KITS
Hoe boerenkinderen
hun draai vinden
-c
Gehandicapte dreigt in
eigen wereld te blijven
'In weekeinde een
beetje moeilijk'
Kerken weer open voor bezoek
Wie wil er
'dorpelen'?
een rubriek voor jongeren
Alphens project Valkendam:
'Niet beknibbelen
op het busvervoer'
WOENSDAG 16 MEI 1984
Varia
"Dorpelen' noemen ze het in
Delft, de integratie tussen
zwakzinnigen en gehandi
capten. Van de stichting De
Dorpel kan iedereen, gehan
dicapt of niet, lid worden. In
de praktijk zijn het meestal
jongeren vanaf 18 iaar.
Redactie:
Annemiek Ruygrok
telefoon'071-144941, toestel 243
Het basis-idee voor het 'dorpe
len' is dingen op touw te zet
ten, waaraan gehandicapten
kunnen meedoen. Maar er
gaan altijd meer niet- dan
wel- gehandicapten mee, om
dat er anders "ineens zo'n
grote groep zwakzinnigen
binnenvalt". Ook voorkom je
zo dat de niet-gehandicapten
in de rol van verzorger te
rechtkomen. Want dat is niet
de opzet. Wel worden allerlei
alledaagse dingen gedaan:
winkelen, stappen, spelletjes,
werk-weekeinden en zomer
vakanties. De Dorpel heeft al
heel wat gedaan aan het on
derhoud van een dorpje in
Frankrijk (Gratte), een kas
teel in Wales en van een boer
derij in Haastrecht.
Voor inlichtingen kun je naar
Delft bellen op maandag
avond tussen acht en tien
uur: 015-123421.
In Nederland barst het van
de rare mensen. Deze
vreemde vogels pesten om
de haverklap lichamelijk
gehandicapten of doen
net of zij heel zielig zijn. Ge
handicapten zijn niet goed
bij hun hoofd, zeggen zij
maar al te vaak. En: die
mag je best discrimineren.
Het kost de dames en heren van
de Gading, een Leiderdorps
activiteitencentrum waar li
chamelijk gehandicapte 18-
plussers van negen tot vier
worden beziggehouden met
dingen als koken, boekhou
den, sporten en (leren) verga
deren, geen enkele moeite om
vervelende voorbeelden op te
lepelen.
Neem nou Jannie (33). Toen zij
laatst een winkel binnen 'rol-
stoelde', vroeg een klein meisje
aan haar: "Wat heb jij?" De
moeder van het kind zei met
een: "Sssst, niet vragen". En
Jannie dacht: waarom mag ik
nou niet zelf antwoorden?
Ook haar collega Raymond (28)
weet nog wel een vervelend
voorbeeld: toen hij laatst een
tafeltje wilde bestellen in een
Leids restaurant, zei de eige
naar dat er geen plaats was.
Een vriend, die geen krukken
nodig had om zich te verplaat
sen, kon wèl meteen gaan zit
ten.
Leuk is anders natuurlijk, maar
echt ontmoedigd zijn Jannie,
Raymond en Gading-gezel
Bert (51) niet. Natuurlijk, het
hangt Bert wel eens de keel uit
wanneer mensen steeds maar
weer vragen hoe het gaat. Maar
kwaad wordt hij niet. Hij zet
mensen doodgemoedereerd op
het verkeerde been met het
poeslieve: "Met mij gaat het
goed, en hoe gaat het met jou?"
"Je moet mensen steeds een
duwtje geven", legt hij uit.
Hij denkt dat veel mensen ge
woon niet weten wat zij nu
aanmoeten met gehandicap
ten. Ze kénnen de gehandicap
ten helemaal niet. Gehandicap
ten zijn nu eenmaal wegge
stopt in "hun eigen wereldje",
weet Raymond: "We zitten hier
helemaal buiten de bebouwde
kom, vlak naast het zieken
huis, het dagverblijf en de be
graafplaats. Als bij de geboorte
blijkt dat een baby een afwij
king heeft, komt-ie nooit meer
het dorp in".
Gelukkig ziet hij naast al deze
sombere dingen, ook een paar
lichtpuntjes. Jannie woont
midden in een woonwijk en de
hele buurt maakt gezellig een
praatje met haar wanneer ze
uit rijden gaat. Ook denkt het
drietal met plezier terug
een bezoekje aan de Rem
brandt scholengemeenschap
in Leiden. Bert, Raymond en
Jannie hebben daar in drie
(mavo en vwo) klassen verteld
wie zij zijn en wat zij doen.
