c
Merenwijk, geschenk én waagstuk
Er valt wat op te bouwen in de kerk
In Hulst zag men
niet op turfje
J
H.J. van Leeuwen bij afscheid: 9ongelofelijk boeiend
ZATERDAG 12 MEI 1984
Geestelijk leven
LEIDEN Zeven jaar geleden kon de hervormde gemeen
te nog een predikantsplaats stichten voor de Merenwijk.
Nu de eerste predikant op deze plaats, ds. H. J. van Leeu
wen, met vervroegd pensioen gaat (nog 63), wordt deze -
om financiële redenen - weer opgeheven.
"Triest", zegt de dominee, die op
20 mei om 10 uur in 'De Regen
boog' afscheid neemt en in die
week met zijn vrouw naar Zut-
phen verhuist. Maar er wordt ge
werkt aan een regeling. Een van
de overige predikanten krijgt
een andere werkverdeling en zal
de Merenwijk erbij moeten ne
men. En verder moet de wijk het
zelf zien te klaren. Dat kén, want
de oecumenische geloofsge
meenschap rond 'De Regen
boog', waarin ook rooms-katho-
lieken en gereformeerden deel
nemen, heeft een wijdvertakt net
van 'lekenwerk'.
Dat was voor ds. Van Leeuwen ze
ven jaar geleden ook een van de
redenen om het 'experiment Me
renwijk' aan te durven. "Ik was
tot dan toe altijd min of meer so
list geweest. Dé dominee. Nü
kwam ik in een team terecht. Iets
nieuws dus en daarom aantrek
kelijk".
Samenstelling
van deze pagina:
S.J. de Groot
Maar u was met uw 56 jaren niet zo
ver meer van het eindpunt.
"Toen ze in Nieuwerkerk voor het
eerst bij me kwamen, heb ik in
derdaad gezegd: daar moetje een
jonge vent voor nemen. Maar ze
hielden aan. En toen heb ik ge
zegd: nou, als jullie het met óns
wilt wagen - want zonder mijn
vrouw ben ik niets vooruit
dan maar".
"Het leek me ook wel iets gewel
digs. Per slot van rekening had
ik in Almen met goedvinden van
de naburige pastoor ook al een
paar roomse kinderen op de cate
chisatie gehad. Werkelijk, de Me
renwijk kwam naar mij toe als
een groot geschenk. Natuurlijk
ook wel een waagstuk".
verkeerd; 'aantrekkelijk' is echt
'Achterhoeks' voor: met je hele
persoon je de dingen óantrek-
ken. Nou, dat vraagt veel van je.
En daarom zeg ik met dat lied
van Barnard: zeven is voldoende,
vijf en twee
Zeven is voldoende
Waarom dan toch vervroegd weg?
"De leeftijd gaat meespelen. Licha
melijk wordt het te veel. De wijk
is jong en het tempo ligt vrij
hoog. Ik ben nogal aantrekkelijk
van aard, weetje. Versta dat niet
Sommigen zien 'De Regenboog' nog
altijd als een vreemde eend in de
kerkelijke bijt.
"Och, in centraal hervormd Leiden
heeft niet iedereen in de gaten
wat hier aan de hand is. Je moet
deze geloofsgemeenschap niet
met je eigen kerkorde benade
ren. Daar is ze gewoon niet op in
gesteld. Het is de Algemene Ker
kelijke Merenwijkraad die het
beleid bepaalt. Dat is de conse
quentie van het feit dat je als ker
ken het aangedurfd hebt om met
elkaar in zee te gaan".
"Die raad heeft handen en voeten
gekregen in tal van commissies
en werkgroepen. Daarin zijn heel
veel mensen actief, die soms niet
eens van elkaar weten tot welke
kerk ze behoren. De betrokken
heid van al die mensen is
werkelijk verbluffend".
