Situatie Golf 'zeer ernstig' Fele aanval Gromyko op VS Israël mikpunt in debat VN C VS noemen rapport Amnesty verouderd Botha welkom in Oostenrijk Handelaar zat maand onschuldig in de cel DINSDAG 22 MEI 1984 Spoedzitting Veiligheidsraad gevraagd NEW YORK/AMMAN (Rtr./UPI) - De spanning als gevolg de luchtaanvallen op schepen in de Perzische Golf is gisteren toegenomen met het verzoek van de zes lidstaten van de Samenwerkingsraad voor de Golf (GCC) om een spoedbijeenkomst van de Veiligheids raad. "De situatie is zeer ernstig" aldus sjeik Abdulla Bishara, secretaris-generaal van de GCC. Buitenland Tegenover verslaggevers in New York verklaarde hij dat de lidsta ten van de Raad, Saoedi-Arabië, Koeweit, Bahrein, Qatar, Oman en de Verenigde Arabische Emi raten, "een deksel op een koken de pan willen doen". In hun ver zoek aan de Veiligheidsraad be schuldigen zij Iran ervan agres sie te plegen tegen de scheep vaart van en naar Arabische ha vens aan de Golf door acties, "die een ernstige weerslag hebben op de internationale vrede en veilig heid". Na de beschieting van het onder Panamese vlag varende vracht schip Fidelity in de Perzische Golf worden nog drie Joegoslavi sche zeelieden vermist. Drie an deren liepen verwondingen op. Zij worden momenteel in Iraan- se ziekenhuizen verpleegd. De Fidelity voer in konvooi toen het afgelopen zaterdag door twee ra ketten werd geraakt. Zeelieden van de andere schepen hadden een actief aandeel in de red dingsoperatie, aldus Tanjug. Er werd gisteren geen melding ge maakt van nieuwe aanvallen op tankers of schepen in de Golf na een reeks beschietingen waarbij in zes dagen zes schepen werden getroffen en die de vrees deed ontstaan voor een aanzienlijke escalatie van de 44 maanden ou de oorlog tussen Iran en Irak. Di plomatieke activiteit was daaren tegen intens. Afgezien van hun stap in New York overlegden afgevaardigden van de Golfstaten in Riaad over collectieve defensieplannen. Ook de Amerikaanse ondermi nister van buitenlandse zaken Zes Arabische staten aan de Perzische Golf willen langs de zuidelijke kustlijn een nieuwe "corridor" voor hun olietankers instellen om de koopvaardij voor verdere Iraanse aanvallen te behoeden. Een vaar route die dichter bij de kust ligt, weg van en naar de landen aan het benedendeel van de golf verbeteren. Richard Murphy was in Saoedi- Arabië voor besprekingen over het gevaarlijke vooruitzicht dat het koninkrijk betrokken zou kunnen worden in de zich uit breidende golfoorlog. De Saoedi- sche minister van buitenlandse zaken Saud Al-Faisal zei in het weekeinde dat zijn land niet lan ger "een toeschouwer kan blij ven gesteld voor een escalatie van de oorlog". De minister van olie van Irak, Qa- sem Ahmad Taqi, is gisteren in Jordanië besprekingen begon nen over de aanleg van een pijp leiding voor het transport van Iraakse ruwe olie naar de Jor daanse havenstad Akaba aan de Rode Zee. De leiding zou Irak een belangrijk alternatief geven voor de export via de olietermi- nals aan de Perzische Golf, die als gevolg van de oorlog met Iran vrijwel onmogelijk is. Een Jordaanse regeringsfunctiona ris verklaarde gisteren dat de lei ding zal lopen vanaf de Iraakse havenstad Basra aan de Perzi sche Golf of vanuit de olievelden bij Kirkuk in het noorden van Irak. Het traject zal gedeeltelijk lopen over het grondgebied van Saoedi-Arabië. De Amerikaanse onderneming Bechtel heeft aan geboden zich met het project te belasten en Irak een miljard dol lar te lenen voor de financiering. De Jordaanse functionaris liet zich sceptisch uit over berichten dat Israël Irak via de Verenigde Sta ten zou hebben laten