Gevoelige klap
voor de Basken
'Wie minder eist, is een verrader'
VS weigeren voorschot
PoKtie doodt twee ETA-leden
Iraanse deserteurs
vragen Egypte asiel
Ontploffingen eisen
in totaal 15 levens
Indonesië
terugkeer
op
ZATERDAG 16 JUNI1984
MADRID (GPD) - De Spaanse politie heeft gisteren de Baskische afscheidingsbeweging ETA
een gevoelige klap toegebracht. Tijdens een razzia in het Baskische dorpje Hernani ontdekte
de politie een flat waar zich drie leden bevonden van een ETA-commando dat recentelijk de
Frans-Spaanse grens was overgeglipt om in Spanje een aanslag te plegen. Tijdens de verras
singsoperatie om het pand te bezetten liep een agent van de Guardia Civil ernstige kogelwon-
den op.
neur van de stad en vroegen om
politiek asiel. Daarna volgden de
overige inzittenden, waarna het
gezelschap met onbekende be
stemming vertrok.
De Fokker landde om half drie Ne
derlandse tijd op het vliegveld
van Luxor, na eerst een landing
te hebben gemaakt in Bahrein.
Het toestel zou volgens bronnen
in Bahrein ook geland zijn in
Saudi-Arabië, maar dat kon niet
worden bevestigd. MENA wist te
melden dat de Iraniërs niet werd
toegestaan het luchtruim van de
Verenigde Arabische Emiraten
en Saudi-Arabië binnen te
vliegen.
De afgelopen maanden hebben
zich verscheidene incidenten
voorgedaan waarbij Iraanse de
serteurs met vliegtuigen naar
Arabische staten vlogen. De Ara
bische landen rond de Perzische
oorlog hebben echter inmiddels
laten doorschemeren dat zij Iran
niet willen provoceren om de
oorlog in de Golf niet verder te
doen escaleren. Dit zou de ver
klaring kunnen zijn dat de Iraan
se Fokker uiteindelijk in Egypte
terecht is gekomen, aldus diplo
matieke bronnen in Cairo.
Besprekingen
Het Zwitserse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft gisteren
bevestigd dat Iraanse en Israeli-
ZWITSERLAND - De Paus in een moment van uiterste concentratie tijdens een heilige Mis in de kerk van
Einsiedeln gistermiddag. Inmiddels is de Paus al bezig aan de zesde dag van zijn bezoek aan Zwitserland.
Naast hem op de foto (AP) een kleurig uitgedoste lijfwacht.
In Wales en Tsjechoslowakije:
MILFORD HAVEN/PRAAG (UPI/
AFP) - Bij drie ontploffingen op
een lege olietanker die werd ge
repareerd in Milford Haven, Wa
les, zijn gisteren drie mensen
omgekomen en 17 anderen ge
wond, van wie enkelen zwaar.
Dit heeft de politie meegedeeld.
De bijna 5000 ton metende tanker
„Pointsman" lag in dok in de ha
ven van Milford Haven toen zich
een eerste ontploffing voordeed.
Enkele mannen werden daarbij
ingesloten.
Korte tijd later volgde een tweede
explosie, waarbij tien brand
weerlieden gewond raakten, van
wie enkele zware brandwonden
opliepen. Bij een derde explosie
werden twee mannen gewond.
Zeker twee van de gewonden
zijn er ernstig aan toe.
Gasontploffing
Bij een zware ontploffing van gas
in een flat in Trinec, in het noor
den van Tsjechoslowakije, zijn
donderdagavond 12 mensen om
gekomen en negen anderen ge
wond. Dit heeft radio-Praag gis
teren gemeld.
Gistermiddag doorzochten red
dingsploegen de puinhopen naar
zeven vermisten, aldus de zen
der. Niet bekend is of er inwo
ners van de flat zijn die het onge
luk hebben overleefd. Oorzaak
van de ontploffing was een gas
lek.
Trinec is een moderne stad in
Noord-Moravië, met 30.000 inwo
ners. Een groot deel van de
werkende bevolking werkt in de
mijnen en staalindustrie in
Ostrava, bij de grens met Polen.