Het project was opgezet omdat
de leraar maatschappijleer,
Kees Korswagen, het wilde
hebben over tolerantie. Ook
wilde hij wel eens weten wat
fout was gegaan met een ge
handicapte die een tijdje de
school had bezocht, maar op
een gegeven moment afhaakte.
De gehandicapten vonden het
een heel goed project. In het
begin was het allemaal een
beetje onwennig en werd er
3.g»fc<r
veel gegiecheld, maar al gauw
vlogen de vragen over de tafels
en stoeltjes. "Hoe moeten we
met gehandicapten omgaan?",
vroegen de leerlingen zich af.
"Mogen we nog wel grappen
maken?"
Lachend vertelde Raymond dat
hij het helemaal niet erg vindt
als er moppen over gehandi
capten worden verteld. Maar
het moet niet op pesten uit
draaien, natuurlijk. Wanneer
mensen steeds tegen hem zeg
gen: "Joh, loop eens door",
dan kan hij daar niet bepaald
om lachen. Vooral niet omdat
een gehandicapte op school
nogal eenzaam is. "Het zou be
ter zijn wanneer je met een he
le groep zou zijn. Dan kun je in
slagorde rijden", lacht hij.
In dat geval zou hij ook wel op de
school willen zitten. "Je krijgt
dan wat meer algemene ont
wikkeling dan nu", zegt hij.
"En je komt uit je wereldje. Je
zult wel hard moeten knokken,
maar dat moetje toch al als ge
handicapte". Hij maakt echter
geen gebruik van het aanbod
van rector Geerts om naar de
school te gaan. Hij is immers
28 jaar. Maar hij zou zeker nog
wel een keertje willen praten
op 'het Rembrandt' of een an
dere school. "Eigenlijk moeten
we er elke maand een keertje
uit", zegt hij.
Omstreeks maart 1978 ging
de Alphense veehouder Van
der Burg op zoek naar een
opvangmogelijkheid voor
zijn geestelijk gehandicapte
zoon Jan, een echte uit de
klei getrokken
boerenjongen. 'Die zal zich in
een gezinsvervangend tehuis
niet zo goed thuis voelen'
redeneerde Van der Burg.
Toen hij in gesprek kwam
met Cees Rademaker, de
directeur van het
sociaal-pedagogisch centrum
in Gouda, was het probleem
snel opgelost. Rademaker
bleek de motor achter een
boerderij voor geestelijk
gehandicapte boerenzoons in
Gouda. Nog geen anderhalf
jaar later was in Alphen de
boerderij Valkendam
ingericht, waar zes geestelijk
gehandicapte
boerenkinderen volledig hun
draai konden vinden.
In deze instelling komen de
boerenkinderen volledig tot hun
recht. Zij hebben vari huis uit
veel ervaring met het
boerenbedrijf. Er worden koeien
gehouden, kippen, een paar
geiten. Melk en eieren worden
verkocht. De jongeren
verbouwen en verkopen
aardappels, sla en andere
groenten.
"Je biedt de jongeren een
omgeving aan die ze kennen, die
ze willen en met plezier beleven.
Kijk, je groeit op in een bepaald
milieu met zijn eigen gewoonten,
geurtjes, trekjes enzovoort. Heb
je daar gewoond en geleefd dan
is het heel moeilijk om te worden
teruggeworpen op een internaat
of een sociale werkplaats, als je
ouders je niet meer kunnen
onderhouden" zegt Cees
Rademaker over het
boerderij project.
"De mensen kunnen zien dat
geestelijk gehandicapten als
boer hun mannetje kunnen
staan. Ze worden niet meer als
zielig benaderd, maar men komt
verse melk halen en groenten
kopen. Als er een boer in de
omgeving ziek is steken ze een
handje toe, net zoals in de
dagelijkse, agrarische praktijk.
Een gewone benadering in alle
opzichten".
De 'gewone' benadering van
gehandicapten heeft een goede
invloed, denkt Rademaker.
"Reken maar dat ze daar
gevoelig voor zijn. Onze jongens
zijn gaan meedoen aan de
normale dingen waar iedereen
aan meedoet. Autorijles, dansen,
zelfstandig spullen kopen en
'nee' durven zeggen als iemand
hun iets wil aansmeren dat ze
eigenlijk niet nodig hebben".
