Aantal raketten DDR uitgebreid -c Arrestatie rabbijn klap voor extreem-rechts Reorganisatie van Britse defensie Reactie op plaatsing Amerikaanse wapens Wereld geeft $1000 miljard uit aan leger Reagan wil toch MX- raket ontwikkelen FDP ligt dwars in zaak partijgiften ANC eist aanval op Oorlogsmisdadiger Rauff (77) overleden DINSDAG 15 MEI 1984 MOSKOU (RTR-AFP) - De Sowjet-Unie gaat meer kernraketten opstellen in de DDR. Moskou en Oost-Berlijn zijn dit volgens het officiële Russische persbureau Tass over eengekomen. De plaatsing van raketten in West-Europa door de Verenigde Staten heeft het Oostblok tot deze tegenmaatregelen gedwongen, aldus Tass. Buitenland WASHINGTON (AFP) - De militai re uitgaven in de wereld zullen in 1985 een niveau bereiken van 1000 miljard dollar. Dat staat in een gisteren gepubliceerd rap portvan het Amerikaanse Agent schap voor Wapenbeheersing en Ontwapening (ACDA). De militaire uitgaven bedroegen in 1972 nog tenminste 300 miljard dollar. In 1982 waren de uitgaven gestegen tot 820 miljard en in 1984 zullen zij 970 miljard dollar bedragen. Het jaarlijkse reële stijgingspercentage (dus gecorri geerd voor inflatie) is volgens het ACDA 3,1. Het ACDA becijfert verder dat de militaire uitgaven in ontwikkelingslanden, met het Midden-Oosten en Afrika aan kop, twee maal zo snel stijgen als in de geïndustrialiseerde landen. De wapenhandel in de wereld be reikte in 1982 (het laatste jaar waarvoor ACDA berekeningen uitvoerde) een niveau van 36,5 miljard dollar, wat 70 procent meer is dan in 1972 en 2 procent uitmaakt van de totale wereld handel. De Sowjet-Unie nam in 1982 met 30,1 procent het groot ste deel van de wapenhandel voor haar rekening, voor de Ver enigde Staten met 26,2 procent. Het aandeel van alle Navo-lan- den in de wapenhandel was met 47,9 procent groter dan dat van de Warschaupact (38,3 procent). Bijna de helft van de geëxporteer de wapens ging in 1982 naar het Midden-Oosten, waarbij Irak de grootste wapenimporteur was. De belangrijkste exportlanden tussen 1978 en 1982 waren in volgorde van belangrijkheid: de Sowjet-Unie, VS, Frankrijk, Groot-Brittannië, West-Duits- land, Italië, Tsjech'oslowakije, Polen, Roemenië en China. Bijna 75 procent van de wapenexport tussen 1972 en 1982 kwam voor rekening van de VS, de Sowjet- Unie en hun respectievelijke bondgenoten. Het ACDA wijst er echter op dat met name landen als Brazilië, Israël, de twee Ko rea's en Turkije in het begin van de jaren tachtig wapens zijn gaan exporteren. Per hoofd van de bevolking geeft Saoedi-Arabië het meeste geld uit aan wapenaankopen, voor Qatar, Oman, Verenigde Arabi sche Emiraten, Israël, Koeweit en Libië. 'Overeenkomstig ee komst tussen de regeringen van de Sowjet-Unie en de DDR wordt een aanvullend aantal Russische raketsystemen met groter bereik op het gebied van de DDR gestationeerd', luidt de verklaring. Het Russische ministerie van de fensie verklaarde dat de maatre gel was bedoeld om de veiligheid van de Sowjet-Unie en haar bondgenoten te verzekeren. De maatregel blijft echter strikt bin nen de grenzen die nodig zijn voor het handhaven van het machtsevenwicht en voor het neutraliseren van de bedreiging die uitgaat van de Amerikaanse raketten, aldus Tass. Het persbureau gaf geen datum voor het besluit. Volgens Russi sche functionarissen in een niet- officiele reactie komt het besluit van Moskou voort uit teleurstel ling over de houding van het Westen. De Sowjet-Unie maakte vorig jaar oktober bekend dat zij tegenmaatregelen zou nemen als de Verenigde Staten zou begin nen met het plaatsen van raket