Tumult bij pop vierdaagse
Gouden Roosfestival Montreux
Boeiende reconstructie
van Bauhaus-dansen
PODIUMBUK
'Dan laat ik ook een kuit zien'
Roemeens festival
Italiaans toneel
Toneelavond TIG
DINSDAG 15 MEI 1984
Radio - tv - kunst
PAGINA 15
Bauhaus-dansen van Oskar Schlem-
mer. Gedanst door Jan Hanvik. Ju-
liet Neidish en Nancy Ellen Stotz
op muziek van Craig Gordon. Re
gie en recontructie: Debra McCall.
Produktie The Kitchen, New
York. Gezien op 11 mei in de Meer
vaart, Amsterdam, vanavond in
de Toneelschuur in Haarlem, 17
mei in het HOT-theater in Den
Haag.
AMSTERDAM - Het Bauhaus-
instituut van de universiteit
van Weimar in Duitsland is
vooral beroemd geworden om
de (binnenhuis architectuur
en industriële vormgeving, die
daar in de eerste 25 jaar van de
ze eeuw is ontwikkeld. Het
Bauhaus legde zich er op toe
kunst en kunde, techniek en
artisticiteit samen te laten
gaan. Men hield zich er inten
sief bezig met de vormgeving
van dagelijks te gebruiken
voorwerpen.
Dat er, - vanuit dezelfde uit
gangspunten - ook aan theater
werd gedaan, is veel minder
bekend. Oskar Schlemmer is
een voorbeeld van de kruisbe
stuiving, die Bauhaus voor
stond. Hij werd het instituut
binnengehaald als beeldend
kunstenaar, maar werkte tege
lijk aan dans. Zijn bekendste
dans, het 'Triadische Ballet' uit
1922, is ook nu nog een ver
bluffend staaltje van zijn kun
nen: de consequente toepas
sing van zijn visie op dans en
tegelijk een glasharde parodie
op alles wat de danskunst tot
dan toe had voortgebracht.
Dansgroep The Kitchen uit New
York heeft zes dansen van hem
opnieuw ingestudeerd. Ze
maakten oorspronkelijk deel
uit van een serie van tien dan
sen, die werden opgevoerd om
lezingen van Schlemmer over
het verband tussen de mense
lijke figuur en de hem omrin
gende ruimte te verduidelijken
en op te vrolijken.
Deze dansen zijn door Schlem
mer dus nooit bedoeld als zelf
standige voorstelling. Dat zie
je er ook aan af. Ze hebben alle
zes een schematisch karakter
dat geen echt theatrale uitwer
king heeft gekregen. Een sobe
re, relativerende toelichting
die desondanks - of misschien
juist daardoor - de tand des
tijds ruimschoots heeft door
staan.
De 'Stabetanz' van Oskar Schlemmer
(foto Crslff Massy)
Watje te zien krijgt is Bauhaus in
levenden lijve. De drie dansers
dragen meestal opgevulde
pakken in de drie primaire
kleuren, geel, blauw en rood.
Aan die kleuren wordt een ge
voelsmatige waarde toege
kend, die in de bewegingen is
vertaald. Rood is het meest vu
rig; blauw het meest beheerst.
Hun gezicht is helemaal be
dekt door een glanzende helm.
Door die aankleding worden
het neutrale wezens, scher
mers van een andere planeet.
De relatie tussen beweging,
voorwerpen en ruimte krijgt
daardoor alle ruimte.
In de 'Raumtanz' en de 'Formen-
tanz' worden met verschillen
de ritmen de mogelijkheden
van de ruimte afgetast. De 'Ge-
stentanz' is een grappige, mi
mische illustratie van hande
lingen als schateren en fluiste
ren. Het 'Baukastenspiel' is
een opgewekt onderzoek naar
de werking van kleurvlakken
met behulp van kubussen.
Bij twee dansen is de danser in
het zwart gekleed, zodat tegen
de zwarte achtergrond alleen
de gebruikte voorwerpen
zichtbaar zijn. In de 'Reifen
tanze' zijn dat hoepels, waar
mee een mooi gestileerd lijnen
spel wordt uitgevoerd. Hoogte
punt is de 'Stabetanz'. Daarbij
zijn aan het lichaam van de
danser twaalf witte stokken
bevestigd, die elke beweging
vergroten en benadrukken.
