;ecommissie voor Duitse metaal Het drama van de kolengraver iiM8»ji§3 oeursweeK li Rentebeeld ontregelt Damrak ■C Nieuwe PTT-service voor geheime nummers Om eind te maken aan conflict: Y&D: 'internationale onderneming worden' RVS-enquête 2de ronde ZATERDAG 16 JUNI1984 Super-Ariane PARIJS (Reuter) - Frankrijk heeft de overige leden van het Europese Bureau voor Ruimtevaart (ESA) gevraagd deel te nemen aan een nieuw groot opgezet ruimtepro gramma. De Franse regering heeft besloten te beginnen met de bouw van de Ariane- V. Frankrijk vraagt zijn Euro pese partners om hun finan ciële steun voor de naar schatting vijftien miljard frank (ongeveer vijf miljard gulden) vergende ontwikke ling van de „Super-Ariane". Economie AMSTERDAM (ANP) - PTT Tele communicatie begint eind au gustus in de districten Amster dam en Haarlem de nieuwe - ex perimentele - dienst Teleplus voor telefoonabonnees met ge heime nummers. Ook is het mo gelijk via Teleplus creditcard-ge- sprekken met het buitenland te voeren. Dit meldt deze week 'Amsterdams Peil', het blad van het telefoondistrict Amsterdam. Telefoonabonnees met geheime nummers (hun aantal groeit fors) zijn niet verplicht gebruik te ma ken van Teleplus. Stellen zij - te gen extra betaling - wel prijs op deze dienst dan doet Teleplus het volgende: het doorgeven van telefoonnummer van die contact zoeken; het tot stand brengen van een ge sprek als de geheim-nummer- abonnee dat wenst en het door geven van korte boodschappen. De proef met Teleplus duurt één jaar. speciaal door de PTT uitgegeven creditcard kunnen van welke plaats dan ook naar Teleplus bel len, indien zij een gesprek met het buitenland wensen. Na con trole van het creditcard-nummer wordt de abonnee doorverbon den. De kosten van het gesprek worden automatisch van de re kening afgetrokken. Een laatste Teleplusdienst is de zo genoemde Telewacht, een soort bemiddelling voor mensen die een ander telefonisch niet kun nen bereiken. De Teleplus-assis- tenten (momenteel in opleiding) gaan op zoek naar de oorzaak en zorgen zonodig dat eenvoudige storingen worden opgeheven. Amsterdams Peil maakt tot slot melding van de ontwikkeling van een nieuwe driehoekige tele fooncel. Driehoekige telefoon cellen zijn goed bereikbaar voor gehandicapteh en zijn door hun vormgeving, materiaalkeuze en wijze van inbouwen van diverse onderdelen minder gevoelig voor inbraak en vernielzucht. HAMBURG (DPA/GPD) Om een einde te maken aan het nu al bijna zes weken durende conflict in de Westduitse metaalindustrie, waardoor nu ook Daf Trucks in Nederland de produktie al moet onderbreken, hebben werkgevers en werknemers besloten een bemiddelingscommissie te vormen. Die commissie zal bestaan uit ver tegenwoordigers van zowel de ondernemersorganisatie als de vakbond en twee onaf hankelijke voorzitters. Gisteren waren bij de onderhande lingen tussen vakbonden en werkgevers in West-Duitsland zowel in de grafische als in de metaalsektor nieuwe problemen opgedoken. Terwijl de stakingen Kort zakelijk Sinas Sinas en sinaasappelsap zullen binnenkort ongeveer tien cent pér liter duurder worden en de komende jaren ook duur blijven. De Algemene Nederlandse Bond van Frisdrankenfabrikanten noemt als oorzaak de sterk geste gen prijzen van sinaasappelcon centraat op de wereldmarkt als gevolg van misoogsten en het verloren gaan van een groot deel van de sinaasappelplantages in Californië. De Californische plantages zijn een half jaar gele den door zeer slecht weer zwaar getroffen. De export van Zuid- afrikaanse sinaasappelen wordt ongeveer vijftien tot 20 procent lager geschat. Bedrijfsmonumenten Vijftien al op dit gebied werkende organisaties hebben deze week de Federatie