'Van een agent moet je altijd
eisen genuanceerd te denken'
Wat! Jullie zijn dus gewoon het corps
PAGINA 4
Leiden
DINSDAG 15 MEI 1984
LEIDEN - Het was druk. Veel
verdachten. Veel scholieren,
die vergezeld van een lerares
de zitting van de kantonrech
ter bijwoonden. En zo kon het
voorkomen dat een aantal ver
dachten niet direct de zaal in-
kon, maar moest wachten in de
wachtkamer. In clubjes moch
ten ze na verloop van tijd naar
binnen.
Eén van de leden van een nieuwe
lichting, een gezette jongen,
verbaasde zich hardop over het
feit dat de zaal zo vol was. "So
demieter", sprak hij rondbor
stig. Zijn armen gespreid ver
volgde hij: "Jullie hoeven toch
niet allemaal voor te komen, hè
jongens".
De rechter maande hem tot stil
te: "Zou u misschien even uw
mond kunnen houden". Dat
kon hij, maar hij deed het niet,
want uit de mond van de ver
dachte ontsnapte - op het mo
ment dat hij ging zitten - een
langgerekt: ssssttttt. Welk één
acteur!
Omdat deze jongen achter ons
plaatsnam waren we in de gele
genheid om het commentaar
dat hij zo nu en dan leverde te
horen. En ook de volgende dia
loog, gevoerd met zijn buur-
door
Wim Brands
meisje, ontsnapte niet aan onze
aandacht.
Meisje: "Waarom krijgt die jon
gen nou een lagere boete. Om-
dat-ie het zo aardig gezegd
heeft?".
Jongen: "Ja. Het is toch wat hè".
Hoorbaar zocht hij de bekeuring
die hij had gekregen. Hij zei:
"Dit is 'm niet. Dat is 'm ook
niet. Lastig, waar is dat ding
nou". Tegen z'n buurman: "Ja,
ik heb er nogal wat. Gister
avond heb ik er ook nog eentje
gekregen".
Geruime tijd later werd z'n naam
omgeroepen. "Aha, dat ben
ik", zei hij op een Van Oekel-
toon. Vorig jaar zomer had hy
op de Breestraat te hard gere
den, zo bleek. Op een motor.
De jeugdige Obelix voorzag deze
aanklacht meteen van com
mentaar: "Nee. zo was het niet.
Ik reed op één wiel, op m'n
achterwiel; dat was de reden
dat die motoragent achter me
aankwam. Hij kan nooit gezien
hebben dat ik te hard reed. Ik
reed trouwens niet eens te
hard".
Ze hadden een woordenwisse
ling gehad, die agent en hij.
Maar daarover las je in het pro
ces-verbaal dus helemaal niets.
"Vreemd is dat toch hè", zei
rechter Morshuis, "dat er toch
altijd meer gebeurt dan er in
zo'n proces-verbaal staat".
O, zeker, over dat onderwerp kon
de verdachte wel een boekje
opendoen. Neem die keer dat
hij voor idioot was uitgeschol
den. Of die andere keer. Toen
had een motoragent tegen 'm
gezegd: "En nou ry jij rustig
mee... één foute beweging en
ik schiet je van je motor".
"Maar dacht u dat je dat in een
verbaal leest? Vergeet het
maar. En ik snap het niet hè.
Zo'n agent kan toch gewoon
beleefd blijven; dat wordt toch
ook van mij verlangd!"
Besloten werd deze zaak aan te
houden. De rechter vond dat
ook de agent nog maar eens
moest worden gehoord, zodat
er duidelijkheid zou ontstaan
over de vraag of de verdachte
nou wel of niet te hard had ge
reden.
Monter stapte Obelix naar de
deur. "Oké, dan zie ik jullie
nog wel tegen die tijd".
Gefopt
Rapenburg, Aalmarkt, Boom-
markt, Langebrug, Pieters
kerkhof, Langebrug.... er leek
geen einde aan de opsomming
te komen. Waar deze jongen
zijn auto niet fout had gepar
keerd - alleen het dak van het
stadhuis ontbrak nog.
