Martelen gaat
door in Turkije
c
Lelies staan in volle bloei op
Keukenhof.
Hart terug in de race
Volgens Amnesty International
Voorsprong
Barletta
in Panama
Topoverleg
tussen China
en Rusland
Bloedbad in parlement Quebec
'Enig uitzicht' op
Europese ontwapening
Aanval op kazerne van Gaddafi
Irak schiet
op olietanker
Matabeleland
verboden voor
journalisten
Israëlische officier
verdacht van terreur
Sacharov in
hongerstaking
WOENSDAG 9 MEI 1984
DEN HAAG (ANP) Het systematisch martelen van politieke gevangenen in Turkije
duurt voort.Er heeft zich dit jaar onder het nieuwe burgerbewind geen duidelijke ver
andering voorgedaan in het eerder vastgestelde patroon, aldus de internationale men
senrechtenorganisatie Amnesty International.
Buitenland
Tot de martelingen in Turkije be
horen onder meer: verbrandin
gen met sigaretten, schoppen,
slaan, elektrische schokken, en
PANAMASTAD (AFP) - Blijkens
de eerste officiële uitslagen van
de zondag in Panama gehouden
presidentsverkiezingen ligt de
Nationaal-Democratische Unie
(UNADE) van Nicolas Ardito
Barletta licht voor. De tussen
stand is vanmorgen om 00.30 uur
onze tijd door het telcollege be
kendgemaakt.
Van de 59.265 getelde formulieren,
zijnde de stemmen van zeven
van de veertig regionale stembu
reaus, kreeg Ardito Barletta er
34.174, wat neerkomt op 57,7 pro
cent. Zijn rivaal, Arnulfo Arias
Madrid van de Democratische
Oppositionele Alliantie (ADO),
kreeg 25.091 stemmen (42,3 pro
cent). In drie van de zeven „getel
de" stembureaus zijn de uitsla
gen echter omstreden. Hierbij
zijn 22.400 stemmen in het ge
ding.
Het telcollege hervatte gistermor
gen het tellen van de stemmen,
nadat zich maandagavond in het
centrum van. Panamastad ge
welddadigheden hadden voorge
daan tussen aanhangers van Ar
dito Barletta en Arias Madrid.
Volgens een officieuze balans
zijn daarbij vier mensen om het
leven gekomen en 32 gewond ge
raakt.
Nicaragua haalt
helikopter neer
MANAGUA (AFP/Rtr.) - Sandinis-
tische militairen hebben gister
ochtend een Hondurese legerhe-
likopter boven Nicaraguaans
grondgebied neergeschoten. De
vijf bemanningsleden zijn om
het leven gekomen. Dit heeft de
Nicaraguaanse minister van bui
tenlandse zaken Miguel d'Esco-
to, in Managua bekendgemaakt.
Het toestel is volgens de minister
acht kilometer van de Hondure
se grens op Nicaraguaans territo
rium neergestort, ten noordwes
ten van de plaats Potosi.
De opperbevelhebber van het
Hondurese leger, generaal Wal
ter Lopez, heeft dinsdag in Tegu
cigalpa bevestigd, dat een Hon
durese helikopter door het San-
dinistische leger is neergescho
ten.
Acht mensen (onder wie een vrou
welijke luitenant en burgers) zijn
hierbij omgekomen, aldus de ge
neraal na een spoedbespreking
over deze kwestie met president
Roberto Suazo Cordoba.
De boven Noord-Nicaragua neer
gehaalde helikopter had op zijn
staart merktekens van het Ame
rikaanse leger, zo heeft het mi
nisterie van buitenlandse zaken
in Managua meegedeeld.
In een verklaring stond dat men
eerst had gedacht dat het om een
Hondurees toestel ging, omdat
zich op het lichaam van één van
de bemanningsleden een Hondu
rees identiteitskaart bevond.
Maar bij inspectie van de helikop
ter, die ongeveer acht km ten
noordwesten van de Nicara
guaanse havenplaats Potosi
werd neergeschoten, ontdekte
men op de staart de inscriptie
„U.S. Army Commander HH
3729 (AL 14 AL 1101)", aldus de
Nicaraguaanse verklaring.