Voor ds. Van Leeuwen is dat kerk
lidmaatschap geen punt van de
eerste orde. "De vragen van men
sen over de zin van het leven,
over God, over de toekomst le
ven in alle kerken, gaan dwars
door alle kerken heen, en is het
dan niet verrijkend en bemoedi
gend om daar samen, in het
spoor van Jezus Christus, mee
bezig te zijn? En dan niet alleen
interkerkelijk, maar ook missio
nair, open naar de hele wijk".
Zeven jaren Merenwijk samenvat
tend: "Een heerlijke tijd. Met al
zijn moeilijkheden. Ongelofelijk
boeiend. Ik heb het gevoel, een
stukje kerkgeschiedenis te heb
ben meebeleefd".
Schaken
In Zutphen is geen 'Regenboog' of
iets dat daarop lijkt.
"Nee, dat zal wel moeilijk zijn. Een
dienst bijvoorbeeld zonder tafel-
viering is toch eigenlijk niet af.
We gaan ons daar maar eens
breed oriënteren, zoals dat heet.
Maar ook echt niks doen. Geen
verantwoordelijkheden, geen
spanningen, geen vergaderin
gen. O, die vergaderingenEen
beetje schaken en op woensdag
avond lekker kijken naar voet
bal. En misschien ook wel mee
denken over andere i
kerk-zijn. Al is het m
straat waar we wonen"
"Dit is een optimistisch
boek, geschreven vanuit
de overtuiging dat allerlei
veranderingen en verbete
ringen te realiseren zijn,
want ik heb ze zelf zien ge
beuren!"
Zo typeert professor dr. G. L.
Goedhart (44) zijn pas versche
nen boek getiteld 'Gemeente-op
bouw'. Goedhart was eerst (gere
formeerd) predikant in Neder
land, maar werd in 1977 vor-
mings- en toerustingswerker
voor de Belgische kerken. Tege
lijk hoogleraar 'praktische theo
logie' aan de protestantse theolo
gische faculteit in Brussel. Sinds
1979 is hij predikant van de Ver
enigde Protestantse Kerk in Bel
gië.
Hij schreef zijn boek - uitgeverij J.
H. Kok, Kampen, 140 bladzijden,
f. 22,50 - vooral voor begeleiders
van opbouw-, vormings- en toe-
rustingswerk in de kerkelijke ge
meenten, maar ook voor ge
meenteleden die daaraan willen
meedoen of er meer zicht op wil
len krijgen. Een werkboek, waar
van de verschillende hoofdstuk
ken zich apart laten lezen in een
zelfgekozen volgorde.
Goedhart is zich ervan bewust, dat
hij zijn optimisme hard nodig
heeft om staande te blijven te
midden van allerlei onverander
lijkheid en.hardleersheid in men
sen en in de kerk. "Kerkelijk op
bouwwerk wil de gemeente hel
pen om méér gemeente van Je
zus Christus te worden". "Er valt
wat op te bouwen", zegt hij in
zijn inleiding.
Dr. Goedhart ...telkens gemeente wórden...
Onvrede
De gemeente is geen statisch gege
ven. Zij is een dynamisch proces.
Ze moet telkens gemeente wór
den. Dat sluit een kritisch kijken
naar de bestaande gemeente in
en de mogelijkheid van een visie
die meer beantwoordt aan het
'ideaal'. "Er moet vertrouwen
zijn, dat die visie kan worden
omgezet in doelen-die via een
veranderingsplan bereikbaar
zijn. Werken aan verandering
moet wel systematisch gebeu
ren. Anders doet men niet één
stap vooruit, maar twee stappen
achteruit".
Een verantwoorde begeleiding van
gemeente-opbouw vraagt des
kundigheid. "De begeleider
moet de mogelijke weg in zijn ge
heel kunnen overzien, want de
fasen van het proces zijn niet
simpel een aantal stappen nó el
kaar. Het is ook een geheel, waar
in de fasen dooreen kunnen lo
pen".
Dr. Goedhart constateert onvrede
in de gemeente over de bestaan
de toestand. Zeker een deel van
de gemeente vindt, dat het beter
zou kunnen gaan. Maar verande
ringen maken onzeker. Er kun
nen krachten worden opgeroe
pen die zich verzetten tegen wel
ke verandering ook. De voorbe
reiding gebeurt dan ook vanuit
de overtuiging dat er iets moet
gebeuren, en de wil om daarover
na te denken.