In totaal 23 keer had hij een bon
gekregen. Voor al die bekeu
ringen moest hij gisterochtend
voor de rechter verschijnen.
"Wat doen we?", vroeg deze
zich af. "In één keer behande
len, of allemaal tegelijk".
Allemaal tegelijk.
De auto bleek eind '82 te zijn ge
kocht. Door de bestuursleden
van een vereniging, die tot de
slotsom waren gekomen dat ze
auto nodig hadden om zich te
verplaatsen.
Wat is dat voor vereniging, wilde
de rechter weten.
"Och", zei de verdachte "wij
houden ons bezig met de op
vang van studenten; daarom
moeten we vaak op diverse
plaatsen in de stad zijn".
"Wij hebben een sociale taak",
zei de vriend van de verdachte,
die in de zaal zat, later met een
hete-aardappel-stem.
Was het niet louter en alleen een
gezelligheidsvereniging voor
studenten? Neuhh, dat was
niet het geval. Zowel de rech
ter als de officier vroeg a
kelijk niet naar de naam van de
vereniging.
"Geen gering aantal bekeurin
gen hè", vervolgde laatstge
noemde. "Dit is wat je zegt:
Gods water over Gods akker
laten lopen".
"Pardon", zei de student.
"Dit is wat je zegt: Gods water
over Gods akker laten lopen".
De student bleek niet te zijn op
gevoed met de vreze Gods,
want hij wist niet dat deze bij
belse spreuk niets anders bete
kent dan: alles maar pp z'n be
loop laten.
De student vervolgde met te ver
tellen dat het huidige bestuur
een zogenaamde parkeeron-
theffing had gekregen. Interes
sant, oordeelde de rechter. En
hij besloot dat het wellicht
geen kwaad kon om de zaak
aan te houden, zodat bestu
deerd kon worden waarom de
ze ontheffing was verleend.
Maar alvorens de verdachte weer
kon gaan, wilde de officier
toch nog eens weten om wat
voor vereniging het nu ging.
Waar waren de heren precies
gevestigd?
Aan de Breestraat.
Aha, en de naam?
Minerva.
De officier: "Wat! Jullie zijn dus
gewoon het corps".
Student: "Nou, tegenwoordig
heten we vereniging".
Officier: "Kan wel zijn, maar ik
voel me toch gefopt".
De rechter begreep dat wel. "U
komt hier binnen en zegt: wij
zorgen voor de opvang van stu
denten. Wij hebben een sociaal
doel. Goed, ik wil niet zeggen
dat jullie vereniging een aso
ciaal doel heeft, maar een so
ciaal...".
Exact.
De jongens en meisjes corpsstu
denten de weg wijzen naar
roeibaan, hockeyveld en niet te
vergeten de bierpomp: dat is
het vermeende sociale doel
van Minerva. Om in het taalge
bruik van de Minerva-leden te
blijven: die jongen die voor de
balie stond, moet mores wor
den geleerd.
Leidse
politieman
Koolwijk
korpschef in
Hoogezand-
Sappemeer
De voormalige academiestudent: "Ik kwam van de politie
academie en zou de wereld wel eens even verbeteren. Ik
was 22 jaar. Vol idealen. Nou, dat idee was ik snel kwijt".
De chef justitiële dienst: "Moderne ontwikkelingen zijn
ook aan dit korps niet voorbijgegaan. Vroeger waren
korpsen bastions. Nu worden de muren geslecht. Ja, en
dan valt er wel eens een steen ongelukkig. Niets aan te
doen".
De toekomstige korpschef: "Als ik het bureau verlaat dan
hoop ik niet dat de mensen denken: zo die peer is gelukkig
de deur uit. Ik zou het mooi vinden als de agenten in mijn
geest blijven werken. Het klinkt misschien bombastisch,
maar het raakt wel de kern".
R.M. Koolwijk bezocht de politieacademie, is nu chef justi
tiële dienst van de Leidse politie en vertrekt binnenkort
naar Hoogezand-Sappemeer, alwaar hij is benoemd tot
korpschef.
