Rook centrales moet ontzwaveld Kamer eist patiëntenbeleid Rapport WVC: geen toename antisemitisme PRINSES DOET GOOI 'Gedwongen opneming in psychiatrie afschaffen' Kritiek op verlaging vergoeding raadslid Kritiek op staatssecretaris Van der Reijden DINSDAG 15 MEI 1984 Kamer stelt 1990 als termijn DEN HAAG (GPD) Een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat kolengestookte centrales hun rook begin 1990 volledig hebben ontzwaveld. De rook van deze centrales is een van de voornaamste veroorzakers van de zure regen. Minister Winsemius (milieu beheer) wil echter hierover nog geen concrete toezeggingen doen. De regering weet nog niet precies welke bijdrage de electriciteitscentrales moeten leveren aan de verminde ring van de zure regen, aldus de bewindsman in een kamerdebat over de zogenoemde verzuringsnotitie. Binnenland Winsemius zei dat het kabinet pas in september een besluit zal ne men, dat wordt vastgelegd in het meerjarenprogramma lucht 1985-1989. Hij was daarom niet bereid om toe te zeggen dat de rook van de kolengestookte cen trales die ook na 1995 nog in be drijf zijn, uiterlijk per 1 januari 1990 volledig zal zijn ontzwaveld. CDA, PvdA en kleine linkse par tijen hadden hierom gevraagd. De verzuringsnotitie, waarover de Tweede Kamer gisteren debat teerde, geeft slechts de contou ren aan van het beleid tegen de bossen en monumenten ver woestende zure regen. In het meerjarenprogramma komen de daadwerkelijke maatregelen. De normen van uitstoot van zwa- veldioxyde door raffinaderijen zijn evenmin definitief. Of schoon de raffinaderijen samen met de electriciteitscentrales in hoge mate bijdragen tot het ont staan van zure regen, lijkt de re gering de uitstoot van deze in dustrie slechts met globale maat regelen te willen terugdringen. De minister onderstreepte het be- lartg van de raffinaderijen voor de Nederlandse economie. De petro-chemische industrie moet kunnen blijven concurreren met het buitenland. Hij dacht dat het niet haalbaar was in in de ko mende vijf jaar de uitstoot van zwaveldioxyde met 50 procent te kunnen verminderen. Verder zei Winsemius helemaal geen mogelijkheden te zien om de uitstoot van stikstofoxiden door het verkeer voor 1990 terug te brengen van 500.000 ton tot 375.000 ton. Zijn collega Braks (landbouw en visserij) stelde een vermindering van het gebruik van ammoniak in de landbouw in het vooruitzicht, met maxi maal een factor twee in 20 jaar. Ammoniak bevindt zich vooral in de mest die op het land wordt verspreid. DEN HAAG (ANP) - Het is niet ge bleken dat het antisemitisme de laatste jaren in Nederland is toe genomen. Desondanks blijft waakzaamheid geboden. Dat zeggen M.Th. Josephus Jitta- Geertsma en drs J.H. Sanders in het twintigste rapport in de serie literatuurrapporten van het mi nisterie van welzijn, volksge zondheid en cultuur, dat gisteren onder de titel 'Antisemitisme in Nederland' is verschenen. Volgens de samenstellers zijn de middelen om het antisemitisme te bestrijden beperkt, met name waar het recht op vrijheid van godsdienst botst met het verbod op belediging wegens ras, gods dienst of etnische afkomst. Discriminatie en de gevolgen daar van zouden volgens het rapport bestreden kunnen worden door maatschappijverandering, ver groting van de weerbaarheid van de gediscrimineerde groep en door verbetering van de contac ten tussen de minderheid en de meerderheid. Het rapport is gebaseerd op een li teratuuronderzoek naar het ver schijnsel antisemitisme, de ver schillende aspecten van antise mitisme in Nederland en de maatregelen die zowel overheid als (joodse) instellingen hebben genomen of nemen ter bestrij ding ervan. Volgens de samenstellers blijkt uit de geraadpleegde publikaties niet duidelijk in welke mate anti semitisme in Nederland voor komt en al evenmin of het toe neemt. Uit recent onderzoek on der middelbare