Snel uitspraak
hof verwacht
Eigenaar hongert
The Observer uit
China wijst overheersing af
VS vallen Nicaragua fel aan
Arrestaties
in Gdansk
Bemoeienis
VS niet
onderzocht
Iran eist
berechting
bezetters
Uw
Ziektekosten
verzekeren,
een kwestie
van
vertrouwen.
ZATERDAG 28 APRIL 1984
DEN HAAG (ANP) - De Verenigde Staten en Nicaragua hebben gistermiddag nogmaals
geprobeerd voor het Internationale Gerechtshof in Den Haag eikaars argumenten over
tuigend te weerleggen. De vijftien rechters hebben zich teruggetrokken voor beraad en
naar verwachting zal binnen een week hun besluit bekend worden of wel of niet voorlo
pige maatregelen tegen de Verenigde Staten moeten worden uitgevaardigd.
Buitenland
WARSCHAU (DPA) - De politie in
de Poolse havenstad Gdansk
heeft een onbekend aantal men
sen gearresteerd. Zij worden er
van beschuldigd de officiële 1
mei-festiviteiten te hebben wil
len verstoren, aldus het Poolse
persbureau PAP. De groep was
in het bezit van een bandrecor
der waarop een luidspreker was
aangesloten. De apparatuur was
voorzien van een tijdmechanis-
me. Op de band stond, in de ter
minologie van PAP, „een opna
me waarvan de inhoud de Mei
feesten had moeten storen".
De Poolse media waarschuwen al
dagen voor tegenbetogingen op 1
mei. Het verboden Poolse vak
verbond Solidariteit heeft opge
roepen die dag tegen het bewind
in Warschau te demonstreren.
Het radiostation van Solidariteit is
gisteren vijf minuten in de ether
geweest. De zender was ondanks
de mist uitstekend te ontvangen
in een aantal wijken van War
schau. De anonieme woordvoer
der herhaalde de oproep van So
lidariteit om op 1 mei demonstra
tieve activiteiten te ontplooien.
Soortgelijke oproepen waren
eerder in de vorm van vlugschrif
ten verschenen.
Solidariteit bereidt een bijeen
komst voor in de buurt van de
staalbedrijven rond Warschau,
zo bleek uit de radio-uitzending.
De laatste keer dat de piraten
zender van het verboden vakver
bond in de lucht was, was op 29
maart.
Het coördinatiebureau in het bui
tenland van Solidariteit heeft de
beschuldiging geuit dat in de ge
vangenis'van Barczewo, in het
noorden van Polen, vakbonds
mensen gemarteld worden. In
een in Brussel uitgegeven com
muniqué wordt een brief van
Andrzej Slowik, leider van Soli
dariteit voor het gebied van
Lodz, afgedrukt die uit de gevan
genis is gesmokkeld. Daarin zegt
Slowik dat hij met Jersy Kropiw-
nicki een hongerstaking houdt
maar dat zij sedert 11 april onder
dwang gevoed worden.
WASHINGTON (AFP) - De Ameri
kaanse minister van justitie, Wil
liam French Smith, heeft gewei
gerd in te gaan op een verzoek
van een aantal democratische
Congresleden, een onderzoek te
openen naar de activiteit van de
Verenigde Staten met betrek
king tot Nicaragua.
Volgens Congreskringen hadden
de democratische voorzitter van
de commissie voor juridische
aangelegenheden, Peter Rodino,
en 12 partijgenoten begin april
aan Smith gevraagd een speciale
officier van justitie te benoemen
om vast te stellen of de regering
de wet op de neutraliteit (Neutra
lity Act) had overtreden door de
anti-Sandinistische opstandelin
gen te steunen.
De democraten hadden vooral het
optreden van president Reagan;
de directeur van de CIA Casey en
de ministers van buitenlandse
zaken en defensie Shultz en
Weinberger onder de loep geno
men willen zien.