Soms Ujk je een geharnaste sa
moerai te zien, dan weer een
insect, dat zich de vleugels
poetst.
Na afloop van de voorstelling
wordt de film van een recon
structie van het 'Triadische
Ballet' door de Berlijnse
Kunstacademie gedraaid. Het
programma is vooral ook leuk,
omdat veel moderne dansgroe
pen bewust of onbewust door
zijn onderzoekingen naar be
weging en ruimte zijn beïn
vloed.
ARIEJAN KORTEWEG
WASHINGTON - Superstar Mi
chael Jackson kan een nieuwe
trofee aan zijn collectie toevoe
gen. Hij kreeg van president Rea
gan persoonlijk een prijs omdat
Jackson zijn hit 'Beat it' heeft ge
leend voor een campagne tegen
het in kennelijke staat rijden
door jongelui. De Jehova-getuige
Jackson geeft zelf het goede voor
beeld: hij drinkt en rookt niet.
Tijdens de plechtigheid op het Wit
te Huis werd de commercial van
de campagne gepresenteerd:
beelden van vier jongelui in een
auto met 'Beat it' op de achter
grond. Het eind van het filmpje
toont de stoffelijke resten van het
viertal (Foto AP)
tussen dochter Lucretia en
haar verloofde. Lucretia ver
kiest uiteindelijk de eenzaam
heid boven afhankelijkheid. De
enige relatie waarin nog spra
ke is van een verstandhouding,
is tussen moeder en dochter.
Voor haar kind brengt Trude
haar laatste offer.
Spelers in dit treurspel zijn: Olga
Zuiderhoek, Caroline Beuk-
man, Krijn ter Braak en Laus
Steenbeeke.
Vrijdag en zaterdag heeft het
LAK-theater een première te
bieden voor de ook in Neder
land groeiende schare liefheb
bers van Mishima. Deze Japan
se schrijver pleegde in 1970 ri
tueel zelfmoord. Hij werd inter
nationaal bekend met zijn ro
mans. Ook schreeft hij een
groot aantal toneelstukken
waaronder 'Vijf moderne Nó-
spelen'. Twee van deze spelen
worden vrijdag en zaterdag
voor het eerst gespeeld door
Marijke Beversluis, Judith
Hees, Inger de Vrede en Thom
Hoffman.
De Nóspelen zijn een vermenging
van levenden en schimmen uit
het dodenrijk, handelend over
de liefdede haat, de jalouzie,
het verlangen, de erotiek, het
onvervulbare. Mishima be
schrijft deze thema's in sobere,
poëtische taal vergelijkbaar
met een Japanse pentekening.
'Don Gil en de groene broek', een
sociale komedie van Tirso de
Molina, speelt morgen en don
derdag in de Leidse Schouw
burg. Voor meer informatie
over dit blijspel zie elders deze
pagina het interview met
hoofdrolspeelster Bea Meul-
De finale van het Leids Cabaret
festival in de Leidse Schouw
burg is aanstaande zaterdag.
Tijdens het jury-beraad en het
tellen van de stemmen is er een
gastoptreden van het cabaret
'Dubbel en Dwars'.
Bea Meulman in 'Don Gil met de groene broek'
ARNHEM (GPD) - "Soms is het
poëtisch, maar meestal recht
voor zijn raap. Dan is het echt
Sinterklaasrijm, maar wel vol
spitsvondigheden en dubbel
zinnige taalgrappen., Het stuk
komt uit de tijd dat we hier
Bredero hadden en in Frank
rijk Rabelais. De volkse, boer
se, platte, platte, aardse zit er
helemaal in, het gaat vooral
over de seksualiteit".
Aan het woord is Bea Meulman.
Zij speelt de - vrouwelijke
hoofdrol in "een sprankelende
komedie, met prikkelende
taal", zoals zij het stuk 'Don Gil
met de groene broek' om
schrijft. De Toneelgroep Thea
ter speelt het toneelspel van
Tirso de Molina morgen en
donderdag in de Leidse
Schouwburg.