scholieren blijkt dat de achterdocht tegenover jo den gering is (4 procent). De af keer tegenover Surinamers en buitenlandse arbeidskrachten als buren of klasgenoten en als economische concurrenten is groter (12-26 procent). Er blijken verder weinig aangiften van. antisemitisme bij de politie te worden gedaan. Redenen hier voor kunnen volgens de samen stellers van het rapport zijn dat er weinig gevallen van discrimi natie zijn en dat de gediscrimi neerde 'drempelvrees' heeft om aangifte te doen of het gevoel heeft dat de aangifte toch niet se rieus wórdt behandeld. Dit laat ste zou mede een gevolg kunnen zijn van het feit dat verschillende aanklachten wegens antisemitis me door de officier van justitie zijn geseponeerd wegens onvol doende bewijs of om andere re denen. Het aantal joden in Nederland schommelt rond de 29.000. Geo grafisch vormen zij geen geslo ten groep. Ongeveer zeventig procent woont in het westen van het land. Ongeveer de helft van de in Neder land wonende joden is religieus georganiseerd. Van hen zijn er zo'n 12.000 lid van het Neder lands-Israëlitisch kerkgenoot schap, 2.500 zijn lid van de Libe raal-Joodse gemeente en 600 van de Portugees-Israëlitische ge meente. De Nederlandse Zionis tenbond heeft 1.300 leden en de Nederlandse afdeling van de Wo men's International Zionist Or ganisation 3.000 leden. Een woordvoerder van het Cen trum voor Informatie en Docu mentatie Israël (CIDI) zei giste ren desgevraagd dat de conclusie dat het antisemitisme in Neder land de laatste jaren niet zou zijn toegenomen, nauwelijks is on derbouwd. Dat kan ook niet, al dus de woordvoerder, omdat nog nooit diepgaand onderzoek is ge daan naar het al dan niet toene men van antisemitisme. De minister zei dat de zure regen- problematiek alleen in Europees verband is op te lossen. „Maar de snelheid wordt helaas door de langzaamste bepaald". Ook het rijden op loodvrije benzine wil Winsemius op geen enkele wijze verplicht stellen. Autofabrikan ten hoeven daar dan ook geen re kening mee te houden bij de bouw van nieuwe auto's. De meerderheid van de Kamer toonde zich teleurgesteld in het regeringsbeleid. De meeste frac ties waren weliswaar blij dat de ernst van de problematiek wordt onderkend, maar constateerden dat daaraan niet de noodzakelij ke consequenties worden ver bonden. De kwalificaties van de partijen varieerden van 'afwach tend' (CDA) tot 'halfslachtig' (PSP). Het CDA vond dat nationaal beleid effect heeft op de hoeveelheid zure regen. Woordvoerster Oo- men-Ruyten wilde in internatio naal verband al maatregelen tref fen met West-Duitsland en Bel gië, zolang er nog geen adequaat Europees beleid is. PvdA, D'66, EVP, PSP en CPN pleitten voor een beter verkeers beleid, gericht op openbaar ver voer en niet op intensiever ge bruik van de auto. Lankhorst (PPR) wilde met een motie van de regeringspartijen de lakmoe sproef nemen. Gezien de bijdra ge van het particuliere autover keer aan de verzuring, vroeg hij herziening van de voorgenomen tarievenstij gingen van het open baar i Voor 1,2 miljoen cocaïne gevonden MIDDELBURG (ANP) - De Belgi sche rijkswacht heeft in samen spel met de rijkspolitie in Mid delburg beslag kunnen leggen op acht kilogram cocaïne met een totale waarde van 1,2 miljoen gulden. Dat heeft de Middel burgse officier van justitie, mr. T. Steyn, gistermiddag tijdens een persconferentie in Middelburg meegedeeld. De politie vond zes kilogram cocaï ne in de woning van de 64-jarige R.C. uit Antwerpen. De man was op donderdagavond 10 mei door de Zeeuwse rijkspolitie op rijks weg 58 aangehouden samen met de 28-jarige R.IJ. uit Zevenber gen. in IJ.'s auto's trof de politie twee kilo cocaïne aan, ter waarde van 300.000 gulden. De man bleek gewapend met een geladen pistool, evenals C. De cocaïne is via Argentinië en de luchthaven Schiphol naar Ant werpen