'Arbeiders werden
niet ingelicht over
werk met gifgrond'
a
'De overheid, die dacht: alle
buitenlanders gaan wel terug'
Rapport klaagt energiebedrijf en gemeente aan
Junior Kamer houdt
Nationale Conventie
V
Rijnen Lek: van pionierswerk naar professionele organisatie
ZATERDAG 2 JUNI 1984
LEIDEN "Daar kwamen we zelf achter, omdat mijn laarzen wegrotten aan mijn poten
en ik elke dag met barstende koppijn liep". Een uitspraak van iemand die op het terrein
van het Energiebedrijf Rijnland aan de Langegracht werkzaam was; een terrein dat
vorig jaar in het nieuws kwam in verband met bodemverontreiniging.
De buurt die aanvankelijk van
niets wist, arbeiders die niet wer
den ingelicht, 350 bezwaarschrif
ten voor niets geschreven: dit al
les is beschreven in een verslag
dat is gemaakt door studenten
van het Centrum voor Milieu
kunde.
Het Energiebedrijf Rijnland (EBR)
wilde op 1 oktober 1983 op het
terrein van de voormalige gasfa
briek beginnen met de bouw van
een nieuwe gasgestookte centra
le. De bodem was vervuild met
cyanide, aromaten en polycli-
sche aromaten. Wat de gemeente
betrof mocht het EBR beginnen
met afgraven, maar dan wel op
eigen risico.
De grond, zo luidde de afspraak,
zou worden opgeslagen in een
niet meer gebruikte gashouder
in Groenoord, op zo'n vijftig me
ter van woonhuizen en tien me
ter van een openbare weg. Had
de buurt niets van zich laten ho
ren, dan was het karwei geklaard
zonder dat er een haan naar had
gekraaid. Maar de buurt protes
teerde.
Met als gevolg dat onder druk van
de bewoners de voorlopige toe
stemming weer werd ingetrok
ken. Verhalen over vrachtwa
gens die - desondanks - doorgin
gen met het afvoeren van grond
werden door het Energiebedrijf
Rijnland bestreden: fabeltjes, zo
verklaarde men.
Een van de meest merkwaardige
voorvallen in deze geschiedenis -
zo stellen de studenten - is de
ontdekking dat het Energiebe
drijf geen vergunning bij de ge
meente, maar bij de provincie
had moeten aanvragen. Zo'n 350
bezwaarschriften uit de buurt
kwamen hierdoor plotseling te
vervallen.
Uiteindelijk werd de grond afge
voerd naar een gebied in de
DDR. Vraagtekens plaatsen de
studenten van het Centrum voor
Milieukunde bij de wijze waarop
de arbeiders, die de grond heb
ben afgegraven, zijn ingelicht.
Teelaarde
Eten en drinken mocht niet tijdens
de arbeid in verband met eventu
eel besmettingsgevaar. Het zou
toch zijn gebéurd. "Volgens oog
getuigen ging een boterham uit
het vuistje echter goed samen
met het werk in de bouwput. In
het draaiboek stond ook dat het
personeel allerlei beschermende
kleding moest dragen, maar op
een gegeven moment is er beslo
ten dat dit niet meer nodig was.
Volgens de buurt is er echter een
grondwerker ziek geworden en
heeft zijn ontslag genomen. Toen
wijzelf op het terrein een kijkje
namen bleek uit vragen dat
werknemers van een onderaan
nemer totaal niet waren ingelicht
over de gevaren toen zij in de zo
mer koelwaterleidingen moesten
aanleggen".
Volgens milieuambtenaar In 'Veld
zijn deze klachten niet terecht.
Hij verklaart desgevraagd: "Bij
mijn weten is er indertijd sprake
geweest van een goede begelei
ding. Het lijkt me in elk geval
niet juist dat er wordt gesteld:
die arbeiders wisten van niks".
EBR-woordvoerder De Boer hier
over: "Het lijkt me onjuist wat de
studenten over dit onderwerp
hebben geschreven in hun ver
slag, dat ik overigens een goede
Onder het Huigpark ligt vergift
ppging vind om een en ander
eens duidelijk op te schrijven.
