'Rode
Kruis
moet
nog duidelijker
profiel krijgen'
Paus zal logeren in Amersfoort
Herrema
Nieuwe algemeen directeur dr. Tiede
Scheveningen in de
schaduw van grootste
vlieger ter wereld
DONDERDAG 14 JUNI1984
Varia
PAGINA 17
geheel op contributies, nala
tenschappen en de opbrengst
van de jaarlijkse collecte. De
laatste jaren bracht die collecte
telkens zo'n tien miljoen gul
den op. Dit jaar gokken we op
veertien miljoen. Vandaar ook
de slagzin: 'Met 14 miljoen
mensen zijn we toch goed voor
14 miljoen gulden?' Glimla
chend: "Misschien moeten we
die slagzin volgend jaar uit
breiden met: 'Goed voor min
stens 14 miljoen gulden
„Overigens is het nog aardig op
te merken, dat tijdens het on
derzoek, waar ik het zojuist
over had, ook werd gevraagd
op welke liefdadigheidsinstel
lingen de mensen zouden be
zuinigen als ze minder in de
portemonnee zouden hebben
dan nu het geval is. In alle ge
vallen werd het Rode Kruis
steeds als laatste genoemd".
„Het is ook hartverwarmend te
zien hoe de mensen zich tij
dens die inzamelingsactie in
spannen. Hoe toegewijd en en
thousiast ze de collecte gestal
te hebben gegeven. Er is onder
onze 35.000 vrijwilligers een vi
taliteit aanwezig waarvan je
dan ook gebruik moet kunnen
maken. Nu en zeker ook in de
toekomst".
Winnen
- Ziet u uw nieuwe functie als een
uitdaging?
„Dat vraagt iedereen", reageert
Herrema met licht opgetrok
ken wenkbrauwen. „Ach, uit
daging. Ik heb altijd een doel
in mijn leven nodig. En dat
doel wil ik ook altijd bereiken.
Ja, in die zin zou je van een uit
daging kunnen spreken. En ik
ben een moeilijke tegenstan
der. Vroeger sportte ik veel.
Als ik dan eenmaal bezig was,
gaf ik ook niet op. Dat heb ik in
mijn werk ook nooit gedaan.
Altijd datgene willen bereiken
wat me voor ogen stond. Ik ge
neer me ook niet om te win
nen. Want spelen zogenaamd
om de lol, vind ik onzin. Je
speelt om te winnen. Niet om
de lol. Als dat laatste erbij
komt, is dat natuurlijk wel
leuk meegenomen. Maar meer
ook niet".
„Wat mensen bijvoorbeeld ook
nooit tegen me moeten zeggen,
is: dat kun je toch niet. Want
dan denk ik altijd: dat wil ik
dan nog wel eens zien. Ik ben
namelijk best wel eigenge
reid".
- Mensen, die u goed kennen, noe
men u een sociaal-bewogen
man. Dat blijkt ook wel uit uw
activiteiten op maatschappe
lijk- en sociaal gebied in het
verleden.
„Toch zou ik het niet helemaal zo
willen noemen. Ik weet nooit
goed wat ik met een dergelijke
opmerking moet. Ik ben wel
geïnteresseerd in mensen. Ik
geloof, dat mijn verdiensten,
zo die er al zijn, meer op het
organisatorische vlak liggen.
In het verleden heb ik me ook
onder meer intensief bezig ge
houden met voogdij. Maar dan
achter de schermen. Ik heb na
tuurlijk wel eens een voogdij-
kindje gezien; daar niet van. In
de eerste instantie echter gun
ik de mensen een goede orga
nisatie. Daar heb ik me met na
me dan ook altijd voor ingezet.
Dat is wat anders dan met de
mensen zelf in de verzorgende
sfeer bezig zijn".
- Het valt op, dat uw nieuwe
werkkamer zo statig en af
stand scheppend aan doet. Ter
wijl u altijd naar voren bent
gekomen als iemand, die daar
van juist niet is gecharmeerd.
„Dat is ook zo. Ik kan er ook niet
goed tegen, dat de deur van
mijn werkkamer dicht zit. Die
moet letterlijk en figuurlijk al
tijd open staan. Iedereen moet
bij me binnen kunnen en dur
ven lopen. Graag loop ik zelf
ook bij mensen tijdens hun
werkzaamheden binnen. Dan
zie je ook een heleboel meer
dan wanneer je aangekondigd
binnen komt wandelen".