Juana heet de vrouw die Bea
Meulman speelt. Aan Juana is
een huwelijksbelofte gedaan,
maar die wordt niet nageko
men. Ze gaat dan de bedrieger
achterna, verkleed als man.
"Ik weet niet hoe het vroeger
was, maar nu werkt het stuk
ook een beetje in de richting
van de homofilie. Hoe die an
dere figuren naar Don Gil kij
ken, met zoiets van: "er is iets
met die vent aan de hand". En
het element van de beide da
mes, die verliefd worden op
een verklede vrouw, terwijl er
zoveel mannen om die dames
heen lopen en naar hun hand
dingen. Het gaat tegen het ma-
cho-gedoe in. Mannen die er al
lerlei veroveringstactieken op
na houden die dan toch niet
blijken te werken".
Het wordt steeds duidelijker dat
acteurs het leuk vinden ie
mand van de andere sekse te
spelen. Bea Meulman over
Don: "Dat is ook leuk. Alleen
het ordinaire verkleden al. Dat
doe je normaal al op het toneel,
maar het krijgt nu een extra di
mensie".
Illusie
"Ik heb met ook afgevraagd, hoe
ik me mannelijk voor zou moe
ten doen. Dat kan al heel gauw
kinderachtig worden. Uitein
delijk werd het me duidelijk
dat niet ik die illusie moet creë
ren, maar wie tegenover me
staat. Er wordt ook over hem
gezegd: 'wat een knappe snuit
en snit. Fier en uit de kluiten,
wat een elegante kuiten', ci
teert Bea Meulman. "Dan laat
ik ook een kuit zien".
"Wat bij mij trouwens opmerke
lijk is, is dat ik vrijwel altijd
rollen heb gespeeld, die nog
niemand heeft gehad Dan
wordt je ook niet vergeleken
met hoe iemand het eerder
heeft gedaan. Myra Ward heeft
'Don Gil' twintig jaar geleden
bij de Haagse Comedie ge
speeld, maar over het alge
meen heb ik een rol als eerste.
Als ooit 'De Gek' nog eens
wordt gedaan, heb ik Patty al
gespeeld". Wat ze overigens
niet gek heeft gedaan: Bea
Meuldijk werd voor haar rol als
Patty onderscheiden met de
Colombina.
Evenals twintig jaar geleden bij
de Haagse Comedie wordt het
stuk nu door Theater in de ver
taling van Dolf Verspoor ge
speeld. "Je kunt het echt als
een werkstuk van hem be
schouwen. Hij heeft naar de
originele situaties gekeken en
wat er bedoeld werd naar zijn
hand gezet, alles op rijm. Ik wil
niets ten nadele van Dolf Ver
spoor zeggen, maar ik voel het
wel een beetje van omdat het
zo rijmt, rijmt 't ook zo". Je
ontkomt er niet aan, vooral als
het metrum strak is. Ik denk
dat, als we het goed doen, je 't
op den duur niet meer hoort.
Publiek
Wat Bea Meulman verschrikke
lijk spannend vindt bij een
stuk als 'Don Gil' is hoe het pu
bliek reageert. "Blijft het bij
een blijspel stil in de zaal, dan
schrik je het lazarus". Ander
zijds vindt ze, dat er ook niet
Bea Meulman: leuk
altijd beantwoord moet wor
den aan wat het publiek wil.
"Je kunt de mensen laten la
chen en huilen, maar er moet
ook meer zijn. Je moet ze niet
alleen laten meedrijven in de
lach en de traan. Ze moeten op
een gegeven moment ook zeg
gen: dit mag niet".
In de regie van Paul Vermeulen
Windsant wordt by Theater
met 'Don Gil' geen exacte ko
pie gegeven van het Spanje in
zijn Gouden Eeuw. "In de kos
tuums wordt die tijd meer aan
geduid. Het is geen mantel- en
degenstuk. De degens zijn ver
vangen door stiletto's. Het is
meer naar deze tijd gehaald
De verwijzingen naar het pa
leis zijn er ook uit. Het is nu
eerder burgerlijk drama, het
speelt in de kringen met geld.