Kijk, het gaat hier om: wij lich
ten de bazen in, wij vertellen
waaraan hun werknemers zich
moeten houden. Eet een arbeider
dus tegen de voorschriften in
toch een boterham, ja, dan is dat
op eigen verantwoordelijkheid".
In het verslag van het Centrum
wordt ook gerept over de veront
reinigde grond die werd gebruikt
bij de aanleg van het Huigpark.
Daarop ligt weliswaar een laag
vap zestig tachtig centimeter
teelaarde, maar - zo vragen de
studenten zich af - de vraag is of
de verontreiniging hier niet
steeds meer zal 'uitzweten'. In
dezelfde alinea vragen de onder
zoekers zich af wat er is gebeurd
met gifgrond die in het verleden
werd afgegraven op het terrein
van de voormalige gasfabriek.
Afval
Uit ons onderzoek blijkt, zo stellen
de samenstellers, dat deze gif
zaak niet op zichzelf staat; er blij
ken elementen in te zitten die
ook in andere gevallen van bo
demverontreiniging voorkomen.
Ze
op:
t te soepel gehanteerde milieu
wetgeving;
- gebrek aan deskundigheid bij
LEIDEN - De Juniorkamer Lei
den organiseert op 5,6, en 7 okto
ber in Leiden voor alle andere ju
niorkamers in Nederland een
Nationale Conventie over "car
rièrestagnatie, probleem of per
spectief?" Burgemeester Goe-
koop mocht als beschermheer
onlangs het symbool voor deze
dagen, een beeldje - een replica
van de Leidse schrijver dat te be
zichtigen is in het museum van
Oudheden - onthullen.
Het ligt in de bedoeling het the
ma van de conventie in zo breed
mogelijke zin te behandelen. Zo
zal er onder meer aandacht wor
den besteed aan carrièrestagna
tie bij vrouwen, waarbij de mo
gelijke conflicten tussen carrière
en huishoudelijke verplichtin
gen ter sprake zullen komen.
Centraal zal komen te staan wel
ke mogelijkheden/alternatieven
iemand heeft bij het ondervin
den van een stagnerende ontwik
keling/carrière.
Daarnaast wordt er een groot on
derzoek opgezet onder de eigen
leden. De resultaten van dit on
derzoek, dat wordt geleid door
prof. dr. Ch. de Wolff, hoogleraar
arbeids- en organisatiepsycholo
gie van de Katholieke Universi
teit Nijmegen, zullen nog voor de
conventie worden bekend ge
maakt, zodat tijdens de conven
tie er in panel-discussies en
work-shop over kan worden ge
sproken.
Van de Juniorkamer kunnen
personen tussen de 21 en 40 jaar
lid worden; beoefenaars van zelf
standige functies of bekleders
van van een leidende functie.
Leiden heeft op dit moment on
geveer 30 leden, zowel mannen
als vrouwen. Voor de conventie
worden ongeveer 2000 leden ver
wacht uit geheel Nederland.
ambtenaren, gebrek aan contro
le;
- onduidelijk beleid; ambtenaren
die vaak ook als adviseur in het
bedrijfsleven werken;
- een verkeerde inschatting van mi
lieuproblemen: de overheid is
geneigd te sussen en volgt eerder
een 'technische' dan een 'politie
ke' benadering;
- onwil bij bedrijven om eigen fou
ten te herstellen; het probleem
om de daders te achterhalen; het
is veelal goedkoper om afval aan
anderen door te geven, die het
verwerken.
Bij deze lijst wil De Boer de vol
gende kanttekening maken:
"Kijk, wij verbloemen niet dat er
fouten zijn gemaakt, maar toch
blijf ik er nog steeds bij dat op
slag in een gashouder wel had
gekund. Dat wil zeggen: tech
nisch gesproken, sociologisch
niet, zoals is gebleken".
