'Vredesmacht aan grens Irak-Iran' Iran zoekt het in diplomatie NAVO-plan: versterking conventionele defensie Voorstel Islamitische Conferentie Gedenkcentrum voor Tito in Belgrado F-16 stort neer: twee doden, zeven gewonden Oppositie Egypte vecht uitslag aan DINSDAG 29 MEI 1984 Buitenland WASHINGTON/TEHERAN (UPI/DPA/RTR) - De bemiddelingscommissie van de Isla mitische Conferentie stelt een Islamitische vredesmacht tussen Iran en Irak voor. Dit heeft het Saoedische persbureau SPA gisteren bekendgemaakt. De commissie komt op 9 en 10 juni bijeen in Jedda, de hoofdstad van Saoedi-Arabië. Zij bestaat uit de staatshoofden van Pakis tan, Bangladesh en Gambia, de Malaysische minister van buiten landse zaken, de leider van de Palestijnse Bevrijdingsorganisa tie (PLO), Jasser Arafat, de am bassadeur van Senegal in Saoe di-Arabië en de secretaris-gene raal van de Islamitische Confe rentie, Habib Sjatti. Tot de confe rentie behoren alle 45 Islamiti sche landen in de wereld en de PLO. De vredesmacht zou moe ten bestaan uit contingenten troepen uit diverse moslemlan- den. Het voorstel ervoor werd bekend gemaakt op het moment waarop Iran volgens inlichtingendien- Palestijnen na arrestatie doodgeslagen JERUZALEM (UPI/DPA) - Twee Palestijnse buskapers zijn door Israëlische veiligheidstroepen doodgeslagen, nadat ze waren gearresteerd. Het Israëlische mi nisterie van defensie heeft dit gisteren bekend gemaakt. De Israëlische minister van defen sie Arens, heeft de daad veroor deeld en gerechtelijke stappen aangekondigd tegen de verant woordelijken. De verklaring van- Arens' ministerie komt een dag nadat een onderzoekscommissie een rapport indiende bij premier Sjamir. Nadat elite-eenheden van het Is- raëlisché leger op 13 april de door vier Palestijnen gekaapte bus bestormden, werd officieel meegedeeld dat twee terroristen ter plaatse waren doodgeschoten en de andere twee nog dezelfde dag als gevolg van de actie aan hun verwondingen overleden. De verdenking dat twee kapers pas na hun aanhouding werden gedood, werd geuit in de buiten landse pers toen een Israëlische fotograaf een opname toonde waarop een van de Palestijnen zonder verwondingen wordt weggevoerd. Publikatie van de foto werd door de Israëlische censuur verboden maar de plaat werd wel in het buitenland gepu bliceerd. sten ongeveer een half miljoen man aan de grens met Irak heeft samengetrokken voor het lang verwachte grote Iraanse offen sief in de 44 maanden oude oor log. In de openingszitting - gis teren - van het nieuwe Iraanse parlement waarschuwde de Iraanse president, Ali Chamenei, de Golfstaten buiten het conflict te blijven. "Wij verwachten van niemand hulp behalve van God en ons land en de Golfstaten moeten zich buiten de oorlog houden, daar zij anders de conse quenties zullen moeten dragen", zo zei Chamenei zonder te zeg gen waaruit deze bestaan. GEEN GARANTIE (AFP) - Iran kan "geen enkele garantie" ge ven voor de veiligheid van sche pen in de Golf. Dit heeft de Iraanse vice-minister van bui tenlandse zaken Hossein Ka- zempour Ardebili gisteren ge zegd na afloop van een onder houd met sjeik Hamdan Ben Rasjed, minister van financien van de Verenigde Arabische Emiraten. BELGRADO (DPA) - Ongeveer vier jaar na de dood van de Joegoslavische president-par tijleider Josip Broz Tito is het complex in Belgrado gereed gekomen dat hem gedenkt: be halve de eigenlijke begraaf plaats, het zogeheten Bloe- menhuis en de residentie van Tito, kunnen bezoekers nu ook een breed opgezet museum be zichtigen, met officiële ge schenken en privévoorwerpen van de "Eerste Zoon van de Natie". Het met veel vernuft en liefde ingerichte museum toont de grondlegger van het moderne Joegoslavië meer dan levensgroot. Eenvoudiger is het Bloemen- huis. Onder een rechthoekige witte marmerplaat rusten de