weten de leiding ongemoeid te zullen la ten. De woordvoerder van het Is raëlische ministerie van energie, Avishai Amir, had zich in die zin uitgelaten, maar gisteren ver klaarde een andere regerings functionaris in Jeruzalem weer van zo'n garantie niets te weten. De Jordaanse woordvoerder wees erop dat zijn land nog steeds in staat van oorlog ver keert met Israël en dat dergelijke toezeggingen daarom niet ge loofwaardig zijn. Ook het Israëlische aanbod om de voorgenomen leiding via Eilat aan te sluiten op een leiding naar de Israëlische haven Ashdod aan de Middellandse Zee kon de Jor daanse functionaris niet serieus nemen. „Israël heeft gevraagd partner te mogen zijn, maar dat is voor ons onaanvaardbaar zo lang de staat van oorlog heerst", verklaarde hij. Irak kan zijn olie op het ogenblik alleen maar kwijt via leidingen door Turkije. De exportroute via de Perzische Golf is zoals gezegd praktisch afgesloten en een lei ding door Syrië is door dat land dichtgedraaid. WASHINGTON (UPI) - De maand lange onheuse behandeling van een juwelenhandelaar uit de Amerikaanse staat New Mexico door gevangenbewaarders in Is raël. heeft het ministerie van bui tenlandse zaken in Washington aangespoord om zich te bezinnen op de mensenrechten in dit land. De handelaar, Mike Mansour. ging begin dit jaar uit zijn woon plaats Albuquerque naar Pale stina om er in het dorpje Deir Dewbwan zijn ernstig zieke moe der op te zoeken. Op zijn reis bezocht hij ook Liba non, op zoek naar de vermiste ou ders van een vriend, een weten schapsman in New Mexico, en de Syrische hoofdstad Damascus, om juwelen in te kopen voor zijn zaak. Die combinatie van omstandighe den, gevoegd bij een rapport van een informant, leidde klaarblij kelijk tot Mansours gevangenne ming door de Israëliërs op 1 maart en zijn opsluiting in een gevangenis om te worden onder vraagd. Het verhoor duurde, zoals Manour het vertelde aan het State De partment, ruim een maand. Het begon met psychologische druk, waaronder het urenlang dragen van een kap over zijn hoofd en vervolgens slaag en het achter houden van zijn hartmedicijn. Hoewel de beschuldigingen tegen Mansour nooit zijn gepubliceerd, is duidelijk dat de Israëliërs dachten dat hij geld inzamelde voor de Palestijnse Bevrijdings organisatie PLO. Tegen UPI zei hij dat hij ooit geld had ingezameld voor een andere organisatie, het United Holy Land Fund, een religieuze hulp organisatie, maar nimmer voor de PLO. Zijn leven, zegt Mansour, bestond ruim een maand min of meer uit een reeks verhoren en slaag door Israëlische militaire gezagsdra gers. die hem en de andere Pale stijnse Arabische gevangenen "kakkerlakken" noemden. Het Amerikaanse consulaat en ver tegenwoordigers van het Rode Kruis mochten hem een paar keer bezoeken en zij hadden hem ge vraagd naar bepaalde wijzen van behandeling - waaronder urenlange koude douches - wat erop wees dat de autoriteiten soortgelijke verhalen van andere gevangenen hadden gehoord. Mansour zei dat hij tijdens de mis handelingen in de gevangenis enkele malen het bewustzijn had verloren en een keer tijdens een aanval van zijn kwaal de dood nabij was. „Als ik niet in God geloofde zou ik mezelf van kant gemaakt heb ben", zei hij. a een reeks verhuizingen van de ene naar de andere militaire ge vangenis werd Mansour tenslotte voorgeleid aan een militaire rechtbank. Hij werd daarna nog eens tien dagen vastgehouden en vervolgens, toen geen bewijs voor een PLO-connectie was gevon den, in vrijheid gesteld. De directeur van zijn laatste ge vangenis waarschuwde hem ech ter eerst nog dat hij geen verslag gevers te woord moest staan. Zou hij het