Het hoofd van de Hondurese strijd
krachten, generaal Walter Lopez
Reyes, had eerder de helikopter
als Hondurees beschreven en be
vestigd dat hij boven Nicaragua
was neergehaald.
Volgens de Hondurese stafchef
voerde de helikopter een inspec-
tievlucht uit boven Hondurese
marine-installaties op het eiland
Tigre in de Golf van Fonseca.
kduitg
de zogeheten „falaka", het lang
durig slaan op voetzolen. „Het
martelen van politieke gevangen
was reeds voor de militaire
staatsgreep van september 1980
een bron van grote zorg voor
Amnesty International", aldus
het zogeheten „Dossier van mar
telingen: Turkije", dat als bij
voegsel bij de maandelijkse
Nieuwsbrief wordt geleverd.
„Een toenemend aantal bewerin
gen over martelingen leidde er
toe dat Amnesty in mei 1980 een
onderzoekscommissie naar Tur
kije stuurde. Amnesty Interna
tional concludeerde toen dat fol
ter wijdverbreid was en systema
tisch werd uitgevoerd en dat de
meeste mensen die door politie
en autoriteiten onder de staat
van beleg werden gearresteerd,
martelingen moesten ondergaan,
in enkele gevallen tot de dood
toe", zo staat in het dossier.
Het aantal beschuldigingen over
martelingen nam na de militaire
machtsovername nog toe en Am
nesty International heeft in de
opeenvolgende jaren keer op
keer geconstateerd dat „duizen
den gewetensgevangenen, onder
wie velen voor niet gewelddadi
ge politieke activiteit, slecht wer
den behandeld, systematisch ge
marteld, en geëxecuteerd".
In 1984, het eerste jaar dat in Tur
kije na het militaire bewind van
generaal Evren een burgerrege
ring aan de macht is, heeft Am
nesty geen verandering ten gun
ste geconstateerd.
Sinds vorig jaar september zijn in
de beruchtste gevangenissen van
Turkije, die' van Diyarbakir in
Oost-Turkije en de „Mamak" in
Ankara, hongerstakingen gehou
den uit protest tegen de onmen
selijke behandeling. Minstens ze
ven gedetineerden, voornamelijk
Koerdische nationalisten, zijn
daarbij om het leven gekomen.
Volgens officiële gegevens uit
Ankara zijn in de militaire gevan
genissen „Metri" en „Sagmalci-
lar" in Istanbul 266 gedetineer
den, onder wie 26 vrouwen, sinds
11 april in hongerstaking.
MOSKOU/PEKING (AFP) - De
eerste vice-premier van de Sow-
jet-Unie Ivan Archipov begint
donderdag een officieel bezoek
van tien dagen aan de Chinese
Volksrepubliek. Archipov is de
hoogste Sowjetfunctionaris die
China bezoekt sinds het in de ja
ren zestig tot een breuk tussen
beide communistische mogend
heden kwam.
Archipovs reis heeft ten doel een
nieuwe impuls te geven aan het
normaliseringsproces dat beide
'landen anderhalfjaar geleden op
gang hebben gebracht. Hoewel
Archipov niet tot de allerbelang
rijkste Sowjetpolitici behoort,
hechten waarnemers grote waar
de aan de komst van Archipov
naar Peking, vooral omdat het
slechts tien dagen na het bezoek
van de Amerikaanse president,
Ronald Reagan, plaatsvindt.
Moskou heeft het verblijf van de
Amerikaanse president in China
met argusogen gevolgd. In het
Kremlin vreest men dat de Ver
enigde Staten uit zijn op een te
gen de Sowjet-Unie gericht mili
tair bondgenootschap met Chi-
na. Diplomatieke
merkten echter op dat China met
de komst van Archipov naar Pe
king enig tegenwicht wil geven
aan het Amerikaanse bezoek, om
op die manier diplomatieke
speelruimte te behouden zowel
ten opzichte van de Sowjet-Unie
als de Verenigde Staten. Dit zou
ook de reden kunnen zijn waar
om de Chinese media de tegen
de Sowjet-Unie gerichte uitlatin
gen van president Reagan tij
dens zijn bezoek hebben gene
geerd.