stoffelijke resten van de maar schalk. Vier gardesoldaten in parade-uniform verrichten be wegingloos hun dienst. De feestelijke sfeer wordt bena drukt door een bloemenzee en het obligatoire rode tapijt. Pompeuzer doet Tito's woonhuis aan. Hier werden de officiële gasten van de maarschalk ont vangen en overlegde Tito met zijn naast medewerkers. De mooiste villa van de hoofdstad in een groot park behoorde tot aan de tweede wereldoorlog aan een ingenieur van naam. In het "nieuwe Joegoslavië" was er een hogere bestemming voor weggelegd. De villa bestaat uit grootse zalen, antieke meubels, fraaie wand tapijten, beelden en schilderij en, die getuigen van het repre sentatieve karakter van deze "particuliere woning". Middel punt van dit "machtscentrum" is het werkvertrek van Tito. Op het enorme, rijkversierde bu reau liggen nog de kranten "Politika" en "Borba" van 4 mei 1980, sterfdag van Tito. Er naast staan de vijf reistassen die Joegoslavië's drievoudige "Nationale Held" eigenhandig pakte voor de talloze reizen die hij ondernam. Borstbeelden van Lenin en een modern tele visietoestel ontbreken niet. De bezoekers namen plaats op een canapé van matgeel brokaat. De bibliotheek van het huis be vat 13.000 boeken in vele we reldtalen. Volgens de toeris tengids raadpleegde Tito ze "uitvoerig". Óp tafel ligt een enorm, goudbeslagen foto-al bum, met 206 opnamen uit de tijd van de partisanenoorlog te gen de Duitsers. Het waren klaarblijkelijk Tito's lieve lingsfoto's. werkplaats bevindt van de man die als metaalwerker be gon. Diens tweede hobby was de fotografie. Een doka, een kostbare cameraverzameling en privéfoto's aan de muur zijn stomme getuigen. Hoogtepunt van het gedenkcom- plex is evenwel een nieuw mu seum van wit marmer dat de cadeaus van gasten en privé voorwerpen toont. In veertig jaar heeft Tito heel wat verza meld aan zilveren en gouden voorwerpen, kostbare schilde rijen, houten beelden, meu bels, eerste-uitgaven en wa pens. De Russisch-orthodoxe patriarch van Moskou maakte zijn opwachting met een ser vies. Niet alles is uitgestald. Een bordje wijst er de bezoe ker op dat het maar "een klein percentage" is. Dat het gedenkcentrum veel be langstelling zal trekken lijkt buiten kijf: sinds de dood van Tito hebben alleen al 7,5 mil joen Joegoslaven zijn graf be zocht. Dat is meer dan eender de van de bevolking van het land, kinderen en bejaarden in begrepen. Stinger President Reagan heeft zijn goed keuring gehecht aan de levering van 400 Stinger-luchtdoelraket- ten aan Saoedi-Arabië. De wa pens zullen vandaag op hun be stemming aankomen. Dit heb ben Amerikaanse regeringsfunc tionarissen gisteravond ver klaard. De New York Times meldde dat het gaat om 400 raketten en 200 lanceerapparaten met een totale waarde van 30 miljoen dollar. Volgens de krant gaan zo'n 25 Amerikaanse deskundigen mee om de Saoedi's te leren met de Stinger om te gaan. De Stinger, die vanaf de schouder wordt af gevuurd, heeft een bereik van vier kilometer. Presidentskandidaat Walter Mon- dale heeft zich tegen de levering van de Stingers uitgesproken. Hij zei bang te zijn dat de raket ten in handen van terroristen zul len vallen, die ze tegen burger- vliegtuigen zouden kunnen ge bruiken. Een militair tankvliegtuig van het type KC-10 zou eveneens al on derweg zijn naar Saoedi-Arabië. Het vliegende pompstation kan het vliegbereik van de Saoedi sche F-15 jagers aanzienlijk ver groten. Naar verluidt zullen de VS twee van dergelijke tank vliegtuigen leveren. De KC-10 zouden door Amerikaanse pilo ten worden gevlogen. De Amerikanen zijn niet van plan om bomdragers te leveren voor de F-15. De bommenrekken zou den de aanvalskracht van de straaljagers aanzienlijk vergro ten. De levering van dit hulpstuk stuitte steeds op bezwaren van Amerika's bondgenoot in het Midden-Oosten, de