vervoerd. INCEST (ANP) - Het gerechtshof in Leeuwarden heeft vanochtend de 54-jarige Tjibbe voor de W. uit het Friese Kollumerzwaag tot één jaar gevangenisstraf veroor deeld wegens incest. De procu reur-generaal had veertien dagen geleden anderhalf jaar tegen hem geëist. De man had zich ja renlang aan zijn drie dochters vergrepen, van wie er twee van hem in verwachting waren ge raakt. Een bezoek aan een abor tuskliniek in Noord-Holland werd door het gezin van Voor de W. gecompleteerd met een dagje uit. DEN HAAG (GPD) - De onvrijwil lige opneming van psychiatri sche patiënten moet worden af geschaft. Meestal blijkt de tegen zijn of haar zin opgenomen pa tiënt geen werkelijk gevaar voor zichzelf of zijn omgeving op te le veren, terwijl dat argument wel wordt gebruikt als rechtvaardi ging voor onvrijwillige opne ming. In ons land worden jaar lijks ongeveer 3000 patiënten on vrijwillig opgenomen. Dit pleidooi voor afschaffing levert de psychiater drs. J. Pols in het proefschrift „Mythe en macht" (over de kritische psychiatrie van Thomas S. Szasz), waarop hij morgen hoopt te promoveren aan de Rijksuniversiteit Gronin gen. Hij voorspelt dat bij uitvoe ring van de nieuwe wet op dit ge bied, de wet bijzondere opne mingen psychiatrische zieken huizen (bopz), in ten minste 90 procent van de gevallen opne ming ten onrechte zal gebeuren. De enkele terechte gevallen wegen bij lange na niet op tegen de schade die niet-terechte opne ming aanricht. In de wet bopz (die nog door de Eerste Kamer moet worden behandeld) is het zogeheten gevaarscriterium be slissend voor dwangopneming. Een psychiater moet beoordelen of iemand met een psychiatri sche stoornis gevaar voor zich zelf of zijn omgeving oplevert, waarop de rechter tot dwangop neming kan besluiten. In de Verenigde Staten is al een tijd lang ervaring opgedaan met deze 'juridisering' van onvrijwil lige opneming. Gebleken is, al dus Pols, dat het voorspellen van gevaar in het individuele geval vrijwel onmogelijk is. Een psy chiater moet bovendien vaak on der tijdsdruk en in moeilijke om standigheden beslissen. Daar door wordt een afgewogen oor deel bemoeilijkt. „Als een psychiater besluit tot dwangopneming te adviseren, zegt dit meer over de radeloos heid van de hulpverlener dan over de toestand van de patiënt. Het betekent dat de hulpverlener geen uitweg meer ziet en ten ein de raad het laatste 'redmiddel' grijpt. Gevolg van onvrijwillige opneming is dat de patiënt als burger wordt gediskwalificeerd en een ernstige sociale en maat schappelijke handicap oploopt. „Als preventief detineren in onze rechtsstaat over het algemeen niet meer toelaatbaar wordt geacht, dan geldt hetzelfde voor onvrijwillige opneming", zegt Pols. Hij stelt een overgangsfase van vijfjaar voor om geleidelijke afschaffing te kunnen bewerk stelligen. In die periode moet on vrijwillige opneming zoveel mo gelijk worden ontmoedigd. Er zullen onafhankelijke deskundi gen moeten zijn die over dwan gopneming adviseren aan de rechter. Nu wordt meestal een en dezelfde psychiater ingeschakeld bu zo wel dwangopneming als behan deling, twee tegenstrijdige rol len, aldus Pols. Verder bepleit hij onder meer een volledige rappor tage van de toestand van de pa tiënt aan de rechter, 24 uur uit stel van spoedopname en beper king van het gevaarscriterium tot alleen personen, zodat goede ren geen alibi meer kunnen zijn voor dwangopneming. Leden van Greenpeace demonstreerden gisteren met de leuze 'Zure regen Dure regen' op het Binnenhof. Binnen vergaderden kamerleden over het probleem van de verzuurde regen die onder meer een emstiqe bed rei- ging kan vormen voor bossen. Schoolgebouwen ingevet tegen vandalisme TERNEUZEN (GPD) - De ge- meente Terneuzen heeft een nieuw wapen ingezet in de strijd tegén het vandalisme. De dakranden van de school gebouwen en de regenpijpen worden binnenkort