Industrieel Erfgoed Nederland opgericht. Deze bun deling is hard nodig, want monu menten van bedrijf en techniek verdwijnen dagelijks in onge kend tempo, omdat ze in de regel niet beschermd zijn, aldus een toelichting van de nieuwe fede ratie. Ongeveer 42.000 panden in Nederland komen voor op de monumentenlijst. De meeste werden vóór 1850 gebouwd, dus voor de industriële revolutie. Om die reden - en ook omdat er te weinig geld is - komen oude fa brieken en dergelijke maar spo radisch voor op de monumenten lijst, verduidelijkt ëen woord voerder. Hollandia Kloos Niet alleen de omvang van de or derportefeuille maar ook het ge halte van de portefeuille van het staalconstructiebedrijf Hollan dia Kloos is van dien aard, dat er volgens de directie alle reden is te veronderstellen, dat de onder neming in 1984 weer een redelijk rendementsniveau zal bereiken. In haar jaarverslag over 1983 merkt de directie op, dat dat jaar het turbulentste jaar uit de ge schiedenis van het bedrijf is ge weest. zich gisteren uitbreidden zegden de werkgevers het voor vandaag vastgestelde gesprek over ver korting van de werkweek tot 35 uur af. De christen-democrati sche politicus Kurt Biedenkopf, die bemiddelt, nodigde de strij dende partijen uit voor een nieuw gesprek op maandag. De nu in te stellen bemiddelings commissie moet een einde te ma ken aan het conflict in de West duitse metaalindustrie over de invoering van arbeidstijdverkor ting. De metaalwerkgevers heb ben vooralsnog geëist dat een eventueel besluit van de bemid- delings-commissie eenstemmig moet worden genomen. De vak bond is het daar niet mee eens. Dat zou de onderhandelingen doen 'verzanden'. Verder willen de werkgevers, in te genstelling tot de werknemers, dat de commissie de bevoegd heid moet hebben een uitspraak te doen over allebei de cao-dis tricten waar nu gestaakt wordt, en niet alleen over Noord-Baden/ Noord-Württemberg. De ondernemers hebben inmid dels aangekondigd dat vanaf maandag meer werknemers tij delijk zullen worden 'ontslagen'. De vakbond beschouwt dat als een ongehoorde druk op de be- middelings-commissie. Onder tussen gaan overal in de Bonds republiek Duitsland stemmen op over de gigantische kosten van de stakingen. Kanselier Helmut Kohl verklaarde dat een voorge nomen belastingverlaging daar om waarschijnlijk op zijn minst uitgesteld zal moeten worden. A,- ■/trX 1 OESO bespreekt economie en milieubeleid DEN HAAG (ANP) - Het milieu moet een volwaardige plaats krij gen in het overheidsbeleid. Dat is lang niet in alle landen het ge val, aldus minister Winsemius (milieubeheer). Winsemius zal de komende week optreden als voorzitter van de internationale OESO-conferentie over milieu en economie in Parijs. Een van de bedoelingen van de conferentie is het idee dat het mi lieu een zware last oplegt aan de economische ontwikkeling te ontkrachten. Volgens minister Winsemius levert het milieu ma cro-economisch een positief sal do op: „Milieu en economie zijn niet eikaars vijanden. Investerin gen in het milieu zijn in vele ge vallen hun geld waard". Het feit dat vele ministers, parle mentsleden, hoge ambtenaren en vertegenwoordigers van werknemers- en werkgeversor ganisaties uit de lidstaten van de OESO naar de conferentie ko men bewijst naar de mening van de bewindsman dat er al in die richting wordt gedacht. De minister acht de conferentie no dig, omdat er enkele grote mi lieuvraagstukken zijn waarvoor de lidstaten van de OESO zich in de komende tien jaar geplaatst zien. De belangrijkste daarvan zijn de verzuring, verwoestij ning, erosie en de grondstoffen- schaarste. Grafici In de drukindustrie is de strijd over de invoering van arbeids tijdverkorting aanzienlijk