Israëli's. BONN Twee doden en zeven ge wonden zijn het gevolg van het ongeluk gisteren van een F-16 fo- toverkenningsstraaliager, die door Hans Amesz neerstortte op een flatgebouw in de buurt van Linz aan de Rijn ten zuiden van Bonn. De piloot, de 29-jarige eerste-luitenant Pieter Enzerink uit Oss, kwam daarbij om het leven. Het huis vloog in de brand. De 40-jarige eigenares van een boutique op de begane grond bezweek later aan haar verwondingen. Zeven mensen raakten zwaar gewond; een van hen verkeert in levensgevaar. Minister de Ruiter van defensie heeft zijn deelneming betuigd aan de Westduitse regering. Het Franse boeren houden topman melkraad vast RENNES (UPI) - Franse boe ren hebben gisteren het hoofd van de Franse nationa le melkraad acht uur vastge houden bij wijze van protest tegen de beperking van de melkproduktie in de EG. Dit gebeurde in Rennes in Bre- tagne. Francis Ranc werd toen hij daar uitstapte uit de trein uit Parijs door boeren meegenomen naar een boer derij in de buurt. Dit om 'met eigen ogen de gevolgen van de produktiebeperking te kunnen zien', zo zei de over koepelende organisatie van Franse boerenbonden Cntsp. CAIRO - Volgens de eerste officië le aanwijzingen heeft slechts één van de Egyptische oppositiepar tijen bij de verkiezingen van af gelopen zondag de kiesdrempel door Jaap van Wesel van 8 procent overschreden. Vol gens het officiële Egyptische persagentschap Mena zou de WAFD ongeveer 12 procent van de stemmen gekregen hebben. De andere oppositiepartijen, de Socialistische Partij en de Pro gressieve Unionisten Partij, heb ben volgens Mena de kiesdrem pel niet gehaald. De oppositie beschuldigt echter de regering ervan dat de verkiezin gen op grote schaal zijn vervalst. Zowel de WAFD als de Progres sieve Unionisten Partij hebben een officiële protestbrief aan pre sident Moebarak gestuurd met de eis de stemming in een groot aantal kiesdistricten ongeldig te verklaren. Volgens de beschuldigingen zou op grote schaal de regeringspar tij, de Nationaal Democratische Partij, waarnemers van de oppo sitie uit de stemlokalen geweerd hebben, daarmee de weg effe nend voor grootscheepse verval sing. Zonder verder toezicht is het namelijk een koud kunstje de nogal lege stembussen op te vullen met een groot aantal inge vulde stembiljetten. Ook zijn op een aantal plaatsen waar de op positie sterk vertegenwoordigd is, stembussen in brand gesto ken. De oppositie, zowel de WAFD als de Progressieve Unionisten Par tij, dreigt naar de rechter te stap pen als de president geen gehoor geeft aan hun protest. De leider van de WAFD, Fouad Saragdin, heeft de verkiezingen 'een thea ter' genoemd. Een van de opposi tieleiders van de Progressieve Unionisten zegt dat Moebarak ,,een historische kans heeft zich definitief van de mafia van wij len Sadat te distantiëren door de vervalsing aan de kaak te stel len". De officiële uitslag zal later van daag bekend worden gemaakt. De.leiders in Teheran schijnen een escalatie in het conflict in de Perzische oorlog via diplo matieke kanalen te willen be zweren. Het lijkt er ook op dat het bewind van ayatolah Chomeini zich op militair ge bied probeert in te houden om een totale oorlog te voor komen. Dat blijkt uit de offi ciële verklaringen in Teheran en de opmerkingen van Ara bische ministers die in het conflict trachten te bemidde len. Het conflict in de Golf dreigt uit de hand te lopen na de Amerikaanse verklaringen dat president Reagan bereid is nieuw oorlogsmaterieel aan Saoedi-Arabïe te leveren. Het zou gaan om Stinger- luchtdoelraketten. Een paar weken geleden weigerden de door Aernout van Lynden Amerikanen nog, onder Is raëlische druk, deze raketten te leveren. Officieel heet het in de Iraanse hoofdstad nog steeds dat de Perzische Golf „óf voor ieder een, óf voor niemand