inge smeerd met een 'anti-vanda- lenvet', een mengsel van con- sistentvet en afgedraaide olie. Deze substantie, zo laten B en W van Terneuzen de ou ders in een brief weten, is moeilijk van handen en kle ren te verwijderen valt. B en W hebben de scholen en de ouders inmiddels op de hoogte gebracht van hun campagne. Volgende maand juni wordt het goedje aan de daken en regenpijpen aange bracht. Wethouder W. van Walraven van onderwijs: „De vernielingen aan de scholen kostte ons jaarlijks enorm veel geld. Daarom hebben we gezocht naar een middel dat afdoende is en dat lijken we nu te hebben gevonden. In ie der geval heeft een proef op een van de scholen uitgewe zen dat het werkt". De maatregel is tot stand geko men na overleg tussen ge meentepolitie en onderwijs. SJAM WIL GELD (ANP) - De veertienjarige Surinaamse jon gen Sjam Chatterpal, die in maart van dit jaar tien dagen in Amsterdam heeft vastgezeten wegens illegaal verblijf in Neder land, heeft van Justitie een scha devergoeding van tussen de 100 tot 150 gulden per dag geëist. Dit heeft zijn advocate, mr. A. Vos man uit Leiden, gistermiddag meegedeeld. De zaak zal op 1 ju ni voor de Amsterdamse recht bank dienen. CDA'ers hekelen plan Rietkerk (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG "Onvoldoende ge motiveerd, onbillijk en schade lijk voor het functioneren van de gemeentelijke en provinciale de mocratie". Zo beoordeelt de ver eniging van christen-democrati sche gemeente- en provinciebe stuurders het plan van minister Rietkerk (binnenlandse zaken) om per 1 juli de vergoedingen voor raads- en statenleden met tien procent te verlagen. De vereniging heeft haar oordeel gisteren per brief aan de minister overgebracht. Ook de leden van de CDA-fractie in de Tweede Ka mer, de enige van de grote frac ties die het voorstel leek te willen steunen, hebben gisteren een ko pie van de brief ontvangen. De voorzitter van de CDA-bestuur- dersvereniging, Oegstgeests bur gemeester Scheenstra, heeft de negatieve reactie van de vereni ging op het plan van de bewinds man afgelopen zaterdag op haar jaarvergadering ook al duidelijk gemaakt aan CDA-kamerlid Van der Sanden. Van der Sanden is voorzitter van de commissie voor binnenlandse zaken van zijn fractie. Hij zei gisteravond de mening van de vereniging van middag tijdens een vergadering van de commissie naar voren te zullen brengen. Minister acht de korting op de ver goedingen voor raads- en staten ledenleden nodig om zodoende de bezuinigingen op de ambtena rensalarissen te kunnen volgen. H(j heeft de laatste jaren een ver schil geconstateerd van tien pro cent tussen de vergoedingen voor raads- en statenleden en de andere inkomens die regelrecht ten laste komen van het rijk. De vaste kamercommissie voor bin nenlandse zaken zal het voorstel van de minister in haar vergade ring van donderdag bespreken. Inmiddels heeft ook het interpro vinciaal overleg (IPO) voor alge mene en personeelszaken, een overlegorgaan van de provincies, zijn ongenoegen over het voor stel aan de minister geuit De voorgestelde verlaging van de vergoedingen voor raads- en statenleden wordt niet gedragen door de argumentatie die de mi nister ervoor geeft, aldus de pro vinciebestuurders in hun brief aan de bewindsman. De provinciebestuurders menen bovendien dat de hoogte van de vergoedingen voor raads- en sta tenleden juist ontoereikend is gezien hun takenpakket. Ook de vergelijking die de minister maakt met de salarissen van ambtenaren, gaat volgens de pro vinciebestuurders niet op. "Zo is bij de bedoelde vergoedingen bijvoorbeeld geen sprake van se cundaire arbeidsvoorwaarden, directe prijscompensatie en trendvolgerschap", zeggen de provinciebestuurders. MAKKUM (ANP) Pr\nses Margriet zwaait haar rechterarm stevig naar achteren om een kruikje tegen de muur van het Fries aardewerk museum De Waag