"Over het algemeen worden
gehandicapten nogal negatief
benaderd. Wordt er vooral
gekeken naar wat ze niet
kunnnen. Op de boerderij
worden ze serieus genomen en in
die normale verhouding groeien
ze het hardst". Het gevolg is dat
sommige jongens zich zo goed in
de samenleving weten in te
passen dat ze gaan trouwen, van
de boerderij verhuizen en zelf
een boerenbedrijf beginnen.
Ergens wel goed want voor deze
boerderijprojecten in Alphen,
Gouda en Egmond bestaan grote
wachtlijsten.
Rolstoel in de disco?
Boerderij Valkendam. en de pupillen: "Dit is een omgeving die i
kennen". (foto's win Dgkma
De dagelijkse gang van zaken op
de boerderij wordt in de gaten
gehouden door een
bedrijfsleider. De kosten worden
voor het grootste gedeelte
betaald door het rijk. En uit
rekensommen blijkt dat het
verblijf van een geestelijk
gehandicapte op een boerderij
nauwelijks duurder is dan de
opvang in een gezinsvervangend
tehuis.
Met staatssecretaris De Graaf
van sociale zaken, de man die
beslist of een boerderij van
rijksgeld mag worden bekostigd,
hebben de projectleiders een
beetje ruzie gehad. De Graaf
wilde niet alle boerderijen meer
betalen maar is later bijgedraaid.
Momenteel is het bestuur van de
boerderij aan het bekijken of
draaiend houden van de
instelling goedkoper kan. Ze
hebben er goede hoop op, want
het bestuur vindt het heel
belangrijk dat de gehandicapte
boerenzoons een beetje in de
open lucht kunnen blijven en het
werk kunnen blijven doen dat ze
gewend zijn.
Stel, je kunt niet lopen. Om je
voort te bewegen ben je aange
wezen op een rolstoel. Maar
toch krijg je evengoed de krie
bels wanneer je op televisie
Toppop ziet. Wanneer David
Bowie en al die andere pop
sterren je toeroepen: 'Let's
dance!' Maar kun je in die rol
stoel nu eigenlijk wel gewoon
een discotheek binnengaan, of
zullen de mensen zeggen:
"Blijf jij maar weg. Dansen, dat
doe je nu eenmaal met je be
nen". Want zo hard zijn men-
Je ziet ze wel eens door de stad rijden. Busjes met geestelijk ge
handicapte kinderen, op weg van en naar school. De meeste
kinderen met een geestelijke afwijking zijn namelijk niet in
staat op eigen houtje naar school te gaan. Bovendien wonen ze
vaak ver weg van de speciale scholen die er voor hen zijn. Daar
om worden ze dagelijks gehaald en gebracht met een speciale
bus.
Vorig jaar heeft onderwijsminister Deetman echter besloten om
op dat vervoer te bezuinigen. De gemeenten moesten het nu
maar gaan betalen. Helaas waren er gemeenten die daaraan niet
veel geld wilden uitgeven. Dat betekende dat er meer kinderen
in één bus moesten. Ook de reistijden werden langer, want niet
alle kinderen wonen even dichtbij. Sommige kinderen zaten op
een dag 3 uur in de bus!
Erger nog was dat er in enkele gevallen geen geld meer was om
iemand met de kinderen in de bus te laten meegaan. Goed, de
chauffeur is er natuurlijk, maar die heeft zijn handen vol aan het
sturen. Het is niet de bedoeling dat hij op de kinderen let. Het is
zelfs een keer voorgekomen dat kinderen zijn weggelopen, toen
hun bus even stil stond. De chauffeur moest er toen achteraan
gaan, terwijl de overige kinderen alleen in de bus achterbleven.
Ouders van geestelijk gehandicapte kinderen vinden dat het ver
voer van hun kinderen goed geregeld moet zijn. Een geestelijk
gestoord kind begrijpt weinig van het gevaar van aandenderen-
de auto's. Een ongeluk is gauw gebeurd.
Een groep ouders van geestelijk gestoorde kinderen heeft een on
derzoek gedaan op verschillende scholen. Daaruit bleek dat veel
ouders ontevreden waren over het vervoer van hun kinderen.
Het maakt veel verschil welke gemeente voor het vervoer zorgt:
de ene gemeente doet het veel beter dan de andere. Sommige
gemeenten denken dat kinderen boven de 10 jaar oud genoeg
zijn om zelf naar school te gaan. Kinderen die geestelijk hele
maal gezond zijn kunnen dat inderdaad. Voor kinderen die
geestelijk gestoord zijn is dat levensgevaarlijk. Daarom vinden
de ouders dat op het vervoer van hun kinderen niet mag worden
beknibbeld.
sen soms.