Vernieuwingen moeten wortel
schieten in het gemeente-zijn en
meestal ook in het bredere kerk
verband. Ze moeten worden
vastgehouden binnen een 'ver
nieuwd beleid'. "Maar al te vaak
worden de vleespotten van
Egypte weer verleidelijk als zich
wijzigingen voordoen".
Bijbel en praktijk
De schrijver gaat in zijn boek - dat
veel informatie, praktische wen
ken en modellen voor vernieu
wing bevat - uit van vier kernbe
grippen, die wezenlijk voor de
gemeente zijn: dienen (algemeen
diakenschap van de gelovigen),
vieren, leren (gemeente te zijn)
en delen (van aandacht en geloof
met elkaar en met anderen).
Hij gebruikt daarbij twee uitgangs
punten in onderlinge wisselwer
king: bijbel en praktijk. Luiste
rend naar de praktijk staat hij
open voor een beroep op de bij
bel, en luisterend naar de bijbel
wil hij steeds uitkomen bij de
werkelijkheid van vandaag. "Bij
bel en praktijk geven voldoende
in handen om het beeld te schet
sen van de gemeente, zoals die er
nu zou kunnen uitzien, een 'ide-
aal'-beeld".
Wie het goede met de kerk voor
heeft, kan niet tevreden zijn met
wat zij geworden is. Die zal op
een of andere manier betrokken
willen zijn of worden bij de in
spanningen om een 'vernieuwde
gemeenschap' van haar te ma
ken.
Goedhart, vormings- en toerus
tingsman in hart en nieren, weet
het allemaal niet zo precies.
Maar hij ziet wel creatieve moge
lijkheden. In alle voorlopigheid
zet hij die uiteen in dit werkboek,
instructief en praktisch. Gemeen
ten die deze weg op willen kun
nen er veel aan hebben.
Aanvulling. De Raad van Ker
ken heeft het verzoek van de or
ganisatie van homoseksuelen
'Roze Front' om op 30 juni en 1
juli in de kerkdiensten aandacht
te schenken aan de positie van
homoseksuelen in de samenle
ving naar de lid-kerken doorge
stuurd, omdat hij zelf geen 'zon
dag van de homofilie' kan uitroe
pen. Ds. W. R. van der Zee, secre
taris van de raad, gaf deze aan
vulling aan het ANP op een eer
der bericht hierover. "Dit is een
zaak van de afzonderlijke ker
ken. Uit het feit dat de brief is
doorgegeven mag worden afge
leid, dat de raad er positief tegen
over staat".
Beroepen. Hervormde Kerk: be
roepen (toezegging) te Nieuw-
veen kandidaat M. J. Middel
koop Dordrecht; aangenomen
naar Kloetinge kandidaat B. Lut-
tikhuis Diemen. Gereformeerde
Kerken: aangenomen naar Ma-
riënberg (Ov.) kandidaat G. J. Ie
Roux aldaar.
Afscheid. Volgende week vrijdag
neemt professor dr. A. G. Honig
wegens pensioen afscheid van de
gereformeerde theologische ho
geschool in Kampen. Hij heeft
daar bijna zestien jaar 'zendings
wetenschap' onderwezen.
De Heilige Willibrordus.
Stelt u zich voor: een grote kerk,
die te groot is voor rooms-ka-
tholieken of protestanten al
leen, die ze dan ook samen ge
bruiken, waar om het ver
schil niet te verdoezelen
precies in het midden tot aan
de nok een dubbele muur is
opgetrokken en de ruimte tus
sen die muren met turfstrooi-
sel is gevuld teneinde hinder
over en weer te voorkomen.
Zo'n merkwaardige kerk heeft
er vele jaren in Nederland be
staan. De basiliek van de Hei
lige Willibrordus in het
Zeeuwsvlaamse Hulst.