wel doen, dreigde hij, dan zou men hem weten te vinden. „Wij zijn overal", had hij gezegd. Mansour vertelde dat hij geloofde dat hij gearresteerd zou worden als hij zou praten met journalis ten in Israël, waar zijn zaak nochtans in de kranten uitge breid aan de orde was geweest. Eenmaal weg uit Israël besloot hij de bedreiging echter te nege ren en iets te proberen te doen voor andere Palestijnse gevange- Mansour zamelt nu geld in voor hulp aan gevangenen en hij ver telt zoveel mogelijk landgenoten wat met hem en de mensen die hij tegenkwam gebeurde. Doodstraf voor linkse Turken ANKARA (AFP) - Een militaire rechtbank in de Turkse stad Iz mir heeft dertien leden van de clandestiene extreem-linkse be weging ,,Dev Yol" (revolutionai re weg) ter dood veroordeeld en veertien anderen tot levenslange gevangenisstraf, zo is gisteren uit juridische bronnen in Ankara WASHINGTON - De president van El Salvador, Jose Napoleon Duarte, is op bezoek in de Verenigde Staten. Hij verklaarde dat zijn land Amerikaanse militaire steun nodig heeft zonder „vernederende voorwaarden". Hij zei Washington nooit te zullen vragen militairen naar El Salvador te sturen om mee te strijden tegen de linkse guerrillastrijders. Duarte hoopt 62 miljoen dollar los te krijgen voor militaire hulp. Het Huis van Afgevaardigden stemt mogelijk deze week over dit bedrag. (foto ap> Reagan pakt porno aan WASHINGTON (AFP) - Presi dent Reagan wil de strijd te gen de pornografie in de Ver enigde Staten versterken. Gisteren gaf hij een speciale commissie opdracht de in vloed van porno op seksuele misdrijven te onderzoeken. Een soortgelijk onderzoek, dat veertien jaar geleden werd verricht, leidde tot de conclusie dat pornografie geen aanwijsbaar effect heeft op het gedrag. „Het is tijd die conclusie weer eens ter dis cussie te stellen", zo verklaar de Reagan. Reagan tekende een wet die de porno aan banden legt waar het gaat om het gebruiken van kinderen. De leeftijd van kinderen die door de wet zijn beschermd wordt verhoogd van zestien tot achttien jaar. Voor een eerste veroordeling is de maximum boete ver hoogd van 10.000 tot 100.000 dollar. De maximum gevan genisstraf bij een eerste ver oordeling ligt op tien jaar. Tijdens gesprek met Westduitse collega Genscher MOSKOU (DPA/Rtr.) - De Russi sche minister van buitenlandse zaken Andrei Gromyko is giste ren tijdens een ontmoeting met zijn Westduitse amntgenoot Hans-Dietrich Genscher fel uit gevaren tegen vooral de Verenig de Staten. Gromyko beschuldig de de Verenigde Staten van een politiek van „confrontatie en wil lekeur in de internationale be trekkingen". Genscher sprak gis teren op de eerste dag van zijn bezoek aan Moskou drie uur met zijn Russische collega, die hij op het hart heeft gedrukt dat het Westen nog steeds bereid is „op elk moment, op elke plaats en zonder voorwaarden vooraf' ont wapeningsonderhandelingen met de Sowjet-Unie te voeren. Tijdens een werklunch onder streepte Gromyko dat de onder handelingen, zowel over middel- lange-afstandsraketten in Euro pa als over strategische bewape ning, niet zullen worden hervat voordat de nieuwe Amerikaanse raketten uit West-Europa zijn te ruggetrokken. Het Westen spreidt een „vals en kunstmatig optimisme" ten toon met betrek king tot de huidige Oost-Westbe trekkingen, zo zei Gromyko, die Genscher eraan herinnerde dat de Bondsrepubliek „de weg heeft geplaveid naar de statione ring van Amerikaanse raketten". In zijn antwoord op Gromyko's ta felrede week de Westduitse mi nister van zijn voorbereide tekst af: „Wij vinden de tegenover on ze Amerikaanse vrienden geuite beschuldigingen onjuist en onte