Dat
was maandagochTend vroeg het
beeld dat zich aftekende, hoewel
toen nog lang niet alle stemmen
waren geteld en het beeld dus
nog verre van compleet was. In
Vlaanderen boekten de socialis
ten winsten, variërend van 0,4 tot
17 procent vergeleken met de
Europese verkiezingen van 1979
en variërend van 5,4 tot 11,6 pro
cent vergeleken met de nationale
verkiezingen van 1981.
nagestreefde resultaat. Men zal De leider van de Vlaamse socialis-
bovendien willen blijven weige- tische partij, Karei van Miert,
winst. Frank Swaelen, de voor
zitter van deze partij, trok hieruit
de conclusie dat de kiezers de re-
geringspolitiek (van bezuinigen
en inleveren) „zeker niet hebben
afgekeurd". In Wallonië verloren
de christen-democraten vergele
ken met 1979, maar wonnen ze
iets vergeleken met 1981.
De liberale partij (die samen met
de christen-democraten regeert)
behaalde wat Vlaanderen betreft
ongeveer hetzelfde resultaat ver
geleken met de vorige Europese
verkiezingen. Maar ten opzichte
van de nationale verkiezingen
van 1981 verloor ze met percen-
taghes variërend van 2 tot 10 pro
cent. Ook in Wallonië wonnen de
liberalen vergeleken met 1979,
maar verloren ze ten opzichte
van 1981. Voor Willy de Clercq,
vice-premier en de vroegere lei
der van de Vlaamse liberalen,
was dit aanleiding om te conclu
deren „dat de kiezer het rege
ringsbeleid niet heeft afge
keurd".
Opvallend was de winst van de mi
lieupartijen, AGALEV in Vlaan
deren en Ecolo in Wallonië, zo
wel in vergelijking met 1979 als
met 1981.
LONDEN (GPD) De Britse Con
servatieve partij van premier me
vrouw Thatcher heeft bij de ver
kiezingen voor een nieuw Euro
pees parlement zwaar verloren.
De Labour-partij heeft daarvan
vooral geprofiteerd. De derde
stroming in de Britse politiek, de
Alliantie, boekte teleurstellende
resultaten.
De eerste resultaten van de verkie-
zingmaakten duidelijk dat apa
thie de grootste winnaar was:
iets meer dan 30 procent van de
Britse kiezers heeft maar van zyn
stemrecht gebruik gemaakt, het
laagste cijfer in de EG.
door
Henk Dam
Die lage opkomst maakt het moei
lijk de precieze betekenis van de
stembusuitslag vast te stellen.
Duidelijk is in ieder geval - en
verschillende tussentijdse ver
kiezingen voor Lagerhuiszetels
hebben dat de afgelopen maan
den ook al duidelijk gemaakt -
dat de Britse kiezer genoeg be
gint te krijgen van mevrouw
Thatcher.
gen, een buitensporig goed resul
taat boekten. Daarbij werden zij
ten zeerste geholpen door het
districtenstelsel, waarbij alleen
degene die in een kiesdistrict
wint, naar het Europarlement
gaat.
Datzelfde districtenstelsel zorgt er
voor dat de Alliantie, waarin de
Liberalen en de Sociaal-Demo
cratische Partij (SDP) samen
werken, er bij de Europese ver
kiezingen bijzonder bekaaid van
af is gekomen. De voorspellin
gen hielden het gisteravond op
één of twee zetels, bij een kleine
20 procent van de stemmen.
Dat is, ook als de effecten van het
districtenstelsel buiten beschou
wing worden gelaten, een slecht
resultaat voor de Alliantie, die
het middenstuk van het Britse
politieke spectrum bezet.
In Ierland
winst voor
gemaakt":de oppositie
jenoeg be- A A
Vertekenend
De eerste resultaten wezen uit dat
de Conservatieve partij wel eens
27 van de 60 zetels die de Tories
in het Europese parlement bezet
ten, zou kunnen verliezen. La
bour, aldus deze cijfers zou van
16 naar 35 zetels gaan.