Bij de meeste discotheken in
Leiden en omgeving echter
niet Tenminste, opgebeld en
gevraagd of je ook met een
vriendje in een rolstoel mag
komen dansen, werd overal ge-,
zegd: "Natuurlijk, van harte
welkom". Geen greintje discri
minatie te bespeuren. Al bleek
wel dat de zaterdagavond een
moeilijke avond is voor rol
stoelers. "Want dan is het zo
druk, dan komt de rolstoeler
alleen maar in het gedrang".
Bij 't Zeepaardje in Noordwijk
blijkt het zelfs geregeld voor te
komen dat rolstoelers een
dansje wagen. Maar dan wel
vooral in het voor- en nasei
zoen en op een doordeweekse
avond. Gevraagd hoe dat dan
gaat, dat dansen met een rol
stoel, antwoordt een kelner:
"Nou ja, als je ziet wat voor ca
priolen ze soms uithalen. Dat is
heus niet alleen swingen met
het bovenlijf. Die hele rolstoel
gaat soms de lucht in".
Een andere discotheek heeft nog
maar eenmaal in het jarenlan
ge bestaan meegemaakt dat er
een gast per rolstoel kwam. De
discogangers moeten daar dan
ook een trap beklimmen om de
dansvloer te bereiken. "Wan
neer hier iemand in een rol
stoel komt, is ie van harte wel
kom. Maar echt propageren
zullen we het niet". Aldus een
mevrouw die bij deze disco de
telefoon opneemt.
Iemand die er daarentegen alles
aan doet om het dansen per
rolstoel bekendheid te geven,
is de heer Van der Valk. Hij is
voorzitter van de Stichting
Rolstoeldansen Nederland. Op
zijn dansschool in Amstelveen
leren gehandicapten evengoed
de Engelse wals en de chacha-
cha. "Maar wie wil weten hoe
dat gaat, moet gewoon maar
eens een keer komen kijken",
vindt Van der Valk. "Dan kun
nen ze gelijk eens zien hoeveel
plezier een rolstoeler wordt
ontzegd wanneer hij niet wordt
toegelaten in een dancing".
Vorig jaar hebben in voorjaar
en zomer zo'n 10.000 mensen
de opengestelde binnenstads-
kerken van Utrecht bezocht.
Die openstelling was een expe
riment. Dat is zo geslaagd, dat
gisteren opnieuw een aantal
kerkgebouwen voor dagelijkse
bezichtiging (met rondleiding)
is opengegaan.
Vier Utrechtse kerken staan deze
zomer op het lijstje van de
VW: de Janskerk en de Pie
terskerk (dinsdag tot en met
vrijdag van half 11 tot half 4),
de Willibrorduskerk aan de
Minrebroederstraat (dinsdag,
donderdag en vrijdag van half
11 tot half 4 en woensdag van 1
uur tot half 4) en de Jacobikerk
(na 5 juni van dinsdag tot en
met donderdag van 2 tot 4 uur).
Uit 28 vrijwilligers onder wie
een flink aantal jonge werklo
zen zijn teams gevormd die
de bezoekers niet alleen ont
vangen maar ook rondleiden
en vertellen over het gebruik
van de kerk in de week.
In Leiden is de deur van de
Hooglandse kerk (zijde Nieuw-
straat) voor bezoek weer open
gezet. Dagelijks van 11 tot 3
uur, maar op zaterdag van 11
tot 1. Bezoekers kunnen een
plaat met orgelmuziek en foto
kaarten van de kerk kopen.
Vandaag is een serie van twintig
'lunchconcerten' op woensdag
in deze kerk begonnen. Ze be
ginnen om half 1 en duren een
kleine drie kwartier. Jonge or
gelstudenten van de conserva
toria van Amsterdam, Den
Haag, Utrecht en Rotterdam
zijn voor deze serie uitgeno
digd. Een aantal van hen is al
afgestudeerd. Sommigen heb
ben zelfs het solodiploma.
In de Hartebrugkerk aan de
Haarlemmerstraat is in samen
werking met de 'Stichting Lei
den Orgelstad' een serie 'w.ro-
delconcerten op zaterdag' op
gezet. Tot 22 september elke
zaterdag van 3 uur tot half 4.
Op zaterdag 26 mei speelt daar
de organist Richard Ram met
medewerking van Hans Ros
kam hobo.