Hij maakt een ietwat onrustige indruk. Zit onophoude
lijk te draaien op zijn stoel, spelend met zijn bril. „Dat
komt, omdat ik van nature over-actief ben. Ik kan
letterlijk niet stil zitten. Eigenlijk ben ik ook heel di
rect. Ik praat nu wel met u, maar ik zou liever alleen
maar met ja en nee willen antwoorden op uw vragen".
Dr. Tiede Herrema, voormalig
Akzo-topman en sinds een
week algemeen directeur van
het Nederlandse Rode Kruis.
Een kleur, waar hij - bij wijze
van spreken - nog aan zal moe
ten wennen, „want in principe
ken ik maar twee kleuren.
Zwart en wit. In die kleurscha
kering denk ik ook altijd. Grijs
is in elk geval een kleur, waar
ik niet zo van hou".
Vier maanden geleden nam de
63-jarige Herrema afscheid van
de industriële multinational
Akzo om in dienst te treden
van het Rode Kruis; de multi-
natonal in menslievendheid.
„Ik ben vier maanden gepen
sioneerd geweest. Op zich be
viel me dat erg goed, maar ik
was alleen maar actief met vrij
blijvende zaken. Ik wou, dat ik
weer wat moest doen, dacht ik
in die periode wel eens. Met de
nadruk op 'moest'. Ook al, om
dat ik me nog heel flexibel en
nog lang geen 63 voel".
- Toch zal die stap van het be
drijfsleven via een korte rust
naar een functie op het maat
schappelijk terrein een hele
omschakeling zijn.
Nee", vindt Herrema. „Helemaal
niet. Elke organisatie, om het
even of het nu in het bedrijfs-
of in het verenigingsleven is,
kent duidelijk geformuleerde
doelstellingen. Het gaat erom
die te verwezenlijken. Samen
met een groep medewerkers.
Of je nu een produkt maakt cf
verkoopt; je moet je doelstel
lingen trachten waar te maken.
Dat geldt voor zowel profit- als
voor non-profit-organisaties.
Die zitten allemaal met dezelf
de problematiek. Met elkaar
het beoogde doel bereiken".
door
Rob Hirdes
- Uw visie verloochent in elk ge
val uw afkomst uit het bedrijfs
leven niet.
„Dat kan ook niet anders. Je zult
alles zakelijk moeten aanpak
ken. Het js een wijdverbreide
misvatting als zou je sociaal
maatschappelijke activiteiten
niet zakelijk moeten benade
ren. Dat is namelijk pure reali
teit. Als je dat niet doet, steek
je als een struisvogel je hoofd
in het zand. Daarbij moet je
niet vergeten, dat elke organi
satie - zowel een -commerciële
als een niet-commerciële - met
dezelfde kernproblemen
kampt. Stijgende kosten tegen
dalende of in het gunstigste ge
val gelijkblijvende inkomsten.
Desondanks zul je jezelf in
staat moeten stellen datgene
wat je voor ogen staat, goed te
doen. Daarbij spelen financiële
aspecten een duidelijke rol".
Wazig idee
„Het Rode Kruis zal zich nog
duidelijker dan voorheen moe
ten profileren. Er komen
steeds meer van d-e, laat ik ze
Oud-Akzo-topman dr. Tiede
Herrema is sinds een week al
gemeen directeur van het Ne
derlandse Rode Kruis. Hij be
kleedde binnen deze organisa
tie niet eerder een functie,
maar was tot nu toe slechts
„gewoon lid".
Herrema kreeg in het najaar
van 1975 wereldwijde bekend
heid toen hij in Ierland werd
ontvoerd door twee IRA-ter-
roristen en meer dan een
maand als gijzelaar werd
vastgehouden. Hij was in het
Ierse Limerick directeur van
de Akzo-dochter Ferenka Ltd.
Na afloop van de gijzelingsaf
faire - hij en zijn echtgenote
werden benoemd tot erebur
gers van Ierland - keerde hij
terug naar Nederland om di
verse andere posten binnen de
Akzo-top te vervullen.