Het gaat voortdurend over
geld, over gewin en gekrenkte
trots. Er wordt almaar over eer
gevoel gesproken en men ge
draagt zich eigenlijk volstrekt
eerloos. Maar we maken er niet
een sociaal-kritisch drama van
Het is gewoon een vrolijk stuk
en daarin kun je hoogstens wat
speldeprikjes stoppen."
Bea Meulman vindt het leuk om
in de kolderieke sfeer te
werken. "Hoe meer variatie in
het werk hoe beter. Je kunt je
scala weer wat verbreden. Ie
mand vroeg met waarom ik
geen comedienne ben gewor
den. Maar dat kun je niet wor
den. Dat ben je of dat ben je
niet. Ik zou het niet zien zitten,
jaar in jaar uit hetzelfde te
doen. Het moet bij mij om en
LEIDEN - De stichting 'Doina' organiseert zaterdag 19 mei een
Roemeens Folklore-Festival in de Stadsgehoorzaal van Leiden.
'Doina', die de kennis van de Roemeense folklore in Nederland
wil bevorderen, heeft als speciale gast het staatsamateuren-en-
semble 'Miorita' uit Boekarest uitgenodigd. De groep zal op de
gala-voorstelling optreden.
'Miorita' geeft een voorstelling met Roemeense volksdansen, lie
deren en muziek. Verder worden op deze dag danslessen gege
ven door Roemeense dansleraren en zijn er optredens van Ne
derlandse dansgroepen en orkesten met Roemeens repertoire.
Er is ook een volksdansbal.
Bezoekers kunnen zich naast de georganiseerde activiteiten ook
in het speciaal ingerichte folkcafé vermaken met film, video en
een kostuumshow. Bovendien staan er overal stands waar mu
ziekinstrumenten en grammofoonplaten te koop zijn. Het festi
val begint om 12.00 uur, met om 21.00 uur de galavoorstelling.
LEIDEN - De Jonkies, die tezamen een van de toneelgroepen van
de christelijke scholengemeenschap 'De Vhetschans' vormen,
verzorgen de volgende week drie toneelavonden in het eigen
schoolgebouw. De Jonkies komen ditmaal echter niet zelf op
het podium. Ze laten het theatermaken ditmaal over aan de Ita
liaanse groep Guglielmo Medebach, die volgens leraar—regis
seur Bert Jonk vooral bekendheid geniet door het spelen van
Goldoni. Men kan voor dit Italiaanse toneel op 22, 23 en 25 mei
in 'De Vlietschans' terecht.
LEIDEN - De toneelvereniging 'Tot Ieders Genoegen' verschijnt
op maandagavond 21 mei met een klucht op de planken van de
Leidse Schouwburg. Het stuk, getiteld 'De hele stad is er vol
van', is geregisseerd door Gé van Haaren. Het telt twaalf perso
nages, die door even zovele TIG-spelers ten tonele worden ge
bracht.
LEIDEN Ook in Leiden is het
merkbaar dat het theatersei
zoen zo langzamerhand zijn
einde begint te naderen. Vier
stukken staan deze week op het
programma.
In het LAK-theater speelt woens
dag en donderdag 'Repelsteel'.
Een interessant resultaat van
Fact, een onderdeel van de To-
neelraad Rotterdam waarbin
nen jonge regisseurs in staat
worden gesteld om onder opti
male omstandigheden erva
ring op te doen. Het stuk is ge
regisseerd door Lidwien Root-
haam.
Het is geschreven door de Zwit
serse romancier en toneel
schrijver Adolf Musch, die het
zelf 'een kleinburgelijk treur
spel' noemde. 'Repelsteel' wil
Thom Hoffman en Marijke Beversluis in de Mishima-produktie een ontluisterend beeld geven
(foto Joh. Vigevend)
van hoe angst en afhankelijk
heid regeren in gezinsverhou
dingen.
Victor Leeuw, een geschiedenisle
raar op leeftijd, merkt dat zijn
jeugdromen niet zijn uitgeko
men en simuleert een ziekte.