harder geworden. De werkgevers weige ren nog langer mee te werken aan de pogingen van bemidde laar prof. Kurt Biedenkopf om een compromis te vinden. Zij zijn van mening dat de vakbond op 'unfaire' wijze de stakingen bij allerlei drukkerijen van voor namelijk kranten uitbreidt. „On der die druk zijn zakelijke onder handelingen onmogelijk", aldus de werkgevers. Zweden willen 30 uur weken met vol loon STOCKHOLM (DPA) - Ambtena ren en overheidspersoneel in Zweden eisen verkorting van de werkweek tot 30 uur met vijf werkdagen van zes uur en be houd van loon. Hun federatie, TCO wil dat zeker nog in de jaren tachtig een eerste stap in deze richting wordt gezet. Doel is het aantal werklozen te doen dalen, zo schreef TCO giste ren in een artikel. De federatie telt meer dan één mil- De Zweedse federatie van indus trie-arbeiders, LO, met 2,1 mil joen leden, wil op lange termijn ook verkorting van de werkweek tot 30 uur, maar heeft daarvoor nog geen tijdstip genoemd. TOKIO- Alain Perrin, president voornamelijk gemaakt in Taiwan, van Les Must de Cartier, helpt mee Hong Kong en Mexico. De nep-hor- met het omverbiddelijk verplette- loges zijn vernietigd om 'de gelöof- ren van 1000 namaak Cartier-hor- waardigheid en de kwaliteit van loges in Tokio. De namaak-horloges de produkten van Cartier te waar- worden volgens de maatschappij borgen', aldus Perrin. (foto AP) AMSTERDAM (ANP) - Het win kelconcern Vendex Internatio nal (Vroom en Dreesmann) wil uitgroeien tot een werkelijk in ternationaal gespreide onderne ming op het gebied van de detail handel en andere dienstverlenin gen. Deze 'verstrekkende en ambitieu ze' plannen meldt het concern in het gisteren verschenen jaarver slag. Vendex is in Nederland, maar ook in de Verenigde Sta* ten, Brazilië en Japan, al op vele terreinen van de detailhandel en dienstverlening actief. Het con cern boekte in het afgelopen jaar een netto-winst van 190 miljoen gulden bij een omzet van 11,8 miljard, stijgingen van respectie velijk 52 en 10,3 procent ten op zichte van het boekjaar 1983/'84. De warenhuizen van Vroom Dreesmann hebben hun omzet vorig jaar kunnen consolideren in een, vooral voor duurzame ge bruiksgoederen krimpende markt. De meubelmarkt werd vorig jaar in geld uitgedrukt vier procent kleiner. Daardoor wordt de concurrentie steeds heviger; de belangrijkste negatieve gevol gen zijn druk op de prijzen en uitstoot van bedrijven. Deze ont wikkelingen hebben remmend gewerkt op het rendementsher stel van Van Reeuwijk. In de bovenkledingbranche is het bestedingspeil nu gelijk aan dat van 1979; het is sinds 1980 met zeven procent gedaald. De prijs concurrentie is aanzienlijk toege nomen en zal in het lopende jaar nog sterker worden. Kreymborg (dames- en herenbovenkleding) heeft haar omzet goeddeels we ten te handhaven en het bedrijfs resultaat zelfs nog enigszins we ten te verbeteren. Behalve warenhuizen en kleding winkels omvat Vendex onder meer supermarkten (Edah, Kon- mar, Basismarkt), Staal Ban kiers, Keurkoop, Vendopolis, Riencks Brillen, schoonmaakbe drijf Cemsto, Dixons (foto, elec- tronica), Siebel (juwelen), bevei ligingsbedrijf Nedsafe en trans portonderneming Express Par cel Systems. Bovendien is sinds vorig jaar 41 procent van KBB (Bijenkorf, Hema) en 25 procent van Peek en Cloppenburg in handen van Vendex, dat begin dit jaar ook Perry Sport over- In de Verenigde Staten is het aan tal deelnemingen vorig jaar uit gegroeid tot een omvangrijke winkelketen, die inmiddels 78 warenhuizen (Dillard's en Stix) en ruim duizend winkels in op tiek, speelgoed, cadeaus, juwe len en sleutels omvat. In Brazilië varen eveneens elf warenhuizen en een aantal winkels in meube len, electronische