"Overigens wil ik ook nog wel even
kwijt dat de Oostduitsers onze
grond niet eens zo vervuild von
den, ze hebben die grond ge
bruikt als afdeklaag. Ik wil hier
mee niets goedpraten natuurlijk,
ik citeer alleen maar".
Onderzoek naar
psychotherapie
LEIDEN - Vier studenten-psycho-
logie van de Leidse universiteit
zijn bezig met een onderzoek
naar de zin en werkzame be
standdelen van de psychothera
pie. De psychotherapie heeft in
de jaren zeventig een snelle op
gang gemaakt, waardoor er vol
gens de onderzoeksgroep ver
schillende soorten therapieën
zijn ontstaan.
Een eerste enqüete onder een aan
tal ex-cliënten geeft aan dat zij
zelf geen voorkeur hebben voor
één vorm van psychotherapie.
"De diverse scholen en thera
pieën mogen dan sterk uiteenlo
pen, het resultaat ervan echter
niet", aldus het Leidse viertal.
"Er is gebleken dat psychothera
pie gemiddeld genomen 'werkt'.
Een groot aantal mensen profi
teert van hun therapie-ervarin
gen; slechts voor een klein deel
is een verslechtering van de si
tuatie vast te stellen".
De onderzoeksgroep, onder leiding
van F. Pelgrim, wil het nu geda
ne onderzoek uitbreiden om
meer inzicht te krijgen in de ma
terie. De vraag welk soort aspec
ten van de psychotherapie werk
zaam zijn bij welk soort proble
men kan op dit moment niet
worden onderzocht omdat de
cliënten aan wie deze vragen
zouden moeten worden gesteld,
ontbreken.
Volgens het viertal is het heel
moeilijk om aan een aantal ex-
cliënten te komen om het onder
zoek voort te zetten. Zij vinden
dat dat verdere onderzoek er ze
ker moet komen, "omdat er zo
langzamerhand een rechtvaardi
ging moet worden geleverd voor
de psychotherapie". Ex-cliënten
van pschychotherapeuten die
willen meewerken aan dit onder
zoek kunnen contact opnemen
met M.L. de Bruyn, tel 070-
655906.
ADVERTENTIE
g»l ri y 11 y
HET CULINAIRE
VAN LEIDEN
Restaurant
Schout en Schepenen
Camers (voor parties)
Pannekoekenhuysje
Steenstraat 51
Tel. 071-133144
Oók zondags geopend
vanaf 17.00 uur
GOUDA, LEIDEN - Hij noemt
het achterstallig onderhoud,
zoals de overheid indertijd
het probleem van de buiten
landse werknemers aanpak
te. "Die eerste jaren dat de
stichting Rijn en Lek van de
grond kwam, deed de over
heid niet veel anders dan de
grootste nood lenigen". F.
Ghijben, directeur van de
Stichting welzijn buitenlan
ders Rijn en Lek, nam vorige
week na twaalf jaar afscheid.
Gebruikmakend van de vut
regeling draagt hij zijn werk
over aan Inan? Kutlüer.
door
Annemiek Ruygrok
Die woelige beginperiode van Rijn
en Lek, toen er alleen met vrij
willigers werd gewerkt, typeert
hij als een tijd van vallen en op
staan. "Het was voornamelijk
doe-werk wat we deden. En er
ging nog veel fout. Zo hadden we
eens een ruimte opgeknapt en
geschilderd. Bedoeling was dat
het een ontmoetingsplaats voor
Marokkanen werd. Maar er
kwam geen hond opdagen. Wat
wil het geval? We hadden vrolij
ke kleuren gebruikt: rood en geel
of zoiets. Maar dat waren nu juist
de Marokkaanse doodskleuren".
Er was nog geen sprake van
maatschappelijke hulp, van eni
ge kennis van de Marokkaanse
en Turkse cultuur. Maar er ont
stond toch een relatie tussen de
buitenlanders en Rijn en Lek.
Daaruit kwamen de problemen
naar buiten. "Toen zijn we
spreekuren gaan organiseren. En
van lieverlede gingen we steeds
professioneler werken. Het 'doe-
werk' lieten we over aan vrijwilli
gers".