Met het doel sympathie te wek
ken en zich van zijn verant
woordelijkheden te onttrekken.
Zijn vrouw Trude schenkt Vic
tor liefde, aandacht en verzor
ging en maakt hem daardoor
van haar afhankelijk. Door
zich te vernederen heeft zij Vic
tor in haar macht. Victor domi
neert zijn vrouw en zijn omge
ving, maar waar zou hij zijn
zonder een voor hem gewassen
en gestreken onderbroek in de
kast.
Dezelfde verstikkende wederzijd
se afhankelijkheid dreigt zich
te herhalen in de verhouding
MONTREUX (GPD) - Statig
in het Meer van Geneve
voortglijdende zwanen, een
met overdadige flora om
zoomde boulevard en over
wegend rentenierende toeris
ten die kalmpjes van al dat
moois genieten. Rust is het
voornaamste handelsmerk
van het stadje Montreux.
Vier dagen lang is op bijna
brute wijze spot gedreven
met die reeds vele decennia
geleden opgebouwde ver
worvenheid. De oorzaak: de
opnamen van een spectacu
laire pop-televisieshow, die
binnenkort in bijna 40 landen
te zien zal zijn.
door
Dick Versteeg
Sterren van wereldformaat zijn
met de bij die status behorende
bombarie aan- en afgevoerd. En
of ze nu uit sjieke Rolls Royces
stapten of zich lieten neerplan-
ten door een helikopter, steeds
werden ze omringd door zich el
kaar verdringende fotografen uit
alle windstreken. Vier dagen
lang stroomde het plaatselijke
danslokaal tot aan de nok toe vol
met fans. Bij de ingang werden
voor een toegangsbiljet prijzen
geboden tot 100 gulden, ruim het
viervoudige van hetgeen er offi
cieel voor moest worden neerge
teld.
En dat nota bene allemaal voor op
tredens, waarin giganten als
Queen, Rod Stewart, Elton John,
Adam Ant, Shakin' Stevens, Du-
ran Duran en Cliff Richard zich
slechts volgens het play-back-
systeem manifesteerden. Alle
opname-sessies leverden het ma
ximaal te herbergen aantal op
van 1000 toeschouwers, die sau-
na-achtige toestanden trotseer
den om de grootheden alleen
maar te zien doen alsof. Slechts
een enkele artiest,zoals Julien
Clerc en Gloria Gaynor deden
moeite het publiek nog enigszins
te bedienen door het live meezin
gen met de orkestband.
Rod Stewart daarover na afloop
van zijn bejubelde optreden: „Ik
werk ook het liefst live, maar uit
eindelijk vonden we het beter op
safe te spelen. Dit programma
gaat naar zoveel landen en dan is
het beter om geen risico te ne
men. Waarom ik twee songs
moest zingen en de rest van de
artiesten drie, is mij niet duide
lijk. Er was een goeie stemming
en ik had best nog even willen
doorgaan. Het zal wel een kwes
tie van geld geweest zijn en dat
laat ik aan mijn manager over".
De fans van Elton John visten in
Montreux smadelijk achter het
net. De Britse ster arriveerde
zondagmiddag plotseling per he
likopter, rende de zaal in, werkte
zijn programma zonder repete
ren af en liet zich weer terug
vliegen naar het Duitse Essen,
waar John in het kader van zijn
tournee verplichtingen had na te
komen. Deze volstrekte minach
ting voor het publiek is tekenend
voor de instelling, waarmee de
organisatoren dit evenement te
lijf zijn gegaan. Hen maakt het al
lemaal geen fluit uit. De BBC en
de Zwitserse televisie waren
slechts met één doel in de weer:
een spectaculaire tv-show ma
ken, die al op voorhand op grote
schaal aan de man was gebracht.
En dan te bedenken dat de oor
spronkelijke opzet slechts het
avondvermaak van de deelne
mers aan het Gouden Roos-festi
val betrof.
Die festivalgangers bleken uitein
delijk pure bijzaak en dat heeft
een niet geringe beroering ver
oorzaakt. Ten eerste was daar de
muziekpers die massaal toe
stroomde, maar ter plekke nau
welijks in de gelegenheid werd
gesteld naar behoren te werken.