Naar verluidt zal Archipov worden
vergezeld door een „zware" dele
gatie, waarin zich ook enkele
„economische" onderministers
zullen bevinden. De Russische
vice-premier zal hoogstwaar
schijnlijk een ontmoeting heb
ben met de Chinese premier,
Zhao Ziyang. In Oosteuropese
diplomatieke kringen werd ge
zegd dat de Sowjet-Unie en Chi
na tijdens het verblijf van Archi
pov in Peking een langlopende
economische .kaderovereen
komst zullen sluiten.
China heeft bij voortduring her
haald dat een werkelijke verbete
ring van de betrekkingen tussen
de twee landen afhankelijk is
van de wijze waarop de Sowjetu-
nie gehoor geeft aan enkele spe
cifieke Chinese voorwaarden.
China wil onder andere dat de
Sowjet-Unie haar steun aan de
Vietnamese troepen in Cambod
ja stopzet. De afgelopen dagen
nog hebben China en de Sowjet-
Unie elkaar in de media nog bit
tere verwijten gemaakt over deze
kwestie. De tweede eis van Chi
na is dat de Sowjettroepen uit
Afghanistan worden terugge
trokken. Tenslotte eist Peking
dat de Sowjet-Unie haar militaire
macht aan de grens met China
vermindert.
STOCKHOLM (Rtr./UPI/DPA) -
De Sowjet-Unie heeft op de eer
ste dag van de tweede ronde van
de Europese Ontwapeningscon
ferentie in Stockholm haar be
reidheid uitgesproken gecombi
neerde politieke en militaire on
derhandelingen te beginnen, die
het risico van een militair con
flict in Europa moeten verklei
nen.
Aan het begin van de zitting van
gisteren legde de delegatieleider
van de Sowjet-Unie, Oleg Gry-
nevski, de 35 deelnemende lan
den een zestal voorstellen voor.
De eerste vijf voorstellen zijn
volgens westerse deelnemers
aan de conferentie niet nieuw en
hebben onder andere betrekking
op het afkondigen van een niet-
aanvalsverdrag en het scheppen
van kernwapenvrije zones.
Westerse diplomaten en NAVO-
functionarissen hebben dergelij
ke voorstellen tot nu toe afgewe
zen omdat zij niet afdwingbaar
zijn. Het beginsel van het niet ge
bruiken van geweld is bovendien
al vastgelegd in het Handvest
van de Verenigde Naties, aldus
een woordvoerder van het Ne
derlandse ministerie van buiten
landse zaken.
De Sowjet-Unie ging echter voor
de eerste maal, in het zesde voor
stel, gedetailleerd in op concrete
vertrouwenwekkende maatrege
len. Grynevski, die uitdrukkelijk
verklaarde alleen voor de Sow
jet-Unie te spreken en niet voor
het Warschau-pact noemde on
der andere:
- het vaststellen van een boven
grens voor oefeningen van de
landstrijdkrachten
- het aankondigen van manoeuvres
van de overige legeronderdelen
- het aankondigen van grote troe
penverplaatsingen
- het uitnodigen van waarnemers
bij militaire oefeningen.
De Amerikaanse delegatieleider,
James Goodby, verklaarde tij
dens de vergadering dat de voor
stellen van de Sowjet-Unie
nauwkeurig zullen worden be
studeerd. Volgens hem bieden
het zesde Russische voorstel
enig perspectief voor komend
overleg.
In Stockholm liggen momenteel
vier verschillende voorstellen ter
tafel. De NAVO, Roemenië en de
neutrale staten maakten reeds
tijdens de voorbereidende fase
van de conferentie hun voorstel
len bekend. De NAVO legt in
haar voorstellen de nadruk op
concrete maatregelen op mili
tair-technisch terrein. Roemenië
wil concrete en politieke maatre
gelen met elkaar verbinden, ter
wijl acht neutrale en niet-gebon-
den landen de opvatting van de
NAVO over concrete maatrege
len verregaand tegemoetkomen.
De NAVO-landen hebben voorge
steld de afspraken die onder de
akkoorden
maakt uit te breiden. Volgens de
NAVO moet het uitnodigen van
militaire waarnemers bij ma
noeuvres verplicht worden ge
steld terwijl tegelijkertijd de aan-
meldingstijd vóór de militaire
oefeningen moet worden ver
lengd van 21 naar 45 dagen. Ook
kleinere manoeuvres moeten
volgens de NAVO-voorstellen in
de toekomst worden aangemeld.