in Makkurn kapot te gooien. De prinses opende het gebouw. Haar sportieve verrichting werd met gemengde gevoelens ga degeslagen door onder anderen burgemeester Abma van Wonseradeel tweede van rechts) en commissaris van de koninigin Wiegel (derde van rechts) die lijkt te vrezen voor een achterwaartse aanslag op zijn leven. DEN HAAG (GPD) - De Tweede Kamer is niet tevreden over de vorderingen die worden ge maakt met het zogenaamde pa tiëntenbeleid. Een betere (rechts)positie voor de (mondige) patiënt in de gezondheidszorg moet er nu snel komen. Staatse cretaris Van der Reijden (volks gezondheid) kreeg gisteren veel kritiek te verduren. Hij verweer de zich met te zeggen dat er veel „op weg is" (onder meer enkele wetten), maar dat er te weinig geld is om sneller te gaan. Van der Reijden beloofde dit jaar met een wetsontwerp patiënten rechten te komen. Dat geeft de patiënt dan een steun in de rug worden, want daarin worden de fundamentele rechten vervat waarop men zich kan beroepen. De overheid schept hiermee een kader; ter aanvulling zullen de patiëntenorganisaties met de be roepsbeoefenaars in de gezond heidszorg zogenaamde stan- daardvoorwaarden voor een be handelingsovereenkomst moe ten maken. De patiëntenbeweging, gebundeld in het Landelijke Patiënten-Con sumenten Platform (LCPC), krijgt dit jaar weer meer over heidssteun om zijn taken, zoals onderhandelen met de beroeps beoefenaars over de modelcon tracten, uit te voeren. Van der Reijden staat positief tegenover de suggestie bij patiëntenorgani saties tijdelijk werklozen met be houd van uitkering aan het werk te zetten. De Kamer vindt echter dat er meer geld moet komen voor het gehele patiëntenbeleid en voor de voor lichting in het bijzonder. Van der Reijden wees op de krapte van het overheidsbudget. Desnoods moet dat geld er komen door ta riefverhogingen, zo werd gezegd. Wat schoorvoetend zei de be windsman dit middel te zullen „bekijken". Met de Kamer was hij het eens dat de hulpverleners in de gezond heidszorg voorlichting aan pa tiënten als een deel van hun werk moeten beschouwen. In het algemeen moeten artsen daarvoor meer tijd nemen. Nu kunnen ze dat vaak niet omdat ze te veel „in een produktiesysteem zitten"; daarom moeten maatre gelen als dienstverband, kleinere praktijken en dergelijke worden doorgevoerd. Een motie van D'66, PvdA, VVD en en CDA om te bevorderen dat in alle opleidingen van medici en paramedici het onderwerp pa tiëntenvoorlichting in het pro gramma wordt opgenomen en grote aandacht krijgt, beschouw de Van der Reijden als steun voor zijn beleid. De staatssecretaris kondigde aan dat er meer experimenten met patiëntenvoorlichting komen. Maar hij kreeg van zijn eigen par tij (CDA) te horen dat al die expe rimenten een „hap-snap-indruk" geven zonder dat tot dusver dui delijk is welk model nu bruik baar is. Als het gaat om instellingen waar patiënten langer verblijven, moe ten er zeker vertrouwensperso nen of klachten-voorlichtings coördinatoren komen; daarover waren Kamer en bewindsman het wel eens. In de psychiatrie zijn al acht patiëntenvertrouwen spersonen. Gemaand tot snelle uitbreiding zei Van der Reijden zijn best te zullen doen, maar ook dat is een kwestie van geld. In antwoord op veel vragen zegde de bewindsman toe dat de Ka mer dit jaar het wetsontwerp „democratisch functioneren van gesubsidieerde instellingen" krijgt. Dit heeft voor een groot deel betrekking op de gezond heidszorg. Gedacht wordt aan cliëntenraden, die in vrije verkie zingen worden samengesteld. Vooral de PvdA pleitte ervoor dat deze raden ook bestuursle den zullen kunnen benoemen. In de „democratiseringswet" moet ook het klachtrecht worden gere geld voor patiënten. In de patièn- tenrechtenwet daarentegen zal, zo meent Van der Reijden, het in zagerecht (van het eigen dossier) moeten komen. Hij erkende dat de vraag wat