Amerikaanse verkenningsvliegtui
gen voeren geregeld verken
ningsmissies boven Nicaragua
uit, zo heeft de Washington Post
gisteren gemeld. De woordvoer
der van het ministerie van defen
sie in Washongton sprak het be-
richt.tegen.
Het blad, dat een niet nader geï
dentificeerde Amerikaanse mili
taire kring citeerde, schreef dat
die vluchten deel uitmaakten
van een intensief verkennings
programma dat uitgevoerd werd
vanaf de basis Palmerola in Hon
duras en de basis Howard in Pa
nama. De toestellen, soms van de
luchtmacht en soms van de ge
heime dienst de CIA, zijn onder
meer uitgerust met radar. Zij
drongen wel eens 160 km diep
het luchtruim van Nicaragua
binnen maar geen van de toestel
len werd ooit getroffen door het
luchtdoelgeschut.
Nicaragua weerlegde dat het onder
valse voorwendsels naar het hof
zou zijn gestapt, zoals door de VS
was aangevoerd. Volgens de Ni
caraguaanse vertegenwoordiger
Arguello is er meer dan voldoen
de grond voor de rechtsmacht
van het hof. Arguello, ambassa
deur van Nicaragua in Neder
land en oud-minister van Justi
tie, verklaarde dat Nicaragua aan
alle voorwaarden heeft voldaan
en dat de officiële Nicaraguaanse
erkenning van de rechtsmacht
van het hof op de juiste wijze tot
stand is gekomen.
Hij beschuldigde de VS ervan geen
enkele poging te hebben gedaan
de feiten te ontkennen die de
aanleiding waren voor de Nicara
guaanse klacht. Dit geldt volgens
hem in feite als een erkenning
dat Washington betrokken is bij
de massale inval in Nicaragua,
het leggen van mijnen in havens,
etcetera. Op de vraag wat een uit
spraak van het hof zou kunnen
uithalen zei Arguello tegenover
verslaggevers dat de Amerikaan
se inlichtingendienst CIA zelf
ooit heeft gezegd dat als „de
fondsen opdrogen" het verzet in
stort. „Daarom doen wij een be
roep op de hoogste morele en ju
ridische autoriteit in de wereld".
Mocht het hof zich bevoegd achten
voorlopige maatregelen uit te
vaardigen dan heeft dit besluit
de vorm van een „order" en niet
van een vonnis. Gewoonlijk
volgt een uitspraak hierover bin
nen enkele dagen na de eerste
hoorzitting. Een definitief vonnis
over de grond van de Nicara
guaanse klacht volgt later en zal
aanzienlijk meer tijd in beslag
nemen dan de relatief snelle be
handeling van een verzoek om
voorlopige maatregelen.
Mocht een partij een opgelegde
verplichting van het hof niet na
komen dan kan in laatste instan
tie de Veiligheidsraad sanctie
maatregelen nemen teneinde na
koming af te dwingen. Het is on
waarschijnlijk dat het zo ver
komt aangezien de Verenigde
Staten, de aangeklaagde partij in
deze zaak, een vetorecht heeft in
de Veiligheidsraad.
Aan het begin van de zitting giste
ren trokken de Verenigde Staten
fel van leer tegen Nicaragua en
beschuldigden het land van in
menging in El Salvador en van
„ongepastheid" omdat het nooit
de rechtsmacht van het Hof heeft
aanvaard. De Amerikanen verde
digden zich tegen de klacht en
het verzoek om spoedmaatrege
len die door Nicaragua bij het
Hof zijn ingediend.
Robinson maakte korte metten
met argumenten die woensdag
door de Nicaraguaanse pleiters
naar voren waren gebracht om
aan te tonen dat Nicaragua een
„onschuldig slachtoffer van
agressie" is. Volgens Robinson
„zijn de problemen van Midden-
Amerika niet problemen van geï
soleerd geweld die de Nicara
guaanse veiligheid alleen raken".