De voorstellen van Grynevski be
vatten geen concrete cijfers maar
de delegatieleider verklaarde te
genover verslaggevers dat hij be
reid is deze op een later tijdstip
te bespreken.
NAVO-functionarissen in Stock
holm verklaarden dat het weste
lijke militaire bondgenootschap
bereid is te onderhandelen over
een niet-aanvalsverdrag, maar al
leen in samenhang met de voor
stellen van de NAVO over mili
taire vertrouwenwekkende Libische ballingen
maatregelen (CBM's in de termi
nologie van de EOC).
QUEBEC (DPAIRTRJUPIIAFP) - Bij een schietpartij in het parlement van Quebec, Canada, zijn drie mensen
gedood en veertien anderen gewond. De schutter, een soldaat van het Canadese leger, was onverhoeds het
parlement binnengestormd waar hij het vuur opende op de daar aanwezigen. De politie heeft de man kunnen
arresteren, nadat hij zich op zijn vlucht met een gijzelaar had verschanst in de kelder van het parlementsge-
Waar zijn de politici? Ik maak ze dood". Met deze woorden stormde dinsdagmiddag om vier uur Nederlandse
tijd, de gewapende Denis Lortie de grote vergaderzaal van het parlementsgebouw binnen. In zijn armen had
hij een automatisch geweer met 9 mm kaliber, en dwars over zijn borst een schouderriem met munitie.
Technici en journalisten waren op dat moment juist bezig met het installeren van televisie-apparatuur om de
debatten te verslaan die kort daarna zouden beginnen. Het salvo waarmee de schutter zijn komst in de
vergaderzaal vergezeld deed gaan, duurde volgens ooggetuigen zeker een halve minuut. Een groep kinderen
die op het punt stond van een andere kant de vergaderzaal binnen te komen, kon nog juist in veiligheid
worden gebracht.Drie aanwezigen werden gedood. Veertien anderen raakten gewond.
Voordat de man naar het parlementsgebouw was gereden, had hij bij een plaatselijk radiostation een bandje
afgeleverd. Hij had de dienstdoende discjockey gevraagd de enveloppe waarin het bandje zat, niet vóór een
bepaalde tijd te openen.
Helsinld zijn ge- Op dat bandje had hij teksten ingesproken als: „Ik heb wapens en ik zal ze gebruiken... Ik mag de regering niet.
2e doet slechte dingen... Politiek is één groot circus... Ik zal ze vernietigen voordat ze nog meer slechte dingen
doen".
De drie mensen die door Lortie werden gedood, waren allen werkzaam bij het parlement t
woordvoerder van de politie.
i Quebec, aldus een
TRIPOLI (AFP/RTR/UPI/DPA) -
Libische veiligheidstroepen heb
ben gisteravond een aanval op de
kazerne van de Libische leider,
Mouammar Gaddafi, afgeslagen.
Het is niet bekend of Gadaffi in
de kazerne was op het moment
van de aanval.Volgens het offi
ciële Libische persbureau JANA
werden de "terroristen" gedood
nadat zij vrouwen en kinderen
hadden gegijzeld in Tripoli.
Londen heb
ben verklaard dat 15 guerrilla
strijders zijn gedood tijdens een
WASHINGTON (GPD/DPA) - Ga-(
ry Hart heeft opnieuw winst ge
boekt bij de voorverkiezingen
die over de democratische kandi
datuur voor het presidentschap
moeten beslissen. Zowel in
Indiana als in de grote industrie
staat Ohio versloeg hij Mondale
met een smalle marge. Deze op
zijn beurt zegevierde in Mary
land en Noord-Carolina.
Deze uitslagen maken het waar
schijnlijk dat geen van de drie
democraten die nog in de strijd
zijn, bij het begin van het demo
cratische partijcongres in San
Francisco al over een beslissen
de meerderheid kan beschikken.
Niettemin heeft Mondale nu zo'n
grote voorsprong in het aantal
gedelegeerden, van meer dan
1500 tegenover ruim 900 voor
Hart, dat diens kansen nog
steeds het hoogste moeten wor
den aangeslagen.