In 1929 kwam aan deze unieke
vorm van kerkgebruik een
eind, en het is nu 50 jaar gele
den, dat de historische toe
stand werd hersteld en de
kruisbasiliek ten tweeden
male voor de rooms-katholie-
ke eredienst in gebruik werd
genomen. Reden genoeg om
haar dubbele functie van wel
eer nog eens uit de vergetel
heid te halen.
Schuurkerk
Het stadje Hulst vervulde in de
80-jarige oorlog een sleutelpo
sitie in de strijd tussen de
noordelijke en zuidelijke Ne
derlanden. Nu eens overheer
ste er het katholieke geloof,
dan weer het gereformeerde
(hervormde). Frederik Hen
drik heroverde de stad in
1645 definitief en al gauw
moesten de katholieken het
veld ruimen in hun Willibror-
duskerk om de beoefening
van de gereformeerde religie
mogelijk te maken. Zelf moch
ten zij een schuurkerk bou-
Maar het hervormde kerkbe
zoek liep aan het eind van de
18de eeuw drastisch terug.
Dat kwam, volgens een kerk
meester van toen, ook doordat
de preken veel te lang waren.
Er werden dan ook regels op
gesteld om dat tegen te gaan.
De predikheer die ze overtrad
kreeg onverbiddelijk boete.
Maar tegelijk was er een her
stel van de katholieke geloofs
beleving. Dat bij elkaar, zo
concludeerde G. J. Lepoeter
in het bulletin van de stich
ting Oude Zeeuwse Kerken,
schiep uiteindelijk een kli
maat, waarin over teruggave
van althans een deel van de
oude Willibrord kon worden
gepraat.
Overdracht
In 1807 was het zover. Keizer
Napoleon verleende zijn
goedkeuring aan een over
eenkomst, die het koor en de
dwarsruimte van de kerk be
stemde voor de rooms-katho-
lieken en de rest schip en
kapellen voor de protestan
ten. Een muur op volle hoogte,
gevuld met turfstrooisel,
spleet het middeleeuwse kerk
gebouw middendoor, zodat
de twee groepen gelovigen el
kaar op geen enkele manier
konden hinderen.
Die situatie duurde tot 1929.
Toen was de kerk dringend
aan restauratie toe. De over
heid wilde alleen subsidie ge
ven als de scheidingsmuur
zou worden afgebroken en de
kerk dus weer één ruimte
werd.
De hervormden zagen er finan
cieel geen kans toe, aan die
eis te voldoen. Er zat niets an
ders op dan te vertrekken. Zij
kregen voor de overdracht
van hun kerkruimte nog f.
120.000, hoewel de bisschop
van Breda eerst niet hoger
wilde gaan danf. 100.000. Ze
bouwden er een nieuwe kerk
van, die meer bij hun minder
heidspositie paste. Nü vor
men zij met Hontenisse één
gemeente.
De katholieken namen na een
restauratie van vijfjaar hun
ongedeelde Willibrordus
feestelijk in gebruik. Vijftig
jaar geleden nu. En in 1935
trok voor het eerst na 1645
weer een sacramentsprocessie
door de straten van Hulst.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Jansen, 11-.45 oecum. dienst studente-
nekklesia;
Marekerk 10 ds. De Jong, 5 ds. Post, Er-
Maranathak. (L. Morsweg) 10 hr. T. Ages
(Leiden);
Oecumenische geloofsgemeenschap De
Regenboog (Merenwijk) 9.30 pastoor
v. Well, 11.15 pastoor v. Well en ds. v.
Leeuwen;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Kret, Sas-
senheim, opendeurdienst;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 9 ds.
Sterringa, 10.30 ds. W. Bakker, 5 ds.
Baas, Sassenheim;
Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds. A. Hof-
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds. Ribs;
jeugdkapel Vredeskerk 10;
jeugdkapel Bevrijdingskerk 10.30.
Voor dovendienst zie geref. kerk.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15
mevr. ds. Terlouw.
Diakonessenhuis 10.30 ds. Vroeginde-
wey, Katwijk aan Zee, elke zat. 10.30
rk. dienst
Endegeest: zie Oegstgeest.