Een van de drie ETA-leden, Jeses
Maria Zabarte, met 'Txomni' een
van de historische leiders van de
ETA-Militar, kon worden ingere
kend. De andere twee weigerden
zich echter over te geven en ver
schansten zich in een zijkamer.
Na vergeefse pogingen om ook
hen over te halen hun verzet te
laten varen,, wierp de politie een
handgranaat door een gat in de
deur. Beide terroristen kwamen
bij de explosie om het leven.
üe succesvolle operatie tegen de
ETA is het resultaat van een
sterk verbeterde samenwering
tussen de Franse en Spaanse po
litie. Vice-premier Alfonso Guer-
ra onderstreepte dat dit de eerste
keer was dat er sprake was van
een gecoördineerde actie. Don
derdag bereikten de Franse en
Spaanse ministers van binnen
landse zaken, Deferre en Barrio-
nuevo, overeenstemming om de
in Frankrijk verblijvende Spaan
se Basken minder bewegings
vrijheid te verlenen.
Niet alleen zullen de uitgeweken
Basken niet langer in aanmer
king komen voor de status van
politieke vluchteling, ook zal de
Franse politie harder optreden
tegen de, actieve ETA-militantén
die misbruik maken van de Fran
se gastvrijheid en in strijd met dé
Franse wet handelen, aldus een
slotcommuniqué na het Frans-
Spaanse overleg.
De gebeurtenisen van de laatste
twee dagen hebben echter de ge-
PINKSTEREN 1984
TEGENWOORDIGHEID
VAN GEEST
Enkele aanvragen die ons de
laatste weken bereikten:
1. DRUKPERS ten behoeve van
bijbelverspreiding en kerkelijke
lectuur Ethiopië.
85.000,-
2. VACCINS voor bestrijding van
meningitis in N. Ghana.
10.000,-
3. BEURZEN voor theologische
studenten Zimbabwe.
I 55.000,-
Zending is altijd
woord en daad-samen.
Helpt u mee?
Raad voor de Zending der
Nederlandse Hervormde Kerk
Postbus 12,2340 AA Oegstgeest
GIRO 4815.
Overvaller
opgehangen
Khartoum (upi)- Voor een publiek
van rond 7000 gisteren is vrijdag
in de Sudanese hoofdstad Khar
toum een man opgehangen die
ter dood was veroordeeld we
gens drie gewapende roofover
vallen. De rechtbank had hem
volgens deislamitische wet, de
sharia, veroordeeld tot dood
door ophanging en vervolgens
kruisiging. In plaats van de krui
siging lietmen echter het li
chaam een half uur aan de galg
hangen.
WASHINGTON (UPI/AFP) - De
VS hebben gisteren besloten Ar-'
gentinië niet de 300 miljoen dol
lar voor te schieten die het land
per 15 juni aan Mexico, Brazilië,
Colombia en Venezuela moest
terugbetalen. Dit werd bekend
gemaakt door. het Amerikaanse
ministerie van financiën in Was
hington.
De VS haddeh het bedrag aanvan
kelijk toegezegd, maar het minis
terie wees er op, dat Argentinië
niet binnen de gestelde termijn
moederen in Baskenland weer
hevig in beroering gebracht. Te
gelijkertijd met het overleg in
Madrid vermoordde de ETA
donderdagavond een agent van
de Guardia Civil in San Sebas
tian, een bijna traditionele waar
schuwing van de Baskische ter
reurorganisatie om van haar
vootbestaan blijk te geven.
JAKARTA (UPI/AFP) - De Indo
nesische minister van buiten
landse zaken, Mochtar Kusu-
maatmadja, heeft gisteren ver
klaard dat de misverstanden met
Papua Nieuw Guinea zijn opge
lost en te hopen dat de terugkeer
van Irianese vluchtelingen nu in
gang zal kunnen worden gezet.
Maar volgens de minister is een be
langrijke hindernis voor de repa
triëring de verspreiding van „an
ti-Indonesische" geruchten on
der de vluchtelingen. Hij ging
daar niet verder op in.