De zwarte voorman Jesse Jackson
bleef bij alle voorverkiezingen
op deze tweede 'superdinsdag'
van het uitputtende selectiepro
ces op de derde plaats steken
volgens de voorlopige schattin
gen. Niettemin is het duidelijk
dat zijn aanhang Mondale de
winst heeft onthouden.
Volgens Hart, kennelijk opgemon
terd door zijn niet meer verwach
te winst, zal hij, nu bewezen is
dat hij een duidelijke aanhang
heeft alom in de VS, nog voor de
conventie van de democraten in
juli genoeg nietgebonden af
gevaardigden naar zijn kamp
kunnen overhalen om de kandi
datuur te verwerven.
Senator Gary Hart heeft ook de De
mocratische voorverkiezingen in
Colorado gewonnen. Uit de gis
teren bekend gemaakte resulta
ten blijkt dat Hart 92 procent van
de stemmen behaalde tegen
Mondale 5,5 procent en Jackson
1,5 procent.
Hart vertegenwoordigt Colorado in
de Senaat. Mondale en Jackson
hebben in Colorado geen cam
pagne gevoerd.
poging de Libische leider kolo
nel Muammar Gaddafi te ver
moorden.
Tijdens een vijf uur durend vuur
gevecht in Tripoli zijn verschei
dene lijfwachten van Gaddafi ge
dood of gewond geraakt, aldus
een woordvoerder van het Natio
nale front voor de redding van
Libië.
De officiële Libische versie luidt
anders. In een bericht van het
persbureau JANA heet het dat
de „terroristen" dinsdagochtend
een huizenblok waren „geïnfil
treerd" en mensen in gijzeling
namen toen zij daar werden ont
dekt. Leden van de „revolutio
naire comité's" bestormden ver
volgens het gebouw en doodden
de terroristen toen dezen weiger
den zich over te geven, aldus JA
NA.
De veiligheidstroepen troffen op
de lijken lijsten met namen van
andere „samenzweerders" aan.
De meesten van hen zouden in
middels zijn gearresteerd, zo
voegde JANA er aan toe. Naar
verluidt hadden zij een opleiding
gekregen in kampen in Soedan
en een aanvullende training van
politiefunctionarissen in Groot-
Brittannië.
De groep „terroristen" zou volgens
een Libische woordvoerder heb
ben bestaan uit Palestijnse aan
hangers van Abou Iyad, een van
de belangrijkste leiders van de
grootste Palestijnse guerrilla-or
ganisatie „al Fatah", onder lei
ding van Yasser Arafat).
Westelijke en Arabische diploma
ten in Tripoli dachten aan het
eind van de middag dat het inci
dent voorbij was, maar andere
ooggetuigen meldden dat veilig
heidstroepen grootscheepse
huiszoekingen hielden in de stad
en beschreven de situatie als ge
spannen.
Olympische Spelen
(Vervolg van pag. 1)
Een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken
heeft gisteravond desgevraagd
meegedeeld, dat Nederland het
in hoge mate betreurt, dat Rus
land afziet van deelneming aan
de Olympische Spelen deze zo
mer in Los Angeles. „Ook Neder
land vindt dat het Olympisch
ideaal is gediend met de deelne
ming van een zo groot mogelijk
aantal landen aan die spelen", al
dus de woordvoerder.
De organisatoren van de Olympi
sche Spelen hebben verklaard
dat het evenement geen verlies
zal boeken nu de Sowjet-Unie
heeft besloten niet deel te ne
men. Volgens onofficiële schat
tingen van de stad Los Angeles
zal de afwezigheid van sportlie
den uit de Sowjet-Unie de orga
nisatoren echter honderd mil
joen dollar (300 miljoen gulden)
kosten. Door de boycot van de
Sowjet-Unie komt er minder bin
nen aan televisierechten en wor
den er minder hotelkamers ver
huurd.
BAGDAD/LONDEN (RTR/AFP) -
Een volgeladen olietanker uit Sa-
oedi-Arabie stond gisteren in
lichterlaaie in de Golf. Eerder op
de dag had Irak bekendgemaakt
dat zijn luchtmacht twee grote
tankers in het gebied heeft ge
raakt. De Londense verzeke
ringsmaatschappij Lloyds beves
tigde gisteren dat de Saoedische
Al Ahood in de voorgaande
nacht is getroffen door een raket
ter hoogte van het Iraanse eiland
Kharg.