en huishoude lijke artikelen onder Vendex- vlag. Ook in Japan is het aanwezig. DEN HAAG (GPD) - Met het drama van de kolengraver be gint de Parlementaire Enquê tecommissie RSV maandag aan de laatste ronde van open bare verhoren in het onder zoek naar de oorzaken en ach tergronden van het debacle met het scheeps- en machine bouwconcern Rijn-Schelde Verolme. De verhoren, waaruit ook de be trokkenheid van de overheid in de ondergang moet blijken, duren tot half juli. Er is ook een nader verhoor in opgeno men van mr. R. J. Nelissen, on der wiens bewind als minister van economische zaken inder tijd de totstandkoming van het RSV-concern is doorgedrukt. Nelissen is thans president van de Amro-Bank. In het kolengraverproject is tot dusver 400 miljoen gulden gaan zitten zonder dat er nog een cent voor is terugontvan gen. Het apparaat moet de win ning van kolen uit dunne lagen in dagbouw mogelijk maken. In 1976 is RSV daaraan begon nen. Het werkterrein zou voor alsnog beperkt blijven tot ge bieden in de Verenigde Staten van Amerika. Er zijn (door de RDM in Rotter dam) inderdaad kolengravers voor de Amerikaanse markt gebouwd. Kinderziekten, maar ook een verkeerde keus bij het zoeken van een verkooppart ner in de VS, hebben RSV de das omgedaan. Op het moment dat het concern in surséance van betaling kwam te verke ren, waren 33 machines naar de VS verscheept, stonden er twaalf klaar voor verscheping en was voor 35 apparaten ma teriaal besteld. De Parlementaire Enquêtecom missie wil door de bevindin gen die zij tot dusver heeft ge daan, overigens absoluut niet de indruk vestigen dat de ko lengraver een ondeugdelijk ap paraat is. Het tegendeel zou het geval kunnen zijn. De kolen graver mag publicitair nogal bijzondere aandacht hebben getrokken, van doorslaggeven de betekenis in de ondergang van het RSV-concern is hij in elk geval niet geweest In de vorige ronde van verhoren werd al duidelijk hoe zwaar de verliezen waren die in de scheepsbouw zijn geleden. Er zijn mammoettankers voor ei gen rekening gebouwd zonder dat er uitzicht was op mogelij ke klanten. Honderden miljoe nen guldens gingen eraan ver loren. De staat nam daarvan ongeveer de helft voor haar re kening. Miskleunen Door tegenslag van buitenaf, maar ook door regelrechte mis kleunen was het RSV-concern in 1976 in feite al kapot De tij delijke redding kwam in de vorm van een omvangrijke staatssteun die uiteindelijk compleet uit de hand zou lo pen. De eerste grote steunronde kwam van de toenmalige mi nister van economische zaken, de huidige premier Lubbers. Daarmee sloot de enquêtecom missie haar vorige verhoorron- de af. Ze gaat straks verder met de bakken vol geld die Lub bers' opvolgers Van Aardenne en Terlouw naar Rotterdam lieten brengen. Het ging dan ook buitengewoon hard bij RSV. De serie grote projecten in Algerije werd een sof. Dan telt men de misluk king met de Rotterdamse Off shore- en Scheepsbouwmaat schappij (ROS). Daarin zouden de grote scheepsbouw van RSV en offshore-activiteiten (booreilanden e.d.) worden on dergebracht. De ROS was ech ter een 'doodgeboren paard', zoals commissievoorzitter Van Dijk het deze week noemde De ROS hield al op te bestaar» nog voordat ze als aparte maat schappij had kunnen functio- Fameus uit die tijd is het 'wande lende' baggereiland Kameel dat voor Volker Stevin werd gebouwd. Van stonde af aan (toen het nog een complete RSV-zaak was) ging het mis. Mede vanwege te late opleve ring en de gebreken die nog aan het apparaat kleven wilde Volker het eiland niet meer hebben. RSV bleef ermee zit ten. En weer bleek de staat be reid het grootste gedeelte van de strop van bijna een kwart miljard gulden te dragen. Op 9 februari