Zonder Managua's buren, die
volgens de VS hun bezorgdheid
over het Nicaraguaanse optreden
voor het Hof hebben kenbaar ge
maakt en die onvermijdelijk er
bij betrokken zijn, mag het Hof
de zaak niet in behandeling ne
men, zo stelde de Amerikaanse
delegatie.
Tussen alle besprekingen door had president Reagan gisteren toch nog tijd
maaltijd. Het banket werd hem aangeboden door premier Zhao Ziyang (rechts).
i authentieke Chinese
Openhartige gesprekken Reagan met leiders in Peking
TEHERAN (DPA) - Teheran heeft
van de Nederlandse overheid
geëist dat zij de bezetters van de
ambassade van Iran in Den Haag
bestraft.
Nederland, verklaarde gisteren het
Iraanse ministerie van buiten
landse zaken volgens de Iraanse
radio, is volgens de internationa
le conventie over de bescher
ming van diplomatieke vertegen
woordigingen verplicht de "con
trarevolutionaire terroristen" te
berechten en te veroordelen.
Jn de verklaring staat dat de Ne
derlandse politie donderdag „te
laat en met begrip" is opgetre
den. Dat leidde tot de verwon
ding van de ambassadeur, dief
stal van papieren en beschadi
gingen aan het interieur.
De bezetting in Den haag en soort
gelijke acties in Frankfort en
Londen, aldus de Iraanse verkla
ring, zijn een reactie van het "we-
reldimperialisme" op de met
welslagen gehouden parlements
verkiezingen in de Islamitische
Republiek.
De voorzitter van het Iraanse parle
ment, Hojatoleslam Hasjemi Raf-
sandjani, zei vrijdag in een door
de radio uitgezonden preek dat
als Nederland, West-Duitsland
en Frankrijk de bezetters niet
voor de rechtbank zouden dagen
en straffen, „wij het zelf zullen
doen".
Irak: Iraanse
doelen geraakt
BAGDAD (RTR) - Irak heeft vrij
dag meegedeeld dat zijn marine
en luchtmacht in het gebied van
de Golf, tussen het eiland Kharg
en de Iraanse haven Bushire,
drie vijandelijke schepen heb
ben vernietigd. De drie schepen
werden in brand geschoten. Er
werden geen nadere bijzonder
heden verstrekt.
Alle Iraakse marine-eenheden
keerden veilig naar hun bases te
rug, aldus een militair communi
qué dat door het Iraakse staats
persbureau werd verspreid. Ge
zegd werd dat de Iraanse doelen
deel uitmaakten van een groter
konvooi dat was waargenomen
bij het eiland Kharg (het belang
rijke Iraanse olielaadstation) en
dat op weg was naar de Iraanse
haven Bandar Chomeini.
ADVERTENTIE
PEKING (AFP/DPA/UPI/Rtr.) -
Zowel de premier van China als
de secretaris-generaal van de
communistische partij van de
Volksrepubliek hebben gisteren
openhartige gesprekken gevoerd
met president Reagan van de
Verenigde Staten. Het Ameri
kaanse staatshoofd brengt sinds
donderdag een officieel bezoek
aan China.
Partijleider Hu Yaobang pleitte in
een gesprek met Reagan voor
versterking van de economische
betrekkingen tussen de Verenig-
Politieagente
gecremeerd
LONDEN (GPD) Gistermiddag
is de vermoorde politie-agente
de 25-jarige Yvonne Fletcher, ge
cremeerd na een herdenkings
dienst in de kathedraal van Sa
lisbury. Meer dan 500 mensen
waren bij deze emotionele dienst
aanwezig. Op de doodskist van
de agente bevond zich haar pet,
die tot gisteren voor de Libische
ambassade op de grond heeft ge
legen, en het symbool van de tra
gedie daar is geworden, (foto: AP)
de Staten en China, maar maakte
tegelijk duidelijk dat Peking in
zijn buitenlands beleid onafhan
kelijk wil blijven. De Volksrepu
bliek is gekant tegen elk streven
naar overheersing door een groot
land, aldus de partijsecretaris die
binnenkort een bezoek aan de
Verenigde Staten brengt. Presi
dent Reagan heeft hem hiertoe
uitgenodigd. Het is voor het eerst
dat een partijleider van een com
munistisch land een officieel be
zoek aan de Verenigde Staten
gaat brengen.