Alles werd ondergeschikt ge
maakt aan de opnamen. Een
zelfs tijdens de repetities her
haaldelijk opgelegd verbod om
te fotograferen riep uiteraard de
nodige wrevel op. Vooral de Brit
se pers was des duivels. Deze
groep zorgde voor flink tumult
door bij een van de repetities te
weigeren de zaal te verlaten. Bij
de repetities van Queen en Rod
Stewart werd echter de zaak zon
der pardon leeggeveegd. En zo
ontstond de volstrekt lachwek
kende situatie dat fotografen wa
ren aangewezen op in aangren
zende vertrekken opgestelde tv-
monitoren.
De organisatie van het Gouden
Roos-festival zit stevig in de zor
gen door deze onverkwikkelijke
gang van zaken, want dit popge-
beuren had tenslotte vooral tot
doel meer publiciteit voor de
jaarlijkse competitie om de beste
tv-amusementsprogramma te
trekken. Zoals het er nu voor
staat lijkt een ontwikkeling te
zijn ingezet die nauwelijks nog te
stuiten zal zijn. De grote jongens
uit de popbusiness hebben zich
al stevig vastgebeten in de for
mule. En begrijpelijk, want dit
spektakel heeft bewezen dat de
allergrootste namen met gemak
te strikken zijn voor een tv-show
die naar zoveel landen gaat.
De aanwezigheid van de Australi
sche Lyle McCabe, een van de in
vloedrijkste zakenlieden op het
gebied van de showbusiness,
spreekt in dit verband boekde
len. McCabe heeft in Montreux
goede zaken gedaan met Michael
Hurll, de man die tekende voor
de regie en produktie van de
popshow. Hurll werkt voor de
BBC, maar voert daarnaast ook
een eigen handeltje. Hij zou bui
ten de officiële kanalen om de
rechten voor deze monsterpro-
duktie aan McCabe hebben door
gespeeld, waardoor het program
ma ook in Australië en Azië kan
worden uitgezonden.
Dat dit popfestival in Montreux
een jaarlijks terugkerende ge
beurtenis wordt, lijkt nu al vast
te staan. Coca Cola heeft grote in
teresse om als sponsor te gaan
optreden en het ziet ernaar uit
dat zich binnen de kortste keren
nog meer geldschieters zullen
aandienen. Het is in deze sfeer
dan ook allerminst verwonder
lijk dat binnen de Gouden Roos
organisatie reeds nu stemmen
opgaan om zich zo snel mogelijk
los te weken van dit puur com
merciële gebeuren. Tijdens de
popvierdaagse werd vrijwel alle
publiciteit weggézogen bij het
amusementsfestival.
Overigens viel er in die dagen ook
bitter weinig interessants te zien.
Voor de hier verzamelde Neder
landse kolonie is dat geen slech
te ontwikkeling, want daardoor
lijken de kansen voor de Banana
Split Show en het Roemeense
programma van Bob Rooyens al
leen maar te stijgen. Nadaty
Ralph Inbar's Banana Split
Show opvallend goed werd ont
vangen, kreeg ook Rooyens
hoopvolle reacties te verwerken.
Na de vertoning van zijn pro
gramma werd hij uitvoerig ge
complimenteerd door program
mamakers uit diverse landen.
De actrice Elisabeth Andersen en de acteur Johnny Kraaykamp sr. krijgen zoals gisteren al gemeld de hoogste
Nederlandse toneelprijzen uitgereikt, te weten de Theo d'Oren de Louis d'Or. Beiden poseerden na de bekendma
king van deze eervolle toekenning voor de fotograaf.
De Hans-Snoekprijs voor jeugdtheater valt dit jaar de poppenspeler Lucas Goudswaard ten deel, zo werd
eveneens gisteren bekendgemaakt. De Gouden Nederlandse Theater Dansprijs gaat naar Clint Farha, solist bij
het Nationale Ballet. De prijzen worden op 7 juni in Groningen uitgereikt. (foto anp»