Die cijfers zyn in zoverre verteke
nend, dat de Conservatieven in
'79, bij de vorige Euroverkiezin-
i te werken met het Na
tionaal Front. Terwijl dat met de
dag meerproblemen op zal leve
ren. Het extreem-rechtse Front
National had in zijn campagne
vooral gehamerd op de noodzaak
van remigratie van gastarbei
ders, op de onveiligheid op straat
en op de openbare moraal. Gedu
rende twintig jaar had extreem
rechts zich op het niveau van de
Franse nationale politiek niet ge-
vond dat de kiezers hiermee „be
hoorlijk hun gemoed gelucht
hebben over de huidige rege-
ringspolitiek". Hij meende dat
zijn partij weieens een „histo
risch hoogtepunt zou kunnen be
reiken". Ook in Wallonië boek
ten de socialisten winst.
De christelijke volkspartij van pre
mier Wilfried Martens boekte
vergeleken met 1979 (maar toen
behaalde die partij een enorme
winst) een verlies lopend van
10,7 tot 22 procent. Vergeleken
met de nationale verkiezingen
van 1981 echter verloor de CVP
nauwelijks of boekte ze zelfs wat
LUXEMBURG (DPA) - De rege
ringscoalitie van christen-demo
craten en liberalen in Luxem
burg heeft de verkiezingen verlo
ren. Dat blijkt althans uit de eer
ste tellingen van de nationale
parlementsverkiezingen, die in
Luxemburg tegelijk met de Eu
ropese verkiezingen plaats had
den.
Nadat bij de Luxemburgse parle
mentsverkiezingen van zondag
een derde van de stemmen was
geteld, bleek dat de regerende
Christelijk-Sociale Volkspartij
(CSV) zwaar verlies heeft gele
den. Volgens de eerste berichten
uit de stemlokalen boekte de
CSV 33,1 procent tegen 38,8 in
1979.
De tweede partij in de regerings
coalitie, de liberale Democrati
sche Partij (DP), stond
op verlies met 20,1 procent tegen
22,3 vijf jaar geleden.
De Socialistische Arbeiderspartij
van Luxemburg (LSAP) leek af
te stevenen op winst met 27,2
procent ('79: 20,3).
De communistische partij heeft,
met 3,9 procent haar stemmen-
aandeel van 1979 behouden. Lu
xemburg heeft zes vertegen
woordigers in het Europees Par
lement.
DUBLIN (AFP) - De Europese ver
kiezingen in Ierland zullen wor
den gewonnen door de opposi
tiepartij Fianna Fail. Dat blijkt
uit een eerste prognose die in
Dublin werd gepubliceerd.
De Fianna Fail van oud-premier
Charles Haughey zou mogen re
kenen op 8 van de 15 Ierse zetels
in het Europese parlement. Bij
de Europese verkiezingen van
1979 behaalde de partij 5 zetels.
Volgens de prognose behoudt de
regeringspartij Fine Gael van
premier Garret Fitzgerald haar
vier Europese zetels. Het is zelfs
niet uitgesloten dat ze er één by
krygt.
De verliezer is de Labourpartij, de
nummer twee in de regerings
coalitie. Haar zeteltal zal waar
schijnlijk meer dan gehalveerd
worden. Van de vier zetels die ze
nu in Straatsburg bezet, zal ze ei
naar schatting twee of drie moe
ten inleveren. Welke resultaten
onafhankelijke kandidaten heb
ben geboekt, is niet duidelijk.
Vijfjaar geleden wisten twee on-
afhankelijken een plaats in het
Europarlement te verwerven.
De officiële telling van de stem
men vindt vandaag plaats.
KOPENHAGEN (AFP) - Van de
Deense kiezers heeft afgelopen
donderdag een-derde op een an-
ti-EG-lijst gestemd, terwijl de
pro-Europese partijen, onder
aanvoering van de regerende
conservatieven 67 procent van
de stemmen behaalden. Dit
blijkt uit peilingen die zondag
bekend zijn gemaakt.
Het tellen van de stemmen begint
pas maandag. Naar schatting van
waarnemers was de opkomst 52
a 53 procent, hoger dan in 1979
toen 47,8 procent van de Deense
kiezers de gang naar het stemlo
kaal maakte. Denemarken stuurt
16 afgevaardigden naar het Euro
pese Parlement in Straatsburg.