Het was vrijdag een drukke dag
voor de Amerikaanse bezoekers
aan de Volksrepubliek. Behalve
diverse gespreksrondes met poli
tieke leiders, hield Reagan een
lezing voor 600 streng geselec
teerde Chinese functionarissen.
In de eerste gespreksronde, over
internationale aangelegenheden,
sprak Zhao openhartig over
kwesties in de beoordeling waar
van Peking en Washington niet
op één lijn zitten. Hij riep de Ver
enigde Staten er toe op „zo snel
mogelijk" weer met de Sowjet-
Unie te gaan onderhandelen over
de vermindering van de weder
zijdse nucleaire bewapening.
Reagan verzekerde de Chinese
premier, dat de Verenigde Staten
geen akkoord met Moskou zul
len sluiten, als daar geen af
spraak in staat over de Sowjet-
raketten in Azië. Het persbureau
TASS meldde hieromtrent, dat
de door Reagan bedoelde Russi
sche raketten „duidelijk" be
doeld zijn voor beveiliging van
het Sovjetgebied tegen Ameri
kaanse middellange-afstandsra-
ketten in Azië en het gebied van
de Stille Oceaan die doelen kun
nen bereiken in het Aziatische
deel van de Sowjet-Unie.
Over Midden-Amerika zei Zhao
dat China „tegen elke inmenging
van een grote mogendheid in in
terne zaken in dat gebied is".
Hier voegde hij aan toe dat Pe
king tegenstander is van „be
paalde Amerikaanse praktijken
in die regio".
Over de Koreaanse kwestie bleven
Zhao en Reagan het oneens. De
Volksrepubliek is voorstander
van drie-partijenoverleg tussen
Noord- en Zuid-Korea en de Ver
enigde Staten. In het verslag van
de besprekingen liet het persbu
reau Nieuw China een expliciete
vermelding naar de 40.000 Ame
rikaanse militairen in Zuid-Ko
rea weg.
Zhao riep Reagan er verder toe op
dat de Verenigde Staten de „legi
tieme rechten" van de Palestij-
nen in het Midden-Oosten erken
nen. Zoals bekend stelde het
Amerikaanse staatshoofd in sep
tember 1982 een „statenbond"
voor tussen de Palestijnen en
Jordanië.
In de tweede gespreksronde spra
ken Zhao en Reagan over bilate
rale kwesties. Een belangrijk on
derwerp vormde de kwestie-Tai-
wan. Zoals bekend beschouwt
Peking het eiland als een opstan
dige provincie, terwijl de Ver
enigde Staten doorgaan met wa
penleveranties aan het eiland.
Zhao zei dat hij zeer bezorgd was
over pogingen in de Verenigde
Staten, de betrekkingen met Tai
pei op te waarderen of zelfs offi
cieel te herstellen. Formeel is dit
overigens onmogelijk, daar de
Verenigde Staten tijdens het be
wind van president Carter de be
trekkingen met Peking herstel
den nadat zij zich hadden uitge
sproken voor een één-Chinapoli-
tiek. Hij hield Reagan voor, dat
Peking verwacht dat Washing
ton ernst maakt met de tenuit
voerlegging van een uit augustus
1982 daterend communiqué, dat
de Verenigde Staten er toe ver
plicht hun verkoop van militair
materieel aan Taiwan aanzienlijk
te verminderen. President Rea
gan zei dat de Verenigde Staten
hopen op een vreedzame oplos
sing van de kwestie-Taiwan. Een
lid van de Amerikaanse delegatie
verklaarde dat er tenminste geen
„schreeuwpartij" onstond rond
het gevoelige probleem.