Ongeveer 8.000 mensen uit Indone-
sie's meest oostelijke provincie
Irian Jaya zijn de afgelopen
maanden naar Papua Nieuwe
Guinea gevlucht na gevechten
tussen Indonesische troepen en
guerrillastrijders van de bewe
ging Vrij Papua (OPM). Indone
sië en Papua Nieuwe Guinea
werden het al twee maanden ge
leden eens over de terugkeer van
de vluchtelingen, die nu leven in
kampen aan de 800 km lange
grens. Maar Mochtar zei gisteren
dat nog geen Irianezen zijn gere
patrieerd.
Banken in VS
raden aan de
belastingen
te verhogen
BALTIMORE (RTR) - Voorzitter
Paul Volcker van de Federal Re
serve Board (het bestuur van het
stelsel van centrale banken in de
VS) heeft gisteren gezegd dat het
Amerikaanse Congres zou moe
ten overwegen om de belastin
gen te verhogen. Met de hogere
belastingopbrengst zou het te
kort op de begroting kunnen
worden verminderd. Aan verla
ging van de overheidsuitgaven
zou hij overigens de voorkeur ge-
Volcker deed deze mededeling gis
teren tijdens een bijeenkomst
met de economische commissie
van het Congres in Baltimore.
Hij zei dat de mogelijkheid van
belastingverhogingen onder
zocht moet worden als het Con
gres er niet in slaagt om in het
begrotingsjaar 1985 ongeveer
vijftig miljard dollar op de over
heidsuitgaven te bezuinigen.
Volcker merkte op dat het meest
verontrustende aspect van het
begrotingstekort de daaruit re
sulterende hoge rente is. Het is
de eerste keer dat hoge renteper
centages een rol spelen bij de op
stelling van de begroting, aldus
Volcker. Hij verschilt hierin van
mening met president Reagan en
minister van financiën Regan.
tot een akkoord met het Interna
tionale Monetaire Fondg (IMF) is
gekomen. De VS blijven wel be
reid over een lening aan Argenti
nië te praten, zodra dit land een
akkoord met het IMF heeft be
reikt over economische hervor
ming.
Argentinië heeft steun van het IMF
nodig om met zijn buitenlandse
schuldeisers een nieuwe aflos-
singsregeling te kunnen treffen
voor ongeveer twintig miljard
dollar van zijn totale schuld van
Diverse Baskische organisaties
protesteerden gistermiddag te
gen de politie-actie in Hernani,
omschreven als 'bruut en buiten
proporties'. In Hernani en San
Sebastian kwam het gisteren tot
incidenten bij protestacties te
gen het wat de manifestanten
noemden 'vermoorden van twee
Baskische burgers'.
Aangevende dat de vluchtelingen
bevreesd zijn om terug te gaan,
wees de Indonesische minister
op de mogelijkheid dat eerst een
groep van enkele honderden zou
kunnen terugkeren naar Irian
Jaya om de overigen te bewijzen
dat zij kunnen volgen.
Naar verluidt vraagt Indonesië niet
een totale lijst met namen van
vluchtelingen, maar wil het een
lijst van ongeveer 60 hoofden
van families die nu leven in Vani-
mo, een noordelijke kustplaats.
Deze vluchtelingen zijn politie
ker ingesteld dan de meerder
heid. Onder hen zijn ambtena
ren, deserteurs uit het leger en
wetenschappers van de universi
teit van Irian Jaya. Mochtar zei
dat Indonesië hen niet zal dwin
gen tot terugkeer maar dat het
wil weten „of ze er echt zijn".
„Het liefst" heeft Indonesië ech
ter een lijst met alle vluchtelin
gen in Vanimo, zei hij.
Over de weigering aan Australi
sche diplomaten een bezoek te
brengen aan Oost-Timor zei
Mochtar, dat dit „een gewone
zaak" is dat de betrekkingen tus
sen beide landen niet mag tref
fen. „Als u een land wilt bezoe
ken, vraagt u dit aan. Het ver
zoek kan worden aanvaard of af
gekeurd. Als het wordt gewei
gerd is dat een gewone zaak, en
moet je er geen lawaai over ma
ken".
Een Australische missie zou eind
mei naar Oost-Timor gaan, maar
de Indonesische regering zegde
met bezoek af nadat Jose Ramos
Horta, de leider van de afschei
dingsbeweging Fretilin, Austra-
4» lië bezocht.