Afgezien van zijn dagelijkse
werkzaamheden is Herrema
altijd actief geweest op so
ciaal-maatschappelijk ge
bied. Zo was hij onder meer
voorzitter van Het Dorp in
Arnhem, alsmede bestuurslid
van het Sociaal Pedagogisch
Centrum in dezelfde stad.
Zijn belangstelling richt zich
met name op sociaal-economi
sche- en maatschappelijke
problemen. Herrema promo
veerde destijds aan de katho
lieke universiteit van Nijme
gen op een proefschrift „Over
revalidatie". Dat was geba
seerd op een door hem inge
steld onderzoek naar de reva
lidatie van door een bedrijfs
ongeval getroffen arbeiders.
Herrema: "Je zult alles zakelijk moeten aanpakken".
medisch-sociale clubs
n, die een beroep op de
Nederlandse bevolking doen
via collectes. De concurrentie
neemt toe. Onlangs hoorde ik
voor het eerst van mijn leven
van de leverstichting. Wil je je
partijtje mee blijven spelen,
dan zul je je produkten goed
moeten weten te verkopen. En
in dat kader valt het Rode
Kruis een beetje in een moeilij
ke categorie. De. mensen heb
ben daar een wazig idee over.
Weten eigenlijk niet precies
wat dat Rode Kruis nu wel pre
cies doet".
- Dat meer profiel geven aan het
Rode Kruis naar de burgerij
toe, ziet u als een van de eerste
prioriteiten?
„Inderdaad", beaamt Herrema.
„Ook wij hebben een produkt
te slijten op een markt waar de
concurrentie haar produkten
eveneens tracht kwijt te raken.
Hun goed recht uiteraard.
Maar daarbij moet je je wel rea
liseren, dat je die markt uit
vliegt als de mensen je produkt
niet kennen".
„Kijk, bij de Hartstichting ligt
dat heel eenvoudig. Die houdt
zich bezig met het hart. De
nierstichting met nieren en het
KWF met kankerbestrijding.
Die stichtingen hebben het au
tomatische voordeel van hun
eenvoud. Maar wat doet het
Rode Kruis? Eigenlijk te veel
om op te
- Met andere woorden; het Rode
Kruis kent het nadeel van zijn
uitgebreidheid.
Herrema knikt bevestigend. „Zo
als ik al zei; het Rode Kruis
komt qua beeldvorming een
beetje wazig over. Binnenland
se onderzoekingen hebben
aangetoond, dat mensen het
Rode Kruis in de eerste plaats
zien in het kader van buiten
landse hulp. Als het gaat om
hulp aan slachtoffers van oor
logsgeweld of natuurrampen.
Als een soort verlengarm voor
waar ze zelf niet kunnen ko
men. Dan komt er een hele tijd
niets en vervolgens wordt het
Rode Kruis genoemd in com
binatie met de Henry Dunant,
bloeddonoren en de hulpbord
jes langs de wegen. Maar daar
houdt hun kennis volgens dat
onderzoek wel zo'n beetje op".
- Uw streven als algemeen direc
teur zal er dus duidelijk op zijn
gericht het Rode Kruis dichter
bij de mensen te brengen.
„Uitgaande van het feit, dat het
leeuwedeel van het werk zich
binnen onze eigen landsgren
zen afspeelt, is dat inderdaad
een eerste vereiste. Want het
Rode Kruis is er ook bij u om
de hoek".
Psychologische hob
bel
„De vertrouwde naam, die het
Rode Kruis door de jaren heen
heeft weten op te bouwen en te
behouden, is zowel het sterk
ste- als het zwakste punt. De
mensen denken al gauw; het
Rode Kruis, dat zit dus wel
goed. En hoeven dan ook ver
der niets meer te weten. Zijn
verder niet meer geïnteres
seerd. En aldus word je een
beetje ongrijpbaar. Daarom
moeten we proberen over die
psychologische hobbel heen te
komen. De mensen het gevoel
geven, dat het Rode Kruis
daadwerkelijk van en voor hen
is".