veilig moet zijn". Tijdens vrijwel el ke officiële bijeenkomst of openbare redevoering wordt deze lijn herhaald, een waar schuwing die vooral gericht is tegen de kleinere Golfsta ten. Maar achter deze harde taal schuilt een diplomatiek offensief van Iraanse zijde dat erop gericht is juist te voorkomen dat het dreige, ment wordt uitgevoerd. Iran is er zelf overigens mee ge baat wanneer de bedreiging van de scheepvaart in de Golf zo snel mogelijk wordt stop gezet. Irans eigen olie-uitvoer loopt voor honderd procent door de Perzische Golf. De export is volgens welinge lichte bronnen in Teheran te ruggevallen yan 1,8 miljoen vaten per dag naar zo'n 1,2 miljoen. Daarnaast zien de Iraniërs zich geplaatst voor een situatie waarbij de verze- r De Syrische vice-president Khaddam: bemiddelaar. (foto AP) keringspremies vrijwel met de dag stijgen (vorige week stond de premie nog op 3 pro cent van de totale waarde van schip en vracht, nu op ruim 7 procent). Steeds meer landen geven hun scheepsvaart maatschappijen de raad niet meer naar het noordelijk deel van de Golf te varen. Het regime in Teheran schijnt er zich van bewust dat massa le vergeldingsmaatregelen te gen de scheepvaart van de andere Golfstaten, die vanaf het begin van de oorlog Irak gesteund hebben, slechts als laatste toevlucht genomen kunnen worden, omdat zij te diep in eigen vlees zouden snijden. Vijfennegentig pro cent van de Iraanse economie en het hele oorlogsapparaat draaien op de inkomsten van de olie. En zonder die inkom sten zou het voor Iran -prak tisch onmogelijk zijn de oor log voort te zetten. Op diplomatiek vlak staan twee initiatieven centraal. Ten eerste de missie van de Syrische vice-president Ab dul Halim Khaddam die vori ge week Teheran bezocht en zich daarna naar Saoedi-Ara bië begaf. Zwak „De Iraniërs hebben via Khad dam de Saoedi's gewaar schuwd dat als de prinsen in Riaad niet Irak dwingen de luchtaanvallen te staken, zij en de andere, kleinere Golf staten zich ervan bewust moeten zijn dat zij zelf recht streeks bij het conflict be trokken zullen raken", ver klaarde gisteren een diplo maat van een islamitisch land dat nauwe betrekkingen met Iran onderhoudt. „De Ira niërs doen dat in de verzeke ring dat noch de Saoedi's, noch de andere Golfstaten gebaat zijn met de stopzet ting van de olie-uitvoer, dat zij allen militair zwak zijn, maar dat zij via de enorme fi nanciële steun aan Bagdad wel over de nodige machts middelen beschikken om Saddam Hoessein te dwin gen van verdere luchtaanval len op de scheepvaart af te De Iraniërs lijken op dit punt toch optimistisch te zijn. Vo rige week verklaarde de in vloedrijke onderminister van buitenlandse zaken sjeik Ho- leslam dat „er tekenen zijn dat ons standpunt begrepen is en men de conclusie daar uit getrokken heeft". Dat standpunt - waarbij impli ciet het dreigement de hele scheepvaart in de Golf stop te zetten centraal staat is be krachtigd door de aanvallen die Iran tot nu toe heeft uitge voerd op twee schepen. Toch hebben de Irakezen hun aanvallen voortgezet, al wa ren de resultaten minder dra matisch dan in eerste instan tie door Bagdad gemeld werd - niet acht maar slechts één schip werd vorige week vrij dag getroffen en de schade schijnt zelfs daarbij gering te zijn. Het tweede Iraanse diplomatie ke initiatief is gericht op de wereldgemeenschap en be doeld voor het Westen en Ja pan, die voor een groot deel van de olie-uitvoer van de Perzische Golf afhankelijk zijn. Iraanse leiders hopen, ondanks hun verbolgenheid over het feit dat de Verenigde Naties in het verleden nooit Irak veroordeeld hebben voor de invasie van Iran in 1980, dat de Veiligheidsraad zich nu wel zal uitspreken te gen de escalatie van de oor log in de Perzische Golf en dat het Westen op minder openbare wijze ook druk op Bagdad zal