Geref. Kerk: Zuiderk. (Lammen-
schansw.) 4 nam. leerhuis, prof. dr. M.
de Jonge, 5 avondgebed, zie ook Vre
deskerk;
Petrak. (Surinamestr.) 10 prof. mr. Reu-
gebrink, L.dorp, 10.30 in zijzaal dienst
voor doven, hr. K. J. van Boggelen;
Oude Vest 10 ds. Baas, S.heim;
Maranathak. (L. Morsw.) zie herv. gem.;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) zie
herv. gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Hem-
Merenwijk: zie herv. gem.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk): 10 kand. P. R, Middelkoop.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.): 10 en 5 ds.
Houtman.
Chr. Geref. K. (Steenschuur): "9.30 ds.
Den Hertog, 5.30 ds. v. 't Spijker, Hee-
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds.
Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo.
9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof);
Bóshuizerkade zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
Merenwijk: zie herv. gem.;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 7 ds. Koelewijn.
Geref. Kerk: 10 ds. Wilschut, 6.30 ds.
Stolk.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 ds. v. Beek, Vee-
nendaal, ds. P. den Hartog, Veenen-
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. Bogers, ha, 6.30
ds. v.d. Velden, Doorn; Kruiskerk
9.30 ds. v.d. Heiden; Opst.kerk 9 ds.
De Jonge, 6.30 ds. v.d. Heiden; Nabij
9.30 jeugdkapel; G. Herderkerk 10 ds.
Hoogendijk, ha, 6.30 ds. Mulder, ha;
De Bron 9.30 ds. Verheul, ha, 10.15 ds.
Nieuwenhuis, ha, 6.30 ds. Verheul,
ha; Ashram (Marsdiep) 10 ds. Mulder,
ha; Driehoorne 7 nam.; Oudshoornse
kerk 10 ds. Vlasblom, Boskoop;
Sionskerk (Planetensingel) 9.30 ds.
Geluk, Baarn, 6.30 ds. Ouwendijk.
Geref. Kerk: Mar.kerk 9.30 ds. v. Es,
Hoofddorp, 6.30 ds. Wilschut; Salv-
kerk 9.30 ds. Stolk, 6.30 kand. De
Jong, A.dam. Zie ook herv. gem.
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.):
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 ds. Mostert.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.): 10 mevr. ds. De
Clercq, met koor.
Baptistengem. (O. Rijn 3): 10 ds. Bos-
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3):
10 hr. W. Smit, Den Haag.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 hr. De Leeuw.
EvangeLiecentrum (Zijlsingel 2): zo. 10
hr. Zijlstra, di. 8 hr. v. Twillert, vrijdag
8 jeugdsam.
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10.
Leger des Heils (Hooigr.): 10 heiligings-
samenk., 7.30 verlossingssam.
Zevendedagadventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten): elke zat. 9.45 bij
belstudie, 10.45 predikdienst.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.): 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel): zat. 7.
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 7, zo. 9
en 10.45;
Rk Kerk:
8.30 en 10.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
dr. Haitsma, 6.30 ds. Bouw, Loos-
drecht, jeugddienst;
De Stek 9.30 ds. Cziria, Rijnsburg.
Geref. Kerk: 9.30 ds. v. 't Hoff, 5 ds.
Broer, Ter Aar.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Ribbers.
Geref. Gem.: 9.30 leesdienst, 3 ds. Bac,
17 mei 7.30 ds Vogelaar (50-jarig be-
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn, 7 kand. J. Timmers, Voorhout.
Geref. Kerk: 10 ds. Kooy, ontmoetings-
Carlier, A.dam.
HOOGMADE. Herv. Gem. 10 ds. Boon-
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
62): 10 hr. Vork, 6.30 drs. J. van Barne-
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54): 10 hr. C. de Groot.
Pinkstergem. (school Batenstein 16): 10.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36): geen dienst.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30;
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7, zo. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 en 6
ds. Exalto.
Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. Vogelaar.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 ds. Wieman, 6.30 dr. Haits
ma, Boskoop;
Salv.kerk 9.30 dr. Maarsingh, A.foort,
6.30 ds. v.d. Hoef;
Bethl.kerk 9.30 hulppred. J. de Haan,
6.30 dr. J. van Eek, Ede.
Geref. Kerk: 9.30 ds. v.d. Berg, 6.30 ont-
moetingsdienst.
Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.): 9.30 lees
dienst, 5 ds. Gratz.
Evang.-Luth. Gem.: 10.30 ds. Verdoorn,
Wadd.veen.
Niel;
Ontm.kerk 10 ds. Boer, 6.30 ds. Wuister,
Schiedam, jeugddienst.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
(aula P. Groen-college): zie Katwijk
aan Zee.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Bohlmeijer, Ruur-
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Driebergen, 6 ds. Vroegin-
dewey;
O. Kerk 10 ds. v. Sliedregt, 6 ds. v. Roon;
Ichthusk. 10 ds. De Jong, 5 ds. Bosma,
Scheveningen;
Pniëlk. 9.30 kand. Spaans, 6 ds. v. Slie-
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10 ds.
Visser.
Overduin 2.15 ds. v.d. Beid.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
(aula P. Groen-college): 10 ds. v.d.
Steen, Wadd.veen.
Geref. Kerk: Vr.kerk 9.30 ds. v. Bree-
voort, 5 ds. Koster;
Triumfatork. 9.30 ds. Koster, 5 ds. Bohl
meijer, Ruurlo.
Geref. K. Vrijg.: 10.15 leesdienst, 3.30 ds.
Heida.
Ned. Geref. Kerk: 8.45 en 5.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 leesdienst.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en
Volle-evang.gem. ('Tripodia'): 9.45.
Onafh. baptistengem. (Sluisweg 16): 10
hr. N. van Gemeren, H.woude.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Lapré, zie ook geref. kerk.
Geref. Kerk: 10 dr. Bade, 7 ds. Lapré.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 mevr. ds. Westera,
6.30 ds. Stegeman;
Hoofdstr. 10 ds. Knorth;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Stegeman.
Elis.ziekenhuis 10 rector Vijftigschild.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.): 10 hr. H.
Schouten.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN: Herv Gem. 9.30 ds.
Schalk, 7 ds. Los, Pijnacker, jeugd-
Geref. Kerk: 9.30 ds. Rang, 7 zie herv.
gem.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 en 7
Geref. Kerk: 10 ds. Boswijk, 7 ds. Jas
pers Focks.
Geref. K. Vrijg.: 10.30 ds. De Putter, 4.30
ds. Borgdorff.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10 en 5 ds.
Stuy, Kampen.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. v. Dij
ken.
Geref. Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30;
Mariakerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.45;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30, 10.30 en 5.45.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 hr.
Goedhart, 6.30 ds. v. Doorn.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Noote-
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. v.
Leeuwen, Driebergen.
Remonstr. Gem.: 10 ds. De Graaf Bier-
brauwer.
Evang. gemeente (Kruispunt, Kenne-
dyl.) 9.30.
NIEUWVEEN: Heiv. Gem. 9.30 ds.
Kaai, Rhenen, 6.30 ds. Gebraad, Kat
wijk a.d. Rijn.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Zeeuw, V.scho-
ten, 7 dr. Bade, Koudekerk, ha.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 dr.
Snijders, Haarlem, 7 ds. Goverts.
Geref. Kerk: 8.30, 10.30 en 6.30 ds. Wijn
gaarden, ha.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Visser.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds.
Geref Kerk (W. Verlaat): 9.30 hr. v.d.
Kraan, 7 hr. Schreuder.
Hoofdstr. (Zee) 10 hr. H. Bakker, Kat
wijk aan Zee; Buurtkerk 7 nam. ds.
Elgersma;
De Rank (Golfbaan) 10 ds. v.d. Plas,
Delft.