vorig jaar verleen de de Rotterdamse rechtbank surséance van betaling aan RSV. Sedertdien zijn nu bijna alle dochterbedrijven losge maakt uit het concern. Sommi ge zijn gesloten, andere zijn zelfstandig verder gegaan. De laatste die nog op het herkrij gen van haar zelfstandigheid wacht, is Wilton-Fijenoord in Schiedam. Maar die kwestie is op een oor na gevild. Oneerlijk Nu de uiteenrafeling van het concern in deze laatste serie van verhoren aan de orde komt, steekt ook de vraag de kop weer op of het concern ooit tot stand had mogen ko men. Al in de eerste serie ver horen werd het menigeen dui delijk dat er indertijd zo niet hier en daar oneerlijk spel is gespeeld dan toch faliekant verkeerde inschattingen zijn gemaakt. Bij zijn eerste verhoor zei Nelis sen, die de fusie er indertijd meer of minder heeft doorge drukt, van de verliezen niets te hebben geweten. De directeur- generaal voor de industrie op zijn departement, Molkenboer, zei echter dat hij het de minis ter had gerapporteerd. Nelis sen zei het zich niet te herinne ren. Molkenboer produceerde daarop een paar dagen later de door hem geschreven nota met daarop een aantal aantekenin gen van Nelissen zelf. De com missie wil nu van Nelissen we ten waarom hij zich indertijd aan die nota van Molkenboer kennelijk weinig gelegen heeft laten liggen. De enquêtecommissie houdt haar zitting gedurende de eer ste dagen in de Leeszaal in het Ridderzaalcomplex op het Binnenhof. In de laatste week van augustus gaan vijf leden van de commis sie nog een week naar de Ver enigde Staten om informatie in te winnen die zij in Nederland niet kan krijgen. Het gaat daar bij om het kolengraafproject. De commissie heeft de ver wachting dat bijvoorbeeld mensen als Stacy, in wie RSV niet zo'n gelukkig contact had, bereid zullen zijn de laatste stukjes in de puzzel te leggen. 9 H "t/% /N T "V" "Sr ✓""V ^"v B T" door C. Wagenaar AMSTERDAM (GPD) Am sterdam begon schoon genoeg te krijgen van het wispelturige gedrag van haar Newyorkse zuster, waar ook deze week de koersvorming geheel beheerst werd door het rentebeeld. Wordt het binnenkort nu wel of niet een verhoging, of gaat de rente de eerstkomende maanden wel of niet naar bene den? Deze vragen werden dag in, dag uit gesteld. Elk teken dat wees op een daling van de tarieven werd met een kleine beurshausse beantwoord. Maar het omgekeerde had zwa re baisses tot gevolg. Maandag begon Wall Street met een saldodaling van 16 punten en na vier dagen handel stond het koerspeil 35 punten bene den dat van vorige week vrij dag. Donderdag viel de index van Dow Jones zelfs door de 1100 en kwam op een niveau terecht dat sinds vorig jaar fe bruari niet meer werd bereikt. Amsterdam begon pas dinsdag met de handel en stond direct al voor het blok van de flauwe maandag in New York. Met bo vendien de kamerdebatten over de raketten in het vooruit zicht bleef er niet veel anders over dan mokkend niet de da lingstrend mee te gaan. Ook woensdag trad daarin geen verandering op, zodat beide beursdagen een daling van drie punten op de algemene beursindex bewerkstelligden. Voor de lokale industrie, maar vooral voor banken en verze keringswaarden betekende dat nieuwe laagtestanden van dit jaar. En ook de algemene beursindex voor de lokale markt bereikte een stand die wat laagte betreft dit jaar nog niet eerder was aangeslagen. Zelfs de gunstige afloop van de kamerdebatten voor het zitten de kabinet veroorzaakte don derdag geen herstel. Argusogen De Newyorkse effectenbeurs tobt momenteel met het pro bleem dat er, zoals gebruike lijk in de laatste maand van elk kwartaal, een soort vacuum in het bedrijfsnieuws is ontstaan. De winstcijfers over het eerste kwartaal