Groeifase
Rijn en Lek, met een hoofdvesti
ging in Gouda en een tweede
vestiging aan de Doezastraat in
Leiden, ging zich bezighouden
met basis- en taalonderwijs voor
buitenlanders, getracht werd de
vrouwen meer uit hun geïsoleer
de positie te halen, er werden
huisbezoeken afgelegd en ou
ders werden gewezen op de leer
plichtwet.
"Je komt steeds dieper in de mate
rie. In die twaalf jaar dat ik direc
teur ben geweest zat je tot voor
twee jaar nog steeds in de groei
fase".
Rijn en Lek was, aldus Ghijben, de
eerste organisatie die de regering
waarschuwde voor het probleem
van de buitenlandse werkne
mers. "Maar de overheid luister
de niet zo best. Die' dacht: alle
buitenlanders gaan wel terug.
Maar ze gingen niét terug. En wij
zeiden steeds: overheid je moet
iets doen. Aan gezinshereniging
bijvoorbeeld". Ghijben vindt dat
de huisvestingsproblematiek
door de overheid niet genóeg is
onderkend. "Op dat moment
directeur van Rijn en Lek, I. Kutlüer: "Zo'n 88 procent heeft
niet op de Centrumpartij gestemd". (foto Goudsche courant»
wisten we nog niet hoe groot de
gezinnen zouden zijn. We gingen
uit van de omvang van Neder
landse gezinnen".
Is er in die jaren nu veel veranderd,
wordt er meer voor buitenlan
ders gedaan en is de Nederland
se mentaliteit wat positiever ge
worden?
Ghijben ziet, nu en toen vergelij
kend, wel degelijk verbetering.
"Maar vergelijk je vandaag en
gisteren, dan weet ik het nog
niet". De verandering gaat dus
langzaam.
Halveren
Net nu Rijn en Lek uit de groeifase
begint te komen, kondigt minis
ter Brinkman (wvc) allerlei be
zuinigingen af. Als gevolg daar
van moet het personeel van Rijn
en Lek tot 1986 met de helft in
krimpen. Brinkman wil een
groot deel van de activiteiten
overhevelen naar algemene in
stellingen, waar ook Nederlan
ders terecht kunnen. Ghijben
staat hier niet negatief tegen
over. "Het is passend in het ka
der van de decentralisatie om ge
meenten de problematiek zelf te
laten oplossen. Maar de gemeen
ten moeten nu instellingen vin
den die een deel van het werk
van Rijn en Lek overnemen. Een
verbreding van het pakket wel-
zijnsverbetering, zoals Brink
man dat van plan is, is een goede
gedachte. Maar Nederlandse in
stellingen hebben nu al de groot
ste moeite om het Nederlandse
pakket bruikbaar voor buiten
landers te maken. En ik ben zo
bang dat het een loket voor bui
tenlanders naast de Nederlandse
loketten zal worden".
Rijn en Lek is nu met 24 van de 49
gemeenten, waarin de stichting
werkt, in onderhandeling wat er
moet gebeuren en hoe dat zal
gaan. "Weet je wat zo jammer is.
Op het moment dat er nog volop
geld was, ontbrak een samen
hangend beleid. En nu er een
aantal beleidsnota's op tafel ligt,
is er geen geld om de plannen te
financieren. Dus blijven het nog
goeie voornemens". Overigens
heeft Rijn en Lek de bui al zien
hangen. De stichting heeft vroeg
F. Ghijben, de scheidende directeur i
zeiden steeds: overheid je moet iets doen.
op de bezuinigingsdrang inge
speeld en is al bezig met de taken
voor 1987. "We hebben de nieu
we taken wat preciezer gemaakt.
We zullen ons meer op kernza
ken moeten concentreren. Dat is
een vervelend proces van weg
strepen".
Zijn opvolger zal er nog meer mee
worden geconfronteerd. Deze
heeft de groei van de stichting
meegemaakt en keert nu, na tien
jaar als opbouwwerker in
Utrecht en drie jaar als docent
methodieken aan de sociale aca
demie De Horst te hebben ge
werkt, 'terug naar het front'.