recht", zo verklaarde Genscher. De Westduitse minister veroor deelde de tegen de Bondsrepu bliek gevoerde campagne in de Russische media en riep de Sow jet-Unie op de emigratiequota voor etnische Duitsers die zich in het Westen willen vestigen te vergroten. Genscher verklaarde zich tegen over Gromyko voorstander van Sowjet-Amerikaanse onderhan delingen over een ban op in de ruimte gestationeerde wapens. Op dit onderdeel wijken de Ame rikaanse en Westduitse opvattin gen van elkaar af. Genscher heeft tijdens zijn jongste bezoek aan Washington aangedrongen op een Amerikaanse bereidheid dergelijke onderhandelingen te gaan voeren, maar de Ameri kaanse president wees dit van de hand omdat hij, volgens Ameri kaanse functionarissen, het on derzoek naar een in de ruimte te stationeren defensiesysteem („star-wars") niet wil stopzetten. In Westduitse delegatiekringen werd maandag vernomen dat Genscher slechts terloops over de Russische dissident en kern geleerde Andrei Sacharov heeft gesproken, maar dat dit onder werp vandaag tijdens een tweede ronde van overleg met Gromyko uitvoeriger ter sprake zal komen. De Westduitse minister, die de af gelopen 12 maanden al zes maal een ontmoeting met Gromyko heeft gehad, zal volgens confe rentiekringen vandaag voor zijn terugkeer naar Bonn ook een ontmoeting hebben met de presi dent en partijleider van de Sow jet-Unie, Konstantin Tsjernenko. WASHINGTON (UPI/AFP) - De Verenigde Staten vinden het rap port van Amnesty International over El Salvador verouderd. „Het rapport is gebaseerd op in formatie die ongeveer een jaar geleden is verzameld en geeft een overzicht van de voorafgaan de vijf jaar", aldus een woord voerder van het ministerie van buitenlandse zaken in een reac tie op het Amnesty-rapport. In het rapport van Amnesty Inter national staat dat het grootste deel van de naar schatting 40.000 burgers die sinds 1979 op ge welddadige wijze om het leven zijn gekomen, geëxecuteerd is door Salvadoraanse veiligheids troepen en het leger. De regering van El Salvador, aldus het rap port, heeft gefaald bij het onder zoeken van de moorden en het voor de rechter brengen van de daders. De woordvoerder van het State De partment vond dat het Amnesty- rapport niet van toepassing kon worden gebracht op de huidige situatie. Hij verwees naar de be lofte van president Duarte zich in te zullen spannen om een ein de te maken aan de activiteiten van de doodseskaders. Volgens Amnesty International gaat het in El Salvador niet uit sluitend om de doodseskaders. De organisatie zegt op grond van verklaringen van overlopers, hooggeplaatste politici, militai ren en veiligheidsfunctionaris sen voldoende „bewijzen te heb ben voor de conclusie dat alle takken van het Salvadoraanse veiligheids- en militaire apparaat verantwoordelijk zijn geweest" voor de moord op ongeveer 40.000 burgers. Volgens de woordvoerder van het ministerie van buitenlandse za ken in Washington heeft de rege ring van El Salvador „goede vooruitgang" geboekt in de strijd tegen het politiek geweld. Waren er in de eerste helft van 1983 ge middeld 177 gevallen van poli tiek geweld; in drie van de vier maanden in 1984 was dat aantal de 100 niet te boven gekomen, zo zei hij. De juridische hulporganisatie van wijlen aartsbisschop Oscar Ro mero deelde maandag in San Salvador mee dat in die eerste vier maanden van dit jaar 1.414 Salvadoraanse burgers slachtof fer zijn geworden van het poli tiek geweld. Volgens deze orga nisatie voor de mensenrechten hebben de doodseskaders en het Salvadoraanse leger de meeste moorden op hun geweten: 1.384. In de loop van het proces zijn tot dusver 