LONDEN - De grote Britse han
del- en mijnbouwmaatschappij
Lonrho heeft besloten in de be
faamde zondagskrant The Ob
server geen enkele advertentie
meer te zetten. Dat is nog eens
merkwaardig nieuws, want de
eigenaar van The Observer is...
Lonrho.
Deze nogal kolderieke propor
ties heeft het conflict bereikt
dat de grote baas van Lonrho,
Tiny Rowland, heeft met de
redactie van The Observer on
der leiding van hoofdredacteur
Donald Trelford. De nieuwste
stap van Rowland: de krant (fi
nancieel) uithongeren.
door
Henk Dam
En dus zal geen enkele van de ve
le maatschappijen van Lonrho
(alleen al Lonrho's alleen-im
porteurschap van Volkswa-
gen-Audi levert The Observer
elke week twee pagina's ofwel
100.000 gulden op) meer in de
krant mogen adverteren. Ook
zal de moedermaatschappij
niet meer bijspringen als er
weer eens tekorten zijn.
En vooral dat laatste betekent
nogal wat, want The Observer
maakt een jaarlijks verlies van
naar schatting 4 miljoen gul
den. Sinds Rowland in 1981 de
krant kocht, heeft hij 12 mil
joen gulden in zijn bezit moe
ten pompen. Hij had het ervoor
over, maar klaagt nu: „Stank
voor dank. Dat heb ik gekre
gen."
Het is het aloude journalistieke
adagium dat krante-eigenaren
zich niet met de inhoud van
hun krant moeten bemoeien,
waarop de relatie tussen Row
land en The Observer is stuk
gelopen. Want Rowland wilde
dat wél, zeker als hij zijn belan
gen in het geding zag komen.
En die kwamen in het geding,
toen Donald Trelford onlangs
naar Zimbabwe afreisde, en
met een pagina over de gruwel
daden van Mugabe's militairen
in Matabeleland terugkwam,
waarbij hij zich baseerde op
anonieme bronnen in dat ge
teisterde deel van Zimbabwe.
Dat was hard tegen het zere been
van Rowland, die nota bene
voor Trelford nog eigenhandig
een interview met premier Mu
gabe geregeld had, en op een
vriendelijk verhaal over „het
slagen van het experiment
Zimbabwe" gehoopt'had.
Lonrho (de naam komt van Lon-
den-Rhodesië) heeft grote
commerciële belangen in Zim
babwe, waar het concern niet
minder dan 17.000 mensen in
dienst heeft. Voor Lonrho (en
dus Rowland) is een goede re
latie met de huidige machtheb
bers in die Afrikaanse staat zo
ongeveer een kwestie van le
ven of dood.
Wat deed Rowland dus? Hij
schreef een brief aan Mugabe,
waarin hij zich distantieerde
van de berichtgeving in zijn ei
gen krant, en gaf Trelford op
dracht „onmiddellijk" naar
Zimbabwe terug te keren om
zijn verhaal te corrigeren.
Want Rowland (en hierin volgt
hij blindelings Mugabe) ont
kent dat er gruweldaden van
het door Trelford beschreven
soort in Matabeleland hebben
plaats gehad. Trelford's bron
nen klopten niet, hij had zich
niet persoonlijk geinformeerd,
en was afgegaan op roddel en
geruchten, aldus Rowland's
kritiek.
Trelford weigerde uiteraard naar
Zimbabwe terug te gaan. Niet
alleen had deze journalist met
zijn uitnemende reputatie er
geen behoefte aan, zichzelf in
een tweede artikel over Zim
babwe tegen te spreken, bo
vendien vreesde hij dat z'n
bronnen gevaar zouden lopen
als hij zou vertellen hoe hij aan
zijn verhaal was gekomen.
„Dan moet Trelford maar opdon
deren", was Rowland furieuze
reactie. Maar dat bleek geen
eenvoudige zaak te zijn. Om te
beginnen stelden alle journa
listen van The Observer zich
achter hun hoofdredacteur op,
en bovendien verbiedt het sta
tuut van de krant een dergelijk
ontslag.