R.M. Koolwijk: "Leiden heeft te maken met de uitstraling van de grote steden
Pastoor W.
Happel naar
Amersfoort
LEIDEN- Pastoor W. Happel van
de Antonius-parochie (Zuidwest)
wordt met ingang van 1 augustus
staflid van het bezinningscen
trum 'Stoutenburg' van de fran
ciscanen in Amersfoort. Een be
roep daartoe van de Orde van
Franciscanen heeft hij aanvaard.
Op 17 juni zal hij voor het laatst
voorgaan in de eucharistievie
ring. Op 20 juni is er gelegenheid,
persoonlijk afscheid van hem te
nemen. De personeelschef van
de paters Franciscanen heeft het
parochiebestuur beloofd, zijn ui
terste best te zullen doen om een
opvolger te vinden. Maar met
een ouder wordend priesterbe
stand is dat tegenwoordig niet
eenvoudig. Het kan zijn, dat pas
tor C. van Haasteren, die in de
Antonius-parochie deelwerk ver
richt, er een poos alleen voor zal
staan.
Het bezinningscentrum 'Stouten
burg' krijgt een nieuwe bestem
ming. Er wordt ruimte gemaakt
voor tijdelijke opvang van men
sen die in onze samenleving uit
de boot dreigen te vallen.
Op zaterdag 16 juni.
Teams die belangstelling heb
ben kunnen zich inschrijven tot
1 juni. Wie vragen heeft kan de
lustrumcommissie bereiken op
nummer 071-142450, op dins
dag van 20.30 tot 23.00 uurop
vrijdag van 21.30 tot 23.00 uur.
Overdag kan een boodschap
worden achtergelaten. Draai
121484.
Wandelen
Wandelsportvereniging 'Zuid-
West' organiseert op woensdag
16 mei haar eerste zomer
avondwandeltocht. Start: kan
tine van voetbalvereniging
V T.L. aan de Voorschoterweg
Afstanden die gelopen kunnen
worden: 5-10-15 kilometer.
Starttijden: 18.00 en 19.00 uur.
Pop
In café The Jam aan de Tweede
Binnenvestgracht is woensdag
avond een optreden van 'The
change of scene', een funk-disco
formatie. Aanvang is ongeveer
22.00 uur.
Vijfkamp
In verband met het eerste lus
trum zal studentenvereniging
Quintus een vijfkamp voor stu
denten en Leidse sport-, buurt
en andere verenigingen orga-
Blik
D'66 zal haar campagne voor de
Europese verkiezingen woens
dag beginnen met de komst
naar Leiden van de 'Blik op
Europa' wagen. "Op deze dui
delijk herkenbare vrachtwa
gen zijn vele D'66 ideeën op or-
ginele wijze uitgebeeld", aldus
D'66.
De 'Blik op Europa' wagen zal te
zien zijn van 10.00 tot plusmi
nus 16.00 uur op het Stadhuis
plein.
Vissen
Hengelsportvereniging 'De
Sportvrienden' hield een wed-
strijd in de DrechtrDe uitslag:
1. W. Schouten, 23 vissen, 4610
grammen; 2. K. Jansen, 12 st,
4220 gr; 3. J. Jansen, 8 st, 1950
gr; 4. J. Zee4 st, 1900 gr; 5. E.
Mooibroek, 11 st, 1170 gr: 6. J.
Keijzer, 6 st, 1160 gr: 7. B.
Honsbeek, 5 st, 670 gr; 8. D.
Schrama, 5 st, 660 gr; 9. S.
Gommans. 2 st, 180 gr; 10. J.
Kriek, 1 st. 100 gr.
Gevraagd naar een omschrijving
van zijn huidige functie, chef jus
titiële dienst Leidse politie, kan
Koolwijk het niet laten om een
formeel antwoord te geven.
"Zorgen dat een aantal afdelin
gen met een bestand van onge
veer vijftig agenten draait als
geoliede machines".