Bij de pro-Europeanen winnen de
conservatieven, winnaars van de
nationale verkiezingen van ja
nuari, 7 procent vergeleken met
1979. Zij komen op 21 procent,
waarmee zij hun zeteltal verdub
belen van 2 naar 4. De sociaal-de
mocraten komen op 20,5 procent
(verlies 1 procent), maar behou
den hun drie zetels in Straats
burg. De centrum-democraten
en liberalen handhaven zich na
genoeg, al bestaat de kans dat de
liberalen van 3 naar 2 zetels gaan.
De centrum-democraten bezet
ten 1 zetel.
Bij de tegenstanders van de Euro
pese Gemeenschap, die zich er
sterk voor hebben ingezet dat de
Deense tegenstanders van het
EG-lidmaatschap (volgens opi
niepeilingen 53 procent van de
bevolking) niet zouden wegblij
ven maar op hun lijst of partij
stemmen, wint de „Volksbewe
ging tegen de EG" meer dan 3
procent (20,9 procent in 1979,
ruim 25 procent nu). Het zit er in
dat de Volksbeweging 5 zetels in
Straatsburg krijgt tegen 4 nu. De
communisten (Socialistisk Fol-
keparti) behouden vermoedelijk
hun ene zetel. Hun stemmental
steeg van 4,7 procent in 1979 tot
8,5 nu.
VOORZITTER - Nu de West-
duitse liberale FDP waar
schijnlijk niet terugkeert in
het Europees Parlement
raakt de liberale fractie zijn
voorzitter kwijt, Martin Ban-
gemann.
De Westduitse liberalen moch
ten in het in '79 gekozen par
lement slechts vier van de
achtendertig fractieleden le
veren, evenveel als Neder
land. Maar hun invloed was
buitenproportioneel groot,
gedeeltelijk omdat de FDP
één van de meest kapitaal
krachtige liberale partijen in
Europa is.
De liberaal Bangemann was de
enige Duitse fractievoorzit
ter. Mocht de computerreke
ning bewaarheid worden dan
zal één van de eerste taken
voor de liberalen het zoeken
naar een fractievoorzitter
zijn. De Nederlandse liberale
lijsttrekker Hans Nord maak
te gisteren duidelijk dat Ban
gemann ook nu weer zonder
probleem fractievoorzitter
zou zijn geworden. "Je moet
een goede man nooit vervan
gen", aldus Nord. Over een
opvolger is zelfs nog niet na
gedacht.
Genscher brengt zijn stem uit. Het lachen zou hem snel vergaan
ROME (AFP/UPI) De Italiaanse
communisten zijn voor het eerst
in de geschiedenis de grootste
partij van het land geworden.
Volgens de definitieve resultaten
die vanochtend doorJde Italiaan
se minister van binnenlandse za
ken, Oscar Scalfaro, bekend zijn
gemaakt, is de Italiaanse com
munistische partij (PCI) bij de
verkiezingen voor het Europees
Parlement de christen-democra
tische party (CD) voorbij ge
streefd.
De PCI kreeg 33,3 procent van de
stemmen, haar op een na beste
resultaat na dat van 34,4 procent
bij de (vervroegde) parlements
verkiezingen van 1976. Zij wint
bijna vier procent in vergelijking
met de Europese verkiezingen
van 1979 (29,6 procent) en de ver
vroegde verkiezingen van juni
vorig jaar (29,9 procent).
De DC kreeg 33 pocent, dat is 3,5
procent minder dan bij de Euro
pese verkiezingen van 1979,
maar een resultaat dat niet veel
afwijkt van dat van de vervroeg
de parlementsverkiezingen van
juni vorig jaar (32,9 procent).
Van haar kant heeft de socialisti
sche partij van premier Bettino
Craxi 11,2 procent behaald, niet
veel verschil met de vorige ver
kiezingen (11 procent in 1979,
11,4 procent vorig jaar).