zijn nu bekend en die over het tweede kwartaal laten nog ongeveer een maand op zich wachten. Doorgaans wordt dan de blik op meer al gemene factoren gericht, zodat thans de rente nog meer aan dacht krijgt dan de laatste maanden het geval is geweest. Deze week was die belangstel ling zelfs ongezond en werd tij dens de beurshandel met argu- sogéh op elk veranderingsde tail van de rentemarkt gelet en gereageerd. Hoewel officieel over de hoge rente in de Verenigde Staten in het eindcommuniqué van de Londsense Wereldtop niet werd gerept, is wel uitgelekt dat het binnenskamers nogal heet is toegegaan. Officieel werden fraaie woorden gewijd aan de enorme schuldenpro blemen van de Derde-Wereld landen die vooral voor Ameri kaanse banken ernstige geva ren inhouden. Maar veel haal den de voorstellen tot drukver- mindering op die landen niet uit. En de financiële wereld van de Verenigde Staten rea geerde op het behandelde ren teprobleem maandag met een verdere stijging van de renteta rieven, hetgeen de aanleiding was voor de forse daling op Wall Street. Maar later in de week keerde toch het rentebeeld en begon nen sommige tarieven iets te dalen. Uit de slechts met 0,2 procent toegenomen consu mentenbestedingen in mei te gen nog 2,1 stijging in april werd de conclusie getrokken dat de economie enigszins be gint af te koelen. Eerder was al bekend dat er in het afgelopen voorjaar in de Verenigde Sta ten door de conjuncturele op leving een kredietexplosie was ontstaan die velen een officiële rem op de kredietverlening en daardoor rentestijging deed vrezen. De afnemende con sumptie zou deze mogelijkheid weer minder urgent doen wor den. Daardoor is het begrijpelijk, dat hierdoor de beurshandel in Wall Street niet op gang kon komen. Voor een zomerhausse lijkt de basis in elk geval te zwak en is het vertrouwen te veel ondermijnd. Daarbij komt dat er op korte termijn belang rijke loonsonderhandelingen de op gang moeten komen automobielindustrie, een van de meest bevoorrechte secto ren van het economische her stel. Staatslening De obligatie-index bleef in Am sterdam deze week rond de honderd schommelen, het ge middelde peil van 1975, maar twee punten lager dan een paar maanden geleden. Ook in mei is er een fikse daling opgetre den, maar begin juni herstelde het niveau zich tot dat van een maand geleden. Dit heeft het ministerie van financiën ertoe gebracht voor volgende week dinsdag opnieuw een 8,5-pro- centstaatslening uit te schrij ven. Maar het grote bedrag van 3,5 miljard gulden, zoals in mei, wordt nu zeker niet ver wacht. Daarvoor is de rente- markt in Amerika te labiel en de weerstand van onze rente te zwak gebleken. De Amsterdamse aandelenmarkt veerde, zoals opgemerkt, don derdag niet op, ondanks het feit dat het financieel-e sche bestel in ons land zal wor den gecontinueerd en het hui dige kabinet menselijkerwijs de rit zal uitzitten. Maar bui tenlands aanbod bleef druk kend werken. Vooral de verze kering moest het ditmaal ont gelden en 4e index verloor maar liefst tien punten. Van de banken gingen er zes punten van de index verloren. ABN moest ruim tien gulden terug en AMEV zes gulden. Ruim vijf gulden gingen er ver loren bij KLM, Heineken, Au- det en Nijverdal-Ten Cate. IBB Kondor verloor ruim 15 gul den. Alle internationals moesten drie tot vijf gulden terug. Voor de drie claimemissies Fokker, Ce- teco en Bogamij zat het getij le lijk tegen en hep de handel moeizaam. De Europese optie- beurs moest één dag missen. De gemiddelde dagomzet kwam op 11.750 contracten, met een duidelijke stijging aan de kant van de putsch. Akzo bleef nummer één, gevolgd door Philips.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 9