Die afdelingen: het bureau algeme
ne recherche, het bureau bijzon
dere recherche (valt de vreemde
lingendienst onder), de kinder
en zedenpolitie en een onder
steunend bureau bestaande uit
de criminele inlichtingen- en
herkenningsdienst en de techni
sche opsporingsdienst.
Confrontatie
Koolwijk: "Hoe zorg je ervoor dat
deze machines geolied lopen?
Nou, laat ik zeggen, in alle eer
lijkheid, dat dat natuurlijk niet
makkelijk is. Ik heb het nu niet
over interne aangelegenheden,
nee, ik spreek over bijvoorbeeld
de confrontatie tussen de open
bare orde en strafrechtelijke as
pecten".
door
Wim Brands
"Laat ik er maar eens item uitpak
ken. Een zaak die betrekking
heeft op verdovende middelen.
Goed, de officier van justitie zou
kunnen zeggen: pakken die per
soon en in de kast. Hij heeft dus
minder oog voor de openbare or
de, om het maar eens simpel uit
te drukken. Want kijk: de burge
meester, die de openbare orde
vertegenwoordigt, is er welis
waar bij gebaat dat die dealer
wordt opgesloten, maar er zitten
meer haken en ogen aan dit voor
beeld. Het kan bijvoorbeeld zijn
dat de politie een pand moet bin
nenvallen. Kortom: veel dien
ders in de buurt, niet leuk voor
de andere bewoners. Met die as
pecten moet je dus ook rekening
houden. Het zijn factoren die
kunnen botsen. En dat gebeurt
dus ook wel eens".
Op twee onderdelen van de verza
meling bureaus waarover hij de
leiding heeft is het woord moei
lijk zonder meer van toepassing:
het bureau recherche en de
vreemdelingendienst. Koolwijk:
"Ook de andere bureaus hebben
regelmatig met problemen te
kampen, maar vooral deze twee
springen eruit. De recherche
kent bijvoorbeeld een enorme
werkdruk. Veel verdachten, veel
aangiftes. En wat betreft de
vreemdelingendienst: wat die
mensen doen wordt nauwlettend
gevolgd, om het zo maar eens uit
te drukken. Daar komt bij dat
het delicate aangelegenheden
betreft. Iemand het land uitzet
ten is niet alleen een kwestie van
berekening. Dus in de trant van:
dit deugt niet, dat klopt niet, hup
op het vliegtuig. Zo ging het
vroeger".
Uitwijzing
"Die menselijke problematiek
waarmee zo'n uitwijzing gepaard
gaat, daar moeten we tegenwoor
dig enorm veel rekening mee
houden. En terecht natuurlijk,
maar je krijgt er wel meer werk
door. Je zou het ook zo kunnen
zeggen: voortdurend moet je je
realiseren dat je met mensen be
zig bent en niet met schaakstuk
ken. Om het nog eens anders te
zeggen: het is zaak om naar de
geest van de wet te werken, niet
naar de letter. Vroeger werd er
naar de letter gewerkt, maar die
tijd hebben we achter ons".
De verhouding tussen burgers en
agenten wordt in de laatste jaren
steeds vaker gekenmerkt door
spanningen. Ook in Leiden. "Ja,
onbekend maakt onbemind",
wimpelt Koolwijk in eerste in
stantie een vraag over dit onder
werp af. De voorlichter mengt
zich in het gesprek: "Het heeft al
les te maken met gezag. Kijk
vroeger verscheen een agent in
zijn mooie pak in een straat en
dan wisten de mensen: met hem
valt niet te spotten. Hij had ge
zag. Tegenwoordig is dat niet
meer zo".
Koolwijk: "Hij heeft gelijk. Er
wordt door de burgers anders
met gezag omgesprongen. Veer
tien jaar geleden een ontruiming
in de Scheepmakerssteeg, weet u
hoe dat was gegaan? Daar was
een rayonagent op af gestuurd.
Nu moeten er zo'n veertig agen
ten naar toe".
Mensen zijn mondiger geworden,
zoals dat heet, maar heeft het
Leidse politiekorps die ontwik
kelingen kunnen bijbenen. Kool
wijk denkt even na, zegt dan:
"Het probleem is dat een politie
korps in bepaalde opzichten niet
snel kan reageren. Dat kan geen
enkel groot apparaat. Dat in
ogenschouw genomen kun je
zeggen: een korps komt wel eens
iets te laat. Onafwendbaar is dat.