nu precies een „dossier" is op verschillende ma nieren kan worden uitgelegd. Maar er mogen geen twee soor ten dossiers komen. Van der Reijden ging akkoord met een motie van PvdA. WD. CDA en D'66, waarin wordt gevraagd binnen een jaar met een (al meer malen bepleit) wetsvoorstel op het zogeheten mentorschap voor geestelijk gehandicapten te ko men. Deze regeling moet er toe leiden dat (bijvoorbeeld) ook zwakzinnigen invloed kunnen uitoefenen op de gang van zaken in de instellingen waar ze zijn op genomen doordat er speciale be langenbehartigers voor hen op treden. Paar krijgt levenslang voor moord op meisje GRONINGEN (GPD) - De Gro ninger rechtbank heeft gister middag het Groninger echtpaar Ton P. (34) en Hannie P.-P. (26), overeenkomstig de eis van de of ficier van justitie mr. H. T. van Voorst, veroordeeld tot levens lange gevangenisstraf wegens ontucht met, verkrachting van en moord op het Groninger meis je Digna van der Roest (9) in juni 1982. De rechtbank acht volgens dit von nis beide echtelieden in gelijke mate schuldig aan de ten laste gelegde misdrijven. Zoals ge meld zijn beiden door het Pieter Baan Centrum in Utrecht volle dig toerekeningsvatbaar ver klaard. Dit oordeel werd door de rechtbank aangenomen. De raadslieden mr. F. R. Vermeer en mr. M. M. Rietveldt pleitten ter zitting voor een tijdelijke ge vangenisstraf op grond van de ook door het Pieter Baan Cen trum geconcludeerde ernstige geestesstoornissen van de ver dachten. De rechtbank heeft de zwaarste straf opgelegd die het Nederlandse strafrecht kent. In het vonnis staat dat de aard en ernst van de gepleegde feiten en de grove schending van de rechtsorde aan de ene kant, en het door deskundigen betwijfel de slagen van een therapeutische behandeling aan de andere kant, daarvoor de belangrijkste be weegreden vormen. De recht bank is van oordeel dat in deze zaak bij de straftoemeting „hoge prioriteit moet worden gegeven aan de preventieve functie van gevangenisstraf'. De publieke belangstelling vooj de uitspraak was gering: ongeveer vijftien mensen woonden de be kendmaking van het vonnis bij. Vereniging wil aanleg Dollardhaven tegenhouden 's-G RAVE LAND (ANP) - De Ver eniging tot behoud van Natuur monumenten is ernstig veront rust over de voor 22 mei aange kondigde ondertekening van het Eems-Dollardverdrag tussen Ne derland en de Bondsrepubliek Duitsland, waarin onder meer de aanleg van de nieuwe Dollardha ven in het Westduitse Emden mogelijk wordt gemaakt. De ver eniging wil die ondertekening verbieden of uitstellen en heeft daarom een kort geding tegen de Staat der Nederlanden aange spannen. Dat zal volgens de ver eniging waarschijnlijk voor het eind van deze week voor de pre sident van de arrondissements rechtbank in Den Haag dienen. Met uitstel wil de vereniging de re gering in staat stellen een nadere studie te verrichten naar de ge volgen van de voorgenomen in grepen in het natuurgebied, die voortvloeien uit de havenaanleg. Dat onderzoek zou door een on afhankelijke instantie moeten worden uitgevoerd. Door de ondertekening van het Eems-Dollardverdrag wordt vol gens de vereniging de weg geef- fend voor een ernstige aantasting van het gebied en voor schade aan het natuurmonument. Door de ha ven werkzaamheden bij Emden veranderen onder meer de kwaliteit en de samenstelling van het water in de Dollard en wordt de oppervlakte van de slikken met twaalf procent ver minderd. Natuurmonumenten heeft in het natuurgebied van het Dollard- Eems-gebied ongeveer vierdui zend hectare in eigendom. Het zijn voornamelijk oeverland en vogelrijke slikken, die bij hoog water onder lopen. Het gebied is volgens de vereniging van groot natuurwetenschappelijk belang cn werd al in 1979 aangewezen als beschermd natuurmonument in de zin van de natuurbescher mingswet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 5