ten in 'West-Europa. Het werk aan de raketbases in de DDR en Tsjecho-Slowakije zou worden versneld. Volgens de niet-officie- le verklaringen heeft het Westen op deze aankondigingen nauwe lijks gereageerd. De verklaring voor het besluit van de Sowjet- Unie om het aantal raketten in de DDR uit te breiden moet in deze De Sowjet-Unie staat op het stand punt dat de ontwapeningsbe sprekingen in Genève alleen kunnen worden hervat als de Verenigde Staten de nieuw ge plaatste raketten in West-Europa verwijdert. WASHINGTON (UPI/AFP) - Presi dent Ronald Reagan heeft giste ren een krachtige poging gedaan om het MX-raketproject te red den dat in het Congres aan hevi ge kritiek blootstaat. Hij zei dat "nu te wankelen" Russische ru- ziezucht zou aanwakkeren en het Kremlin aanmoedigen om mili tair overwicht op de Verenigde Staten te behalen. „Onze defensiepolitiek is geba seerd op een eenvoudige premis se: wij beginnen geèn oorlogen. Wij handhaven onze sterkte om agressie af te weren", aldus de president op een haastig georga niseerde persconferentie. Reagan viel de Russen aan omdat ze de wapenbeheersingsonder- handelingen de rug hebben toe gekeerd. Hij zei: "Er staat geen dwingender punt op onze agen da". De president waarschuwde dat po gingen die in het Congres wor den ondernomen om het MX- project te torpederen, alleen maar een beloning zouden zijn President Reagan weet zich ge steund door een meerderheid van de Amerikanen in zijn bewape ningsplannen. (foto AP) van Russische agressiviteit op het gebied van de wapenbeheer sing en twijfel zouden doen ont staan aan de defensiepolitiek van de Verenigde Staten en hun bondgenoten. Hij zeir ,,De Sowjet-Unie heeft een algemeen programma voor de militaire wapenopbouw en dat moet tegenwicht krijgen van het MX-systeem". Reagan somde een lijst van Ameri kaanse initiatieven op om de spanning tussen oost en west te verminderen, zoals voorstellen voor een totaal verbod op chemi sche wapens en krijgsmachtre- ducering. „Toch liepen de Russen weg", al dus de president en de Verenig de Staten moeten zulk een ru zieachtige houding niet honore- Meerderheid Uit een zondag gepubliceerd opinieonderzoek blijkt dat de meerderheid van de Amerikanen het bewapeningsprogramma van president Reagan en de statione ring van MX-raketten steunt. Het onderzoek is in de laatste week van april gehouden onder 1500 Amerikanen. Het onderzoek vond plaats in opdracht van de Amerikaanse veiligheidsraad, een organisatie die voor uitbrei ding van de bewapening is. Volgens de peiling is 60 procent voor de stationering van de MX als afschrikking (32 procent is krachtig voor, 28 procent met mate). Het argument van presi dent Reagan dat de MX nodig is om de VS een goede onderhan delingspositie tegenover de Sow jet-Unie te verschaffen, werd door 63 procent van de onder vraagden ondersteund (35 pro cent steunt het argument krach tig en 28 procent met mate). Vijftig procent van de ondervraag den wil onderhandelingen met de Sowjet-Unie, wanneer de VS even sterk zijn als dat land. Van de ondervraagden verklaarde 44 procent zich voor onmiddellijke bevriezing van de kernwapenar senalen. Misdaad in VS sterk gedaald WASHINGTON (AFP) - De misdaad in de Verenigde Sta ten is in 1983 gedaald met 7 procent, het hoogste dalings percentage in negen jaar. Dat heeft het Amerikaanse minis terie van justitie zondag be kendgemaakt. Het ministerie zegt in zijn rap port dat in 1983 in ongeveer 6 procent van de Amerikaanse woningen een of meer keer is ingebroken, wat een daling met 19 procent inhoudt ten opzichte van het jaar ervoor. Het