Twee doden bij
grensconflict
in Algerije
ALGIERS (AFP) - Op Algerijns
grondgebied, ten zuiden van Be-
char, heeft zich donderdag een
schietpartij voorgedaan tussen
Algerijnse en Marokkaanse troe
pen, waarbij aan Marokkaanse
zijde twee doden en twee gewon
den vielen. Dit heeft het Alge
rijnse ministerie van defensie
gisteren gemeld in een verkla
ring die door de radio en tv werd
bekendgemaakt.
Volgens de Algerijnse versie wer
den 31 man van een Marokkaans
detachement door een Algerijnse
eenheid onderschept en gevan
gen genomen. De rest van de Ma
rokkanen, het detachement telde
ongeveer 60 man, vluchtte naar
eigen grondgebied.
Het is de eerste maal, menen waar
nemers, dat Algerije melding
maakt van een incident aan de
grens met Marokko. De betrek
kingen tussen beide landen
staan onder spanning sinds het
begin van het conflict rond de
Westelijke Sahara, in 1975.
43 miljard dollar. De buitenland
se schuldeisers wachten op een
besluit van het IMF.
Argentinië heeft voor het betalen
van de 300 miljoen dollar schuld
al enige keren uitstel van beta
ling gekregen. De Argentijnse
bank Citibank deelt de banken
mee dat het krediet nu voorlopig
van dag tot dag zal worden ver
lengd en dat de rente die Argen
tinië in verbs nd daarmee ver
schuldigd is vanaf vrijdag zal
worden berekend.
Buitenland
CAÏRO (REUTER/UPI) - Op de
luchthaven van de Egyptische
stad Luxor is gisteren een Iraans
vliegtuig geland. Het toestel had
acht Iraniërs aan boord die zich
na de landing overgaven en de
Egyptische autoriteiten verzoch
ten om politiek asiel. Dit lijkt er
op te wijzen dat het transporttoe
stel niet gekaapt was op een
vlucht naar Teheran, zoals het
Egyptische persbureau MENA
meldde.
Volgens het Egyptische ministerie
bevonden zich slechts acht men
sen in het toestel, een tweemoto-
rige F-27 Fokker-Friendship. De
Egyptenaren dachten aanvanke
lijk dat het om 44 inzittenden
ging. Niet duidelijk is hoeveel
militairen zich bevinden onder
de acht Iraniërs. De berichten va
riëren van vijf tot zes militairen.
Een woordvoerder op de luchtha
ven van Luxor deelde mee dat na
de landing eerst twee Iraanse lui
tenanten verschenen. Zij hadden
een onderhoud met de gouver-
Tweede dode
in conflict
Britse mijn
LONDEN (AFP) - Het Britse
mijnconflict heeft een twee
de slachtoffer geëist. Voor de
elektriciteitscentrale van Fer
rybridge in Yorkshire werd
een postende mijnwerker
door een vrachtwagen aange
reden. De 55-jarige Joe Green
bezweek later in een zieken-
huis aan zijn verwondingen.
Een politiewoordvoerder deel
de mee dat het incident zich
voordeed na een discussie
tussen de postende stakers
en een chauffeur van de auto,
die vracht had voor de cen
trale. „De aandacht van de
chauffeur werd afgeleid", al
dus de woordvoerder, die
verklaarde dat er geen hand
gemeen had plaatsgevonden.
"Wat de bestorming van de Gou
den Tempel door het Indiase
leger voor de sikhs-gemeen
schap betekent, is voor een
westerling pas enigszins te be
grijpen als hij zich voorstelt
dat Italiaanse troepen een
bloedbad aanrichtten bij de
verovering van het Vaticaan".
Deze uitspraak slaat de spijker
op zijn kop. Inderdaad, de be
storming van de Gouden Tem
pel door het leger is voor de
sikhs het toppunt van heilig
schennis. De dood van de ex
tremistische sikhs-leider Bhin-
dranwale in dit heiligdom
heeft van hem in één klap ge
maakt tot wat hij altijd al wilde
zijn: de verpersoonlijking van
het ideaal van een eigen, zelf
standige sikhs-staat, Khalistan
genaamd.
door
Leo Maat
Waarom dan toch, dit bloedbad,
deze heiligschennis? De rege
ring van premier Indira Gand
hi moet immers geweten heb
ben, dat een bestorming van de
Gouden Tempel een golf van
geweldadige protesten teweeg
zou brengen, de verdeelde
sikhs zou verenigen en daar
door een politieke oplossing in
de weg zou staan?