„Eigenlijk zijn de binnenlandse
activiteiten teveel om in kort
bestek op te noemen. Vijfhon
derdduizend mensen geven
bijvoorbeeld periodiek hun
bloed af voor transfusies. Meer
dan twaalfduizend welfare
vrijwilligsters bezoeken weke
lijks 35.000 zieken thuis en in
tehuizen. Het Jeugd Rode
Kruis is werkzaam voor hulp
behoevenden. Organiseert
sportinstuiven voor gehandi
capte jongeren, knapt kar
weitjes op. Thuis of in zieken
huizen. De telefooncirkels hel
pen chronische zieken en be
jaarden uit hun isolement en
brengen hen in contact met lot
genoten. En ga zo maar door.
Hulpverlening in de ruimste
zin van het woord is ons pa
rool. Bovendien discrimineert
het Rode Kruis niet, maar ver
leent het hulp op neutrale wij
ze. Vraagt niet naar afkomst,
religie of hoe mensen in de
problemen zijn gekomen".
- Ondanks het wazig idee dat
mensen volgens uw zeggen van
het Rode Kruis hebben, wordt
toch altijd met gulle hatid gege
ven voor de nationale collecte.
„Dat valt niet te ontkennen. Het
Rode Kruis werkt zonder sub
sidies, maar drijft financieel
's Werelds grootste vlieger. foto gpdi
SCHEVENINGEN (GPD) - Als het weer meewerkt, zal het komende
weekeinde de grootste vlieger ter wereld de badplaats Scheveningen in
de schaduw zetten. Een ploeg van zeventig mensen doet dan een po
ging deze vlieger van 550 vierkante meter, gevormd uit 2500 meter
nylon en met een gewicht van 230 kilo, vanaf het strand de lucht in te
krijgen. Dat zal gebeuren tijdens het twee dagen durende internationa
le Fokker Vliegerfeest, dat jaarlijks vele tienduizenden mensen trekt.
Het is het op één na grootste vliegerfestijn ter wereld.
Het vliegerfeest wordt dit jaar voor de zevende keer in de badplaats ge
houden. Er zijn demonstraties van de meest exotische vliegerontwer-
pen in bonte kleuren van groot tot klein. Zoals de langste vlieger van
Europa, die al naar gelang de windrichting, zich ontvouwt tot een lange
streep van een halve kilometer. Of een show van doorgekoppelde
vliegers, in totaal 250 stuks. Er zal ook een record worden gevlogen met
honderd stuntvliegers, elk met een staart van 15 meter, in totaal dus
zo'n anderhalve kilometer staart.
Een Canadees team komt met vliegers, voorzien van tientallen vlaggen;
vliegers uit het Westland zullen antennes omhoog brengen om de radio
zendamateurs op eenvoudige wijze contact te laten leggen met Ameri
ka en Japan. Verder zal worden geprobeerd iemand per mand en
vlieger omhoog te laten gaan en zullen vijf vliegersystemen worden
uitgerust met fotocamera's. Zaterdagavond gaan tientallen kleurig ver
lichte vliegers uit binnen- en buitenland de lucht in.
Het publiek kan zelf ook actief deelnemen aan dit vliegerfeest door met
zelfgebouwde of gekochte vliegers een staaltje van eigen kunnen op het
Scheveningse strand te vertonen.
China
De geschiedenis van de vlieger gaat zo'n 2500 jaar terug en is waarschijn
lijk in China begonnen. Van daaruit is de vlieger in uiteenlopende vor
men over de hele wereld bekend geworden. Nederlandse zeelieden
hebben daaraan met hun talrijke handelsmissies naar de verschillende
landen in het Verre Oosten veel bijgedragen.
In sommige landen deed de vlieger dienst bij begrafenissen als symbool
voor de opstijgende ziel van de overledene. Nu nog worden in Zuid-
Amerika op Allerheiligen (1 november) vliegers opgelaten boven be
graafplaatsen om zo de geesten van de voorouders op te roepen
Een andere vorm van min of meer godsdienstig gebruik van vliegers
bestond nog niet zo lang geleden in Korea, waar aan het begin van het
nieuwe jaar elk gezin een vlieger opliet met de namen en geboortedata
van de zonen. Als de vlieger op grote hoogte was, werd het vliegertouw
doorgesneden. Dan werd gehoopt dat de wind de vlieger ver weg zou
voeren en boze geesten de vlieger zouden achtervolgen.