is het laagste percentage in 9 jaar. Het aantal diefstallen daalde vorig jaar met 9 procent en het aantal gewelddaden ging met 11 procent omlaag. Daar entegen bleef het aantal ver krachtingen nagenoeg gelijk. Uit het rapport blijkt verder dat de misdaad meer voor komt in stadscentra dan in buitenwijken en dat zwarten vaker het slachtoffer zijn van misdaden dan blanken. Ook uit recente cijfers van de Federale recherche (FBI) bleek al dat de misdaad in de VS vorig jaar afnam. TELEFOON Brazilië gaat in Su riname de zorg op zich nemen voor de uitbreiding van het tele communicatiesysteem. Met be hulp van Braziliaanse technici zullen met name in de Surinaam se binnenlanden een serie tele foonlijnen en kleine centrales worden aangelegd. In totaal is hiermee een bedrag gemoeid van 20 miljoen dollar. Van Braziliaanse zijde was geen in formatie te verkrijgen over de wijze waarop Suriname het hui dige krediet van 20 miljoen gaat afbetalen. TRIPOLI/LONDEN (Rtr.) - Een strijder van het Nationaal Front voor de Redding van Libië heeft afgelopen zaterdag zes leden van de militie van de Libische leider, Gaddafi, gedood tijdens een zelf moordactie. Dat heeft deze dissi dentenbeweging gisteren in Lon den bekendgemaakt. Volgens een verklaring van de be weging stormde Majdi Shwiehdi het hoofdkwartier binnen van het revolutionair comité in Aboe Saleem aan de hoofdweg naar het vliegveld van de Libische hoofdstad, Tripoli. De man zou zes „revolutionaire leden" heb ben gedood en werd vervolgens door troepen omsingeld. Hij kwam in een vuurgevecht om, al dus de verklaring. De dissidentengroepering ver klaarde vorige week dat acht van haar leden waren omgeko men bij een aanmval op 8 mei op de Bal Al Aziziya kazerne in de buitenwijken van Tripoli. Vol gens de groeperingen werden toen 100 tot 120 legerofficieren en leden van Gaddafi's garde ge dood of gewond. Bij de foto: Ongeveer 10.000 men sen betoogden afgelopen zondag in Tripoli ten gunste van de Libi sche leider Gaddafi. (foto ap> BONN (DPAAFP) - Dc Westduitse liberale partij FDP wil geen steun meer verlenen aan het om streden wetsontwerp dat amnes tie verleent aan mensen die in het verleden belasting hebben ontdoken door giften aan politie ke partijen. Dit is maandag in po litieke kringen in Bonn verno men na beraad van het FDP-be- stuur. Gebleken is dat er niet op gere kend hoeft te worden dat op het FDP-congres in juni een meer derheid te vinden is voor het ont werp. Verwacht wordt dat FDP- leider Hans-Dietrich Genscher nog vandaag bondskanselier Helmut Kohl zal meedelen dat instemming van de liberalen niet LONDEN De Britse minister Heseltine (defensie) heeft in zijn plannen voor het komende jaar een aantal ingrijpende voorstel len tot reorganisatie gedaan. Het uitgangspunt is, dat de Britse de fensie doelmatiger en krachtiger moet zijn zonder dat dat meer geld kost. door Henk Dam De voorstellen houden onder meer in, dat acht oorlogsschepen die zouden worden afgeschreven, in actieve dienst blijven, dat het aantal gevechtsvliegtuigen de komende vijf jaar met 15 procent omhoog gaat, en dat de land macht er twee regimenten bij krijgt. Heseltine wil door die laatsté maat regel de Britse gevechtskracht in de frontlinie met 4000 manschap pen uitbreiden, ten koste van van de mankracht in de onder steunende diensten. Bij de mari ne zullen 2000 arbeidsplaatsen verdwijnen, ook bij ondersteu nende, aan de wal gebonden diensten. Vergaand zijn de voorstellen van de minister om de aanschafkos ten van militair materieel omlaag te brengen. Hij wil die aankopen niet meer regelen in