Het werd tussen de twee grootste
partyen van Italië een ware nek-
aan-nek-race. Gisteravond voor
spelde de Italiaanse televisie al
een voorsprong van de commu
nisten. Het verschil zou 1.8 pro
cent bedragen (32,9 resp. 31.1
procent). Maar er werd toen reke
ning gehouden met een mogelij
ke afwijking van twee procent.
Het bleef zodoende tot het einde
toe spannend. De christen-demo
craten kwamen nog zeer dichtbij
het resultaat van de
ten, totdat vanochtend de eind
uitslag bekend werd en een ver
schil van 0,3 procent resteerde.
Berlinguer
Het voorbijstreven van de chris
ten-democraten was het grote
oogmerk van de een week gele
den overleden geliefde commu
nistische partijleider Enrico Ber
linguer. Deze grondlegger van
het Eurocommunisme en lijst
trekker bij de Europese verkie
zingen zakte in elkaar na afloop
van een spreekbeurt over deze
verkiezingen. Hij bleek
senbloeding te hebben
leed op Tweede Pinksterdag aan
de gevolgen daarvan. Zijn begra
fenis werd een grote nationale
manifestatie en communistische
leiders riepen op om Berlinguer
postuum te eren door massaal op
hem te stemmen. De overwin
ning van de PCI wordt dan ook
algemeen omschreven als het
Berlinguer-effect.
De Italiaanse PCI was al veruit de
grootste communistische partij
van West-Europa. De partij voert
een onafhankelijke, sterk pro-
Europese koers. In het Italiaanse
parlement heeft het echter een
geïsoleerde positie.
De Italiaanse communisten noem
den de overwinning belangrijk.
„De regering is in een staat van
pre-crisis", zei een hoge commu
nistische functionaris, Gerardo
Chiaromonte.
her- Juichende communisten hingen
hun rode vlag met het sikkel-en-
hamer-motief en het Italiaanse
nationale groen-rood-witte dun
doek over een balkon aan de
straatzijde van het hoofdkwar
tier van hun partij in Rome.
BONN (DPA-AFP) - De Westduitse
Liberale partij (FDP) verdwijnt
uit het Europees parlement. Ze
behaalde bij de verkiezingen van
zondag 4,8 procent van de stem
men en bleef daarmee onder de
kiesdrempel van vijf procent, zo
blykt uit de voorlopige officiële
einduitslag vannacht bekend
werd gemaakt.Bij de vorige ver
kiezingen in 1979 haalde de FDP
nog zes procent, waardoor ze vier
zetels bezette. De nieuwe secre
taris-generaal, Helmuth Hauss-
mann, sprak van een „on
rechtvaardig" resultaat gezien de
„Europese inspanningen" van
zijn partij, met name het van
1981 daterende plan Genscher-
Colombo voor nauwe politieke
samenwerking binnen de ge
meenschap. Verder behaalden de
Groenen 8,2 (1979: 3,2) procent
van de stemmen waardoor ze ze
ven zetels krijgen in het parle
ment. De christendemocratische
CDU/CSU scoorde 46 (49,2) pro
cent en de sociaaldemocraten
37.4 (40,8) procent.Van de bijna
44.5 miljoen stemgerechtigden
bracht 56,8 procent zijn stem uit
vergeleken met 65,7 procent in
1979. Bondskanselier Helmut
Kohl en FDP-voorzitter Hans-
Dietrich Genscher waren „diep
teleurgesteld" over de lage op
komst en over het resultaat van
de regeringspartijen. Kohl sprak
van een „afstraffing".
Onmacht
Volgens de sociaaldemocratische
leider Willy Brandt is de geringe
belangstelling van de kiezers toe
te schrijven aan de onmacht van
de EG tegenover de werkloos
heid. Het verlies van zijn partij
lag naar zijn zeggen aan het over
lopen van kiezers naar de Groe
nen. Franz Josef Strauss van de
christendemocratische rege
ringspartij CSU meende dat de
EG-landbouwbesluiten zijn par
tij drie tot vijf procent van de
stemmen heeft gekost.Van de 81
zetels die de Bondsrepubliek in
het Europees parlement bezet,
gaan er volgens de voorlopige of
ficiële einduitslag 41 (was 42)
naar de CDU/CSU, 33 (35) naar
de SPD en 7 (0) naar de Groenen.