"Onze nieuwe taak is om keuzen
te maken. Keuze in doelgroepen,
regioplaatsen, instellingen, in
houdelijke keuzen ook". Hulp
aan individuën zal moeten wor
den beperkt. "Wij denken met
name aan ondersteuning van
zelforganisaties. Het emancipa
tieproces zal zich toch voorna
melijk via groepsvorming moe
ten voltrekken", aldus Kutlüer.
Centrumpartij
Ghijben vreest wel dat door het
loslaten van individuele hulp de
directe signaleringsbron van fas
cistische uitingen uitgeput raakt.
Die bron is met name van belang
in een periode, waarin de Cen
trumpartij de kop opsteekt, ge
tuige de winst van deze partij bij
de deelgemeenteraadsverkiezin
gen in Rotterdam. Hoe zien bei
den de positie van Rijn en Lek in
deze kwestie?
Ghijben: "Vooral die signaalfunc
tie is van belang. Waardoor-ont
staan die spanningen, moeten we
ons afvragen. Maar vooral de
overheid moet aan de oorzaak
van de populariteit van deze par
tij iets doen. Want het is de over
heid die de druk op de ketel
heeft gelegd. En verder hoop ik
dat die partij zo hard schreeuwt
dat ze zichzelf onmogelijk
maakt". Zijn opvolger ziet even
eens een belangrijke taak voor
Rijn en Lek om fascisme te sig
naleren en organisaties die dis
criminatie en fascisme bestrij
den te ondersteunen. Overigens
toont hij zich vrij optimistisch:
"In Rotterdam heeft zo'n 88 pro
cent van de stemmers niet op de
CP gestemd. Dus dat geeft hoop
voor de toekomst. Maar je moet
altijd waakzaam zijn, want mis
schien zwaaien die wel om. Het
is een taak voor Rijn en Lek om
dat tegen te gaan. Maar dat is niet
in één gesprek op te lossen, want
het is een heel proces, die
groeiende aanhang".
Sportdag LFC
Voetbalvereniging LFC sluit
zondag het seizoen af met een
sportdag voor de jeugd. Dit
festijn is onderdeel van de zo
genaamde 'LFC-dag', waarop
ook een onderling senioren-
toernooi wordt gehouden. De
Leidse jeugd, zowel jongens
als meisjes, is welkom op het
LFC-complex aan de Boshui-
zerlaan en kan zich onder
meer uitleven in een moon-
walk of bij de schiettent. De
jeugdactiviteiten beginnen
om half twaalf; de LFC-dag
zelf om half elf.
Ramadan
Jongerencentrum Stats, Haar
lemmerstraat 73, organiseert
volgende week activiteiten in
verband met de Ramadan.
Stats is dan woensdag- don
derdag- en vrijdagmiddag
van drie tot vijf uur geopend,
met op vrijdag een videomu-
ziekmiddag. Verdere activi
teiten 's avonds van elf tot
twee, achtereenvolgens op
maandag bingo of kaarten,
op dinsdag muziek, op
woensdag en donderdag een
videofilm en vrijdag culture
le activiteiten.
Actie jongeren
De Jongerenbeweging, Kop-
penhinksteeg 2, houdt dins
dagavond een actiebijeen
komst tegen de 1-julimaatre-
gelen van de regering (kortin
gen van uitkeringen). Aan
vang: acht uur. Zowel jong
als oud is welkom. Voor in
lichtingen: tel. I?'i39.
Folk
De Leidse Folkclub sluit
woensdagavond het seizoen
af met een optreden van de
groep Alpaca in De Waag aan
de Aalmarkt. Deze groep
speelt Zuidamerikaanse mu
ziek, met teksten in het
Spaans, het Quecha en het
Guarani (Indianentalen). De
groep maakt gebruik van in
strumenten als viool, harp en
mandolien, maar ook auth-
tentieke: de quena (fluit), de
charango (een gitaartje dat
gemaakt is van de rug van
een gordeldier) en de tarka.
Aanvang half negen.