onderonsjes met al jaren leverende bedrijven, maar concurrentie tussen poten tiële leveranciers bevorderen. Wie het goedkoopst levert, krijgt de order. Dat uitgangspunt is het afgelopen jaar bij 20 procent van de Britse defensie-aankopen ge hanteerd, en dat heeft voor een kostenbesparing van 30 procent gezorgd. De defensiebegroting voor het ko mende jaar zal met 4,5 miljard gulden omhoog gaan, en daar mee 80 miljard gulden bedragen. Dat betekent dat sinds de rege- ring-Thatcher aan het bewind kwam, de defensie-uitgaven met 20 procent zijn gestegen, inflatie en de kosten van de Falkland- oorlog buiten beschouwing gela ten. Engeland staat daarmee, vergele ken met andere Europese lan den, veruit aan de top waar het om de defensie-uitgaven gaat. JERUZALEM (AFP/UPI) - De ar restatie zondagavond van rab bijn Moshe Levinger (40), een van de belangrijkste figuren van de orthodox-nationalistische or ganisatie Goesh Emoenim (blok der gelovigen) riskeert extreem rechts in Israël van zijn leider schap te beroven, zo menen waarnemers in Jeruzalem. Van enorm politiek belang achtte men het dat de arrestatie, waar voor premier Yithzak Shamir zelf toestemming moest geven, de belangijkste extreem-rechtse beweging in het land in de toene ming van het joods terrorisme op de bezette westelijke Jordaanoe- ver betrekt. Shamir riep zondag de belangrijk ste functionarissen van de orga nisatie bijeen om te vragen hun gelederen van alle potentiele ter roristen te zuiveren en een cam pagne voor „actieve opvoeding" voor de militanten te lanceren, zo onthulde de Israëlische pers. De leiders van Goesh hebben hun steun daarvoor aan Shamir toe gezegd. Goesh, een pioniersorganisatie die joodse koloninisatie in het hele gebied van „Eretz Israel" (Israel met bijbelse grenzen) wenst, is in de loop der jaren het symbool ge worden van de joodse nederzet tingenpolitiek in Cisjordanië, het lastige maar verwende kind van de toenmalige regering van Me- nachem Begin en een bron van voortdurend conflict tussen het regerende likoedblok en de so cialistische oppositie. De politie wilde gisteren alleen maar kwijt dat Levinger zondag avond laat gearresteerd was maar kringen in de omgeving van degenen die het onderzoek leiden, zeiden dat er verdenkin gen bestonden dat hij kennis had van en instemde met sommige acties. De ontsteltenis in de organisatie is groot. Sommige leiders toonden zich geschokt. Anderen wilden niet geloven dat hij iets te maken zou kunnen hebben gehad met gewelddaden tegen Arabieren. Israëls Opperrabbijnen bespra ken maandag de kwestie met hen. Levinger is de stichter van Goesh Emoniem en is mede-oprichter van de eerste joodse nederzet ting op de westelijke oever bij Hebron. Hij woont met zijn in Amerika geboren vrouw en 11 kinderen in omstandigheden die aan een beleg doen denken, in het hart van Hebron, een moskee beneden zijn Spartaans ingerich te appartement en een machine geweer op het platte dak daarbo ven. Zij leiden de beweging voor herstel van het joodse kwartier in Hebron, een zeer omstreden kwestie onder de Arabische in woners. meer tot de mogelijkheden be hoort. In totaal zouden ongeveer driedui zend mensen uit de politieke en industriële wereld profiteren van de amnestiewet. Onder hen zijn volgens het Westduitse blad „Der Spiegel" 23 politici van de liberaal-christendemocratische regeringscoalitie. As de FDP niet voor de wet stemt, is er in de Bondsdag geen meer derheid voor de amnestie. Voor Kohl, die zich binnen zijn eigen partij sterk heeft gemaakt voor de amnestiewet zou dit een ern stige tegenslag betekenen. Naar