191 uitspraken gedaan te gen personen die ervan worden beschuldigd tot „Dev Yol" te be horen, een organisatie die wordt beschouwd als de belangrijkste uiterst linkse ondergrondse be weging in Turkiie. Volgens de tenlastelegging hadden de beklaagden vóór de militaire staatsgreep van september 1980 aanslagen gepleegd en 26 men sen vermoord. Gandhi bezoekt onrustig Bombay BOMBAY (UPI/RTR/DPA/AFP) - Premier Indira Gandhi heeft gis teren de Indiase deelstaat Maha- rasjtra bezocht, waar de afgelo pen vijf dagen bloedige rellen uitbraken tussen moslims en hindoes, die volgens het Indiase persbureau PTI aan minstens 105 mensen het leven kostten. Premier Gandhi maakte met een helikopter een toer door de deel staat en bezocht onder meer de steden Bombay en Bhiwandi, die momenteel door het leger wor den gecontroleerd en waar een uitgaansverbod geldt. De politie heeft in Bhiwandi de si tuatie onder controle, maar in Bombay moest zij zondagnacht herhaalde malen optreden tegen plunderende en brandstichtende moslims en hindoes. Volgens PTI vielen in de vijf dagen naast 105 doden en ongeveer 300 gewonden. Ruim 6.000 mensen werden dakloos, doordat hun huizen in brand waren gestoken. De politie arresteerde circa 2.000 personen. NEW YORK (AFP/REUTER/UPI/ DPA) - Israël is gisteren in de Veiligheidsraad van de Verenig de Naties aangeklaagd wegens de recente acties van het Israëli sche leger in een Palestijns vluchtelingenkamp in Zuid-Li- banon. Arabische gedelegeerden vroegen de Veiligsheidsraad, die zich op verzoek van de Arabi sche landen over deze kwestie buigt, maatregelen te nemen te gen Israël. Vorige week woensdag gingen Is- WENEN - Het „privé-bezoek" van de Zuidafrikaanse minister-pre sident Pieter Botha aan Europa wordt in Oostenrijk, in tegenstel ling tot andere landen, met veel instemming begroet. Het is noodzakelijk, zo heet het in We nen, dat Zuid-Afrika uit zijn iso lement wordt bevrijd. Op 8 juni heeft Botha een officiële ontmoeting met de Oostenrijkse bondskanselier Fred Sinowatz. Tijdens het weekeinde heeft Si nowatz gezegd, dat hij volledig achter het komende gesprek staat en dat hij helemaal niet in de werking van een boycot ge looft. Alleen dialoog brengt op lossingen, zo is de overtuiging door Anton Koene ROME/MOSKOU (AFP) - De Ita- liaanse liberale partij heeft de re gering voorgesteld de onderteke ning van de gasovereenkomst met Moskou uit te stellen tot een oplossing gevonden is voor de si tuatie rond de dissidente kernfy sicus, Andrei Sacharov. De par tij, die deel uit maakt van de re gerende coalitie, heeft dit laten weten in een verklaring die giste ren in de Italiaanse pers werd ge publiceerd. De secretaris-generaal van de klei ne liberale partij, Valerio Zano- ne, herhaalde dat de gaspijplei- ding „met gedwongen arbeid van Sowjet-bannelingen en poli- 'Gasakkoord uitstellen om Sacharov' tieke gevangenen was aange legd". „De Italiaanse regering zou in belangrijke mate bijdra gen tot de zaak van de mensen rechten als zij deze onderteke ning zou uitstellen", zo zei hij. In diplomatieke kringen in Mos kou is bedachtzaam gereageerd op de verklaringen van de secre taris-generaal van de Franse communistische partij, Georges Marchais, betreffende de „bevre digende gezondheid" van Andrei Sacharov en zijn vrouw Jelena Bonner. Marchais had zondag voor de radio een antwoord voor gelezen op een brief die hij naar zijn zeggen aan de hoogste Sow- jet-instanties had gestuurd. Er wordt in Moskou met name ge wezen op de gelijkenis die zijn verklaring toont met de officiële informatie over de lichamelijke toestand van het echtpaar vóór zij aan een hongerstaking