uitoefenen óm de luchtaanvallen te staken. Juist om deze internationale campagne niet te schaden, zouden de Iraniërs een nieuw offensief tijdelijk hebben uit gesteld. Buitenlandse waar nemers in Teheran delen de visie van de leiders van de is lamitische republiek, dat be halve Irak niemand in de we reld baat heeft bij een escale rende strijd in de Golf en ze ker piet met een situatie waar de Verenigde Staten zich rechtstreeks met de oorlogs handelingen zouden be- De meeste buitenlandse waar nemers in Teheran zijn van mening dat ondanks het voortdurende Iraanse isole ment op het wereldtoneel, het Westen samen met de Arabische landen zich in een sterke positie bevindt om Irak uiteindelijk te dwingen zich niet in een totaal oorlogs avontuur te storten. Weer oefening Midden-Amerika TEGUCIGALPA (UPI) - Amerikaanse, Salvadoraanse en Hondurese troepen zijn gisteren in Honduras gezamenlijke oefeningen begonnen, die volgens het Salvadoraanse verzet onderdeel zijn van een plan 13.300 man Salvadoraanse troepen te steunen in een operatie tegen de guerril lastrijders. Volgens kolonel Buttermer, de militaire woordvoerder van de Ameri kaanse ambassade in Honduras, nemen ongeveer 1.000 Amerikaanse en zo'n 3.000 Hondurese en Salvadoraanse troepen deel aan de manoeu vres bij de grens met El Salvador. Hoogtepunt van de oefeningen is een „gecombineerde lucht-aanvalsactie", waarbij troepen uit helikopters en vliegtuigen zullen springen boven een installatie op 32 km van de grens met Nicaragua, aldus de kolonel. De zender van de gezamenlijke Salvadoraanse verzetsbewegingen, radio Venceremos, noemde de oefeningen onderdeel van een plan druk op de guerrillatroepen uit te oefenen van de achterzijde, terwijl 13.300 man Salvadoraanse regeringstroepen een offensief openen tegen de rebellen in de provincie Morazan, aan de grens met Honduras. is sinds juni 1979 de negende F- 16 die neerstortte. In totaal vijf vüegers zijn daarbij omgeko- De piloot van de F-16 was 's och tends van de vliegbasis Volkel opgestegen voor een routine- vlucht naar het NAVO-oefenge- bied boven Linz. De F-16 stortte neer in de nieuwbouwwijk Ro- ningerhof (3 kilometer ten oos ten van Linz in de heuvels langs de Rijn), vlak naast een groot zie kenhuis. Na het huis te hebben geraakt, raasde de straaljager nog over een aangrenzend bos, waarvan een groot aantal bomen werd onttopt, alvorens drie kilo meter verder in een weiland te pletter te slaan. De inwoners van Linz en omge ving klagen al jarenlang over de zware geluidsoverlast in het oe- fengebied van de luchtmacht. De schade wordt door de plaatselij ke politie geschat op meer dan een miljoen gulden. Vrijwel alle auto's die voor het zie kenhuis stonden geparkeerd, werden zwaar beschadigd. In de wijk waar zo'n 500 mensen wo nen, ontstond een grote ravage. Overal lagen brokstukken van het vliegtuig verspreid. Burge meester Lück van Linz heeft een dringend beroep gedaan op de regering om een vliegverbod in te stellen boven zijn dorp. Honderd doden bij mijnongeluk PEKING (AFP) - Bij een mijnin- storting in de Chinese provincie Yunnan zijn „enkele doden en enkele gewonden" gevallen. Dit is vandaag vernomen van mede werkers van het radiostation Ra- dio-Kunming. Volgens een uit zending van de Britse radio-om roep BBC zijn bij het ongeluk een honderdtal mijnwerkers om gekomen. De BBC baseerde zijn berichten op een uitzending maandag van Radio-Kunming. Het ongeluk vond plaats in een ko permijn bij de stad Dongchuan, 100 kilometer ten noorden van Kuming en werd veroorzaakt door aanhoudende hevige regen val. Het Chinese dagblad „Kunming Ribao" verklaarde tegenover een Frans persbureau dat het onge luk plaatsvond op 27 mei. De au toriteiten zijn nog bezig met een onderzoek naar het ongeluk. Het precieze aantal slachtoffers is nog niet