later is vernomen gaat in de Bondsdag de behandeling van het ontwerp in eerste lezing op 24 mei aanstaande niet door, wanneer niet meer zeker is dat er een meerderheid is. Bij de chris tendemocratische regeringspar tijen CDU en CSU begint de me ning terrein te winnen dat be handeling in het parlement al leen zin heeft als zeker is dat ge rekend kan worden op een meer derheid. De voorzitter van de CDU/CSU- fractie in de Bondsdag, Afred Dregger, verklaarde gisteren in een vraaggesprek voor de radio dat het ontwerp alleen ter stem ming kan worden ingediend wanneer de regeringspartijen daartoe vastbesloten zijn. heidsstemming zijn". Algemene staking in Punjab NEW DELHI (AFP/DPA) - In de Noordindiase deelstaat Punjab is gisteren een algemene staking uitgebroken uit protest tegen de moord op de journalist Ramesh Chandra. Tot de staking is opge roepen door een aantal Hindoe- organisaties. Volgens officiële mededelingen wordt aan de sta- kingsoproep op grote schaal ge hoor gegeven. In de buurstaat Haryana werd eveneens gestaakt. Op verschil lende plaatsen deden zich daar incidenten voor, zo meldde het Indiase persbureau UNI. Militairen en para-militairen in Punjab zijn in verhoogde staat van paraatheid gebracht. In vier steden in deze deelstaat is een avondklok ingesteld. Veilig heidstroepen hebben opdracht gekregen te schieten op iedereen die zich in de stad Jullundur niet aan die avondklok houdt. Jullun dur is de plaats waar Ramesh Chandra zaterdag werd ver moord. ISLAMABAD (Rtr.) - Aghanistan heeft gisteren aangekondigd dat spoedig arbeiders, boeren en ambtenaren zullen worden be wapend om staatsbedrijven, boerderijen en regeringsgebou wen te beschermen tegen aanval len van islamitische opstandelin gen. Radio Kaboel, meldde dat de zelf- verdedigingsgroepen op vrijwil lige basis in het hele land zullen worden georganiseerd. In het verleden rekende het Aghaanse bewind op ongewapende verde- digingsgroepen, politie en mili tairen voor de verdediging van staatseigendommen. Maar vol gens westerse waarnemers brok kelen de veiligheidstroepen af. Levinger zei ooit van zijn organisa tie dat de joodse nationale re naissance belangrijker is dan de- 1 mocratie. „Het lot van het land SSlZfS Burgers bewapend onderwerp van een meerder- Andriessen wellicht voorzitter EC BRUSSEL (GPD) - Europees commissaris Frans Andriessen begint langzamerhand enige kans te maken om voorzitter te worden van de nieuwe Europese Commissie. De kandidaten die andere landen voor deze belang rijke post tot nu toe naar voren hebben geschoven, vallen zo te gen, dat Andriessens kandida tuur aan gewicht wint. Deze voorzichtige conclusie wordt in Brussel getrokken uit het feit dat Nederland de samenstelling van de nieuwe Commissie na drukkelijk aan de orde wil stel len op een informeel beraad van de Europese ministers van bui tenlandse zaken eind mei in de Franse Provence. Staatssecretaris Van Eekelen (bui tenlandse zaken) heeft maandag in Brussel aangekondigd dat Ne derland dan wil praten over het profiel van de nieuwe voorzitter, de vermindering van het aantal commissieleden van 17 tot 10 a 12 en de consulatie hierover met het Europese Parlement. De zittingstermijn van de huidige Commissie, het 'dagelijks be stuur' van de Europese Gemeen schap, loopt eind dit jaar af. A wekenlang wordt er in de Brus selse politieke wandelgangen ge schoven met mogelijke kandida ten voor de nieuwe Commissie. Andriessen, die de afgelopen ter mijn goed werk heeft geleverd als commissaris die moest wa ken over de concurrentieverhou dingen binnen de Gemeenschap, zou op