Uiteraard kan ook de Pieters
kerk worden bezichtigd. Maar
daarvoor moet men bij de be
heerder aanbellen.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Ridderkerk A. van Brummelen
Huizen. Gereformeerde Ker
ken: aangenomen naar
men (ziekenhuispastoraat) J
Vos Steenwijk. Gereformeer
de Kerken Vrijgemaakt: be
roepen te Stadskanaal F. H
Folkerts Gorinchem, voor Rot
terdam-Noord C. Klein Zeven
bergen. Baptistengemeenten:
beroepen te Amsterdam R.
Reiling Veenendaal.
Overleden. In Emmen is, bijna
66 jaar oud, de baptistenpredi
kant H. van der Werf overle
den. Hij was vele jaren voorzit
ter van de commissie van de
Unie van Baptistengemeenten
en redacteur van het blad 'De
Christen' en het evangelisatie
blad 'De Zaaier'. Ds. Van der
Werf heeft achtereenvolgens
gewerkt in Exloërmond,
Utrecht, Emmen, Den Haag,
Doetinchem, Zutphen en Delf
zijl. In 1978 ging hij om ge
zondheidsredenen met ver
vroegd pensioen.
In Den Haag is op 82-jarige leef
tijd de Waalse predikant Geor
ge Forget overleden. Hij was
'hofprediker' bij koningin Wil-
helmina en leidde na haar
overlijden in december 1962
ook de uitvaartdienst in de
Nieuwe Kerk van Delft. Ds.
Forget, die in Frankrijk was
geboren, is binnen de Neder
landse Hervormde Kerk Waals
predikant geweest in Delft,
Rotterdam en Den Haag. In
1967 ging hij met pensioen.
Brief van Simonis
Professor dr. H. Bosman van
de Katholieke Hogeschool in
Tilburg heeft van aartsbis
schop Simonis een brief gekre
gen naar aanleiding van zijn
vraag aan het hoofd van de
rooms-katholieke kerkprovin
cie om duidelijkheid bij de bis
schoppen over kruisraketten
op Nederlands grondgebied.
Simonis schrijft, dat alle bis
schoppen ontwapening willen,
maar dat de meningen over de
manier waarop uiteenlopen.
Voert plaatsing van raketten
nu van de weg naar ontwape
ning óf of vergroot plaatsing de
kansen op ontwapening? De
bisschoppen vinden, dat 'ge
wetensvolle overweging' van
deze vraag zowel tot het ene als
tot het andere antwoord kan
leiden.
De bisschoppen laten het oor
deel over de morele aanvaard
baarheid van plaatsing van
kruisraketten over aan de 'in
dividuele gewetensvorming'.
"Maar", zo schrijft dr. Simonis
aan professor Bosman, "bij die
gewetensvorming zijn katho
lieken wel verplicht, rekening
te houden met de algemene
kerkelijke uitspraken over het
gebruik en bezit van kernwa
pens".
'Kwade tijden'
De afval van de kerk kan niet
uitsluitend aan 'kwade tijden*
worden geweten. Tot die con
clusie komt de evangelisatie
commissie van de Kerk van
Schotland in een rapport voor
de algemene vergadering van
deze kerk. die van 19 tot 25 mei
in Edinburgh wordt gehouden.
De geloofsafval, zeggen de sa
menstellers van het rapport,
werpt een schril licht op het fa
len van de gemeenten om de
gedoopten bij het gemeentele
ven te houden. Men kan niet
zeggen, dat het geloof voor af
valligen nooit iets heeft bete
kend. "De afval is ten minste
even veelzeggend voor de
stand van het geestelijke leven
en voor de toewijding der lid
maten".
De commissie constateert een
ernstig gebrek aan inzicht in
wat kerk-zijn betekent. "De
kerk moet als brenger van heil
in onze samenleving functio
neren. Er is iets volkomen
scheef gegroeid, wanneer de fi
nanciële gezondheid van een
kerkelijke gemeente als be
langrijker wordt gezien dan
het redden van zielen".
Samenwonen. Hervormde pre
dikanten in Frankrijk mogen
niet ongehuwd samenwonen.
Die uitspraak deed de synode
van Dourdan (ten zuiden van
Parijs). In het algemeen vond
de synode, dat een huwelijks
sluiting toch te verkiezen is bo
ven samenwoning. De 'viering
van het huwelijk' zou meer na
druk moeten krijgen.
Overigens blijft voor de Franse
protestanten het huwelijk een
'ambtelijk gebeuren', dit in te
genstelling tot de rooms-ka
tholieke opvatting, die het hu
welijk tot de sacramenten re
kent.