bekend, aldus het dag blad. DEN HAAG (ANP) - In de NAVO wordt hard gewerkt aan plannen voor een versterking van de con ventionele (niet-nucleaire) defen sie in Europa. In de plannen zijn voor het eerst elementen van een offensieve strategie opgenomen. Dit gebeurt op een moment dat de discussie over uitvoering van het dubbelbesluit over de plaat sing van kruisvluchtwapens, vooral ook in Nederland, naar een hoogtepunt gaat. De nieuwe plannen worden gepre- sentéerd als een middel om de rol van het kernwapen terug te dringen door de drempel voor het gebruik daarvan te verhogen. Toch zijn inmiddels de eerste cri tici opgestaan. Zij voeren aan dat de NAVO-strategie verandert van defensief naar offensief, ter wijl de inzet van kernwapens on danks alles een wezenlijk be standdeel blijft van de strategie. Het zogenaamde Airland Battle- concept (ALB) is een onderdeel van de conventionele plannen die nu in het Westen worden ont wikkeld. Het is het onderdeel waarover tot nu toe het meeste ophef is gemaakt, maar er hangt nog veel mist om heen. Drs. J.G. Siccama van het Nederlands In stituut voor Internationale Be trekkingen „Clingendael" pro beert in een cahier met de titel „Roepnaam: Airland Battle") meer duidelijkheid te verschaf fen. Daarbij is hij bewust uitge gaan van open bronnen en van wat over de inhoud van geheim materiaal in voor ieder toeganke lijke literatuur te berde is ge bracht. Verbetering Siccama verstaat onder Airland Battle elke verbetering van de mogelijkheid de aanvoer van vij andelijke versterkingen naar het centrale front te beletten. Dat zou moeten gebeuren via aanval len tegen het vijandelijke achter land vanwaar die versterkingen moeten worden aangevoerd. Doelwit zijn uiteraard dé vijan delijke strijdkrachten op door tocht naar het voornaamste ge vechtsterrein, maar ook vliegvel den, knooppunten van spoorwe gen en wegen, opslagplaatsen van militair materieel, communi catie- en bevelscentra. De tegen stoten („Deep Strike" of „Fol- low-on forces attack") zouden moeten worden uitgevoerd met vliegtuigen, artillerie, raketten en sabotage-eenheden. Het zijn deels de traumatische er varingen van de Amerikanen in Vietnam die ten grondslag liggen aan het Airland Battle-concept. De nederlaag daar wordt binnen het Amerikaanse leger vaak toe geschreven aan politieke beletse len om te mogen oprukken naar het gebied van waaruit Noord - Vietnam zijn oorlogsinspanning kon voortzetten. Airland Battle vormt hierop in tweeërlei op zicht een reactie. Zo neemt de doelstelling van „winnen" de plaats in van afwachten in de verdediging, ook wel omschre ven als de strategie van „no win". En bovendien wordt uitdrukke lijk de mogelijkheid geopend op te treden tegen het achterland van de tegenstander. Suez-overstreek Het succes van de Israëlische over steek van het Suez-kanaal in de Oktober-oorlog van 1973 sterkt de Amerikanen in hun geloof in het nieuwe concept. Een aan trekkelijk punt is ook dat ze via de nieuwe plannen, die voorzien in de invoering van technisch hoogwaardige precisiewapens („Emerging Technologies, E.T.), hun kwalitatieve voorsprong op de Sowjet-Unie denken te kun nen uitbuiten. Airland Battle is reeds opgenomen in verscheidene documenten van de Amerikaanse strijdkrachten en de NAVO. Het is een plan voor de toekomst, maar volgens Siccama zijn sommige elemen ten uit het concept „al geldende doctrine" of beogen „toepassing op korte termijn (bijvoorbeeld in 1986)". De Airland Battle-doctrine had de afgelopen jaren een warm pleit bezorger in de NAVO-opperbe- velhebber in Europa, de Ameri kaanse generaal Bernard Rogers. Hij wil via een sterkere conven tionele defensie de Sowet-Unie voor de keuze stellen of terug trekken of beslissen zelf als eer ste kernwapens in te zetten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7