begon- van Sinowatz, die benadrukt dat het bijzonder belangrijk is om het gesprek gaande te houden met degenen met wie de grootste verschillen van mening bestaan. Tegelijkertijd bevestigde de Oos tenrijkse vice-bondskanselier Norbert Steger, dat hij op korte termijn naar de Zuidafrikaanse landen reist om de economische betrekkingen op te vijzelen. Een grote handelsmissie uit Oosten rijk gaat eveneens naar Zuid- Afrika om het zakenleven daar met Oostenrijkse firma's bekend te maken. Volgens de Oostenrijkse regering is dit nu wenselijk en mogelijk omdat Zuid-Afrika tegenwoor dig een vreedzamer beleid ten opzichte van de buurlanden voert. Vice-bondskanselier Ste ger heeft een paar maanden gele den een lang privébezoek aan Zuid-Afrika gebracht en is opge togen en vol lof teruggekeerd. Ofschoon Oostenrijk resolutie 418 van de Verenigde Naties steunt, die de export van wapens naar Zuid-Afrika verbiedt, heeft het, Britse zondagsblad The Obser ver drie weken geleden gespeci ficeerde details gegeven van wa pentransporten, die vanuit het Oostblok door of via tussenper sonen door Oostenrijk naar Zuid-Afrika gaan. Als neutraal land doet Oostenrijk niet mee aan boycotacties tegen Zuid-Afrika en het Oostenrijkse publiek is ook helemaal niet ge neigd Zuidafrikaanse produkten te boycotten. Verschillende Oostenrijkse politici hebben nog in het recente verle den gepleit voor het toelaten van Zuidafrikaanse sportlieden bij internationale evenementen. Zuidafrikanen nemen regelma tig deel aan sportgebeurtenissen in Oostenrijk, tot aan wielrennen voor veteranen toe. Ter rechtvaardiging van de zeer li- Botha: welkom upi) berale houding tegenover Zuid- Afrika citeren de Oostenrijkers de president van Acnoa, de ver eniging van Afrikaanse olympi sche comités, die in een inter view met l'Echo de l'Afrique zou hebben gezegd dat zijn organisa tie Zuid-Afrika niet meer wil boycotten en tot een dialoog be reid is. raëlische militairen het Palestijn se kamp Ain Helwëh bij de Liba nese stad Sidon binnen. Volgens de Israëlische lezing werden in het kamp wapens en explosieven ontdekt. In kringen van het Is raëlische opperbevel werd ge zegd dat een inwoonster van het kamp om het leven was geko men bij een botsing bij voor- en tegenstanders van het Israëli sche leger. Ontkend werd dat de Israëliërs de vrouw hadden doodgeschoten. De Koeweitse ambassadeur Mo hammed Abulhasan zei gisteren dat 1500 Israëlische manschap pen met 150 tanks deelnamen aan de actie. Volgens hem zijn bij de inval „tientallen vluchtelin gen gedood, gewond en gearres teerd". De ambassadeur voegde eraan toe dat ongeveer dertig huizen van Palestijnen zijn ver woest. Hij beschuldigde Israël van „gruwelijkheden tegen on gewapende mensen die alleen opkomen voor hun rechten". Israël wees het debat in de Veilig heidsraad af als een „groteske vertoning". De Israëlische am bassadeur bij de VN. Yehuda Blum, verweet de Veiligheids raad zich te weinig bezig te hou den met belangrijker kwesties als de Golfoorlog en de toestand in Afghanistan. Blum kwam met een lijst van in het kamp gevon den wapens en springstoffen en verklaarde dat de Palestijnse wo ningen moesten worden opge blazen uit vrees voor verborgen explosieven. Hij stelde dat zijn land heeft beloofd te helpen bij het herbouwen van de huizen. Libanons vertegenwoordiger eiste dat Israël wordt gedwongen zich terug te trekken uit het zuiden van het land. Volgens hem kan geen enkele poging de waarheid te verdraaien de bezettings macht ontheffen van zijn directe verantwoordelijkheiod voor de „onmenselijke daden".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7