Maar er is natuurlijk veel veran
derd. De politieagent weet zich
kritisch gevolgd en moet daar
naar handelen. Dat is niet altijd
eenvoudig. Niets aan te doen".
Koolwijk vertelt dat er in bepaalde
opzichten grote verschillen zijn
tussen de oude en jonge agenten
in het korps. "Hoe kan het ook
anders. Jonge agenten zijn kin
deren van deze tijd. Ze zijn daar
om vaak kritischer dan de oude
re agenten".
"Hiermee wil ik overigens geen ne
gatief oordeel vellen over de ou
deren. Die hebben veel meege
maakt, moetje voortdurend den
ken. Stammen nog uit de tyd dat
hun verschijning in de straat al
garant stond voor rust. Overi
gens merk ik een voortdurende
wisselwerking tussen wat oude
ren denken en wat de jongeren
vinden. Noem het een wisselwer
king tussen ervaring en brutali
teit".
Hij vervolgt: "Jongeren hebben
overigens het nadeel dat ze hun
onzekerheid - en onzeker zijn ze
soms door hun jeugd - op een
foute manier proberen te com
penseren. Dan bejegenen ze een
verdachte bijvoorbeeld net fout.
Gelukkig zijn er dan ouderen die
hen op die fouten kunnen wij-
Dealer
Het woord vooroordelen valt. Leen
v.d. Linden, politie-vakbonds-
man, zei ooit: hoe kun je van een
politieman verwachten dat hij
minder vooroordelen heeft dan
een doorsneeburger. Hij is im
mers ook een doorsneeburger.
Koolwijk beaamt dat, vertelt ver
volgens een ervaring uit z'n Rot
terdamse tijd. "Ik heb het mee
gemaakt dat een agent ongezond
veel vooroordelen kreeg. Ik heb
dat proces dus nauwlettend kun
nen gadeslaan. Hoe ging dat? Die
man zat in een wijk waarin veel
buitenlanders woonden. Werd er
een dealer gepakt, dan was dat
dus een buitenlander, \yerd er
STIK noteert
honderdste
kamerzoekende
LEIDEN - Het niet-commerciële
kamerbemiddelingsbureau
STIK heeft gistermiddag de hon
derdste kamerzoekende inge
schreven.
Het kamerbureau richt zich in de
eerste plaats op groepen die in de
knel zitten. Mensen die veelal
nergens anders terecht kunnen,
zoals: jongeren onder de achttien
jaar, scholieren van mbo en hbo-
opleidingen, werkloze jongeren,
mensen die samenwoonden of
getrouwd waren maar uit elkaar
gaan. Het intitiatief om aan de
acute-huisvestingsnood van deze
groepen iets te doen is voortge
komen uit het Jongeren Advies
Centrum (JAC).
De Stichting Non-Profit Kamerbu-
ro, kortweg STIK genaamd, is
een half jaar geleden opgericht.
"Tot dusver heeft STIK onge
veer twintig procent van de inge
schrevenen kunnen helpen", al
dus Loet van 't Westende van
STIK. "Een subsidie-aanvraag
bij de gemeente is evenwel niet
gehonoreerd. Opvallend is dat
door de sociale dienst en het dak-
lozencentrum wel mensen naar
ons worden doorverwezen".
De Leidse Dori Schoonenberg was
gistermiddag de honderste ka
merzoekende die door STIK
werd ingeschreven. Zij kreeg een
STIK-folder en een bloemetje
aangeboden. Nog geen kamer.
STIK is telefonisch bereikbaar
(071-146174) op maandag en don
derdag van 16.00 tot 17.00 uur en
van 19.00 tot 21.00 uur. Belang
stellenden kunnen op die tijd
stippen ook langs gaan in het
buurthuis In de Vroolijcke Arke,
Pieterskerkchoorsteeg 15, waar
STIK voorlopig onderdak heeft
gekregen.