Geref. Kerk: Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Kui
per, 7 ds. Elgersma;
Vinkenl. (Binnen) 9.30 ds. B. J Roosjen;
Rk Kerk: Victork. zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Zilk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Kooman;
Pauluskerk 10 ds. Da Costa;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 dr. P.
B. Dirksen, 7 ds. Vegter.
Geref. Kerk: 10 ds. Vegter.
Geref. Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilder
school): 8.45 en 4.30 ds. De Putter.
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum): 8.45
en 4 (ha) ds. v.d. Berg, Groningen.
Van Wijckerslooth: 4 ds. Kooman.
Endegeest: 10 ds. Friederich.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum): 4.
Rk Kerk: Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
8.30 en
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. Jaspers Focks.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Korte, 6.30 ds.
Remonstr. Gemeente: 10 mevr. ds.
Went, Bloemendaal.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11;
Petrus-B. zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
Bethelkerk 9.30 ds. Smaling.
Geref. Kerk: Petrak, 9.30 ds. Baayen, 3
ds. Cziria, aangepaste gezinsdienst;
Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Snel, 5 ds.
Damsma;
Mar.kerk 9.30 ds. Damsma, 5 ds.
Baayen.
Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Grut-
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Sorge.
Evang. Christengem. (aula mavo): 10.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem 9 en 10.30
ds. Keuning, Noordwijk, 7 ds. G. S.
Abma, Epe, opendeurdienst.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Ferwerda, 7 zie
herv. gem.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 kand. Brienen.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Broer, ha.
Rk Kerk: Aardam zo. 9 en 12,
kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG Herv Gem. 10 prof.
dr. v.d. Beek, 6.30 ds. Kattenberg,
Den Helder.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Veenstra, Leiden,
6.30 ds. Kuiper, Noordwijk.
Geref. K. Vrijg.: 9.30 en 5 ds. Heida. Remonstr. Gem.:
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. C. J. de
Jong, gezinsdienst
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9, 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. De Zwart;
De Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 ds.
Meijering;
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds. v.
Leusden. Zie ook geref. kerk.
Herv. evang. op geref. grondslag (aula
Lucas-college, Beeth.laan): 9 ds. v.d.
Sluis, Veenendaal, 6.30 ds. v.d. Kette
rij, Wageningen.
Geref. Kerk: 9.30 ds. v.d. Schoot, 7 ds.
De Zwart.
Geref. K. Vrijg. (Bachlaan): 10 lees
dienst, 3 ds. Houtman.
Aulagemeenschap Noordhofland: 10.30
gespreksdienst.
Rk Kerk: Laur.kerk zat. 7, zo. 11.30;
M. Godskerk zat. 7, zo. 10.
WADDINXVEEN Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Goossen, 5 ds. Maasland;
Hoeksteen 9.30 ds. Maasland, 6.30 ds.
Roetman;
Bethelk. 9.30 ds. Roetman, 5 ds. Goos-
Imm.kerk 9.30 ds. Hulst, 7 ds. B. van
Ginkel, A.dam.
Geref. Kerk: Kruisk. 9.30 ds. Heule,
Wassenaar, 5 ds. Bruijn, Gouda;
Ontm.kerk 10 ds. De Moor.
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Muis,
jeugddienst.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 ds. Wolters;
Kievietk. 10 dr. v. Bruggen;
Messiask. 10 ds. Harzheim, Schevenin
gen;
Dorpscentrum 9.30 ds. Talsma, Den
Haag.
Geref. Kerk: Zijllaan 10 mevr. ds. Atte-
ma-Roosjen, Nieuwerbrug, 7 ds. Wolt
huis, Monster.
Zuid (Bloemcamplaan) 10 dr, v.d.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam): 10.30 ds.
Werner.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Den Heeten,
Hoofddorp, 6.30 ds. Cziria, Rijnsburg.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Heymans, Alphen.
Geref. Kerk: 9.30 hr. Koenes, 7 ds. Dron-
kert, Gouda.
ZOETERWOUDE Herv. Gem. 10 ds. v.
Achterberg, Leiden.
Rk Kerk: St. Jan zat. 7.30, zo. 9.30;
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10;
H. Rijndijk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