Dat statuut, opgesteld toen Row
land in '81 de krant kocht,
schrijft ook voor dat bij con
flicten tussen eigenaar en
hoofdredacteur een vijf man
sterke onafhankelijke raad v
De uitslag van dat beraad was
opnieuw een bittere pil voor
Rowland: de commissarissen
stelden Trelford in het gelijk,
vonden dat hij alle recht had zó
te schrijven over Zimbabwe
als hij had gedaan, en oordeel
den over Rowland's openbare
kritiek: „Dat is een onaan
vaardbare aantasting van de
vrijheid van de hoofdredac
teur".
Rowland was opnieuw woedend.
Hij zei in een interview: „Ik
ben doodziek van die Trelford,
en van de journalisten die hem
steunen. Ik begrijp die steun
wel, maar ik ben uiteindelijk
degene die The Observer sub
sidieert. Trelford doet of hij de
krant bezit en controleert".
De ironie wil, dat Rowland des
tijds The Observer kocht van
wege de grote reputatie die de
krant had opgebouwd door
zijn verslaggeving over Afrika.
Hij had verder geen enkele af
finiteit met de krante-indus-
trie: Rowland kocht The Ob
server zoals een kind een
hondje koopt.
Het hondje bleek hard te kunnen
blaffen en bijten (zoals Row
land al eerder merkte toen hij
bij de verkiezingen de traditio
neel iets links van het midden
staande The Observer me
vrouw Thatchers Conservatie
ven wilde laten steunen, en
door Trelford werd weggela
chen), en nu weet Rowland
niet veel meer te doen dan wat
te mokken.
Hij dreigde begin deze week de
krant van de hand te doen, en
had daartoe een veelbesproken
werk-ontbijt met collega-mag
naat Robert Maxwell die al ja
renlang een krant voor zichzelf
wil hebben. Het lijkt erop dat
dat vooral een tactische zet
was, want over een dergelijke
verkoop wordt nu niet meer
gepraat.
Wél over Rowland's maatregel,
geen geld meer in de krant te
stoppen. Als hij dat volhoudt.
brengt hij de krant inderdaad
in ernstige problemen. Het
gaat financieel al niet goed met
The Observer (dat komt onder
meer omdat de drukpers van
de krant alleen voor The Ob
server gebruikt wordt, en dus
zes dagen per week stilstaat),
en als dan bovendien de verlie
zen niet meer worden goedge
maakt, zijn inkrimpingen on
vermijdelijk.
Daarmee kan Rowland dan de 70
journalisten in vaste dienst on
der druk zetten om Trelford te
laten vallen. Hij zal in dat geval
ongetwijfeld ook wijzen op het
de laatste jaren dalende abon
nee-aantal van The Observer
(dat de concurrentiestrijd te
gen de dikkere en over het al
gemeen wat levendiger The
Sunday Times aan het verlie
zen is).
Zo probeert Rowland zijn lastige
bezit opnieuw in het gareel te
krijgen. Persvrijheid versus
ondernemersvrijheid, zo prin
cipieel ligt die strijd uiteinde
lijk.
Ik begrijp heel goed dat
men soms door de bomen
het bos niet meer ziet als het
gaat om ziektekosten
verzekeringen.
Daarom vinden wij van
De Verpleging een
persoonlijk advies zo
belangrijk.
Gelukkig lenen onze
verzekeringsvormen zich
daar ook voor.
Wilt u meer
weten over
onze mogelijkheden, vraag
dan geheel vrijblijvend onze
brochure aan. Ons telefoon
nummer is 01718 - 29881.
Ook na kantooruren kunt u
ons bereiken onder
"op 01718-15534
werkdagen),
C. van der Perk
Achterweg 6.
Postbus 530. 2220 AM Katwijk |zh|
r Telefoon 01718 - 29881