In Japan en India worden nog steeds wedstrijden gehouden met zoge
naamde vechtvliegers: kleine bestuurbare vliegers die zijn voorzien
van een „snijlijn". Een deel van het vliegertouw wordt beplakt met
fijngemalen glas of porselein en met dat scherpe stuk wordt het touw
van de tegenstander in de lucht doorgesneden; de vlieger valt en be
hoort aan de winnaar. Wetenschappelijk publikaties hebben aange
toond dat Nederlandse zeelieden de vechtvlieger voor het eerst om
streeks 1600 naar Japan hebben getransporteerd. Dat is nog steeds te
rug te vinden in de rood-wit-blauwe kleuren van de „Nagasaki Hata"-
vechtvlieger.
Ook Maleisië dankt z'n traditionele vlieger aan Hollandse zeelieden, die
indertijd via Malakka een vogelvlieger aan land brachten. Deze vlieger
kreeg de naam Wouw, genoemd naar de roofvogel die toen veel voor
kwam in Nederlandse steden. De naam „Wau Bulan" van de traditione
le Maleisische vlieger herinnert daar nog steeds aan.
Onderzoek atmosfeer
In Europa is de vlieger waarschijnlijk pas in de 15de eeuw bekend gewor
den; de oudste afbeelding van een vlakke vlieger werd in 1618 in Neder
land gevonden en stelt vliegerende kinderen in Middelburg voor Lan
ge tijd speelde de vlieger in onze streken een bescheiden rol, voorname
lijk als amusement. Pas in de 18e eeuw werd het nut ervan ingezien en
werd de vlieger gebruikt bij praktische toepassingen, zoals het onder
zoek van de atmosfeer.
Anderen waren gefascineerd door de trekkracht van de vlieger; zo liet
een Engelsman eens een koets door vliegers voorttrekken. De eerste
vlieger die in Europa een mens de lucht in bracht, werd in 1859 in
Engeland opgelaten. Bemande vliegers werden onder meer gebruikt
bij het redden van schipbreukelingen, het maken van luchtfoto's en als
uitkijkpost in tijden van oorlog.
Rond de eeuwwisseling was de belangstelling voor de bemande vlieger
erg groot en werd met allerlei vormen geëxperimenteerd genomen. Al
deze vormen gingen steeds meer lijken op het latere vliegtuig. En toen
rond die tijd ook de verbrandingsmotor werd uitgevonden, was de stap
naar de moderne luchtvaart nog maar klein.
Als de paus van 12 tot 15 mei
volgend jaar in Nederland is,
zal hij logeren in het klooster
van de 'Zusters van Onze Lieve
Vrouw ter Eem' in Amersfoort.
Burgemeester A. Schreuder
van deze stad heeft dat beves
tigd.
Verantwoordelijk voor de be
scherming van de paus is de
Amersfoortse politie. Die zal
daarvoor, in overleg met de re
gering en de commissaris van
de koningin in de provincie
Utrecht, specialistische hulp
van anderen inroepen. De bur
gemeester gaat met het organi
serende comité praten over
vergoeding van de kosten die
voor het logies van de paus
moeten worden gemaakt. Deze
kosten hebben grotendeels be
trekking op de uitgebreide vei
ligheidsmaatregelen.
Het bewuste klooster is 50 jaar
oud. Het ligt buiten de be
bouwde kom, waar de uitvals
weg naar Soesterberg en de
snelweg naar het kruispunt
Hoevelaken bij elkaar komen.
Door de geïsoleerde ligging is
het gebouw goed te beveiligen
In Zwitserland
Op zijn reis door Zwitserland
had de paus gistermiddag een
ontmoeting met de in dat land
gevestigde diplomaten. In een
toespraak zei hij, dat diploma
ten tot taak hebben, te bemid
delen in brandende problemen
die de wankele vrede in gevaar
kunnen brengen. De paus
doelde op regionale conflicten,
de wapenwedloop, de versprei
ding van kernwapens, ideolo
gische spanningen, veronacht
zaming van gerechtigheid en
mensenrechten, honger,
droogte en nog andere soorten
van ellende in vele delen van
de wereld.
De welstand waarin het meren
deel van de Zwitsers zich mag
verheugen mag niet verhullen
dat in zoveel landen zelfs een
bestaansminimum ontbreekt,
betoogde de paus Met betrek
king tot de buitenlandse arbei
ders vroeg hij aandacht voor
hun arbeidsvoorwaarden en
voor hun mogelijkheden tot
een normaal gezinsleven.