zijn minst vice-voorzitter moeten worden met een zware portefeuille zoals buitenlandse zaken, financiën of landbouw. Tsjech Lis in hongerstaking FRANKFURT (DPA) - Ladislav Lis, de ex-woordvoerder van de Tsjechoslowaakse organisatie voor de mensenrechten, Charta 77, is in hongerstaking gegaan. Dit is gisteren meegedeeld door de Internationale Organisatie voor de Mensenrechten (IGFM) in het Westduitse Frankfurt. De organisatie zegt de informatie te hebben uit de vriendenkring van Lis. Volgens haar dreigt de ex-woordvoerder van Charta tot vijf jaar gevangenisstraf te wor den veroordeeld. Lis werd op 5 maart van dit jaar vrijgelaten. Hij had er toen 14 maanden gevange nisstraf opzitten. Bij zijn vrijla ting werd bepaald dat hij zich ie dere dag bij de politie moest mel den. Afgelopen donderdag werd Lis op nieuw gearresteerd. Hij zou de politie geen toestemming heb ben gevraagd in de maand mei Praag voor twee weekeinden te verlaten. Daarmee, aldus de poli tie, maakte Lis inbreuk op de maatregel van „beperkte bewe gingsvrijheid" die hem voor drie jaar is opgelegd. HARARE (AFP) Het Afrikaanse Nationale Congres heeft gisteren volgens het Zimbabwaanse pers agentschap ZLANA in Harare, in een communiqué in Addis Abe ba bekendgemaakt verantwoor delijk te zijn voor twee aanslagen die in het weekeinde zijn ge pleegd in Durban in Zuid-Arika, waar de beweging verboden is. De aanslagen waren gericht tegen een olieraffinaderij en gebouwen van het ministerie van binnen landse zaken. In het communiqué wordt niets ge zegd over het politieoptreden van maandagmorgen, volgende op de aanslag op de raffinaderij, in de loop waarvan zeven perso nen (onder wie vier die verdacht werden van deelneming aan de aanslag) om het leven kwamen en drie politiemannen werden gewond. SANTIAGO (AFP/ANP) - De voortvluchtige Duitse oorlogs misdadiger Walter Rauff, die sinds 1958 in Chili verblijft, is gisteren in Santiago aan long kanker overleden. Dit is van medische zijde in de Chileense hoofdstad vernomen. Rauff, die 77 jaar is geworden, werd ervan verdacht dat hij in de Tweede Wereldoorlog bijna 100.000 joden in mobiele gas kamers de dood had inge stuurd. Nog onlangs hadden de West duitse Bondsrepubliek, Frank rijk en het Europees Parle ment bij Chili aangedrongen op uitlevering van Rauff, maar de Chileense minister van bui tenlandse zaken Jaime del Val- le zei daarover, dat het Chi leense hooggerechtshof in 1963 al negatief over uitwijzing had beslist omdat de strafbare fei ten volgens het Chileense recht waren verjaard en dat het "absurd" zou zijn ruim 20 jaar daarna toch nog tot uitwijzing over te gaan, "temeer waar op zijn gedrag niets aan te merken valt". Walter Rauff was in 1961 door een rechtbank in Hannover schuldig bevonden aan de moord op 97.000 joden. Dc Nazi-jagers Ir. Simon Wiesen- thal van het Joods Documenta tie Centrum in Wenen en Serge en Beate Klarsfeld in Parijs hebben met afgelaten te ijve ren voor de berechting van Rauff, die volgens hen een van de drie meest gewenste Nazi- oorlogsmisdadigers was die nog op vrije voeten rondliepen. Zij hoopten dat Chili het voor beeld zou volgen van Bolivia, dat vorig jaar Klaus Barbie, de "slachter van Lyon", uitwees. Deze wacht nu in Frankrijk op zijn berechting. Beate Klarsfeld was eind januari van dit jaar nog in de Chileense hoofdstad om - tevergeefs - de uitwijzing van Rauff af te dwingen. Zij had een attest bij zich van de officier van justitie van Hannover, over de verant woordelijkheid van Rauff voor de dood van 97.000 joden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7