De verklaring van Gandhi zelf is
eenvoudig: Het kon niet an
ders. De golf van politieke
moorden op tegenstanders van
Bhindranwale, zowel op voor
aanstaande hindoes als op ge
matigde sikhs, moest beëin
digd worden. De tempel was
de uitvalsbasis en de vrijplaats
van de moordenaars. En Gand
hi wijst erop hoe lang zij wel
geaarzeld heeft alvorens tot het
drastisch ingrijpen over te
gaan.
Zij bewijst haar gelijk ook
achteraf. Het aantal slachtof
fers en de schade aan het tem
pelcomplex wordt zo gering
mogelijk voorgesteld, de vond
sten van wapens, buitenlands
geld en grote hoeveelheden
heroïne en hasjies daarentegen
worden uitgebreid geëtaleerd.
De suggestie wordt gedaan dat
buitenlandse mogendheden,
Bhindranwale: martelaar
gebruik makend van de de
sikhs, de stabiliteit van de staat
India wilden ondermijnen.
Volgens een Indiase krant had
de regering er bewijzen voor,
dat Pakistan met steun van de
Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA, opstandige sikhs
van wapens en munitie voorr
zag.
Eenheid
Sommige kritici menen evenwel
dat Gandhi te lang heeft ge
wacht met ingrijpen. De kwes
tie heeft veel te lang gesudderd
en zo de kans gekregen te esca
leren. Zij zou opzettelijk zo
lang hebben gewacht om op
die manier haar eigen positie te
versterken. Immers Gandhi,
het symbool van India's een
heid, staat sterker als er onrust
in het land is en regionalisme
de kop op steekt. Bij de ko
mende verkiezingen van ja
nuari zou Gandhi, de dochter
van de vader des vaderlands
Nehroe, gemakkelijker winnen
naarmate India's eenheid meer
wordt bedreigd. In dat licht
past ook de suggestie van een
bedreiging van buitenaf, die
zorgvuldig door de regering-
Gandhi wordt gecultiveerd.
Een land, zo is de achterliggen
de redenering, moet voortdu
rend in gevaar zijn - van bin
nenuit en van buitenaf om
een krachtig bestuur te kun
nen accepteren.
Maar hoezeer deze kritici gelijk
kunnen hebben in de constate
ring dat Gandhi baat heeft bij
een zekere mate van onrust in
India, het zou toch van een
grenzeloos cynisme getuigen
als Gandhi zo'n bloederig spel
speelt. Een spel bovendien,
waarbij zij gemakkelijk haar
hand overspeelt Nog is de rust
in de deelstaat Punjab niet her
stelt, nog is de muiterij in het
leger niet geheel bedwongen.
De kans is groot dat het geweld
nog maanden zal voortduren
en, inderdaad, de stabiliteit
van India in groot gevaar
brengt. Als er één Khalistan
over de dam is... Het land is nu
eenmaal een immense samen
bundeling van staten, volke
ren, talen en religies en in de 37
jaar van haar onafhankelijk be
staan is de eenheid steeds met
het zwaard bevochten.
Khalistan
Daarom wordt het tijd dat Gand
hi (opnieuw) de weg zoekt van
een politieke, boven een ge
welddadige oplossing van het
probleem Punjab, de deelstaat
waar de meeste van de dertien
miljoen sikhs wonen. Een pro
bleem dat deels van religieuze,
deels van politieke aard is. De
aanhangers van het sikhs-ge-
loof willen niet zomaar een ei
gen staat. Zij hebben het ge
voel dat de deelstaat Punjab,
de graanschuur van India,
door de hindoes wordt gedo
mineerd en gediscrimineerd.