De liberalen vallen terug van vier
naar nul zetels.Het opmerkelijke
resultaat van de Groenen past in
hun straatje, in die zin dat ze
dreigen de liberalen als derde
grote partij in de Bondsrepu
bliek te verdringen. Ze zitten al
in tien van de elf deelstaatparle
menten en in de Bondsdag. Dé
resultaten bevestigen verder de
daling van de populariteit van de
FDP en betekenen een verzwak
king van de positie van de rege-
ring-Kohl die dankzij de libera
len kan steunen op een meerder
heid binnen de Bondsdag. Gen-
schers positie dreigt nu nog wan-
keler te worden, nadat hij twee
weken geleden op het partijcon
gres in Münster gedwongen
werd zijn aftreden in 1986 aan te
kondigen. Hij krijgt de schuld
van de middelmatige resultaten
van de partij bij de verkiezingen
in Baden-Württemberg en Mün-
chen van begin dit jaar, hij zou
op een „dictatoriale" manier lei
dinggeven en door zijn toedoen
scoorde de-JTDP slecht bij de
plaatselijke verkiezingen in Rij n-
landpalts en Saarland die zondag
samenvielen met de Europese
verkiezingen.
ATHENE (Rtr/DPA/AP) - De
Griekse premier, Andreas Pa-
pandreou, heeft vanmorgen
vroeg verklaard dat zijn partij, de
Panhellenistische Socialistische
beweging (Pasok), de Europese
verkiezingen heeft gewonnen.
Hij eiste de zege op nadat 25 pro
cent van de stemmen was geteld.
De Pasok lag op dat moment met
42 procent voor op de conserva
tieve Nieuwe Democratie party
die 37 procent had.
Na het tellen van tweederde van de
stemmen bleek dat de Pasok nog
steeds op 42 procent lag en de
Nieuwe Democratie partij op 38.
De Moskougezinde communis
ten (KKE) hadden 11,2 procent
en de eurocommunistische
KKES 3,1 procent. De rechtsex-
tremistische Nationale Politieke
Unie (EPEN) kreeg 2,37 procent.
De voorlopige uitslagen betekenen
dat de Pasok haar 10 (van de 24
Griekse) zetels in het Europees
parlement behoudt, en dat de
Nieuwe Democratie party een
zetel wint en op negen zetels
komt. De Moskougezinde com
munisten en de eurocommunis
ten bezetten respectievelijk drie
zetels en een zetel. De nieuwe
EPEN krijgt een zetel. De
rechtse Vooruitgangsparty ver
liest haar ene zetel en keert dus
niet terug in het Europees parle
ment.
Papandreou sprak van een over
winning van het volk die mét zijn
stem zyn politiek van de veran
dering heeft gesteund en rechts
heeft veroordeeld. De Nieuwe
Democratie partij leed naar zijn
zeggen een pijnlijke nederlaag.
Evanghelos Averoff van deze
partij zei daarentegen dat zijn
partij de verkiezingen heeft ge
wonnen en dat de premier de
grote overwonnene was.
Proef
De stemming werd in Griekenland
beschouwd als een belangrijke
proef voor de 32 maanden oude
regering-Papandreou, die ge
plaagd wordt door een inflatie
van 17 procent, groeiende werk
loosheid en een stagnerende eco
nomie. Toch heeft de regerings
partij Pasok in Griekenland niet
verloren. In alle andere EG-lan-
den leden regeringspartijen ver
liezen.
Ondanks een buitengewoon felle
verkiezingscampagne, met bijna
dagelijkse botsingen tussen aan
hangers van de uiteenlopende
partijen deden zich gisteren tij
dens de verkiezingen zelf geen
incidenten voor. "De stemming
is volkomen rustig en ordelijk
verlopen", aldus minister Marok-
poulos van binnenlandse zaken.
Na het sluiten van de stembussen
trokken echter op diverse plaat
sen in de hoofdstad aanhangers
van de Nea Demokratia de straat
op, om evenwel door hun leider
Averoff te worden gemaand 'snel
en kalm naar huis' te gaan.