Tijdens een openluchtmis in de
universiteitsstad Fribourg riep
de paus de rooms-katholieken
van Zwitserland op, zich niet
te beperken tot eigen gezin en
samenleving, maar 'het heil en
de vooruitgang van alle men
sen' na te streven.
Bij een ontmoeting met hoogle
raren van de drie theologische
faculteiten van Zwitserland
drong de kerkleider aan op 'ge
hoorzaamheid aan het leerge
zag van de kerk'. Theologen
moeten de 'eenvoudige gelovi
gen' niet in verwarring bren
gen door hen te overvallen met
niet gerijpte en niet erkende
geloofsuitspraken. Solidariteit
tussen bisschoppen en hoogle
raren in de theologie vond de
paus 'dringend noodzakelijk'.
De vnjheid van onderzoek
moet gericht zijn op dienst aan
Gods volk.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Bleskensgraaf P. van der
Kraan Woudenberg, te Hoog-
kerk-Oostwold (Gr.) K. Schaap
Hendrik Ido Ambacht, te Rot
terdam-Zuid W. G. Gerritsen
Alblasserdam. te Hilvarenbeek
kandidaat A. Poldervaart
Heusden. te Maassluis Chr.
van Andel Bergschenhoek, te
Tricht kandidaat H. Fonteijn
Zeist; beroepbaar. H. van Vliet
Groningen.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Bergentheim kan
didaat W. van Herwijnen al
daar; benoemd tot hulppredi
ker te Kollumerpomp K. Wel
bedacht Hazerswoude. Gere
formeerde Gemeenten: be
dankt voor Borssele W. Hage
Kruiningen.
Samen op weg. Bij een onder
zoek van het hervormde syno-
debestuur naar het oordeel van
de 56 regionale vergaderingen
van deze kerk over een toe
komstige hereniging met de
Gereformeerde Kerken in Ne
derland hebben elf classes (re
gio's) negatief gereageerd. In
de meeste daarvan heeft de Ge
reformeerde Bond in de Her
vormde Kerk grote invloed.
Deze classes hebben diepgaan
de bezwaren tegen de manier
waarop het samen-op-weg
gaan van hervormden en gere
formeerden vanuit de synodes
wordt nagestreefd. Van de 56
classes deden er 43 aan het on
derzoek mee.
Vandaag en morgen vergadert de
hervormde synode in Doorn.
Dan is ook het resultaat van dit
onderzoek een punt van be
spreking.
Minimum. De hervormde pre
dikant F. Kalis (37) van Kethel
heeft in zijn kerkblad gemeen
teleden opgeroepen een groep
je te vormen dat een poosje
leeft van een minimum-uitke-
ring. Hij merkte in discussies,
dat mensen er vaak geen idee
van hebben, wat het betekent
om met heel weinig te moeten
rondkomen.
De Amsterdamse gereformeer
de predikant A. C. Grandia (36)
staat op de nominatie om voor
zitter te worden van de vredes
beweging 'Kerk en Vrede'. Za
terdag zal de ledenvergadering
daarover beslissen.
'Radio Bloemendaal' bestaat
60 jaar. Op 15 juni 1924 werd
voor het eerst een dienst per
radio uitgezonden van de gere
formeerde kerk van Bloemen
daal, speciaal voor zieken, be
jaarden en invaliden. In de
loop der jaren is deze 'evange
lie-radio' sterk uitgebreid.
Sinds 1961 zijn er twee predi
kanten nodig voor het werk
binnen en buiten de radiokerk.
Zaterdag en zondag wordt het ju
bileum gevierd De opbrengst
van een jubileumactie gaat
naar een bijbelschool in Pakis
tan, die zich eveneens met
evangelisatie bezighoudt.
Overleden. Hoofd-vlootaal-
moezenier J. M. Janssen van
de marine is in Voorschoten op
50-jarige leeftijd overleden. In
1960 werd hij tot priester ge
wijd. Negen jaar later kwam hij
als vlootaalmoezenier in dienst
bij de marine. Hoofd-vlootaal-
moezenier was Janssen sinds
vorig jaar
Morgen wordt hy op het kloos
terkerkhof van 'Beresteyn' in
Voorschoten begraven.