Punjab komt er bekaaid af in
de voortvarende industrialisa
tie-politiek van Gandhi, vindt
men. Het is een wingewest van
PAGINA 7
sche vertegenwoordigers heb
ben vergaderd in een gebouw
van de Zwitserse ambassade in
Parijs. Volgens Bern is dat een
normale dienstverlening, omdat
Zwitserland in Israel de Iraanse
belangen vertegenwoordigt.
Het Franse weekblad Le Canard
Enchaine had gemeld dat Iraan
se diplomaten en Israëlische wa
penhandelaren in de Zwitserse
ambassade in Parijs hadden on
derhandeld over wapentransac
ties. Volgens het blad was een af
spraak gemaakt over de levering
van onderdelen en vliegtuigmo
toren.
Het ministerie in Bern zegt dat het
ambassadegebouw ter beschik
king was gesteld voor een be
spreking over de uitvoering van
een reeds bestaand contract, en
dat wordt onderzocht of de bij
eenkomst voor oneigenlijke
doeleinden is gebruikt.
Voorraden
heroïne in
Sikh-tempel
gevonden
Amritsar (reuter/dpa)- In de Gou
den Tempel in Amritsar heeft het
leger voor miljoenen dollars aan
heroine aangetroffen, zo bericht
te gisteren het Indiase persbu
reau PTI. Volgens regeringskrin
gen hebben militante leden van
de afscheidingsbeweging van de
Sikhs de heroine vermoedelijk
verzameld om er wapens mee te
kopen. PTI meldt dat ook voor
grote bedragen aan goud en ju
welen is gevonden in putten en
andere bergplaatsen op het tem
pel-terrein.
Van de Indiase inlichtingendienst
vernam PTI dat de heroine af
komstig is uit de Pakistaanse
Noordwest-provincie. De dienst
was door het Amerikaanse bu
reau voor drugbestrijding ge
waarschuwd dat India in hoog
tempo een belangrijke smokkel
route was geworden voor narco
tica uit Pakistan. Volgens deze
zegslieden is nu ongeveer 60 pro
cent van alle heroine die wordt
aangevoerd op de markten van
Noord-Amerika, Europa en Azie
afkomstig van de smokkelroutes
in het grensgebied van India en
Pakistan.
De politie zegt dat in het Sikh-hei
ligdom ook grote wapenarsena
len zijn gevonden. Het Sikh-ge
loof verbiedt het gebruik van sti
mulerende middelen als drugs,
alcohol en tabak. Tempelbezoe
kers mogen ook geen sigaretten
op zak hebben.
Het leven in Amritsar begint lang
zamerhand weer zijn normale
loop te krijgen, een week na de
bloedige bestorming van de tem
pel waarbij ongeveer 1000 doden
vielen. De winkels zijn weer
open, maar zwaar gewapende
militairen bewaken nog steeds
de toegangen tot het tempelcom
plex.
het centrale (hindoe-)bestuur.
Dit gevoel om als minderheid
- de sikhs vormen slechts
twee procent van het Indiase
volk - achtergesteld te wor
den, vormt de achtergrond van
hun eis om de stad Chandigarh
als hun hoofdstad uit te roe
pen. Nu nog moeten zij de stad
delen met de moslim-deelstaat
Haryana.
Bij die economische en etnische
onvrede komt het religieus
fundamentalisme. De sikhs ei
sen onder meer een verbod op
de verkoop van tabak en alco
hol in de omgeving van de
Gouden Tempel te Amritsar.
Zij eisen hun traditionele dol
ken te mogen blijven dragen,
ook als zij in een toestel van
Air India meevliegen, zij eisen
een wijziging van de grondwet,
waarin de sikhs-godsdienst
niet als een zelfstandig geloof
wordt aangeduid, zij eisen
zendtijd op de radio voor de
gebedsdienst in de tempel.
Een indrukwekkende lijst van
eisen. Een politiek compromis
tussen de regering van Indira
Gandhi en gematigde sikhs-lei
ders van de Akali Dal, de
grootste en tot nu toe zeer re
delijke sikhs-partij, is door de
gebeurtenissen rond de Gou
den Tempel verder weg dan
ooit. "Wie minder eist dan
Khalistan is een verrader", is
nu het devies van het hele
sikhs-volks geworden.
Argentinië nog niet akkoord met IMF