Volgens Lloyds staat de 117,710
ton metende tanker in brand en
wordt 'e'en opvarende vermist.
Twee bemanningsleden zouden
aan boord zijn gebleven terwijl
de rest op een ander schip is
overgestapt. In scheepvaartkrin
gen in de Golf is vernomen dat
een bemanningslid is gedood en
dat de overige opvarenden door
een Grieks schip aan boord zijn
genomen. De tanker had zojuist
olie ingenomen op het eiland
Kharg.
De Al Ahood is de tweede Saoedi
sche tanker in twee weken die in
de Golf is getroffen. De 178,808
ton metende supertanker Safina
Al-Arab werd op 25 april geraakt
in vrijwel precies hetzelfde ge
bied en ligt nog steeds zwaar be
schadigd en volgeladen voor
Bahrein.
HARARE (Reuter) - Buitenlandse
journalisten die in Zuid-Afrika
werken, mogen niet naar Zim
babwe reizen om aldaar een be
zoek te brengen aan de provincie
Matabeleland.
Dit besluit stoelt op een afspraak
waarbij de zwarte frontlijn-sta-
ten Angola, Botswana, Mozambi
que, Tanzania, Zambia en Zim
babwe zich hebben verbonden in
Zuid-Afrika werkende journalis
ten buiten hun grenzen te hou
den, aldus het hoofd van het
voorlichtingsbureau John Tsim-
ba.
De regering in Harare heeft het be
zoek aan Matabeleland georgani
seerd na beschuldigingen, onder
meer van rooms-katholieke zij
de, dat regeringstroepen die daar
vechten tegen opstandelingen,
zich schuldig zouden maken aan
wreedheden tegenover burgers.
De regering van Zimbabwe ont
kent dit en wil de journalisten ter
plaatse een onderzoek laten in
stellen.
JERUZALEM (RTR) - De Israëli-,
sche veiligheidsdienst, die een
onderzoek uitvoert naar anti-
Arabische aanslagen, heeft een
majoor van het Israëlische leger
gearresteerd die een belangrijke
rol heeft gespeeld in het joodse
terrorisme op de Westelijke Jor-
daanoever. Dit is dinsdag verno
men van bronnen rond het on
derzoek.
Naar verluidt zitten 25 extremis
ten, het merendeel kolonisten af
komstig van de Westelijke Jor-
daanoever, gevangen sinds de Is
raëlische veiligheidsdienst tien
dagen geleden een poging tot het
opblazen van Arabische auto
bussen in Jeruzalem op het
spoor kwam. De aanhouding van
de majoor wordt van groot be
lang voor het onderzoek geacht.,
ADVERTENTIE
Extra Expositie:
Lelietuin '84
28 ha. lente in Lisse wachten op U.
Woensdag-Gezinsdag: Kinderen t/m 12 jaar, in gezinsverband,
gratis toegang. Vragen? bel 02521-13841.
E3 Trein-toegang-biljetten en folders bij de meeste NS-stations verkrijgbaar ïVCLUÏClUlof IS 6Ui6 delg CUtdCtS.
De officier had goede relaties
met joodse kolonisten op de be
zette Westelijke Jordaanoever.
Hij voorzag hen van wapens,
lichtte hen in over veiligheids
kwesties en begeleidde hun jaar
lijkse reserve-dienst in het leger.
De majoor om wie het gaat was
vóór het onderzoek uit zijn func
tie op de Westoever ontheven.
Hij is onderscheiden voor zijn
prestaties in de Yom Kippoer-
oorlog in 1973.
MOSKOU (RTR-AFP) - De beken
de Russische dissident Andrei
Sacharov is sinds 2 mei in hon
gerstaking uit protest tegen de
weigering van de Sovjetautori-
teitcn zijn vrouw Jelena Bonner
toestemming te geven Gorki te
verlaten. Dit is dinsdag in Mos
kou van een vriend van de fami-
Met zijn hongerstaking hoopt de
62-jarige Sacharov te bereiken
dat zijn vrouw naar het Westen
mag reizen om zich daar te laten
behandelen aan een oogziekte.
Ook heeft zij ernstige hartklach
ten.Sacharov heeft verklaard zijn
actie 'tot het einde' te willen
voortzetten.