LEIDEN - Staatssecretaris A.
Ploeg (landbouw en visserij)
bindt morgen op sportpark
Noord aan de Pieter Bothstraat
de voetbalschoenen onder. Hij
treedt op als gastspeler van een
team dat is samengesteld uit de
staf van de kaderschool van de
Koninklijke Luchtmacht
Schaarsbergen. Dat elftal treedt
aan tegen de Leidse politie die in
haar gelederen onder anderen
burgemeester Goekoop, wethou
der Peters en brandweercom
mandant Mark heeft opgeno
men. Aanvang van het duel is
14.00 uur.
gestoken, dan deed een buiten
lander dat meestal".
"Kijk, die man werd voortdurend
met die moeilijkheden van bui
tenlanders geconfronteerd en
het werd op een gegeven mo
ment moeilijk voor hem om ge
nuanceerd te blijven denken.
Maar let wel: met dit verhaal wil
ik zijn standpunt niet rechtvaar
digen. Ik geef alleen aan hoe ie
mand op een zeker tijdstip tot
een bepaalde uitspraak kan ko
men. Ik vind dat je altijd, maar
dan ook altijd, van een agent
moet verwachten dat hij genuan
ceerd denkt. Wat zeg ik: dat moet.
je eisen".
Uitstraling
Leiden. Kan de chef die stad type
ren en dan niet in de geijkte be
woordingen? "Leiden", begint
Koolwijk, "is een provinciestad.
Maar daarmee is de kous niet af.
We hebben te maken met de uit
straling van de grote steden. Ko
men grotestadsproblemen over
waaien - en dat gebeurt soms -
dan kun je in de moeilijkheden
komen. Want kijk: onze korps
sterkte is berekend op het aantal
inwoners van Leiden. Met die
uitstraling van de grote steden
hebben ze geen rekening gehou
den. Dat is knap lastig".
Waarom wordt iemand korpschef?
Carrièredrift?
"Nee", antwoordt Koolwijk, "het is
een zucht naar..."
Macht?
"Welnee, een zucht naar zelfstan
digheid, zou ik willen zeggen. Nu
heb ik de leiding over één aspect
van een korps, straks over alle.
Dat geeft een nieuwe dimensie.
Wat me te wachten staat in Hoo-
gezand Sappemeer? We zullen
zien. Ik laat me daar nog niet
over uit. Er werken 64 agenten,
laat ik het daar op houden. En
die plaats is te vergelijken met
Katwijk".
Waarop hij veelbetekenend laat
volgen: "Qua inwonertal dan".
Man bedreigt
echtpaar en
agenten met
een pistool
LEIDEN - Een 32-jange bewoner
van de Ververstraat is gister
avond aangehouden omdat hij
een echtpaar en surveillerende
politie-agenten met een pistool
h"ad bedreigd.
Volgens de politie was de man "be
hoorlijk doorgedraaid" omdat
zijn hond diezelfde dag was afge
maakt.
Rond een uur of negen 's ochtends
werd de man op de Haarlemmer
straat aangevallen door zijn ei
gen bouvier en in de hand gebe
ten. Het was de zesde keer in een
jaar tijd dat deze bouvier zijn
baas aanviel. De Dierenhulp-
dienst heeft het beest vervolgens
overgebracht naar dierenarts
Muurling die de hond uiteinde
lijk heeft doen inslapen.
Zo'n twaalf uur later begon de ont
dane eigenaar opeens met een pi
stool te zwaaien toen hij op de
Langegracht een passerend echt
paar om een vuurtje vroeg. Man
en vrouw namen de benen en
waarschuwden surveillerende
politie-agenten.
Die troffen de man even later aan,
staande in de deuropening van
zijn woning in de Ververstraat.
Op het moment dat hij de agen
ten zag naderen, richtte hij een
op een vuurwapen gelijkend
voorwerp op de voorruit van de
politie-auto.
Met de nodige assistentie slaagden
de agenten er in de man te over
meesteren. Hij bleek drie alarm
pistolen in zijn woning te heb
ben.
